MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Ewa Kawczyńska-Kiełbasa
Teresa Stolarek
Ewidencjonowanie zmian w zasobach rzeczowych
przedsiębiorstwa 412[01].Z1.03
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
0
Recenzenci:
prof. zw. dr hab. Maria Gmytrasiewicz
mgr Monika Szczerbak
Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska
Konsultacja:
mgr inż.. Maria Majewska
Korekta:
Joanna Iwanowska
Edyta Kozieł
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 412[01].Z1.03
Ewidencjonowanie zmian w zasobach rzeczowych przedsiębiorstwa zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik rachunkowości.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1 Rzeczowe aktywa trwałe 12
5.1.1 Ćwiczenia 12
5.1.2 Sprawdzian postępów 18
5.2 Leasing 18
5.2.1 Ćwiczenia 18
5.2.2 Sprawdzian postępów 21
5.3 Wartości niematerialne i prawne 21
5.3.1 Ćwiczenia 21
5.3.2 Sprawdzian postępów 26
5.4 Gospodarka zapasami materiałowymi 26
5.4.1 Ćwiczenia 26
5.4.2 Sprawdzian postępów 30
5.5 Obrót towarowy 31
5.5.1 Ćwiczenia 31
5.5.2 Sprawdzian postępów 34
5.6 Obrót wyrobami gotowymi 35
5.6.1 Ćwiczenia 35
5.6.2 Sprawdzian postępów 36
5.7. Obsługa komputerowego programu środków trwałych 37
5.7.1. Ćwiczenia 37
5.7.2. Sprawdzian postępów 44
5.8. Obsługa komputerowego programu handlowego 45
5.8.1. Ćwiczenia 45
5.8.2. Sprawdzian postępów 53
6. Sprawdzian osiągnięć 55
7. Literatura 66
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik rachunkowości.
Rachunkowość stanowi logiczny, całościowy i zwarty system. Najbardziej pracochłonną
i jedną z trudniejszych w praktyce jest ewidencja księgowa stanowiąca część tego systemu.
Niniejszy poradnik ma ułatwić uczniom poznanie ewidencji wybranego zagadnienia
rachunkowości - zmian w rzeczowych zasobach przedsiębiorstwa, także z wykorzystaniem
użytkowego programu komputerowego. Podjęcie próby samodzielnego rozwiązywania zadań
musi być poprzedzone przyswojeniem treści teoretycznych, które w niezbędnym zakresie
zawarte są w materiale nauczania do poszczególnych części.
Poradnik zawiera:
1. wymagania wstępne, to znaczy określenie posiadanej wiedzy i umiejętności niezbędnych
do realizacji tej jednostki modułowej,
2. cele kształcenia, które określają jakie umiejętności uczeń powinien opanować w wyniku
procesu kształcenia,
3. ćwiczenia, zawierające treść, sposób wykonania, niezbędne materiały,
4. sprawdzian postępów, który ma umożliwić sprawdzenie poziomu wiedzy,
5. sprawdzian osiągnięć umożliwiający ocenę umiejętności zdobytych podczas realizacji
jednostki modułowej,
6. wykaz literatury.
Treści kształcenia zawarte w jednostkach szkoleniowych 57. i 5.8. Poradnika dla ucznia
mają ukształtować u ucznia niezbędne umiejętności praktyczne obsługi programów
komputerowych
w zakresie ewidencjonowania środków trwałych i zakupu towarów.
Przed rozpoczęciem pracy w tych jednostkach proponuje się dokładnie zapoznać się
z jednostką szkoleniową 4.9.1. w module 412[01].Z1.01., gdzie szczegółowo zostały
omówione zagadnienia sposobów archiwizowania i zabezpieczania danych oraz sterowania
uprawnieniami użytkowników. Zawarte tam instrukcje pozwolą Państwu sprawniej prowadzić
zajęcia i oszczędzić wiele czasu na ponowne, żmudne wprowadzanie danych. Uczeń powinien
zostać wdrożony do tworzenia kopii zapasowych po każdych zajęciach i odtwarzania danych z
tychże kopii. Warto również zwrócić uwagę na długie (dłuższe niż 8 znaków) nazwy plików
i folderów nadawane przez uczniów. Niektóre programy ich nie przyjmują.
