Szkolenie wstępne ogólne
Instrukta\
ogólny w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy
Istota bezpieczeństwa i higieny pracy
Pojęcie bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) określa stan warunków i
organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający
wymagany poziom ochrony zdrowia i \
ycia przed zagro\
eniami
występującymi w środowisku pracy.
Cele BHP:
zmniejszenie ogólnej liczby wypadków przy pracy,
zapewnienie właściwego stosowania środków ochrony
indywidualnej,
przeprowadzanie okresowych inspekcji bezpieczeństwa
na stanowiskach pracy,
motywowanie pracowników do bezpiecznej pracy.
luty 2008 r. 2
Zakres obowiązków i uprawnień
pracodawcy w zakresie BHP
Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny
pracy w zakładzie pracy. Do jego obowiązków nale\
y ochrona zdrowia i
\
ycia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i
techniki.
Pracodawca jest obowiÄ…zany:
organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne
warunki pracy,
zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w
tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,
zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń
wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy,
znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania cią\
Ä…cych na nich
obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady
bezpieczeństwa i higieny pracy
luty 2008 r. 3
Podstawowe obowiÄ…zki pracodawcy
w zakresie BHP
W razie, gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują prace
pracownicy zatrudnieni przez ró\
nych pracodawców, pracodawcy
Ci majÄ… obowiÄ…zek:
współpracować ze sobą,
wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad
bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników
zatrudnionych w tym samym miejscu,
ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby
postępowania w przypadku wystąpienia zagro\
eń dla zdrowia lub
\
ycia pracowników.
Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych
pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny
pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.
luty 2008 r. 4
Prawa i obowiązki pracowników
w zakresie BHP
Podstawowym obowiÄ…zkiem pracownika jest przestrzeganie
przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przez przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy nale\
y rozumieć
przepisy zawarte w samym dziale dziesiÄ…tym kodeksu pracy, jak te\

przepisy szczegółowe zamieszczone w aktach prawnych wydanych na
podstawie art. 23715 Kodeksu pracy, bÄ…dz
te\
nadal obowiÄ…zujÄ…ce przepisy
bhp zawarte w aktach wydanych wcześniej na podstawie art. 208 Kodeksu
pracy, ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy z 1965 r. i przepisy o
bezpieczeństwie i higienie pracy zamieszczone w innych aktach prawnych 
z uwzględnieniem zmian wynikających ze znowelizowanego kodeksu pracy.
Przez zasady bezpieczeństwa i higieny pracy nale\
y rozumieć
zasady pozaprawne, wynikające z techniki i doświadczenia \
yciowego,
których przestrzeganie zapewnia faktyczne bezpieczeństwo i higienę pracy.
luty 2008 r. 5
Pracownik jest obowiÄ…zany:
znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu
i instrukta\
u z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom
sprawdzajÄ…cym,
wykonywać prace w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i
wskazówek przeło\
onych,
dbać o nale\
yty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład
w miejscu pracy,
stosować środki ochrony zbiorowej, a tak\
e u\
ywać przydzielonych środków
ochrony indywidualnej oraz odzie\
y i obuwia roboczego, zgodnie z ich
przeznaczeniem,
poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym
badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,
niezwłocznie zawiadomić przeło\
onego o zauwa\
onym w zakładzie pracy
wypadku albo zagro\
eniu \
ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec
współpracowników, a tak\
e inne osoby znajdujÄ…ce siÄ™ w rejonie zagro\
enia, o
gro\
ącym im niebezpieczeństwie,
współdziałać z pracodawcą i przeło\
onymi w wypełnianiu obowiązków
dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
luty 2008 r. 6
Prawa i obowiązki pracowników w
zakresie BHP
Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy,
gdy:
warunki pracy nie odpowiadajÄ… przepisom bhp i stwarzajÄ…
bezpośrednie zagro\
enie dla zdrowia lub \
ycia pracownika,
wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem
innym osobom.
Pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagro\
enia, je\
eli
powstrzymanie siÄ™ od wykonywania pracy nie usuwa zagro\
enia
dla zdrowia lub \
ycia pracownika bÄ…dz
innych osób.
O ka\
dym z wymienionych przypadków pracownik powinien
zawiadomić niezwłocznie przeło\
onego.
luty 2008 r. 7
Prawa i obowiązki pracowników
w zakresie BHP
Osoba kierujÄ…ca pracownikami jest obowiÄ…zana:
organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie
zgodnie z przeznaczeniem,
organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając
zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami
zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska
pracy,
dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposa\
enia
technicznego, a tak\
e o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich
stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy,
zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami.
luty 2008 r. 8
Odpowiedzialność za naruszenie
przepisów o ochronie pracy
Rodzaje odpowiedzialności za naruszenie
przepisów o ochronie pracy:
odpowiedzialność porządkowa,
odpowiedzialność wykroczeniowa,
odpowiedzialność karna.
luty 2008 r. 9
Odpowiedzialność za naruszenie
przepisów lub zasad BHP
Pojęcie odpowiedzialności porządkowej obejmuje
odpowiedzialność pracownika za nieprzestrzeganie ustalonej
organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bhp
i przeciwpo\
arowych, a tak\
e przyjętego sposobu potwierdzania
przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.
Za wymienione wykroczenia pracodawca mo\
e ukarać pracownika
upomnieniem, naganÄ…, bÄ…dz
w ra\
ących przypadkach zastosować
karÄ™ pieniÄ™\
ną, której wysokość reguluje Kodeks pracy.
luty 2008 r. 10
Odpowiedzialność za naruszenie
przepisów o ochronie pracy
Pojęcie odpowiedzialności wykroczeniowej obejmuje
odpowiedzialność pracodawcy bądz
osoby działającej w jego
imieniu za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Odpowiedzialność ta dotyczy wszelkich spraw związanych
z dokumentowaniem stosunku pracy, wypłacaniem wynagrodzeń i
udzielaniem urlopów oraz przestrzeganiem przepisów i zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Za wykroczenia popełnione w wymienionych obszarach pracodawca
podlega karze grzywny.
Szczegółowe regulacje w tej kwestii zawiera Dział Trzynasty
Kodeksu pracy  Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko
prawom pracownika.
luty 2008 r. 11
Odpowiedzialność za naruszenie
przepisów o ochronie pracy
Pojęcie odpowiedzialności karnej dotyczy osoby
odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i higienę pracy, która
nie dopełniła swoich obowiązków, co naraziło pracownika
na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty \
ycia
lub ciÄ™\
kiego uszczerbku na zdrowiu.
