Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM
Geografia
Poziom rozszerzony
Listopad 2008
Nr Kryteria zaliczenia
Przyk"ady poprawnych odpowiedzi Punktacja
zadania odpowiedzi
poprawne obliczenia i wy-
1. 178 m n.p.m.  106,2 m n.p.m. = 71,8 m 0 1
nik  1 pkt
2. 1 cm  500 m 0 2 a) poprawne obliczenia
5,5 cm  x  1 pkt; b) poprawny
x = (5,5 cm " 500 m): 1 cm = 2750 m = 2,75 km wynik (Ä…50 m)  1 pkt
3. 1. zróŻnicowana g"´bokoĘç 0 1 wymienienie trzech cech
2. dobrze rozwini´ta linia brzegowa  1 pkt
3. jezioro ma wyd"uŻony kszta"t przebiegający z pó"nocy na po-
"udnie.
4. np.: 0 1 podanie dwóch barier 
1. rozleg"e i zwarte kompleksy leĘne 1 pkt
2. duÅ»a iloĘç wód powierzchniowych
5. np.: 0 2 poprawne porównanie
dwóch elementów 
Element zago- B2 E3
1 pkt, trzech  2 pkt
spodarowania
terenu
g´sta zabudowa
¸agowa w pó"-
zabudowa brak zabudowy
nocno-zachodniej
cz´Ä˜ci pola
brak dróg g´sta sieç drogo-
sieç
g"ównych, g´sta wa, wyst´puje
komunikacyjna
sieç dróg leĘnych linia kolejowa
zielony, czerwony
szlaki brak szlaków
i czarny szlak tu-
turystyczne turystycznych
rystyczny
6. 1. leĘny Buczyna ¸agowska 0 1 podanie trzech rezerwatów
2. krajobrazowy Nad Jeziorem TrzeĘniowskim  1 pkt
3. torfowiskowy Pawski ¸ug
7. np.: Przy przystanku PKS wchodz´ na czarny szlak i id´ 0 2 podanie kolorów szlaków
na wschód aŻ na Wzgórze Poęrzadelskie (178 m n.p.m.). Na-  1 pkt;
st´pnie kieruj´ si´ na pó"noc do Jeziora ¸agowskiego. Dalej id´ podanie kierunków
brzegiem jeziora do przesmyku mi´dzy jeziorami ¸agowskim  1 pkt
i Ciecz, gdzie skr´cam na wschód. W ¸agowie wchodz´ na zie-
lony szlak, którym id´ na wschód aÅ» nad Jezioro Czarne.
8. a) F b) F c) P d) P 0 2 podanie trzech popraw-
nych oznaczeł
 1 pkt;
czterech  2 pkt
www. operon. pl
1
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Nr Kryteria zaliczenia
Przyk"ady poprawnych odpowiedzi Punktacja
zadania odpowiedzi
9. 0 1 poprawne podkreĘlenie 
podkreĘlone: a
1 pkt
10. podanie dwóch przyk"a-
np.: piaski, Żwiry, gliny 0 1
dów ska"  1 pkt
11. 0 2 za trzy poprawne przy-
Sfera Ziemi Przyk"ad wp"ywu
k"ady  1 pkt; wszystkie
 2 pkt
wyst´powanie ska" i minera-
Litosfera
"ów, z"óŻ mineralnych
emisja duŻej iloĘci py"ów i gazów wul-
Atmosfera
kanicznych
wyst´powanie gorÄ…cych Ä™róde" i gejze-
Hydrosfera
rów
gleby powsta"e na wulkanicznym pod-
Pedosfera
"oŻu zapewniają wysokie plony
12. a) Krakatau 0 2 za kaŻdy rozpoznany wul-
b) Wezuwiusz kan  po 1 pkt
13. podkreĘlone: 0 2 poprawne podkreĘlenie
a) rynna deflacyjna b) mogot trzech elementów 
c) dolina U-kszta"tna d) pradolina 1 pkt, wszystkich  2 pkt
14. 0 2 poprawne wrysowanie
deszcze