Zwykle do celów tych doskonale nadaje się dyskietka, gdyż ilość danych wprowadzona
przez ucznia w programie jest na tyle mała, że jej pojemność powinna wystarczyć. Przy
tworzeniu kopii na dyskietce należy pamiętać o możliwości utraty danych zapisanych
wcześniej, ponieważ zwykle firmowe programy pakujące wstępnie formatują dyskietkę.
Należy zwrócić również uwagę na ograniczenia czasowe i ilościowe w kwestii
wprowadzanych danych wersji edukacyjnych programów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Schemat układu jednostek modułowych
Moduł 412[01].Z1
Ewidencja księgowa działalności
przedsiębiorstwa
412[01].Z1.01 412[01].Z1.02
Organizowanie Ewidencjonowanie
rachunkowości rozrachunków
w przedsiębiorstwie i obsługa płatności
412[01].Z!.03
Ewidencjonowanie zmian
w zasobach rzeczowych
przedsiębiorstwa
412[01].Z1.04
Prowadzenie ewidencji
procesów gospodarczych
412[01].Z1.05
Sporządzanie sprawozdań
rocznych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- zdefiniować podstawowe pojęcia dotyczące rachunkowości
- zdefiniować pojęcie aktywów trwałych i obrotowych,
- sklasyfikować aktywa trwałe i obrotowe,
- zdefiniować poszczególne składniki aktywów,
- przyporządkować dany składnik majątku do aktywów trwałych lub obrotowych,
- dokonywać rozliczeń z kontrahentami i urzędem skarbowym
- poruszać się w oknach systemu Windows i DOS,
- wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach,
- stosować podstawowe zasady obsługi programów w środowisku Windows,
- sterować miejscem zapisu danych na dysku i dyskietkach,
- zarejestrować nową firmę w programie,
- ustawić parametry pracy programie,
- zdefiniować rejestr sprzedaży i rejestr zakupu,
- utworzyć kopie bezpieczeństwa danych w programach,
- dodać nowych użytkowników do programu i sterować ich uprawnieniami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
- sklasyfikować środki trwałe według grup klasyfikacji GUS,
- ustalić wartość początkową i bieżącą rzeczowych aktywów trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych,
- zaprowadzić księgi inwentarzowe,
- zaewidencjonować dowody księgowe i operacje gospodarcze związane ze zmianami
w stanie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,
- zaewidencjonować środki trwałe na kontach pozabilansowych,
- rozróżnić amortyzację dla celów bilansowych i podatkowych,
- obliczyć i zaksięgować odpisy umorzeniowe i amortyzacyjne różnymi metodami,
- zastosować najkorzystniejszą metodę amortyzacji,
- scharakteryzować środki trwałe w budowie,
- ustalić koszt środków trwałych w budowie,
- zdefiniować i rozróżnić leasing operacyjny i finansowy,
- zaewidencjonować operacje gospodarcze związane z leasingiem finansowym
i operacyjnym,
- wycenić rozchód materiałów różnymi metodami,
- zastosować w wycenie stałe ceny ewidencyjne oraz rozliczyć odchylenia od tych cen,
- zaewidencjonować operacje gospodarcze związane z obrotem materiałowym,
- ustalić ceny i marże w obrocie towarowym,
- zaewidencjonować operacje gospodarcze związane z obrotem towarowym,
- rozliczać i ewidencjonować koszty zakupu,
- sporządzić rejestry zakupu,
- zaewidencjonować podatek VAT naliczony,
- dokonać klasyfikacji produktów pracy,
- wycenić przychód i rozchód produktów gotowych i produktów w toku, według
poszczególnych metod wyceny,
- zaewidencjonować operacje gospodarcze w zakresie produktów pracy,
- zastosować komputerowe programy magazynowe do ewidencji zapasów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć nr 1
Temat: Wprowadzenie środka trwałego do ewidencji
Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- sklasyfikować środki trwałe,
- ustalić symbol układu klasyfikacyjnego na podstawie KŚT,
- prawidłowo ustalić wartość początkową środka trwałego,
- sporządzić dokument OT  przyjęcie środka trwałego
- wpisać środek trwały do książki inwentarzowej,
- założyć kartę analityczną środka trwałego,
- nadać numer inwentarzowy środka trwałego.