Za wskazane wykroczenia osoba taka mo\
e zostać
ukarana pozbawieniem wolności, ograniczeniem wolności
lub grzywną, stosownie do przepisów Kodeksu karnego.
luty 2008 r. 12
Zasady poruszania siÄ™ po torach
kolejowych i drogach publicznych
Przy przechodzeniu przez tory zastawione pojazdami kolejowymi
nale\
y korzystać z pomostów hamulcowych, przerw między
stojącymi pojazdami, o ile odległość między nimi wynosi co najmniej
20 m lub obejść stojące pojazdy kolejowe przechodząc przez tor w
odległości co najmniej 10 m od ostatniego pojazdu.
Nie wolno przechodzić przez tory przed nadje\
d\
ajÄ…cym pociÄ…giem
lub pojazdami kolejowymi, jak równie\
bezpośrednio za
przeje\
d\
ajÄ…cym pociÄ…giem lub pojazdami kolejowymi.
Nie wolno przechodzić pod pojazdami kolejowymi oraz po ich
zderzakach i sprzęgach.
Nie wolno przebywać na międzytorzu w czasie przejazdu pociągów
po obu torach, je\
eli odległość między osiami tych torów jest
mniejsza ni\
5 m.
luty 2008 r. 13
Zasady poruszania siÄ™ po torach
kolejowych i drogach publicznych
Nale\
y unikać chodzenia po rozjazdach, a szczególnie przy ich
scentralizowanym nastawianiu. W przypadku koniecznej potrzeby przejścia
przez rozjazd nie stawiać stopy na główkach szyn, pomiędzy iglicą i opornicą,
ani na innych ruchomych częściach rozjazdu i napędu.
Zabrania siÄ™ chodzenia po hamulcach torowych i innych urzÄ…dzeniach
będących częścią automatycznego sterowania rozrządzaniem.
Nie wolno przechodzić między torem kolejowym, po którym dokonywane są
manewry, a rampami, magazynami, wagami itp. obiektami przylegajÄ…cymi do
tego toru.
Nie wolno stać lub chodzić po materiałach zgromadzonych na międzytorzach
do wymiany nawierzchni względnie budowy urządzeń oraz po materiałach i
przedmiotach pozostałych po dokonywanych robotach, jak równie\
po kopcach
śniegu, lodu, piasku, \
wiru, kamieni itp.
Nale\
y zachować szczególną ostro\
ność w miejscach robót z uwagi
na mo\
liwość występowania niezabezpieczonych wykopów ziemnych.
W razie potrzeby przeniesienia materiałów, przedmiotów, cię\
ar przypadajÄ…cy
na jedną osobę oraz odległość przemieszczania nie mogą przekraczać norm
określonych odrębnymi przepisami BHP.
luty 2008 r. 14
Zasady poruszania siÄ™ po torach
kolejowych i drogach publicznych
Poruszanie siÄ™ po torach kolejowych zelektryfikowanych wymaga
zachowania szczególnej ostro\
ności
Je\
eli pojazdy kolejowe znajdują się na torze, nad którym zawieszona jest
sieć jezdna, nie wolno wchodzić ani przebywać na pojazdach kolejowych, a
tak\
e na przewo\
onych na wagonach odkrytych Å‚adunkach, je\
eli wysokość
ładunku jest większa ni\
1 m licząc od podłogi wagonu.
Nie wolno przechodzić przez pomosty hamulcowe, ani przebywać na nich, o
ile pomost jest wyniesiony wy\
ej ni\
1 m od poziomu podłogi pojazdu
kolejowego, a tak\
e wchodzić na drabinki pojazdów kolejowych.
Zabrania się dotykania elementów sieci trakcyjnej, jak równie\
zbli\
ania do
niej  na odległość mniejszą ni\
1,5 m  części ciała, narzędzi i wszelkiego
rodzaju przedmiotów. Zabrania się dotykania połączeń elektrycznych (kabli,
linek, łączników) sieci powrotnej oraz urządzeń elektrycznego ogrzewania
pojazdów.
luty 2008 r. 15
Zasady poruszania siÄ™ po torach
kolejowych i drogach publicznych
Nie wolno wchodzić na konstrukcje wsporcze sieci jezdnej
(słupy, bramki), na których zawieszone są przewody trakcyjne
i elektroenergetyczne.
W razie zauwa\
enia zerwanych przewodów sieci trakcyjnej oraz
przewodów linii elektroenergetycznych nie wolno zbli\
ać się do nich
na odległość mniejszą ni\
10 m. Analogicznie, w przypadku
zerwanych połączeń elektrycznych (linki) sieci powrotnej.
O zauwa\
onej awarii sieci nale\
y powiadomić dy\
urnego ruchu oraz
dyspozytora zasilania elektroenergetycznego
luty 2008 r. 16
Zasady poruszania siÄ™ po torach
kolejowych i drogach publicznych
Zasady poruszania się po drogach publicznych określa Ustawa
z dnia 20czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity
Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz.908 z póz
n. zm.).
Zgodnie z treścią wybranych artykułów Działu II  Ruch drogowy tej
ustawy:
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujÄ…ca siÄ™ na drodze sÄ… obowiÄ…zani
zachować ostro\
ność i unikać wszelkiego działania, które mogłoby
spowodować zagro\
enie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego.
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujÄ…ca siÄ™ na drodze sÄ… obowiÄ…zani
stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące
ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnałów świetlnych oraz znaków
drogowych.
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujÄ…ca siÄ™ na drodze sÄ… obowiÄ…zani
ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez
niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.
luty 2008 r. 17
Podstawowe sygnały, które powinien znać
ka\
dy pracownik przebywajÄ…cy
na terenie kolejowym
Sygnał  STÓJ dawany ręcznie:
dzienny: przez zataczanie okręgu rozwiniętą
chorÄ…giewkÄ… lub jakimkolwiek innym przedmiotem lub
ręką,
nocny: przez zataczanie okręgu ręczną latarką ze
światłem białym lub czerwonym, albo jakimkolwiek
innym, świecącym przedmiotem.
luty 2008 r. 18
Podstawowe sygnały, które powinien znać
ka\
dy pracownik przebywajÄ…cy
na terenie kolejowym
Sygnał  STÓJ dawany ręcznie stosuje się je\
eli:
nagle zajdzie potrzeba zatrzymania pociÄ…gu,
przy nadje\
d\
ajÄ…cym lub przeje\
d\
ajÄ…cym pociÄ…gu
zauwa\
y się niewłaściwość, która przy dalszej jez
dzie
mogłaby zagra\
ać bezpieczeństwu ruchu lub
spowodować straty materialne,
na torze znajdują się ludzie lub większe zwierzęta,
którym grozi niebezpieczeństwo przejechania.
luty 2008 r. 19
Podstawowe sygnały, które powinien znać
ka\
dy pracownik przebywajÄ…cy
na terenie kolejowym
Sygnał  STÓJ dawany trąbką lub gwizdawką
ustnÄ…
Trzy krótkie (, , ), szybko po sobie
następujące tony, kilkakrotnie powtórzone.
