Niedok"adnie wykonana pierwsza
warstwa moŻe nam przysporzy�
wielu k"opotów przy wznoszeniu
Ęcian. B�dzie to wtedy duŻo trud-
niejsze i bardziej pracoch"onne.
GOTOWE ZBROJENIE
Z bloczków Supertermo 36,5 mo-
Żemy murowa� Ęciany do trzeciej
kondygnacji. Konstrukcja ta jed-
nak wymaga zastosowania dodat-
kowego usztywnienia dlatego, co
trzecią warstw� muru w Ęcianach
noĘnych, musimy wzmocni� goto-
wym elementem zbrojeniowym.
Jest on dostarczany wraz z blocz-
kami. Uk"adanie zbrojenia jest "a-
twe  najpierw nak"adamy zapra-
w�, póęniej wtapiamy w nią ele-
ment zbrojeniowy.
NAK�ADANIE ZAPRAWY
Do nak"adania warstwy poziomej
Pozosta"e po bokach kawa"ki folii budowlanej zawijamy na Ęcian� funda-
zaprawy uŻywamy systemowej
mentową. Uzyskujemy dzi�ki temu wi�kszą odpornoĘ� na przenikanie wil-
skrzynki. Jej uŻycie nie sprawia
goci do muru.
problemu  w oczach naszej ekipy
zyska"a duŻą aprobat� i znacznie
przyspieszy"a prac�. Wykonana
z aluminium skrzynka wype"niana
jest zaprawą do murowania
i przeciągana r�cznie przez war-
stw� bloczków  otrzymujemy
równomiernie na"oŻoną zapraw�
w dwóch paskach. Przerwa mi�-
dzy nimi jest powietrzną warstwą
izolacyjną. Uk"adanie bloczków na
tak na"oŻonej zaprawie nie przy-
sparza problemów.
NA PIÓRO-WPUST
Bardzo waŻnym elementem jest
poprawnoĘ� uk"adania pustaków
na pióro i wpust. RobiliĘmy to
w ten sposób, Że nak"adaliĘmy za
pomocą skrzynki systemowej do
uk"adania zaprawy warstw� o gru-
boĘci 10 mm i wsuwaliĘmy od gó-
ry kaŻdy kolejny pustak aby nie
Tak wygląda systemowa skrzynka do nak"adania zaprawy. S"uŻy ona do mu-
zanieczyĘci� zaprawą wpustów. Mi-
rowania Ęciany o szerokoĘci 24 cm. Koszt takiej skrzynki to 180 z".
mo to zdarza"y si� w po"ączeniach
murów szczeliny  wówczas wyko-
nywaliĘmy pionową spoin�.
LISTOPAD 2001 PRZEWODNIK BUDOWLANY 63
ADAM KA�WA
ADAM KA�WA
NACHT STUDIO
Tak wygląda nasz plac budo-
wy w trakcie stawiania Ęcian
noĘnych. Murowanie Ęcian za-
j�"o nam 1,5 tygodnia. Ekipa
murarska liczy"a osiem osób.
Praca sz"a bardzo sprawnie 
jedynie uciąŻliwy by" duŻy lip-
cowy upa".
Nak"adanie zaprawy za po-
mocą skrzynki moŻe wykony-
wa� jedna osoba. Praca ta nie
sprawia problemów i moŻe
by� wykonywana przez osob�
bez praktyki, po uprzednim
krótkim przeszkoleniu.
64
PRZEWODNIK BUDOWLANY LISTOPAD 2001
NACHT STUDIO
PRAKTYKA NA BUDOWIE
Sposób murowania pustakami ke-
ramzytobetonowymi na pióro-
wpust nie róŻni si� zasadniczo od
stosowanego w innych technolo-
giach. Uwag� naleŻy zwróci� na
prawid"owe wiązanie murów 
kaŻdy kolejny pustak naroŻnikowy
uk"adamy prostopadle wzgl�dem
pustaka w poprzedniej warstwie.
DOCINANIE BLOCZKÓW
W miejscach po"ączeł
muru
i przy otworach konieczne by"o
docinanie bloczków. Jest to o tyle
problem, Że bloczki keramzytobe-
tonowe są bardzo twarde. Do do-
cinania uŻyliĘmy pi"y z z�bami wi-
diowymi, która pozwoli"a na wyko-
nywanie precyzyjnych i równych
ci�� w keramzytobetonie.
PAMIóTAJ O OKNACH
Przy wznoszeniu Ęcian noĘnych
U"oŻona zaprawa na warstwie pu- Zatopienie elementu zbrojeniowego
musimy zwróci� uwag� na otwory
staków. Widoczna pustka powietrz- w zaprawie. Zbrojenie stosujemy co
okienne oraz drzwiowe. Korzysta-
na mi�dzy dwoma paskami. trzecią warstw� bloczków.
jąc z projektu i pos"ugując si�
r�cznym laserem firmy Bosch za-
znaczyliĘmy miejsca na okna
i drzwi. Póęniejsza kontrola wyka-
za"a poprawno� wykonanych
prac.
