Trądzik różowaty (łacińska nazwa - "rosacea") - jest schorzeniem o nieustalonej etiologii,
dotyczącym głównie skóry twarzy. Choroba ma niewątpliwie związek z występowaniem
łojotoku i częstymi zaczerwienieniami skóry pod wpływem zdenerwowania lub ciepła, co
świadczy o zaburzeniach naczyniowo-ruchowych.
Czynniki, które sprzyjają wystąpieniu trądziku różowatego, to: zaburzenia ze strony przewodu
pokarmowego (głównie niedokwaśność soku żołądkowego) i zaburzenia
wewnątrzwydzielnicze. Często także w łuskach naskórka chorych stwierdza się obecność
jednego z gatunków roztocza - nużeńca (demodex folliculorum) i drożdżaków (głównie
pityrosporum). Schorzenie dotyczy osób w wieku dojrzałym, szczególnie kobiet w okresie
menopauzy. Zwykle umiejscawia się na skórze twarzy, początkowo w jej środkowej części
(broda, okolice ust, nos, środkowe partie czoła).
Pierwsze objawy
Pierwszy okres choroby to trwałe rumienie i pajączkowate rozszerzenia naczyń włosowatych
(teleangiektazje). Następnie zaczynają się pojawiać czerwone grudki i krostki, którym zwykle
towarzyszy świąd i pieczenie skóry. Stadium najbardziej zaawansowane przybiera postać
zapalnych guzów i nacieków. Na skórze nosa, przede wszystkim u mężczyzn, trądzik
różowaty może występować w postaci przerosłej, noszącej nazwę rhinophyma. Cechuje się
ona obecnością miękkich, guzowatych tworów w obrębie nosa, które stopniowo go
zniekształcają. Skóra pokrywająca te zmiany jest błyszcząca, tłusta, sinoczerwona, z
szerokimi ujściami gruczołów łojowych i poszerzonymi naczyniami krwionośnymi.
Zmiany bardzo podobne do trądziku różowatego, umiejscowione w okolicy ust, mogą być
wywołane częstym stosowaniem miejscowym silnych maści sterydowych (np. Flucinar,
Dermovate). Schorzenie to nosi nazwę zapalenia okołoustnego (dermatitis perioralis) i,
oprócz natychmiastowego odstawienia maści sterydowych, wymaga leczenia jak w trądziku
różowatym.
Rosacea nawraca zwykle przez wiele lat, choć nierzadko zdarza się jednorazowy wysyp
zmian chorobowych. U kobiet nawroty i zaostrzenia często mają związek z występowaniem
miesiączki i okresu przekwitania. W połowie przypadków trądziku różowatego występują
powikłania oczne - zapalenie spojówek, zapalenie brzegów powiek, rogówki i tęczówki.
Leczenie
W leczeniu trądziku różowatego stosuje się doustnie antybiotyki, głównie z grupy tetracyklin,
metronidazol, retinoidy (Roaccutane). Antybiotyki i Metronidazol zaleca się zwykle w
kilkutygodniowych lub kilkumiesięcznych cyklach z przerwami - leki mogą bowiem uszkadzać
wątrobę. Retinoidy natomiast zalecane są tylko w bardzo ciężkich przypadkach choroby,
ponieważ ich stosowanie może wywołać poważne objawy uboczne - wady rozwojowe płodu,
uszkodzenia wątroby oraz zaburzenia lipidowe. Stąd konieczność okresowych, kontrolnych
badań krwi i stosowania antykoncepcji.
Wskazane jest także przyjmowanie witamin, głównie PP i B2. Zewnętrznie stosuje się
Metronidazol w maści bądz
żelu, a także roztwory, papki, pudry i kremy zawierające m.in.
antybiotyki i ichtiol, podobne do tych, jakie stosowane są w leczeniu trądziku młodzieńczego.
W przypadku stwierdzenia obecności nużeńca, dobre efekty daje leczenie Grotamitonem lub
Jacutinem. Są to preparaty wykorzystywane m.in. w leczeniu przeciwświerzbowym, często
niestety powodujące podrażnienia skóry twarzy. W przypadku zmian wywołanych przez
drożdżaki stosuje się leczenie przeciwgrzybicze.
Postać przerosła trądziku wymaga leczenia chirurgicznego. Najlepsze efekty uzyskuje się
dzięki ścinaniu mas guzowatych nożem elektrycznym. W leczeniu trądziku różowatego
należy unikać maści i innych form leków zewnętrznych zawierających sterydy. Początkowa
poprawa po zastosowaniu tego typu preparatów jest zwykle krótkotrwała, a nawroty choroby
po takim leczeniu są częstsze, o wiele bardziej nasilone i trudniej poddające się dalszej
terapii.
Czego unikać?
" Osoby chorujące na trądzik różowaty powinny unikać nasłoneczniania skóry twarzy.
Stąd konieczność stosowania preparatów zawierających filtry przeciwko
promieniowaniu UVA i UVB o wysokiej numeracji (20 lub więcej). Maści lub kremy z
filtrami należy stosować w każdy słoneczny dzień (także zimą), przed każdorazowym
wyjściem z domu.
" Zmiany w trądziku pogarszają się zarówno w upalną, jak i w mroz
ną lub wietrzną
pogodę.
" y
le tolerowane są nagłe zmiany temperatury otoczenia.
" Nie należy oczywiście korzystać z opalania w solarium ani z sauny.
" Chorzy z trądzikiem różowatym powinni unikać jedzenia bardzo zimnych lub bardzo
gorących potraw, pikantnych przypraw, ostrych serów, picia mocnej herbaty i
kawy oraz alkoholu w każdej postaci. Wszystkie wymienione czynniki nasilają i tak
już zaburzoną grę naczyniowo-ruchową i zaostrzają przebieg choroby.
" Skóra zaatakowana trądzikiem różowatym wymaga używania bardzo delikatnych
kosmetyków, takich jak stosowane w chorobach o charakterze alergicznym. Trądzik
nie jest uczuleniem, ale powoduje on, że skóra jest zwykle bardzo wrażliwa. Twarz
należy myć białym, delikatnym, bezzapachowym mydłem i wodą mineralną lub
przegotowaną. Kremy do pielęgnacji powinny być pozbawione barwników, substancji
zapachowych i silnie działających dodatków - można wypróbować Lipobazę lub
Bepanthen. Kobiety muszą bardzo ostrożnie dobierać kosmetyki upiększające i
stosować ich jak najmniej. Często dobrze tolerowane jest przemywanie twarzy 2%
roztworem kwasu bornego lub wodą wapienną.