Sygnały dawane ręcznie, gwizdawką lub trąbką
nale\
y powtarzać tak długo, a\
dru\
yna trakcyjna
zastosuje się do nich. Na dany sygnał  Stój
nale\
y u\
yć wszelkich dozwolonych środków,
a\
eby pociąg lub manewrujący tabor zatrzymać
luty 2008 r. 20
Podstawowe sygnały, które powinien znać
ka\
dy pracownik przebywajÄ…cy
na terenie kolejowym
Sygnał  ALARM :
dwa białe światła migające na czole lokomotywy i jednocześnie jeden długi i
trzy krótkie dz
więki syreny lub gwizdawki lokomotywy, powtarzane
kilkakrotnie,
jeden długi i trzy krótkie dz
więki (Ź% ) syreny warsztatowej, gwizdawki
lub syreny lokomotywy, trÄ…bki, gwizdawki ustnej lub dzwonka aparatu
telefonicznego, powtarzane kilkakrotnie
Sygnały alarmowe  Alarm podawane są w celu powiadomienia
pracowników kolejowych o istniejącym lub mo\
liwym zagro\
eniu
bezpieczeństwa ruchu, bezpieczeństwa osobistego pracowników, osób trzecich
lub całości mienia kolejowego.
Sygnał alarmowy nale\
y podawać do czasu ustalenia, \
e nie ma przeszkody
do jazdy po sÄ…siednich torach, bÄ…dz
do czasu przepisowego osłonięcia
przeszkody
luty 2008 r. 21
Podstawowe sygnały, które powinien znać ka\
dy
pracownik przebywajÄ…cy na terenie kolejowym
Sygnał  POśAR
Jeden długi i dwa krótkie dz
więki (Ź%)syreny warsztatowej, gwizdawki lub
syreny lokomotywy, gwizdawki kotła parowego, syreny alarmowej, trąbki
sygnałowej lub gwizdawki ustnej, powtarzane kilkakrotnie.
Sygnał  Po\
ar daje siÄ™ w celu powiadomienia stra\
y po\
arnej
i pracowników kolejowych o powstaniu po\
aru na terenie kolejowym.
Pracownik kolejowy, który dostrzegł po\
ar, powinien rozpocząć podawanie
sygnału  Po\
ar i powiadomić stra\
po\
arnÄ….
Numery telefonów alarmowych: międzynarodowy 112
Pogotowie ratunkowe 999
Stra\
po\
arna 998
Policja 997
luty 2008 r. 22
Bezpieczeństwo pracy przy
przenoszeniu ciÄ™\
arów
Organizacja ręcznych prac transportowych, w tym stosowane
metody pracy powinny zapewnić w szczególności:
ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w tym zapewnienie
odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek,
wyeliminowanie nadmiernego obciÄ…\
enia układu mięśniowo-
szkieletowego pracownika, a zwłaszcza urazów kręgosłupa,
zwiÄ…zanego z rytmem pracy wymuszonym procesem pracy,
ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczania
przedmiotów,
uwzględnienie wymagań ergonomii.
luty 2008 r. 23
Bezpieczeństwo pracy
przy przenoszeniu ciÄ™\
arów
Przenoszenie ciÄ™\
arów wymaga zachowania następujących zasad
bezpieczeństwa:
przemieszczane przedmioty nale\
y przenosić jak najbli\
ej ciała,z
przedmiot przemieszczany ręcznie nie powinien ograniczać pola
widzenia pracownika,
nale\
y zapewnić wystarczającą przestrzeń umo\
liwiajÄ…cÄ…
zachowanie prawidłowej pozycji ciała pracownika podczas pracy,
powierzchnia, po której są przemieszczane ręcznie przedmioty,
powinna być równa, stabilna i nieśliska,
ostre, wystające elementy przedmiotów przemieszczanych powinny
być zabezpieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów
luty 2008 r. 24
Bezpieczeństwo pracy
przy przenoszeniu ciÄ™\
arów
Ręczne przemieszczanie przedmiotów powinno
być wykluczone, je\
eli:
czynności te mogą być wykonywane tylko za pomocą skrętu tułowia,
istnieje mo\
liwość wystąpienia nagłych ruchów przemieszczanego
przedmiotu,
ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji,
pochylenie tuÅ‚owia pracownika przekracza 45°.
luty 2008 r. 25
Ręczne prace transportowe:
wymagajÄ… du\
ego wysiłku fizycznego,
stwarzajÄ… powa\
ne zagro\
enia,
powodujÄ… liczne wypadki przy pracy.
Podczas wykonywania ręcznych prac transportowych
najbardziej nara\
onymi na urazy częściami ludzkiego
ciała są:
kręgosłup,
ramiona,
nadgarstki,
stopy i dłonie
luty 2008 r. 26
Organizacja transportu ręcznego wymaga
zastosowania metod, które powinny:
wyeliminowania nadmiernego obciÄ…\
enia układu mięśniowo-
szkieletowego,
ograniczyć długotrwały wysiłek (nale\
y stosować przerwy w pracy
na odpoczynek),
ograniczyć do minimum odległości ręcznego przemieszczania
przedmiotów,
uwzględnić wymagania ergonomii,
eliminować ryzyko urazów i wykluczać przemieszczanie
przedmiotów, je\
eli:
luty 2008 r. 27
Organizacja transportu ręcznego
przemieszczanie to mo\
e być wykonywane
tylko za pomocą skrętu tułowia pracownika,
Istnieje mo\
liwość wystąpienia nagłych ruchów
przemieszczanego przedmiotu
ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji,
pochylenie tułowia pracownika przekracza 450
luty 2008 r. 28
Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku
luty 2008 r. 29
Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku
Kobiety, podnoszÄ…c Å‚adunek, powinny:
przyklęknąć na jedno kolano tak, \
eby jak najściślej
przylegało ono do ładunku, przy czym stopa drugiej
nogi powinna znajdować się ok. 30 cm od ładunku,
uchwycić z obu stron ładunek w taki sposób, \
eby nie
wysunął się z rąk, podnosić ładunek przez
prostowanie nóg, przy czym grzbiet powinien być cały
czas wyprostowany.
luty 2008 r. 30
Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku
MÄ™\
czyz
ni, podnoszÄ…c Å‚adunek, powinni:
" podejść jak najbli\
ej do Å‚adunku i je\
eli jest to
mo\
liwe, okraczyć go, przy czym stopy powinny być
lekko rozwarte,
" przykucnąć obok podnoszonego cię\
aru,
wyprostować grzbiet i mocno uchwycić ładunek, tak
aby nie wysunÄ…Å‚ siÄ™ z rÄ…k,
" podnosić ładunek przez prostowanie nóg, trzymając
go jak najbli\
ej tułowia, przy czym grzbiet powinien
być cały czas wyprostowany.
