Klasyfikacja bilansowa aktywów
trwałych
Wartości niematerialne i prawne
RACHUNKOWOŚĆ
FINANSOWA
Rzeczowe aktywa trwałe
Nale\
ności długoterminowe
NIEFINANSOWE
AKTYWA TRWAA
E
Inwestycje długoterminowe
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
dr Manuela Skoczek-Spychała
Pojęcie i klasyfikacja WNiP WNiP
Wartości niematerialne  nabyte przez jednostkę,
zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe
Wartość firmy (dodatnia)  ró\
nica pomiędzy
nadajÄ…ce siÄ™ do gospodarczego wykorzystania, o
ceną nabycia określonej jednostki lub
przewidywanym okresie ekonomicznej u\
yteczności
dłu\
szym ni\
rok, przeznaczone do u\
ywania na
zorganizowanej jej części a ni\
szÄ… od niej
potrzeby jednostki:
wartością godziwą przejętych aktywów netto
(je\
eli ró\
nica ta jest ujemna to mamy do
autorskie prawa majÄ…tkowe, prawa pokrewne, licencje,
koncesje,
czynienia z ujemną wartością firmy)
prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych,
wzorów u\
ytkowych oraz zdobniczych,
know-how,
koszty zakończonych prac rozwojowych,
wartość firmy,
Pojęcie i klasyfikacja środków
WNiP
trwałych
Koszty prac rozwojowych to koszty poniesione na Środki trwałe  rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z
badania lub w inny sposób uzyskiwaną wiedzę, nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej
których wynik mo\
e być wykorzystany do produkcji u\
yteczności dłu\
szym ni\
rok, kompletne, zdatne do
nowych lub ulepszonych produktów lub technologii, a u\
ytku i przeznaczone do u\
ywania na potrzeby
w szczególności: jednostki:
produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące
grunty (w tym prawo wieczystego u\
ytkowania gruntu),
ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,
budynki i budowle,
techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona
urzÄ…dzenia techniczne i maszyny,
i odpowiednio udokumentowana i na jej podstawie jednostka podjęła
decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii, środki transportu,
koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi ulepszenia w obcych środkach trwałych,
przychodami ze sprzeda\
y tych produktów lub zastosowania
inwentarz \
ywy,
technologii.
Środki trwałe w budowie  środki trwałe w okresie ich
budowy, monta\
u lub ulepszenia.
1
Środki trwałe Wycena środków trwałych i WNiP
Klasyfikacja: Środki trwałe są ewidencjonowane (wycena
z punktu widzenia funkcji Ò! produkcyjne i nieprodukcyjne, bie\
ąca) według wartości początkowej
sposób wykorzystania Ò! czynne i nieczynne (wartość brutto), którÄ… stanowi:
KŚT - Klasyfikacja Środków Trwałych cena nabycia (w przypadku zakupu)
koszt wytworzenia (w przypadku wytworzenia we
własnym zakresie),
Ewidencja szczegółowa własnych środków trwałych 
wartość godziwa (w przypadku nieodpłatnego
ksiÄ…\
ka inwentarzowa, indywidualne karty obiektów
otrzymania, w tym w postaci wkładu
inwentarzowych, tabele amortyzacyjne
niepieniÄ™\
nego).
Wycena środków trwałych i WNiP Zmiany wartości początkowej
Zwiększenia wartości początkowej
Na dzień bilansowy środki trwałe i wartości
ulepszenie
niematerialne i prawne wycenia się według:
aktualizacja wyceny
cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości
przeszacowanej (po aktualizacji wyceny),
Zmniejszenia wartości początkowej
pomniejszonych o odpisy umorzeniowe
(amortyzacyjne), a tak\
e odpisy z tytułu trwałej
zu\
ycie składników 
utraty wartości (wartość netto)
umorzenie/amortyzacja
aktualizacja wyceny  utrata wartości
Zwiększenia wartości początkowej Zmniejszenia wartości początkowej
Ulepszenie przebudowa, rozbudowa,
Aktualizacja wyceny - odpisy aktualizujÄ…ce
rekonstrukcja, adaptacja lub wartość środków trwałych (w tym odpisy
spowodowane trwałą utratą wartości).
modernizacja, w wyniku, której zwiększa
się w istotny sposób wartość u\
ytkowÄ…
Zu\
ycie składników aktywów trwałych:
obiektu środków trwałych.
zu\
ycie fizyczne,
zu\
ycie ekonomiczne (moralne).
