Analiza jakościowa IV grupy
kationów
Ba2+, Ca2+, Sr2+
są to kationy tworzące trudno rozpuszczalne osady z węglanami
(NH4)2CO3 2NH4++ CO32-
Ba2+ żółto-zielony
CO32- + H2O HCO3- + OH -
Ca2+ ceglasto-czerwony
H2O + HCO3- H2CO3 + OH -
Sr2+ karminowy
Bar
srebrzystobiały metal
bardzo reakywny, reaguje nawet z wodą
pierwiastek bloku s (II A grupa ) 6s2
stopnie utlenienia +2
silna trucizna
Reakcje charakterystyczne dla jonu baru:
Węglan amonu w środowisku buforu amoniakalnego
Ba2+ + CO 3-2 BaCO3 ogrzewanie sprzyja
powstawaniu grubokrystalicznego osadu
Osad rozpuszcza się w kwasie
octowym, rozcieńczonym
solnym i azotowym
BaCO3 + 2H+ Ba2+ + CO 2 + H2O
Kwas siarkowy (VI) i rozpuszczalne siarczany (VI) wytrącają z
roztworów zawierających jony baru biały drobnokrystaliczny
osad siarczanu (VI) baru. Osad ten jest bardzo trudno
rozpuszczalny. Bardzo słabo rozpuszcza się w stężonych kwasach
Ba2+ + SO 4-2 BaSO4
BaSO4 + H+ Ba2+ + HSO4-
Chromian (VI) i dwuchromian (VI) potasu wytrącają z roztworów
zawierających jony baru żółty osad chromianu (VI) baru
nierozpuszczalny w kwasie octowym
Ba2+ + CrO 4-2 BaCrO4
Cr2O 7-2 + H2O 2CrO 4-2 + 2H+
2Ba2+ + Cr2O 7-2 + H2O 2BaCrO4 + 2H+
Szczawian amonu wytrąca z roztworów zawierających jony baru
biały osad szczawianu baru rozpuszczalny w rozcieńczonym
kwasie solnym i azotowym (V) oraz w kwasie octowym na
gorąco
Ba2+ + C2O 4-2 BaC2O 4
Wodorofosforan (V) sodu wytrąca z jonami baru biały osad
wodorofosforanu (V) baru rozpuszczalny w rozcieńczonym
kwasie solnym, azotowym i kwasie octowym
Ba2+ + HPO 4-2 BaHPO 4
Wapń
srebrzysty metal
bardzo reaktywny, reaguje nawet z wodą
pierwiastek bloku s(IIA grupa) 4s2
stopnie utlenienia +2
Węglan amonu w środowisku buforu amoniakalnego wytrąca z
roztworów zawierających jony wapnia biały osad węglanu wapnia
trudno rozpuszczalny w rozcieńczonych kwasach
Ca2+ + CO 3-2 CaCO 3
CaCO 3 + 2H+ Ca2+ + CO 2 + H2O
Kwas siarkowy rozcieńczony i rozpuszczalne siarczany (VI) wytrącają z
roztworów zawierających jony wapnia biały osad siarczanu (VI)
wapnia, ale tylko ze stężonych roztworów. Osad ten łatwo rozpuszcza
się w kwasach mineralnych i rozcieńczonym kwasie octowym. A
atwo
się rozpuszcza w stężonym roztworze siarczanu amonu na gorąco.