luty 2008 r. 31
Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku
luty 2008 r. 32
Normy dz
wigania dla mÄ™\
czyzn (praca stała)
luty 2008 r. 33
Normy dz
wigania dla mÄ™\
czyzn (praca stała)
luty 2008 r. 34
Normy dz
wigania dla mÄ™\
czyzn
(praca dorywcza)
luty 2008 r. 35
Ręczne prace transportowe -
mÄ™\
czyz
ni (praca stała)
luty 2008 r. 36
Ręczne prace transportowe-
mÄ™\
czyz
ni (praca dorywcza)
luty 2008 r. 37
Ręczne prace transportowe -
mÄ™\
czyz
ni
luty 2008 r. 38
Normy dz
wigania i przenoszenia
ładunków
Przez pracÄ™ dorywczÄ… nale\
y rozumieć
ręczne przemieszczanie przedmiotów
nie częściej ni\
4 razy na godzinÄ™, je\
eli
Å‚Ä…czny czas wykonywania tych prac nie
przekracza 4 godzin na dobÄ™.
luty 2008 r. 39
Normy dz
wigania i przenoszenia ładunków
przez kobiety w ciÄ…\
y (praca dorywcza)
luty 2008 r. 40
Normy dz
wigania i przenoszenia ładunków
przez kobiety w ciÄ…\
y (praca stała)
luty 2008 r. 41
Normy dz
wigania i przenoszenia ładunków
przez kobiety (praca stała)
luty 2008 r. 42
Normy dz
wigania i przenoszenia ładunków
przez kobiety- (praca dorywcza)
luty 2008 r. 43
Normy dz
wigania i przenoszenia
ładunków przez kobiety- (praca stała)
luty 2008 r. 44
Ocena zagro\
eń czynnikami szkodliwymi dla
zdrowia, uciÄ…\
liwymi i niebezpiecznymi
występującymi w procesach pracy
Czynniki zagro\
eń występujących w środowisku pracy
mo\
na podzielić następująco:
czynniki biologiczne
czynniki fizyczne
czynniki mechaniczne
pyły
czynniki chemiczne
luty 2008 r. 45
Ocena zagro\
eń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia,
uciÄ…\
liwymi i niebezpiecznymi
występującymi w procesach pracy
czynniki mechaniczne
W tym wypadku zagro\
enie stanowi mechaniczne
działaniami maszyn lub ich części, jak równie\
wynikajÄ…ce
z poślizgnięcia, potknięcia lub upadku.
pyły
W przypadku wystÄ…pienia zagro\
enia pyłem mówimy
o działaniu dra\
niącym, alergizującym, zwłókniającym lub
rakotwórczym.
luty 2008 r. 46
Ocena zagro\
eń czynnikami szkodliwymi dla
zdrowia, uciÄ…\
liwymi i niebezpiecznymi
występującymi w procesach pracy
Do grupy czynników biologicznych zaliczamy mikro i
makroorganizmy oraz substancje przez nie wytwarzane,
które mogą wywierać szkodliwy wpływ na ludzki
organizm. Mogą mieć one działanie zakaz
ne, dra\
niÄ…ce,
uczulające, toksyczne i rakotwórcze.
Dla przykładu w nowoczesnych budynkach biurowych
często wykorzystywane są systemy klimatyzacyjne,
które w przypadku braku właściwej kontroli i działań
serwisowych, mogą być znakomitym miejscem rozwoju dla
mikroorganizmów chorobotwórczych
luty 2008 r. 47
Ocena zagro\
eń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, ucią\
liwymi
i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy
Czynniki fizyczne
Grupa ta obejmuje bardzo ró\
norodne czynniki.
W pracy biurowej mo\
na się spotkać z następującymi:
hałas-ucią\
liwy niewywołujący trwałych zmian w organizmie lub
szkodliwy wywołujący te zmiany; dokuczliwy hałas mo\
e dotyczyć
zakresu częstotliwości fal słyszalnych lub mo\
e równie\
być
wywołany ultra-lub ultradz
więkami
drgania mechaniczne- mające wpływa na układ nerwowy
promieniowanie elektromagnetyczne- widzialne wpływające
przede wszystkim na narzÄ…d wzroku oraz niewidzialne (nadfiolet i
podczerwień) mające równie\
np. na skórę
prąd elektryczny- niebezpieczeństwo pora\
enia lub po\
aru
luty 2008 r. 48
Ocena zagro\
eń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, ucią\
liwymi
i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy
Czynniki chemiczne
Zagro\
enie czynnikami chemicznymi dotyczy przede wszystkim substancji toksycznych w
postaci par, cieczy lub ciał stałych. Są one przede wszystkim wchłaniane przez drogi
oddechowe, skórę lub przewód pokarmowy.
Jak ju\
wcześniej wspomniano pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować
ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne
środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. W szczególności pracodawca jest
obowiązany zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający
pracowników przed zagro\
eniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników
szkodliwych dla zdrowia i uciÄ…\
liwości - z uwzględnieniem mo\
liwości
psychofizycznych pracowników oraz zapewnić likwidację zagro\
eń dla zdrowia i \
ycia
Pracowników głównie przez stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji nie
powodujÄ…cych takich zagro\
eń. Je\
eli ze względu na rodzaj procesu pracy likwidacja
zagro\
eń nie jest mo\
liwa, nale\
y stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i
techniczne, w tym odpowiednie środki ochrony zbiorowej, ograniczające wpływ tych
zagro\
eń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Pracodawca powinien zapewnić
pracownikom informacje o istniejÄ…cych zagro\
eniach, przed którymi chronić ich będą
środki ochrony indywidualnej oraz informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania.
luty 2008 r. 49
Ocena zagro\
eń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, ucią\
liwymi
i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy
Pracodawca jest obowiązany zapewnić " obsługi maszyn i innych urządzeń
systematyczne kontrole stanu technicznych,
bezpieczeństwa i higieny pracy ze " postępowania z materiałami szkodliwymi dla
szczególnym uwzględnieniem organizacji zdrowia i niebezpiecznymi,
procesów pracy, stanu technicznego " udzielania pierwszej pomocy.
maszyn i innych urządzeń technicznych
oraz ustalić sposoby rejestracji
Instrukcje, powinny w sposób zrozumiały
nieprawidłowości i metody ich usuwania.
dla pracowników wskazywać czynności,
które nale\
y wykonać przed rozpoczęciem
Pracodawca jest obowiązany udostępnić
danej pracy, zasady i sposoby
pracownikom, do stałego korzystania,
aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny bezpiecznego wykonywania pracy,
pracy dotyczÄ…ce:
czynności do wykonania po jej
zakończeniu oraz zasady postępowania w
" stosowanych w zakładzie procesów
sytuacjach awaryjnych stwarzajÄ…cych
technologicznych oraz wykonywania prac
zagro\
enia dla \
ycia lub zdrowia
zwiÄ…zanych z zagro\
eniami wypadkowymi
pracowników.