Metody nauczania  uczenia się:
- pogadanka,
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- dyskusja,
- ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w zespołach.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- Klasyfikacja Środków Trwałych,
- druki dokumentów OT, kart analitycznych środków trwałych,
- kserokopia strony księgi inwentarzowej,
- zeszyty przedmiotowe,
- kalkulatory
- arkusze papieru,
- pisaki.
Czas trwania:
90 minut
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
2. Wskazanie celów zajęć
3. Plan zajęć:
A. Pojęcie i klasyfikacja środków trwałych:
- nauczyciel w formie pogadanki i pytań skierowanych do uczniów odwołuje się do
nabytych już wiadomości ,
- nauczyciel wskazuje właściwy Art. ustawy o rachunkowości, który definiuje środki
trwałe, uczniowie weryfikują swoja wiedzę, analizują definicję środków trwałych,
- uczniowie podzieleni na grupy otrzymują od nauczyciela treść zadania zawierającego
zbiór różnych składników majątkowych, z którego należy wybrać środki trwałe i
sklasyfikować według określonych w zadaniu grup, uczniowie prezentują wykonane
zadanie.
B. Wartość początkowa środków trwałych:
- uczniowie korzystają z treści materiału nauczania w poradniku dla ucznia, wskazują
sposoby ustalania wartości początkowej środków trwałych,
- uczniowie rozwiązują indywidualne fragment ćwiczenia 1 w części  Środki trwałe
zawartej
w poradniku dla ucznia dotyczącego ustalania wartości początkowej środka trwałego.
C. Dokumentacja w związku z przyjęciem środka trwałego:
- uczniowie korzystają z treści materiału nauczania w poradniku dla ucznia, wskazują
dokumenty, które należy sporządzić w chwili przyjęcia środka trwałego do używania,
- uczniowie otrzymują druki dokumentów: OT, karty analitycznej środka trwałego,
kserokopii strony księgi inwentarzowej,
- uczniowie podzieleni na grupy otrzymują KŚT,
- uczniowie rozwiązują kolejny fragment ćwiczenia 1 w części  Środki trwałe zawartej
w poradniku dla ucznia, w którym określają KŚT oraz sporządzają dokument OT,
dodatkowo na bazie ćwiczenia 1 sporządzają kartę analityczną środka trwałego i raz
dokonują wpisu do księgi inwentarzowej korzystając z wcześniej przygotowanych
kserokopii,
- uczniowie prezentują prawidłowość sporządzonych dokumentów, analizują ewentualnie
popełnione błędy,
- uczniowie wskazują w jaki sposób dokonają oznaczenia przyjętego środka trwałego,
- uczniowie w miarę możliwości odszukują numery inwentarzowe naniesione na
wyposażenie pracowni, w której przeprowadzana jest lekcja.
4. Podsumowanie zajęć:
- uczniowie wskazują na konieczność prawidłowego ustalenia wartości początkowej
przyjmowanego środka trwałego,
- uczniowie wskazują na konieczność prawidłowego ustalenia symbolu KŚT,
- uczniowie wskazują na konieczność prawidłowego sporządzenia dokumentacji związanej
z przyjęciem środka trwałego do używania,
- uczniowie wskazują na konieczność oznaczenia numerem inwentarzowym przyjętego
środka trwałego.
5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć nr 2
Nazwa i nr programu modułowego: Technik Rachunkowości 412[01]]/SP/MEN
Moduł: 412[01].Z1.
Jednostka modułowa: 03
Temat zajęć: Sporządzanie kart środków trwałych z wykorzystaniem komputerowego
programu środków trwałych.
Klasa:
Liczba godzin: 2 x 45 min.
Cel ogólny: Utrwalenie i uporządkowanie umiejętności wykorzystania komputera do
sporządzania kart środków trwałych (lekcja powtórzeniowa).
Szczegółowe cele kształcenia:
Uczeń potrafi:
- otworzyć/utworzyć firmę w programie środków trwałych,
- ustawić parametry globalne w programie,
- wprowadzić środek do ewidencji środków trwałych w programie na podstawie dokumentu
zakupu,
- dobrać numer KTŚ dla środka trwałego,
- dobrać typ amortyzacji dla środka trwałego w programie,
- dobrać stopę procentową i współczynnik modyfikujący dla środka,
- określić liczbę miesięcy amortyzacji środka trwałego i miejsce jego użytkowania,
- sporządzić kartę środka trwałego ręcznie i w programie komputerowym,
- archiwizować dane w programie.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- umiejętności organizowania i planowania pracy własnej ucznia i zespołu,
- umiejętności pracy w zespole,
- umiejętności samooceny własnych osiągnięć i oceny pracy zespołu.