DRUGIE ZBROJENIE
Po szóstej warstwie bloczków po-
nownie uŻyliĘmy systemowego
uzbrojenia. WzmocniliĘmy rów-
nieŻ zbrojeniem fragmenty Ęcian
przy oknach oraz drzwiach, tam
gdzie mogą wystąpi� duŻe si"y na-
cisku np. nadproŻa. Zbrojenie to
uwalnia nas równieŻ od ewentual-
nych p�kni�� i rys na murze.
�CIANY NO�NE WEWNóTRZ-
NE
RównoczeĘnie ze Ęcianami ze-
wn�trznymi budynku wykonaliĘmy
równieŻ Ęciany noĘne wewn�trzne
z bloczków o szerokoĘci 24 cm.
Do wykonanej spoiny poziomej wci- Za pomocą r�cznego lasera kontro-
Konieczne jest powiązanie Ęcian
lujemy poprawnoĘ� u"oŻenia
skamy systemowe zbrojenie firmy
noĘnych zewn�trznych ze Ęciana-
warstw bloczków.
Optiroc. Jest to gotowy element.
mi noĘnymi wewn�trznymi.
LISTOPAD 2001 PRZEWODNIK BUDOWLANY 65
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO
PRAKTYKA NA BUDOWIE
Do tego celu wykorzystujemy
równieŻ zbrojenie. Pozostaną
nam do wykonania Ęcianki dzia-
"owe z bloczków keramzytowych
o szerokoĘci 11,5 cm. Ten etap
wykonamy po wylaniu stropu 
poruszanie si� ze stemplami
wzmacniającymi strop by"oby
utrudnione przy wymurowaniu
tych Ęcian.
NADPRO�A PREFABRYKO-
WANE
W sk"ad systemu Optiroc wcho-
dzą prefabrykowane nadproŻa.
Wykonane są one z keramzytu
o frakcji od 4 do 10 mm, cemen-
tu oraz zbrojenia. NadproŻa
przeznaczone są do montaŻu nad
otworami okiennymi i drzwiowy-
mi w Ęcianach konstrukcyjnych.
Na naszej budowie wykonaliĘmy
list� potrzebnych elementów
nadproŻowych i po ok. 3 dniach
otrzymaliĘmy gotowe nadproŻa.
KaŻdy dostarczony element by"
oznaczony farbą.
Na bocznej Ęciance nadproŻa
znajdowa"a si� wymalowana
strza"ka wskazująca gór�  po-
zwoli"o nam to unikną� proble-
mów z uk"adaniem i w"aĘciwym
dopasowaniem. Na tych elemen-
tach znajdowa"y si� teŻ oznacze-
nia przydatne przy instalowaniu
Na naszym placu budowy praca
przebiega"a bardzo szybko.
Usprawni"a nam ją w znaczym
stopniu firma Bosch, która dostar-
czy"a nowoczesne urządzenia kon-
trolno-pomiarowe. Na górnej foto-
grafii widzimy laser BL 50, który to-
warzyszy" nam przez ca"ą budow�
i powinien stanowi� wyposaŻenie
kaŻdej renomowanej firmy budow-
lanej. Koszt takiego urządzenia to
ok. 3500 z". Na zdj�ciu Ęrodkowym
wida� wznoszenie wewn�trzncyh
Ęcian noĘnych budynku. Zacz�"y
nam si� ukazywa� zarysy pomiesz-
czeł
. Niektóre z nich okaza"y si�
66
PRZEWODNIK BUDOWLANY LISTOPAD 2001
ADAM KA�WA
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO
nadproŻy. Symbolem N oznaczone
zosta"y nadproŻa okienne
i drzwiowe w Ęcianach os"onowych
i dzia"owych nie obciąŻonych stro-
pem.
Symbolem J oznaczone zosta"y
nadproŻa okienne i drzwiowe
w Ęcianach noĘnych jednostronnie
obciąŻonych stropem, natomiast
nadproŻa obciąŻone obustronnie
stropem g�stoŻebrowym posiada"y
symbol D. Tych ostatnich w na-
szym budynku by"o najwi�cej.
KTO TO DŁWIGNIE
Problemem okaza"o si� wyniesie-
nie nadproŻy nad otwory okienne
i drzwiowe. Mniejsze elementy
wciągn�liĘmy przy pomocy rąk
i si" ca"ej ekipy. Jednak do wnie-
sienia wi�kszych nadproŻy potrze-
bowaliĘmy albo ma"ego dęwigu
budowlanego, albo koparki ze
specjalnymi szcz�kami zamiast
"yŻki. Ta druga ewentualnoĘ� jest
o tyle ryzykowna, Że istnieje moŻ-
liwo� uderzenia koparki przy po-
dawaniu nadproŻa o Ęcian� noĘną
budynku i jej naruszenie. �ciana
Za pomocą elektronicznego mier- Rozpoczynamy murowanie we-
taka praktycznie nadaje si� tylko
nika kątów firmy Bosch sprawdzili- wn�trznej Ęciany noĘnej. W panują-
do rozbiórki i ponownego wymu-
Ęmy jakoĘ� wykonania bloczków. cym upale zaprawa bardzo szybko
rowania. Wiedząc jednak o wyso-
Odchy"ki od wymiarów podawa- wiąza"a si� i musieliĘmy rozrabia�
kich kwalifikacjach naszego ope-
nych przez producenta waha"y si� mniejsze iloĘci, ale cz�Ęciej.
ratora koparki zdecydowaliĘmy si�
w granicach 4 mm.
na drugi sposób.
zbyt ma"e, niektóre  zbyt duŻe.