lub zagro\
eniami zdrowia pracowników,
luty 2008 r. 50
Badania i pomiary czynników
szkodliwych dla zdrowia
Pracodawca jest obowiÄ…zany:
przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary
czynników szkodliwych dla zdrowia,
rejestrować i przechowywać wyniki badań i pomiarów,
udostępniać wyniki badań i pomiarów pracownikom.
luty 2008 r. 51
Badania i pomiary czynników
szkodliwych dla zdrowia
Zgodnie z treścią art. 227 ż 1 Kodeksu pracy badania i pomiary czynników
szkodliwych dla zdrowia, rakotwórczych lub mutagennych, występujących w
środowisku pracy, przeprowadza się co najmniej:
raz na trzy miesiÄ…ce  przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stÄ™\
enia lub natÄ™\
enia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powy\
ej
0,5 wartości dopuszczalnej,
raz na sześć miesięcy  przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stÄ™\
enia lub natÄ™\
enia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powy\
ej
0,1 do 0,5 wartości dopuszczalnej,
raz w roku  przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze
stÄ™\
enia lub natÄ™\
enia czynnika szkodliwego dla zdrowia, innego ni\
rakotwórczy lub
mutagenny, powy\
ej 0,5 wartości dopuszczalnej,
raz na dwa lata  przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stÄ™\
enia lub natÄ™\
enia czynnika szkodliwego dla zdrowia, innego ni\

rakotwórczy lub mutagenny, powy\
ej 0,1 do 0,5 wartości dopuszczalnej.
Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku
pracy, wykonywane sÄ… przez uprawnione do tego laboratoria.
luty 2008 r. 52
Profilaktyczna opieka lekarska
Badania lekarskie
Wyró\
nić nale\
y trzy podstawowe rodzaje badań lekarskich:
badania wstępne
badania okresowe
badania kontrolne
luty 2008 r. 53
Profilaktyczna opieka lekarska
Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:
osoby przyjmowane do pracy,
pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni
pracownicy
przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki
szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciÄ…\
liwe.
Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane
ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub
na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie
kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub
wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą
luty 2008 r. 54
Profilaktyczna opieka lekarska
Okresowym badaniom podlegajÄ… wszyscy pracownicy niezale\
nie od
rodzaju wykonywanej pracy. Częstotliwość badań okresowych określa
rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja
1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników
oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w
Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z póz
n. zm.).
Częstotliwość badań jest uzale\
niona od rodzaju czynnika szkodliwego.
W przypadku pracy bez określonego czynnika nara\
enia
częstotliwość badań okresowych została określona raz na 5 lat.
luty 2008 r. 55
Profilaktyczna opieka lekarska
W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłu\
ej ni\
30 dni,
spowodowanej chorobÄ…, pracownik podlega ponadto kontrolnym
badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy
na dotychczasowym stanowisku.
Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza siÄ™ w miarÄ™
mo\
liwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w
zwiÄ…zku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo
do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej
miejscowości przysługują mu nale\
ności na pokrycie kosztów
przejazdu według zasad obowiązujących przy podró\
ach słu\
bowych.
Pracodawca nie mo\
e dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego
orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy
na określonym stanowisku.
luty 2008 r. 56
Ochrona przeciwpo\
arowa
Przyczyny powstawania po\
arów mogą być ró\
ne. Bardzo często są
uzale\
nione od działania człowieka i wynikają z niedbalstwa, nieostro\
ności
i lekcewa\
enia przepisów przeciwpo\
arowych.
Najczęściej spotykane przyczyny powstawania z
ródeł po\
arów to:
nieostro\
ność przy posługiwaniu się otwartym ogniem (papierosy, ognisko,
lampy naftowe),
nieostro\
ność przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi,
nieostro\
ność przy prowadzeniu prac po\
arowo niebezpiecznych
(np. wykonywanie prac remontowo-budowlanych z u\
yciem ognia w pobli\
u
materiałów palnych),
wady urządzeń i instalacji elektrycznych oraz ich nieprawidłowa
eksploatacja,
wady elektrycznych urządzeń ogrzewczych oraz ich nieprawidłowa
eksploatacja,
luty 2008 r. 57
Przyczyny powstawania
i rozprzestrzeniania siÄ™ po\
arów
wady oraz nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo
stałe, ciekłe i gazowe,
wady urządzeń mechanicznych oraz nieprawidłowa ich eksploatacja
(np. pozostawianie pracujących urządzeń bez opieki i fachowego nadzoru),
nieprawidłowe magazynowanie substancji niebezpiecznych,
wady procesów oraz nieprzestrzeganie re\
imów technologicznych,
samozapalenie się materiałów,
wyładowania elektryczności,
podpalenia.
luty 2008 r. 58
Przyczyny powstawania
i rozprzestrzeniania siÄ™ po\
arów
Do czynników mających istotny wpływ na rozprzestrzenianie się po\
aru zaliczyć
mo\
na:
zwartą zabudowę oraz występowanie palnych elementów w budynku lub instalacji,
brak urządzeń przeciwpo\
arowych  w tym stałych samoczynnych urządzeń
gaśniczych, urządzeń wczesnego wykrywania po\
arów, urządzeń oddymiających,
niewłaściwe składowanie materiałów oraz brak porządku i czystości  dotyczy to
zagęszczenia magazynowych materiałów w obiekcie, a w tym składowania go na
drogach komunikacyjnych, przy ścianach na zewnątrz itp.,
brak sprzętu i środków gaśniczych,
nieumiejętność u\
ycia podręcznego sprzętu gaśniczego (np. u\
ycie niewłaściwej
gaśnicy),
brak środków alarmowania i łączności,
niewłaściwe prowadzenie akcji gaśniczej  brak współpracy, podporządkowania,
panikÄ™,
niesprzyjające warunki atmosferyczne (suszę, wiatr, mróz).
luty 2008 r. 59
Obowiązki pracowników
w zakresie ochrony przeciwpo\
arowej
Do obowiązków ka\
dego pracownika
nale\
y przestrzeganie przepisów ochrony
przeciwpo\
arowej.
luty 2008 r. 60
Obowiązki pracowników
w zakresie ochrony przeciwpo\
arowej
W szczególności pracownik powinien:
uczestniczyć w szkoleniach z zakresu ochrony przeciwpo\
arowej,
zapoznać się z instrukcjami bezpieczeństwa po\
arowego,
zapobiegać powstawaniu czynników wywołujących po\
ary,
znać zasady alarmowania i postępowania na wypadek po\
aru,
znać miejsce rozmieszczenia, przeznaczenie oraz obsługę
podręcznego sprzętu gaśniczego,
znać zasady gaszenia po\
arów w zarodku przy u\
yciu podręcznego
sprzętu gaśniczego,
znać zasady prowadzenia ewakuacji
luty 2008 r. 61
Obowiązki pracowników
w zakresie ochrony przeciwpo\
arowej
Do obowiązków pracownika nale\
y tak\
e:
poinformowanie bezpośredniego przeło\
onego w
przypadku wystÄ…pienia zagro\
enia po\
arowego lub
utrudnień w ewakuacji,
niezwłocznie zaalarmowanie innych pracowników i stra\

po\
arnÄ… w przypadku wystÄ…pienia po\
aru
luty 2008 r. 62
Podstawowe procedury ochrony
przeciwpo\
arowej
Właściciele i u\
ytkownicy budynków maja obowiązek ustalić i umieścić
w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek
po\
aru wraz z wykazem telefonów alarmowych.