strza"ek  1 pkt; popraw-
zenitalne
ne wpisanie nazw wia-
trów  1 pkt
pasaty pasaty
0°
23°27 S 23°27 N
15. 1. wys"adzający wp"yw deszczów zenitalnych w okolicach 0 1 podanie dwóch przyczyn
równika  1 pkt
2. duŻe parowanie spowodowane suchoĘcią klimatu w okoli-
cach zwrotników
16. po lewej stronie przekroju litera H, po prawej litera G 0 1 poprawne wpisanie liter
 1 pkt
17. a-B b-D c-E d-A e-F 0 2 poprawne przyporzÄ…dko-
wanie trzech lub czterech
typów  1 pkt; wszystkich
 2 pkt
18. np.: 0 2 za poprawne
korzyĘç: jest Ä™ród"em poÅ»ywienia (ryby), stanowi element sys- wype"nienie kolumny
temu komunikacyjnego, jest odnawialnym ęród"em energii  po 1 pkt
Żywio": jest przyczyną niszczących kataklizmów (powodzie,
tsunami itp.), przyczynia si´ do wyp"ukiwania cennych
elementów z gleby, falowanie powoduje proces abrazji
(niszczenia brzegu morskiego)
www. operon. pl
2
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Nr Kryteria zaliczenia
Przyk"ady poprawnych odpowiedzi Punktacja
zadania odpowiedzi
19. a) np.: pał
stwa wysoko rozwini´te gospodarczo majÄ… dodat- 0 2 a) poprawne sformu"o-
nie saldo migracji, s"abo rozwini´te gospodarczo  ujemne wanie wniosku  1 pkt;
b) np.: wartoĘç przyrostu rzeczywistego jest dodatnia i taka b) wskazanie na taki sam
sama w obu krajach. W Iranie wynika to z wysokiej wartoĘci przyrost rzeczywisty oraz
przyrostu naturalnego, który jest pomniejszony o ujemną podanie róŻnic w przyro-
wartoĘç salda migracji. W Australii niska wartoĘç przyrostu na- Ęcie naturalnym i salda
turalnego jest powi´kszona o dodatniÄ… wartoĘç salda migracji. migracji  1 pkt
20. a-C b-A c-B d-E 0 1 poprawne przyporzÄ…dko-
wanie wszystkich  1 pkt
21. Bu"garia i Rumunia, Turcja 0 1 podanie wszystkich  1 pkt
22. skreĘlone kolejno: 0 10; liczba rozwodów na 100 osób; 0 2 poprawne skreĘlenie
wskaęnik urbanizacji; majątek narodowy w USD; 8,1 10 trzech  1 pkt;
czterech lub pi´ciu  2 pkt
strony konfliktu:
strony konfliktu:
23. 0 2 poprawne wpisanie stron
Afganistan  USA i koali-
Rosja  Czeczenia
cja pał
stw konfliktów  1 pkt; poda-
przyczyny: np. róŻnice
przyczyny: np. narasta-
religijne, kulturowe,
nie poprawnych przy-
jÄ…cy fundamentalizm is-
dąŻenia niepod-
lam- ski i utworzenie czyn  1 pkt
leg"oĘciowe narodu
pał
stwa wyznaniowego,
czeczeł
skiego, nieuzna-
tworzenie baz terrory-
nie przez Rosj´ niepod-
stycznych a w konse-
leg"oĘci Czeczenii
kwencji ataki terrory-
w 1991 r. oraz kontrola
styczne na Ęwiecie (np.:
nad wydobyciem ropy
w 2001 r. USA) dopro-
naftowej i gazu to
wadzi"y do inter- wencji
g"ówne przyczyny wy-
USA i pał
stw koalicji.
buchu tego konfliktu.