Ca2+ + SO 4-2 CaSO 4
CaSO4 + (NH4)2SO4 Ca(SO4)2 2- + 2NH4+
Stront
srebrzysty metal
bardzo reaktywny, reaguje nawet z wodą
na powietrzu pokrywa się warstewka tlenku
pierwiastek bloku s (IIA grupa) 5s2
stopnie utlenienia +2
silna trucizna
Węglan amonu w środowisku buforu amoniakalnego
wytrąca z roztworów zawierających jony strontu
biały osad węglanu strontu
Sr2+ + CO 3-2 SrCO 3
Kwas siarkowy i rozpuszczalne siarczany z roztworów zawierajacych jony
strontu wytrącają biały drobnokrystaliczny osad siarczanu (VI) strontu
Sr2+ + SO 4-2 SrSO 4
Osad ten słabo rozpuszcza się
SrSO4 + H+ Sr2+ + HSO4-
rozcieńczonych i stężonych kwasach
Chromian (VI) i dichromian (VI) potasu wytrącają
żółty osad chromianu (VI) strontu
Sr2+ + CrO 4-2 SrCrO 4 osad ten jest dobrze
rozpuszczalny w kwasie octowym
Sr2+ + Cr2O 7-2 + H2O SrCr2O 7 + 2H+ + CrO 4-2
w obecności octanu sodu osad chromianu strontu nie wytrąci
się gdyż będzie powstawał kwas octowy
CH3COONa + H+ CH3COOH + Na+
Szczawian amonu wytrąca z roztworów zawierających jony
strontu biały osad szczawianu strontu rozpuszczalny w
rozcieńczonym kwasie solnym i azotowym (V) oraz w kwasie
octowym po długim ogrzewaniu
Sr2+ + C2O 4-2 SrC2O 4
Analiza jakościowa V grupy
kationów
NH4+ Mg2+, Na+, K+
brak odczynnika grupowego
sole dobrze rozpuszczalne w wodzie
Jon amonowy
Mocne zasady rozkładają sole amonu z wydzieleniem amoniaku,
który można poznać po charakterystycznym zapachu lub
zabarwieniu papierka wskaz
nikowego na niebiesko. Jest to reakcja
specyficzna
NH4+ + OH - NH3 + 2H2O
NH3 + HCl NH4Cl białe dymy
Odczynnik Nesslera -tetrajodortęcian (II) potasu
w roztworze zasadowym tworzy z solami amonu,
jeżeli występują w większym stężeniu
pomarańczowobrunatny osad; przy małym
stężeniu jonów amonu powstaje żółte zabarwienie
roztworu
NH4Cl + 2K2[HgI4] + 4KOH [ONH2] I + KCl + 7KI + 3H2O
Kwas heksachloroplatynowy (IV) reaguje z jonami amonu tworząc
żółty krystaliczny osad soli amonu. Nadmiar NaOH rozkłada
powstającą sól z wydzieleniem amoniaku
2NH4++ PtCl62- (NH4)2PtCl6
(NH4)2PtCl6 +2OH - PtCl62- + 2NH3 + 2H2O
Potas
stebrzystoszary metal
bardzo reaktywny, reaguje nawet z wodą
pierwiastek bloku s (IA grupa) 4s1
stopień utlenienia +1
K (I)
próba płomieniowa fioletowy
Kwas winowy i wodorowinian sodu wytrącają z roztworów
obojętnych lub słabo kwaśnych zawierających jony potasu
biały krystaliczny osad wodorowinianu potasu
K++ HC4 H4O6- KHC4 H4O6
Reakcje Carnota  reakcja z alkoholowym tritiosiarczanobizmutanu
(III) sodu
3K++ Bi(S2 O3)33- K3[Bi(S2 O3)3]
Sód
stebrzysty miękki kowalny metal
bardzo reaktywny
pierwiastek bloku s (IA grupa) 3s1
stopień utlenienia +1
Na (I)
próba płomieniowa Żółty
Heksahydroksyantymonian (V) potasu wytrąca z roztworów jonu
sodu obojętnych lub słabo zasadowych biały, krystaliczny osad
soli sodu
Na++ Sb(OH)6- Na[Sb(OH)6]
Octan uranylo  magnezu (lub cynku czy kobaltu) wytrąca z
obojętnych lub słabo kwasowych roztworów zawierających kation
sodu żółty krystaliczny osad soli mieszanej
Na(CH3COO) Mg(CH3COO)2 (UO2)3(CH3COO)6 9H2O
Magnez
stebrzystoszary metal
bardzo reaktywny
pierwiastek bloku s (IIA grupa) 3s2
stopień utlenienia +2
Mg (II)
Wodorotlenki sodu i potasu wytrącają z roztworu
zawierającego jony magnezu biały galaretowaty osad
wodorotlenku magnezu, rozpuszczalny w rozcieńczonych
kwasach i roztworach soli amonu
Mg2+ + 2OH - Mg(OH)2
Mg(OH)2 + 2NH4+ Mg2+ + 2(NH3 H2O)
Wodorofosforan (V) sodu wytrąca z jonami
magnezu biały krystaliczny osad soli podwójnej
Mg2+ + NH4+ + HPO42- MgNH4PO4 + H+