Powinny być równie\
oznakowane:
drogi, wyjścia i kierunki ewakuacji,
miejsca usytuowania urządzeń alarmowych przeciwpo\
arowych
(ręcznych przycisków po\
arowych),
lokalizacje przeciwpo\
arowego wyłącznika prądu elektrycznego,
miejsca, w których znajduje się podręczny sprzęt gaśniczy oraz
hydranty.
luty 2008 r. 63
Podstawowe procedury ochrony
przeciwpo\
arowej
W przypadku powstania po\
aru pracownik zobowiÄ…zany
jest, zachowując spokój i nie dopuszczając do paniki,
zaalarmować współpracowników, naciskając ręczny
sygnalizator po\
aru, a następnie zaalarmować stra\

po\
arnÄ….
998  numer alarmowy dla telefonów stacjonarnych
112  numer alarmowy dla telefonów komórkowych
luty 2008 r. 64
Podstawowe procedury ochrony
przeciwpo\
arowej
Po uzyskaniu połączenia ze stra\
Ä… po\
arnÄ…
Nale\
y zgłosić:
co siÄ™ pali (rodzaj pomieszczenia lub jaki
budynek)
gdzie siÄ™ pali (adres, czy w obiekcie znajdujÄ…
siÄ™ ludzie, jakie obiekty sÄ… w sÄ…siedztwie i czy
sÄ… zagro\
one)
kto zgłasza
luty 2008 r. 65
Podstawowe procedury ochrony
przeciwpo\
arowej
Równolegle z alarmowaniem stra\
y po\
arnej
nale\
y przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej
przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego
znajdujÄ…cego siÄ™ w budynku, o ile nie zagra\
a to
zdrowiu i \
yciu osoby podejmującej próbę
gaszenia po\
aru.
luty 2008 r. 66
Podstawowe procedury ochrony
przeciwpo\
arowej
Ka\
da osoba biorąca udział w akcji ratowniczo-gaśniczej powinna:
w pierwszej kolejności przystąpić do ratowania ludzi,
przeprowadzajÄ…c ewakuacjÄ™ z zagro\
onych pomieszczeń,
wyłączyć dopływ prądu elektrycznego do strefy po\
aru
pozamykać drzwi oddzielające pomieszczenia objęte po\
arem
od pomieszczeń sąsiednich,
zlikwidować drogi rozszerzania się po\
aru przez odcięcie powietrza
podsycajÄ…cego palenie,
wyłączyć instalacje transportowe i grzewcze,
zamknąć zawory gazowe,
przy pomocy podręcznego sprzętu podjąć działania gaśnicze
luty 2008 r. 67
Podstawowe procedury ochrony
przeciwpo\
arowej
luty 2008 r. 68
Oznaczenia graficzne
hydrant wewnętrzny
kierunek do wyjścia
drogi ewakuacyjnej
hydrant zewnętrzny
gaśnica
luty 2008 r. 69
Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz
zakres stosowania środków gaśniczych
Podręczny sprzęt gaśniczy przeznaczony jest do
gaszenia po\
arów w pierwszej fazie ich powstawania.
Do podręcznego sprzętu gaśniczego zalicza się:
wszelkiego rodzaju gaśnice (pianowe, proszkowe,
śniegowe),
małe agregaty gaśnicze (do 25 kg środka gaśniczego),
koce gaśnicze.
luty 2008 r. 70
Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz
zakres stosowania środków gaśniczych
Grupy po\
arów według rodzaju palącego się materiału i sposobu
jego spalania:
A po\
ary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu
których występuje zjawisko spalania \
arowego (np. drewna,
papieru, tkanin),
B po\
ary cieczy palnych i substancji stałych topiących się pod
wpływem temperatury (benzyna, alkohol, oleje, tłuszcze,
lakiery),
C po\
ary gazów palnych (np. propanu, acetylenu, gazu
ziemnego),
D po\
ary metali (magnez, sód, uran, itd.),
F po\
ary tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.
W zale\
ności od grupy po\
aru stosuje się odpowiednie środki gaśnicze.
luty 2008 r. 71
Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz
zakres stosowania środków gaśniczych
Gaśnice pianowe (agregaty pianowe)
Zastosowanie  po\
ary grupy A, B.
Zalety:
tworzy powłokę odcinającą
wydzielanie par palnych cieczy
i uniemo\
liwia ponowne
zapalenie,
mo\
e być u\
yta do gaszenia
urządzeń elektrycznych, je\
eli
posiadajÄ… informacje o
dopuszczeniu.
Przeciwwskazania:
Nie nale\
y gasić przy jej u\
yciu ciał
reagujÄ…cych z wodÄ…, palÄ…cych siÄ™
w postaci \
aru w wysokich temperaturach
oraz instalacji i urządzeń elektrycznych
pod napięciem.
luty 2008 r. 72
Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz
zakres stosowania środków gaśniczych
Gaśnice śniegowe (agregaty śniegowe)
Zastosowanie  po\
ary grupy B i C
oraz urządzenia i instalacje pod napięciem
do 1 kV.
Zalety:
nie pozostawia śladów po u\
yciu,
stosuje się do gaszenia urządzeń
pod napięciem.
Przeciwwskazania:
Nie nale\
y gasić przy jej u\
yciu palÄ…cych siÄ™
ludzi, silnie rozgrzanych elementów
konstrukcji
urządzeń oraz po\
arów siarki, węgla i metali
lekkich.
luty 2008 r. 73
Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres
stosowania środków gaśniczych
Gaśnice proszkowe (agregaty proszkowe)
Zastosowanie:
proszki fosforanowe gaszÄ… po\
ary
grupy A, B, C,
proszki węglowanowe gaszą po\
ary
grupy B, C,
urządzenia elektryczne pod napięciem
do 1 kV,
po\
ary grupy D (proszek D).