0 1000 km
24. a) najwi´kszy: ¸otwa, najmniejszy: Armenia 0 2 poprawne wpisanie dwóch
b) nadba"tyckie krajów  1 pkt;
wskazanie krajów nadba"-
tyckich  1 pkt
25. podkreĘlone: Liczba ludnoĘci Rosji si´ zmniejsza. 0 2 podkreĘlenie poprawne-
uzasadnienie: Rosja ma ujemny przyrost naturalny (od 1992 r.), go zdania  1 pkt; w uza-
który wynika z g"´bokich przemian spo"eczno-gospodarczych. sadnieniu wskazanie na
ujemny przyrost natural-
ny  1 pkt
26. np.: 0 2 a) podanie poprawnych
a) kraj o duŻym zakaŻeniu wirusem HIV  RPA pał
stw  1 pkt;
kraj o ma"ym zakaŻeniu wirusem HIV  Algieria b) podanie poprawnych
b) przyczyn  1 pkt
1. znikoma ĘwiadomoĘç spo"eczna na na temat sposobów
zapobiegania rozprzestrzeniania si´ wirusa HIV
2. niski poziom opieki medycznej
3. cz´sty brak funduszy na specjalistyczne badania, zakup
leków itp.
27. np.: 0 2 podanie dwóch dzia"ał

1. skup interwencyjny (np. zbóŻ)  1 pkt; trzech  2 pkt
2. subwencje i dop"aty wyrównawcze do produktów rolnych
i Ęrodków produkcji
3. wprowadzenie kontyngentów na Å»ywnoĘç importowanÄ…
28. np.: 0 2 poprawne wpisanie
a) pszenica, kukurydza, proso trzech przyk"adów w jed-
b) rzepak, soja, oliwki nej grupie  po 1 pkt
29. a) 23 b) LiD oraz PSL c) Bielsko-Bia"a, Cz´stochowa, Ryb- 0 3 a) podanie poprawnej
nik, Konin liczby  1 pkt; b) podanie
dwóch skrótów  1 pkt;
c) podanie nazw czte-
rech okr´gów  1 pkt
www. operon. pl
3
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Nr Kryteria zaliczenia
Przyk"ady poprawnych odpowiedzi Punktacja
zadania odpowiedzi
30. a) Koszalin, Konin b) Sieradz, Che"m 0 2 za kaŻde dwa poprawnie
podane okr´gi  po 1 pkt
31. np.: 0 2 a) podanie poprawnego
a) wyjazd za granic´ cz´sto m"odych ludzi z odpowiadajÄ…cym wyjaĘnienia  1 pkt;
potrzebom danego kraju wyŻszym wykszta"ceniem b) podanie trzech przy-
b) USA, Niemcy, Irlandia k"adów pał
stw  1 pkt
32. a) Brazylia b) Korea P"n. c) Kuwejt 0 2 rozpoznanie czterech
d) Ukraina e) Niemcy f) Arabia Saudyjska lub pi´ciu krajów  1
pkt; wszystkich  2 pkt
33. a) s"oł
: Indie, tygrys: Chiny 0 2 a) poprawne wskazanie
b) np.: poniewaÅ» wi´kszoĘç wskaÄ™ników gospodarczych Indii nazw obu krajów  1 pkt;
i Chin jest na podobnym poziomie (wzrost PKB) lub niektóre b) podanie uzasadnienia
indyjskie wskaęniki przewyŻszają chił
skie (wydobycie ropy  1 pkt
naftowej)
34. a) 0 3 poprawne przeliczenie
kraje UE: 66595,5 USD na procenty, uwzgl´d-
kraje rozwini´te: 7881,4 USD niajÄ…ce kraje UE  1 pkt;
kraje rozwijajÄ…ce si´: 15338,7 USD poprawne wykonanie
kraje Europy Âr.-Wsch.: 11723,2 USD wykresu  1 pkt;
przeliczenie na procenty podanie poprawnych
kraje UE: 66% wniosków  1 pkt
kraje rozwini´te: 8%
kraje rozwijajÄ…ce si´: 15%
kraje Europy Âr.-Wsch.: 11%
przeliczenie na stopnie
 1 %
kraje UE
kraje rozwini´te
kraje rozwijajÄ…ce si´
kraje Europy Âr.-Wsch.
b) np.:
1. najwi´ksze obroty w strukturze eksportu mia"a Polska z kra-
jami rozwini´tymi, a najmniejsze z krajami rozwijajÄ…cymi si´
2. najwi´kszy import w 2005 roku pochodzi" z krajów rozwi-
ni´tych, najmniejszy z krajów Europy Ârodkowo-Wschodniej
www. operon. pl
4