Podział ochrony przeciwporażeniowej
Rodzaje ochron przeciwporażeniowych zestawiono w tablicy nr 4.
Tablica 4. Rodzaje ochron przeciwporażeniowych
Obwody o napięciach nie przekraczających wartości bez uziemień
napięć dotykowych dopuszczalnych długotrwale SELV
w określonych warunkach otoczenia, nie wymagające
z uziemieniem
ochrony przed dotykiem bezpośrednim
PELV
Obwody o napięciach nie przekraczających wartości bez uziemień
napięć dotykowych dopuszczalnych długotrwale SELV
w określonych warunkach otoczenia, wymagające
z uziemieniem
ochrony przed dotykiem bezpośrednim
PELV
Ochrona przez zastosowanie izolowania części czynnych
Ochrona przy użyciu ogrodzenia (przegrody) lub obudowy (osłony)
Ochrona przy użyciu bariery (przeszkody)
Ochrona przez umieszczenie poza zasięgiem ręki
Uzupełnienie ochrony przy użyciu urządzeń ochronnych różnicowo-
prądowych o znamionowym różnicowym prądzie nie większym niż
30 mA
Ochrona przez zastosowanie samoczynnego w układzie sieci
wyłączenia zasilania w przypadku przekroczenia TN
wartości napięcia dotykowego dopuszczalnego
w układzie sieci
długotrwale w określonych warunkach otoczenia TT
i zastosowanie połączeń wyrównawczych dodatko-
w układzie sieci
wych (miejscowych)
IT
Ochrona przez zastosowanie urządzeń II klasy ochronności lub
o izolacji równoważnej
Ochrona przez zastosowanie izolowania stanowiska
Ochrona przez zastosowanie nieuziemionych połączeń wyrównaw-
czych miejscowych
Ochrona przez zastosowanie separacji elektrycznej
Z powyższych zestawień wynika, że obok znanych i stosowanych w kraju środków
ochrony przeciwporażeniowej norma PN-IEC 60364 wprowadziła następujące nowe środki
ochrony, a mianowicie:
a) w równoczesnej ochronie przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim zastosowanie
napięć zakresu I w obwodach bez uziemień SELV oraz z uziemieniem PELV. Obwody te
dzielą się na napięcia o wartościach:
- nie wymagających żadnej ochrony przed dotykiem bezpośrednim,
- wymagających ochrony przed dotykiem bezpośrednim.
Równoczesna ochrona
przed dotykiem
bezpośrednim
i pośrednim
(równoczesna
ochrona podstawowa
i dodatkowa)
Ochrona przed
bezpośrednim (ochrona
podstawowa)
Ochrona przed dotykiem pośrednim
dotykiem
(ochrona dodatkowa)
Obwody, w których stosuje się dla potrzeb technologicznych napięcia zakresu I,
a które nie spełniają warunków określonych dla obwodów SELV lub PELV, nazywają
się obwodami FELV.
W obwodach FELV należy zapewnić ochronę przed dotykiem bezpośrednim oraz
ochronę przed dotykiem pośrednim taką, jaka jest zastosowana w obwodzie
pierwotnym.
b) w ochronie przed dotykiem bezpośrednim zastosowanie urządzeń ochronnych
różnicowoprądowych o znamionowym różnicowym prądzie nie większym niż 30 mA.
Urządzenia te nie stanowią samodzielnego środka ochrony przed dotykiem
bezpośrednim i należy je stosować łącznie z innymi środkami ochrony.
c) w ochronie przed dotykiem pośrednim zastosowanie samoczynnego wyłączenia
zasilania (w układzie sieci TN, TT, IT) wraz z zastosowaniem połączeń wyrównawczych
dodatkowych (miejscowych).
Ochrona przez zastosowanie samoczynnego wyłączenia zasilania jest realizowana
przez:
- urządzenia ochronne przetężeniowe (wyłączniki z wyzwalaczami nadprądowymi
lub przekaz
nikami nadprądowymi, bezpieczniki z wkładkami topikowymi),
- urządzenia ochronne różnicowoprądowe (wyłączniki ochronne różnicowoprądowe,
wyłączniki współpracujące z przekaz
nikami różnicowoprądowymi).
Wprowadzone są krótkie czasy wyłączenia. Powoduje to konieczność doboru urządzeń
samoczynnego wyłączenia zasilania na podstawie charakterystyk czasowo-prądowych
tych urządzeń.
Urządzenia ochronne różnicowoprądowe należy stosować we wszystkich układach
sieci z wyjątkiem układu TN-C.
Urządzenia ochronne różnicowoprądowe spełniają jednocześnie funkcję ochrony
budynku przed pożarami wywołanymi prądami doziemnymi. W tym przypadku
znamionowy różnicowy prąd urządzenia nie może być większy niż 500 mA.
Integralnym elementem samoczynnego wyłączenia zasilania jest zastosowanie
połączeń wyrównawczych dodatkowych (miejscowych).
Zastosowanie połączeń wyrównawczych ma na celu ograniczenie do wartości
dopuszczalnych długotrwale w danych warunkach środowiskowych napięć
występujących pomiędzy różnymi częściami przewodzącymi.
d) w ochronie przed dotykiem pośrednim zastosowanie nieuziemionych połączeń
wyrównawczych miejscowych.
Istotą wyżej wymienionego środka jest niedopuszczenie do pojawienia się napięć
dotykowych o wartościach większych niż dopuszczalne długotrwale w danym miejscu
lub pomieszczeniu.
Przewody nieuziemionych połączeń wyrównawczych powinny w chronionym miejscu
lub pomieszczeniu łączyć ze sobą wszystkie części jednocześnie dostępne.
System nieuziemionych połączeń wyrównawczych miejscowych nie powinien mieć
połączenia elektrycznego z ziemią przez części przewodzące dostępne lub przez części
przewodzące obce.
Przy stosowaniu takich połączeń należy wprowadzić rozwiązania zapobiegające
narażeniu osób, wchodzących z zewnątrz do przestrzeni objętej wyżej wymienionymi
połączeniami, na znalezienie się pod różnymi potencjałami.
e) w ochronie przed dotykiem pośrednim zastosowanie separacji elektrycznej.
Norma PN-IEC 60364 wprowadziła nowe zasady stosowania separacji elektrycznej,
a mianowicie:
- w obwodzie separowanym iloczyn napięcia znamionowego (w woltach) i łącznej długości
oprzewodowania ( w metrach) nie może przekraczać wartości 100 000 oraz łączna
długość oprzewodowania nie może przekraczać 500 m,
- w przypadku zasilania z obwodu separowanego więcej niż jednego urządzenia, należy
zastosować izolowane, nieuziemione przewody wyrównawcze łączące części
przewodzące dostępne tych urządzeń. Przypadek taki przedstawiono na rysunku nr 7.
Oznaczenia: B - wyłącznik lub bezpiecznik
Rys. 7. Zwarcie podwójne w obwodzie separowanym
Przewody wyrównawcze w przypadku wystąpienia zwarcia podwójnego w dwóch
różnych urządzeniach umożliwiają przepływ prądu I, powodującego samoczynne wyłączenie
zasilania.
W przypadku podwójnego zwarcia dwóch części przewodzących dostępnych z
przewodami o różnej biegunowości, jak to pokazano na rysunku nr 7, urządzenie ochronne
powinno zapewnić samoczynne wyłączenie zasilania w czasie nie dłuższym od podanego
w tablicy nr 8.