Zalety:
nietoksyczność, neutralność,
mo\
liwość gaszenia urządzeń
elektrycznych oraz po\
arów gazów,
tworzenie warstwy izolacyjnej przed
ogniem.
Przeciwwskazania:
Nie mo\
na gasić przy jej u\
yciu aparatury i
urządzeń precyzyjnych, poniewa\
proszek mo\
e
spowodować zatarcie elementów ruchomych.
luty 2008 r. 74
Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres
stosowania środków gaśniczych
Przy rozmieszczaniu podręcznego sprzętu gaśniczego nale\
y przestrzegać
następujących zasad:
sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych przy
wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach, na korytarzach; w
pomieszczeniach przy wyjściach na zewnątrz,
w budynkach wielokondygnacyjnych sprzęt umieszcza się w tych samych miejscach
na ka\
dej kondygnacji, jeśli jest taka mo\
liwość,
miejsca wyznaczone na sprzęt nale\
y oznakować zgodnie z Polską Normą PN-92/N-
01256/01,
do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości, co najmniej 1m,
sprzęt nale\
y umieszczać w miejscach nie nara\
onych na uszkodzenia mechaniczne
oraz działanie z
ródeł ciepła (piece, grzejniki, miejsca silnie nasłonecznione),
odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa ni\
30 m.
luty 2008 r. 75
Metody gaszenia po\
arów
Gaszenie po\
aru w zarodku, nale\
y rozpocząć przede wszystkim od
zebrania odpowiedniej ilości przenośnego sprzętu gaśniczego.
Po ostro\
nym otwarciu drzwi do pomieszczenia, w którym wybuchł po\
ar,
nale\
y przystąpić do gaszenia, u\
ywając zebranego sprzętu jednocześnie
przez kilka osób uczestniczących w akcji.
Podczas gaszenia, w miarÄ™ mo\
liwości, nale\
y ustawiać się plecami do
kierunku wiatru, pamiętając zawsze o drodze odwrotu. Gaśnicę nale\
y
trzymać pionowo i gasić strumieniem skierowanym od dołu do góry.
Strumień gaśniczy powinien być kierowany w taki sposób, aby rozpocząć
od czoła palącego się materiału. Nale\
y starać się dotrzeć mo\
liwie blisko
z
ródła ognia i atakować \
ar a nie płomienie. Nie wolno pozostawiać
palących się lub niedogaszonych przedmiotów. Posuwać się dalej mo\
na
tylko wtedy, kiedy ugasi siÄ™ najbli\
sze otoczenie
luty 2008 r. 76
Metody gaszenia po\
arów
Uruchamianie gaśnicy:
Gaśnica pianowa  po dostarczeniu gaśnicy w pobli\
e po\
aru zerwij
plombę zabezpieczającą, wciśnij zbijak i kieruj strumień piany w ognisko
po\
aru. Działanie gaśnicy mo\
na w ka\
dej chwili przerwać przez zwolnienie
dz
wigni prÄ…downiczki.
Gaśnica proszkowa  po dostarczeniu gaśnicy w pobli\
e po\
aru zerwij
plombÄ™ zabezpieczajÄ…cÄ… i zawleczkÄ™ blokujÄ…cÄ…, uruchom dz
wigniÄ™ lub
zbijak i kieruj strumień proszku w ognisko po\
aru. Działanie gaśnicy mo\
na
w ka\
dej chwili przerwać przez zwolnienie dz
wigni uruchamiajÄ…cej lub
dz
wigni prÄ…downiczki.
Gaśnica śniegowa  po dostarczeniu gaśnicy w pobli\
e po\
aru zerwij
plombę zabezpieczającą, uruchom zawór i kieruj strumień dwutlenku węgla
na ognisko po\
aru. Działanie gaśnicze mo\
na przerwać poprzez
zamknięcie zaworu.
ZAPAMI
TAJ !
W czasie działania gaśnicy nale\
y ją trzymać w pionie i tylko za uchwyty.
luty 2008 r. 77
Ewakuacja ludzi z pomieszczeń
i budynków
W przypadku powstania po\
aru lub innego zagro\
enia dla \
ycia i zdrowia
ludzkiego, je\
eli nie jest mo\
liwe opanowanie go w zarodku, nale\
y
przeprowadzić ewakuację ludzi z zagro\
onego rejonu.
EwakuacjÄ™ z budynku nale\
y podjąć po ocenie przez kierującego akcją
ratowniczą (zarządzającego obiektem), czy rzeczywiście istnieje taka
potrzeba.
Podstawowym obowiązkiem wszystkich osób przebywających w budynku
w przypadku powstania zagro\
enia, jest współpraca oraz bezwzględne
podporządkowanie się poleceniom kierującego akcją ratowniczą, który
do czasu przybycia jednostek Państwowej Stra\
y Po\
arnej musi
zorganizować ewakuację ludzi i mienia. Osoby nie biorące udziału w akcji
ratowniczej powinny ewakuować się najkrótszą oznakowaną drogą
ewakuacyjną poza strefę objętą po\
arem lub na zewnÄ…trz budynku.
luty 2008 r. 78
Ewakuacja ludzi z pomieszczeń
i budynków
Kolejność ewakuacji uzale\
niona jest od rodzaju i rozmiaru zagro\
enia
po\
arowego, a tak\
e od tego, w którym pomieszczeniu powstał po\
ar
i w którym kierunku się rozprzestrzenia.
W pierwszej kolejności ratuje się zagro\
one \
ycie ludzkie, a dopiero
póz
niej mienie, o ile pozwolą na to warunki i rozwój sytuacji. Ewakuację
rozpoczyna się od tych pomieszczeń (lub stref), w których powstał po\
ar
lub które znajdują się na drodze rozprzestrzeniania się ognia.
Ewakuacja wszystkich osób i mienia powinna odbywać się przez
najbli\
sze wyjście ewakuacyjne nie objęte ogniem, prowadzące
na przestrzeń otwartą (do bezpiecznego miejsca).
Nale\
y pamiętać, \
e w czasie ewakuacji nie wolno korzystać z windy 
ewakuacjÄ™ z wy\
szych kondygnacji nale\
y prowadzić klatkami schodowymi
luty 2008 r. 79
Ewakuacja ludzi z pomieszczeń
i budynków
W trakcie przeprowadzania ewakuacji nale\
y pamiętać o tym, aby:
wyłączyć dopływ prądu do pomieszczeń i stref objętych po\
arem,
usunąć z zasięgu ognia wszelkie materiały palne,
zachować spokój i opanowanie, aby nie doprowadzić do groz
nej w skutkach
paniki wśród osób przebywających w budynku,
rozpocząć ewakuację od pomieszczeń, kondygnacji, budynków, w których
powstał po\
ar lub które znajdują się na kierunku rozprzestrzeniania się
ognia, a następnie pomieszczeń sąsiednich, kondygnacji wy\
szych i
ni\
szych oraz pomieszczeń i kondygnacji, z których wyjście lub dotarcie do
bezpiecznych dróg ewakuacji mo\
e zostać odcięte przez po\
ar lub
zadymienie,
dÄ…\
yć do tego, aby wśród ewakuowanych w pierwszej kolejności były osoby
o ograniczonej z ró\
nych względów zdolności poruszania się, a dopiero
potem osoby, które mogą poruszać się o własnych siłach.
luty 2008 r. 80
Ewakuacja ludzi z pomieszczeń
i budynków
Zasady poruszania siÄ™ w warunkach ewakuacji:
Nale\
y kierować się na poziome drogi ewakuacyjne (korytarze), a następnie
zgodnie z kierunkami określonymi przez znajdujące się na ścianach i
drzwiach budynków znaki ewakuacyjne prowadzące poza obszar
zagro\
ony.
Przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych nale\
y poruszać się w pozycji
pochylonej, starając się trzymać głowę jak najni\
ej, ze względu na ni\
szÄ…
temperaturę i mniejsze zadymienie w dolnych partiach pomieszczeń i
korytarzy. Usta i drogi oddechowe nale\
y w miarÄ™ mo\
liwości zasłaniać
chustką zmoczoną w wodzie  sposób ten ułatwia oddychanie.
Podczas ruchu przez mocno zadymione odcinki dróg ewakuacyjnych nale\
y
poruszać się wzdłu\
ścian, by nie stracić orientacji, co do kierunku
ruchu.
luty 2008 r. 81
Ewakuacja ludzi z pomieszczeń
i budynków
Po zakończeniu ewakuacji osób nale\
y sprawdzić,
czy wszyscy opuścili poszczególne pomieszczenia
 w przypadku niezgodności stanu osobowego
i podejrzenia, \
e ktoś pozostał w zagro\
onej
strefie, nale\
y natychmiast fakt ten zgłosić
jednostkom ratowniczym przybyłym na miejsce
akcji i przeprowadzić ponowne sprawdzenie
pomieszczeń w budynku.
luty 2008 r. 82
Postępowanie w razie zaistnienia wypadku
ObowiÄ…zki poszkodowanego
ObowiÄ…zkiem poszkodowanego, je\
eli stan zdrowia mu na to pozwala,
jest niezwłoczne zawiadomienie o wypadku.
Zawiadomienie o wypadku nale\
y zgłosić do bezpośredniego
przeło\
onego, a jeśli to niemo\
liwe-do pracownika słu\
by BHP lub kadr
(lub zgodnie z obowiązującą procedurą, jeśli jest opracowana w
zakładzie).
Następnie okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół
powypadkowy powołany przez pracodawcę w zale\
ności od
skutków wypadku.
luty 2008 r. 83
Obowiązki świadka wypadku
Ka\
dy pracownik będący świadkiem wypadku jest
zobowiÄ…zany:
udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy
przedlekarskiej (nie udzielenie tej pomocy jest objęte
karą do 3 lat pozbawienia wolności),
zawiadomić przeło\
onego o zauwa\
onym w zakładzie
pracy wypadku albo zagro\
eniu zdrowia lub \
ycia
ludzkiego,
zabezpieczyć miejsce wypadku oraz pozostawić
informacjÄ™ o zagro\
eniu na miejscu wypadku
luty 2008 r. 84
Obowiązki świadka wypadku
Art. 162 Kodeksu Karnego
ż 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w poło\
eniu gro\
Ä…cym
bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty \
ycia albo ciÄ™\
kiego
uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez
nara\
enia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty
\
ycia albo ciÄ™\
kiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
ż 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której
jest konieczne poddanie siÄ™ zabiegowi lekarskiemu albo w
warunkach, w których mo\
liwa jest niezwłoczna pomoc ze strony
instytucji lub osoby do tego powołanej.
luty 2008 r. 85
Obowiązki świadka wypadku
Wiele osób nie wie jak się zachować w takiej
sytuacji, poniewa\
nie posiada wystarczajÄ…cej
wiedzy w tym zakresie. Wiele osób posiada
wiedzÄ™ teoretycznÄ…, ale mimo to obawia siÄ™
udzielić pomocy, poniewa\
sÄ…dzi, \
e jeśli
poszkodowany nie prze\
yje, poniosÄ…
odpowiedzialność karną. Jednak ka\
dy pracownik,
który zauwa\
ył wypadek, ma obowiązek
natychmiast udzielić pomocy poszkodowanym.
luty 2008 r. 86
System pierwszej pomocy obowiÄ…zujÄ…cy
w zakładzie pracy
Przebieg udzielania pomocy poszkodowanym w
wyniku wypadków lub nagłych zachorowań jest
określany mianem łańcucha ratunku i obejmuje
udzielanie pomocy od pierwszych chwil po
wypadku a\
do momentu udzielenia pomocy
najbardziej kwalifikowanej, czyli pomocy lekarskiej.
luty 2008 r. 87
System pierwszej pomocy obowiÄ…zujÄ…cy
w zakładzie pracy
PierwszÄ… pomoc stanowiÄ… trzy pierwsze ogniwa
łańcucha ratunku.
Do czynności doraz
nych zalicza się te, które
bezpośrednio ratują \
ycie. Doraz
nej pomocy wymaga
poszkodowany, u którego zaburzenia wa\
nych \
yciowo
funkcji ciała (oddychania i krą\
enia krwi) ju\
wystąpiły lub
mogą wystąpić w najbli\
szym czasie.
luty 2008 r. 88
System pierwszej pomocy obowiÄ…zujÄ…cy w
zakładzie pracy
Drugim ogniwem łańcucha ratunku jest wezwanie
pomocy. Jeśli stan poszkodowanego jest powa\
ny, nale\
y
jak najszybciej wezwać słu\
by medyczne lub bezpośrednio
po wypadku powiadomić o nim odpowiednie osoby,
np. przeło\
onego.
Właściwa pierwsza pomoc to asysta lub początkowe
 leczenie poszkodowanych, którzy wymagają pomocy na
miejscu wypadku, obejmujące opatrzenie ran, złamań
i zwichnięć oraz innych uszkodzeń ciała
luty 2008 r. 89
Pierwsza pomoc przedlekarska
Sztuczne oddychanie metodÄ…
 usta-usta .
Nos szczelnie zaciśnięty
luty 2008 r. 90
Pierwsza pomoc przedlekarska
Ucisk wywiera siÄ™ prostopadle
do klatki piersiowej,
wyprostowanymi ramionami.
Palce odgięte ku górze.
luty 2008 r. 91
Pierwsza pomoc przedlekarska
Punkt uciskania
przy masa\
u serca
luty 2008 r. 92
Pierwsza pomoc
luty 2008 r. 93
Dziękuję za uwagę.