Aktualizacja - przeszacowanie
2
Zmniejszenia wartości początkowej
ÅšT zu\
ywa siÄ™ jednakowo w ka\
dej jednostce czasu
przez cały przewidywany okres jego u\
ywania
Równomierna
Wp 100%
(liniowa)
Umorzenie  korekta wartości początkowej środków
a = a% =
trwałych i wartości niematerialnych i prawnych do ich
t
t
wartości netto odzwierciedlająca ich zu\
ycie.
Zu\
ycie ŚT kształtuje się ró\
nie w poszczególnych
Amortyzacja  równowartość zu\
ycia środków
trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych okresach jego eksploatacji
odnoszona w ciÄ™\
ar kosztów jednostki gospodarczej
Naturalna  Progresywna  Degresywna 
zu\
ycie ŚT jest starzenie się wydajność
Metody amortyzacji:
jednakowe na obiektu pracy ÅšT maleje
metoda amortyzacji równomiernej (liniowej),
Nierównomier
ka\
dÄ… jednostkÄ™ powoduje w miarÄ™ jego
metoda amortyzacji nierównomiernej:
na
pracy, zu\
ycie nie wzrost kosztów starzenia się
amortyzacja degresywna,
jest proporcjonalne jego
amortyzacja progresywna,
do czasu u\
ywania eksploatacji
amortyzacja naturalna.
obiektu tylko do
ilości wykonanej
pracy
Amortyzacja środków trwałych i
Metody amortyzacji środków trwałych
Z a Å‚ o \
e n i a :
W a r t o ś ć p o c z ą t k o w a 1 0 0 0 0 z ł
WNiP
S t a w k a p o d s t a w o w a a m o r t y z a c j i 1 0 %
W s p ó łc z y n n i k p o d w y \
s z a j Ä… c y s t a w k Ä™ p o d s t a w o w Ä… a m o r t y z a c j i 2 , 0
A m o r t y z a c j a l i n i o w a
Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej
R o k P o d s t a w a S t a w k a
K w o t a r o c z n a K w o t a m ie s .
uwzględnia się okres ekonomicznej u\
yteczności środka
u \
y w a n ia a m o r t y z a c ji a m o r t y z a c j i
1 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
trwałego, na określenie, którego wpływają w szczególności:
2 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
3 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3 liczba zmian, na które pracuje środek trwały,
4 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
5 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
6 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub
7 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,
8 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
9 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
prawne lub inne ograniczenia czasu u\
ywania środka trwałego,
1 0 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
przewidywana przy likwidacji cena sprzeda\
y netto istotnej
A m o r t y z a c j a d e g r e s y w n a
pozostałości środka trwałego,
R o k P o d s t a w a S t a w k a
K w o t a r o c z n a K w o t a m ie s .
u \
y w a n ia a m o r t y z a c ji a m o r t y z a c j i
1 1 0 0 0 0 2 0 % 2 0 0 0 1 6 7
Uproszczone sposoby amortyzacji dla środków trwałych o niskiej
2 8 0 0 0 2 0 % 1 6 0 0 1 3 3
3 6 4 0 0 2 0 % 1 2 8 0 1 0 7
wartości jednostkowej.
4 5 1 2 0 2 0 % 1 0 2 4 8 5
5 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
6 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
7 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
8 1 0 0 0 0 1 0 % 1 0 0 0 8 3
9 1 0 0 0 0 1 0 % 9 6 8 3
1 0
Ewidencja analityczna, Zmiana stanu środków trwałych i
pozabilansowa i dokumentacja WNiP
Ewidencja analityczna rzeczowych aktywów trwałych:
karty (konta) analityczne środków trwałych, Zwiększenia Zmniejszenia
tabele amortyzacyjne,
zakup sprzeda\

ksiÄ…\
ka inwentarzowa.
wytworzenie likwidacja
Ewidencja pozabilansowa rzeczowych aktywów trwałych:
aport aport
 Środki trwałe dzier\
awione i w leasingu operacyjnym ,
darowizna darowizna
 Środki trwałe obce ,
ujawnienie niedobór
 Środki trwałe oddane w nieodpłatny zarząd lub u\
ytkowanie ,
 Środki trwałe w likwidacji .
aktualizacja wyceny aktualizacja wyceny
Dokumentacja rzeczowych aktywów trwałych:
leasing kapitałowy leasing kapitałowy
OT  przyjęcie środka trwałego,
PT  protokół zdawczo-odbiorczy środka trwałego,
LT  likwidacja środka trwałego.