Okaza"o si�, Że nie wszystkie po-
mieszczenia spe"niają nasze wyma-
gania. �azienka okaza"a si� zbyt
ma"a, a w drugiej "azience okienko
by"o niefortunnie usytuowane. Nie-
które z tych wad usun�liĘmy wpro-
wadzając poprawki w projekcie (za
zgodą projektanta). Na dolnym
zdj�ciu wida� nak"adanie zaprawy
do murowania. Praca sz"a szybko
i sprawnie.
Na zdj�ciu po lewej stronie wida�
wykonywanie otworu pod drzwi "a-
zienkowe.
LISTOPAD 2001 PRZEWODNIK BUDOWLANY 67
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO
PRAKTYKA NA BUDOWIE
Nasz  koparkowy wczeĘniej wy-
konywa" u nas wykop pod Ęciany
fundamentowe i zrobi" to bardzo
dobrze. W ciągu jednego dnia
wykonaliĘmy montaŻ nadproŻy.
MusieliĘmy równieŻ skontrolowa�
zakotwienie nadproŻy  minimal-
na wielko� zalecana przez pro-
ducenta i projektanta to 25 cm
(przy czym nie moŻe to by� wi�-
cej niŻ 35 cm). NadproŻa u"oŻyli-
Ęmy na pe"nej spoinie z zaprawy
Optiroc M-Blok. NadproŻa prefa-
brykowane posiadają równomier-
nie u"oŻone zbrojenie wewn�trz-
ne i moŻna je przycina� na placu
budowy bez negatywnego wp"ywu
na konstrukcj� elementu.
NADPRO�A WYLEWANE
Pozosta"y nam do wykonania
nadproŻa wylewane, zaprojekto-
wane przez projektanta. W pro-
Wykonana za pomocą skrzynki Po u"oŻeniu na zaprawie zbrojenia
jekcie znaleęliĘmy teŻ informacj�
spoina pozioma wygląda"a bardzo rozpocz�liĘmy uk"adanie bloczków
o sposobie wykonania zbrojeł

dobrze. GruboĘ� spoiny to ok. 1 zewn�trznych Ęcian. Widoczne jest
w tych nadproŻach. W naszym
cm. "ączenie pióro-wpust.
budynku musieliĘmy wykona�
dwa nadproŻa o d"ugoĘci 4 i 6
metrów. NadproŻe 6-metrowe zo-
sta"o w po"owie podparte s"upem
betonowym. Same prace polega"y
na wykonaniu szalunków z desek
i u"oŻeniu w nim przygotowa-
nych zbrojeł
. Prace te wykony-
waliĘmy nad odpowiednim otwo-
rem. Nast�pnie zamówiliĘmy
w pobliskiej betoniarni beton
klasy B-20 i po dowiezieniu na
plac budowy wlaliĘmy go wiader-
kami w wykonywane nadproŻe.
Bardzo waŻne jest w tym mo-
mencie sprawdzenie zag�szcza-
nia betonu. Musi on obla� pr�ty
zbrojenia bardzo dok"adnie.
W praktyce wygląda to w ten
sposób, Że za pomocą metalowe-
go pr�ta mieszaliĘmy wlewany
beton i kierowaliĘmy go w prze-
strzeł
pomi�dzy zbrojeniem.
Tak wylanego nadproŻa przez
Po wykonaniu dolnych warstw Ęcian konieczne by"o uŻycie rusztował
bu-
okres wiązania betonu nie moŻe-
dowlanych. MusieliĘmy zadba� o bezpieczeł
stwo na placu budowy. Poma"u
my nadmiernie obciąŻa�. Pe"ną
pniemy si� w gór�.
odpornoĘ� na Ęciskanie otrzy-
mujemy po 28 dniach.
68
PRZEWODNIK BUDOWLANY LISTOPAD 2001
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO
ADAM KA�WA
Tak wygląda nasz budynek przed montaŻem nadproŻy. �ciany są
wykoł
czone w 80%. Na dolnym zdj�ciu widzimy Ęcian� naroŻni-
kową, z której wykoł
czeniem b�dziemy mieli wiele problemów.
LISTOPAD 2001 PRZEWODNIK BUDOWLANY 69
NACHT STUDIO
NACHT STUDIO