Badanie fizykalne układu
krążenia
II Katedra i Klinika Kardiologii CM
UMK
Topografia klatki piersiowej
A Pachowa przednia
prawa
B Obojczykowa
środkowa prawa
C Mostkowa
D Obojczykowa
środkowa lewa
E Pachowa przednia
lewa
Topografia klatki piersiowej
A Pachowa
tylna
B Środkowa
pachowa
C Pachowa
przednia
Topografia klatki piersiowej
A Linia
kręgosłupa
B Linia
łopatkowa
Techniki badania
" Oglądanie
" Obmacywanie
" Opukiwanie
" Osłuchiwanie
" Mierzenie
Oglądanie
" Kształt klatki: budowa, patologiczne
zniekształcenia
" Częstość oddechów
" Rytm oddechów
" Czas trwania wdechu i wydechu (norma
2:3)
" Głębokość oddechów i amplituda ruchów
oddechowych, ich symetryczność, wysiłek
mięśni oddechowych
Zniekształcenia klatki piersiowej
Kyfoskolioza
Kyfoskolioza
Konsekwencje
Kyfoskolioza  jest jedną z przyczyn przewlekłego
serca płucnego (przewlekły zespół sercowo-
płucny).
- Utrudnienie wymiany gazowej
- Przerost i niewydolność prawej komory
- Duszność, kaszel
- Sinica
- Powiększenie wątroby
- Obrzęki
Inne zniekształcenia klatki
piersiowej
Klatka beczkowata 
Klatka lejkowata
rozedma płuc
Palce pałeczkowate
Palce pałeczkowate, paznokcie w kształcie szkiełka od zegarka 
wrodzone sinicze wady serca, infekcyjne zapalenie wsierdzia,
przewlekłe choroby układu oddechowego
Palce pająkowate  zespół Marfana
Rozwarstwienie aorty
Tętniak aorty
Niedomykalność zastawki aortalnej
Obmacywanie  uderzenie
koniuszkowe
" V międzyżebrze, 1 cm przyśrodkowo od
linii środkowo-obojczykowej lewej
" Lekkie uniesienie na powierzchni o
średnicy 0.5-2 cm trwające około 2/3
skurczu serca
" Przemieszczenie w lewo i ku dołowi oraz
większy obszar tętnienia  powiększenie
lub przerost lewej komory
Okolica dołka podsercowego
" Bada się przykładając dłoń w środkowym
nadbrzuszu
" Tętnienie w tej okolicy  aorta, prawa
komora, wątroba
" Nadmiernie nasilenie tętnienia
 Tętniak aorty
 Powiększenie prawej komory
 Niedomykalność zastawki aortalnej
Opukiwanie
Obecnie opukiwanie sercowego stłumienia
względnego i bezwzględnego zostało
zarzucone z uwagi na dostępność badań
obrazowych znacznie dokładniej
oceniających anatomię serca
Osłuchiwanie
A- zastawka
aortalna
P  zastawka
pnia płucnego
T  zastawka
trójdzielna
M  zastawka
mitralna
Częstość serca
" Liczenie skurczów serca podczas
osłuchiwania przez 1 minutę
" Prawidłowo  czynność miarowa 60-
100/min
" < 60/min  bradykardia
" >100/min  tachykardia
Miarowość rytmu serca
" Uderzenie następują po sobie po identycznych
okresach
" Jednakowo słyszalne tony
" Fizjologiczna niemiarowość oddechowa 
odruchowe zwiększenie częstości serca przy
wdechu i zmniejszenie przy wydechu
" Dodatkowe skurcze serca  wtrącone do
podstawowego rytmu miarowego
" Niemiarowość całkowita  najczęściej migotanie
przedsionków
Osłuchiwanie  tony serca
" Ton pierwszy (T1)  ton zamknięcia
zastawek przedsionkowo-komorowych
" Składowa zastawki mitralnej jest
głośniejsza
" Ton jest najgłośniejszy na koniuszku
Osłuchiwanie serca  tony serca
" Tona drugi (T2)  ton zamknięcia zastawek
półksiężycowatych
" Składowa płucna opóz
niona - opóz
nienie
największe na szczycie wdechu
" Najlepiej słyszlane u podstawy serca
Tony patologiczne
" Ton trzeci (T3)  ton wczesnorozkurczowy
" Wibracje związane z uderzeniem krwi pod większym
ciśnieniem w fazie szybkiego napełniania w aparat
zastawkowy oraz ściany komór
" Związany ze sztywnością uszkodzonego mięśnia
sercowego lub zwiększona objętością napływającej krwi
" Najczęściej objaw ciężkiej choroby mięśnia sercowego
" Bardzo rzadko fizjologicznie u dzieci i młodzieży
" Składowa tak zwanego cwału wczesnorozkurczowego
(lub cwału komorowego) T1  T2  T3
Tony patologiczne
" Ton czwarty (T4)  ton póz
norozkurczowy
" Powstaje w póz
nej fazie rozkurczu w czasie
skurczu przedsionków
" Spowodowany najczęściej zwiększoną
sztywnością komór
" Trudniejszy do wysłuchania niż ton trzeci
" Wchodzi w skład cwału przedskurczowego
(cwału przedsionkowego) T1  T2  T3
" Jeśli jednocześnie ton trzeci to cwał zsumowany
T1  T2  T3  T4.
Szmery
Powstają wskutek przejścia przepływu
warstwowego w turbulentny i mogą się
pojawiać w następujących sytuacjach
" Zwiększony przepływ krwi przez
niezmienione naczynie (krążenie
hiperkinetyczne)  ciąża, niedokrwistość
" Przepływ krwi przez zwężenie (na
przykład zastawki albo naczynia)
" Cofanie się krwi przez zastawkę
(niedomykalność)
" Przepływ przez nieprawidłowe połączenia
( ubytki w przegrodach)
Szmery skurczowe
" Zwężenie zastawki aortalnej  szmer nad
polem osłuchiwania zastawki,
promieniujący do tętnic szyjnych
" Niedomykalność zastawki mitralnej 
szmer nad koniuszkiem z
promieniowaniem do pachy
" Ubytek w przegrodzie międzykomorowej 
wzdłuż lewego brzegu mostka
Szmery rozkurczowe
" Zwężenie zastawki mitralnej  nad
koniuszkiem, o niskiej częstotliwości, nie
promieniuje
" Niedomykalność zastawki aortalnej  w
punkcie osłuchiwania zastawki aortalnej
Tarcie osierdziowe
" Powstaje wskutek zapalenia osierdzia w
związku z tarciem o siebie jego blaszek
pokrytych zapalnym nalotem włóknika
" Słyszalne na małym obszarze, najczęściej
przy lewym brzegu mostka
" Wzmocnienie w pozycji kolankowo-
łokciowej i w czasie zatrzymanego wdechu