3
zwiększenia - zakup, wytworzenie
Przykłady ewidencji
- gdy nie wymaga poniesienia dodatkowych nakładów
Rozrachunki z Rozliczenie
dostawcami zakupu Środki trwałe
Środki trwałe
WNiP
? ?
VAT naliczony
- gdy wymaga poniesienia dodatkowych nakładów
Środki trwałe w
budowie Środki trwałe
zwiększenia  ujawnienie
zwiększenia  aport
Pozostałe
Kapitał własny Rozrachunki z
przychody Rozliczenie
udziałowcami,
operacyjne nadwy\
ek Środki trwałe
akcjonariuszami Środki trwałe
zwiększenia - aktualizacja wyceny
zwiększenia  darowizna
Kapitał z
Pozostałe
Umorzenie aktualizacji
przychody Rozliczenia m/o
środków wyceny Środki trwałe
operacyjne przychodów Środki trwałe
trwałych
- moment prawno-finansowy
zmniejszenia - sprzeda\

Pozostałe przychody
- moment rzeczowy
operacyjne (sprzeda\
Rozrachunki z
niefinansowych AT) odbiorcami
Umorzenie
Środki trwałe środków trwałych
Pozostałe koszty operacyjne
VAT nale\
ny
(Wartość sprzedanych
niefinansowych AT)
4
 zmniejszenia  aport
zmniejszenia  likwidacja
Pozostałe koszty
Pozostałe koszty Środki trwałe operacyjne
operacyjne / Straty
Środki trwałe nadzwyczajne
Pozostałe
przychody Udziały w innych
?
Umorzenie operacyjne jednostkach
środków
trwałych
Umorzenie
środków
trwałych
zmniejszenia  darowizna
zmniejszenia - niedobór
Pozostałe koszty
Środki trwałe operacyjne
Rozliczenie
Środki trwałe niedoborów
?
Pozostałe koszty
VAT nale\
ny operacyjne
Umorzenie
środków trwałych
Umorzenie
środków
trwałych
Przyjęcie środka trwałego w ramach leasingu finansowego
Leasing środków trwałych
E w id e n c ja u le a s in g o b io r c y
Z o b o w iÄ… z a n ia d Å‚u g o te rm in o w e Åš r o d k i trw a Å‚e
W n M a W n M a
Leasing finansowy: 1
3 0 1 2 2 0 1 0 0 0
przedmiot leasingu wykazywany jest w księgach rachunkowych
2
leasingobiorcy  korzystajÄ…cego,
leasingobiorca - korzystajÄ…cy ewidencjonuje umorzenie (amortyzacjÄ™) R a c h u n e k b ie \
Ä… c y R o z ra c h u n k i z ty tu Å‚u V A T
W n M a W n M a
przedmiotu leasingu (okres amortyzowania determinowany jest przez
okres leasingu),
3 0 2 2 0
leasingobiorca wykazuje w kwocie godziwej zobowiÄ…zania leasingowe,
2 0
zaÅ› leasingodawca nale\
ności z tytułu leasingu, 3
opłaty dodatkowe  część odsetkowa obcią\
ajÄ… koszty finansowe
K o s z ty fin a n s o w e U m o r z e n ie ś ro d k ó w trw a ły c h
W n M a W n M a
leasingobiorcy i zwiększają przychody leasingodawcy,
koszty konserwacji, remontów, ubezpieczenia i inne związane z bie\
Ä…cym
2 0 1 5
u\
ytkowaniem przedmiotu leasingu ponosi leasingobiorca.
4
Leasing operacyjny: 1 ) P r z yję c ie ś ro d k ó w trw a łyc h w r a m a c h A m o rty z a c ja
u m o w y le a s in g u fin a n s o w e g o W n M a
przedmiot leasingu pozostaje w księgach rachunkowych leasingodawcy,
2 ) S p Å‚a ty r a ty le a s in g o w e j
3 ) O p Å‚a ty d o d a tk o w e ( o d s e tk i)
leasingodawca umarza i amortyzuje przedmiot leasingu.
4 ) M ie s iÄ™ c z n a k w o ta u m o r z e n ia 1 5
(a m o rty z a c ji)
5
Środki trwałe w budowie
Zalicza się do nich środki trwałe w okresie ich budowy,
monta\
u lub ulepszenia
Ewidencja  3 etapy: przygotowanie, realizacja,
Cdn&
rozliczenie budowy
Środki trwałe w budowie, które nie dały zamierzonego
efektu gospodarczego lub nastąpiła ich trwała utrata
wartości odpisuje się w PKO
Rozliczanie kosztów wspólnych kilku obiektów 
koszty bezpośrednie i koszty pośrednie
6