Metody nauczania:
Metoda gry symulacyjnej  symulacja wypełniania kart środków trwałych na podstawie
dokumentów zakupu.
Środki dydaktyczne:
- regulamin gry: ramy czasowe, przebieg i zasady punktowania (przygotowuje nauczyciel),
- zestawy zadań opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniów,
- 10 stanowisk komputerowych z zainstalowanym programem środków trwałych (z lub bez
zarejestrowanej firmy w programie),
- puste druki kart środków trwałych do wypełniania ręcznego (arkusz karty środka trwałego),
- dowody zakupu środków trwałych w teczkach,
- drukarka sieciowa,
- nagrywarka płyt CD-RW i CD-R, płyty CD-RW i CD-R lub dyskietki.
Przykładowe zadanie do wykonania przez zespół uczniów
1. Sporządz
kartę środka trwałego  robot przemysłowy, na podstawie dokumentu zakupu
(dane dokumentu: data zakupu 200_-_-_, wartość netto  100 000,00 zł, nr fabryczny).
2. Sporządz
kartę środka trwałego  telefon komórkowy Ericsson 76/234, na podstawie
dokumentu zakupu (dane dokumentu: data zakupu 200_-_-_, wartość netto  1 350,75, nr
fabryczny).
3. Sporządz
kartę środka trwałego  sieć komputerowa, na podstawie dokumentu zakupu (dane
dokumentu: data zakupu 200_-_-_, wartość netto  12 400,00).
4. Sporządz
kartę środka trwałego  zestaw regałów biurowych SOSNA, na podstawie
dokumentu zakupu (dane dokumentu: data zakupu 200_-_-_, wartość netto  5 250,00, nr
fabryczny).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Dane do programu  rozpoczęcie amortyzacji środków trwałych w firmie następuje w miesiącu
przyjecia środka do użytkowania, a umorzenia jednorazowe są przeprowadzane w miesiącu
zakupu.
Osoby odpowiedzialne za środek  członkowie zespołu.
Miejsca użytkowania, numer ewidencyjny  zespół proponuje sam.
Czas na wykonanie zadania  określi nauczyciel.
Przebieg zajęć
Faza wstępna: czynności organizacyjno  porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie
uczniów z regulaminem gry, podział uczniów na zespoły (w tym wybór zespołu
koordynującego przebieg gry  grupa  sędziów , która będzie oceniać prawidłowość
wykonanych przez zespoły zadań, zapisywać wyniki, sterować kolejnością wydruków,
odmierzać czas na wykonanie zadania itp.).
Faza właściwa: praca metodą gry symulacyjnej  fazy 1-5.
Faza 1. Losowanie zadania do wykonania z puli zadań przygotowanych przez nauczyciela
(wszystkie zespoły wykonują to samo zadanie).
Faza 2. Rozwiązywanie wylosowanych zadań  uczniowie pracuję w zespołach przez czas
określony w treści zadania.
Faza 3. Sprawdzanie poprawności wykonanych zadań (po upływie czasu przeznaczonego na
wykonanie zadania) przez zespół  sędziów (nauczyciel interweniuje tylko w sytuacjach
niejasnych dla  sędziów ). Członkowie zespołu, wykonującego zadanie, kontrolują
prawidłowość przyznawanych im punktów i w razie pomyłki dokonują korekty
z uzasadnieniem.  Sędziowie zapisują wyniki po każdej turze wykonywanych zadań na
tablicy.
Przykładowe elementy zadania podlegające weryfikacji i ocenie:
Czynność wykonana poprawnie: Punkty
wprowadzona data zakupu środka 1
nadany numer ewidencyjny 1
dobrany numer KTŚ 2
wprowadzony numer fabryczny 1
wprowadzona data przyjęcia do użytkowania 1
określona wartość początkowa środka (w momencie
2
przyjęcia do ewidencji)
określony typ amortyzacji 1
określona stopa procentowa 2
określony współczynnik modyfikujący 2
określona data zamortyzowania 2
obliczona miesięczna kwota amortyzacji 2
obliczone umorzenie dotychczasowe 2
obliczona wartość obecna środka 1
określone miejsce użytkowania środka 1
RAZEM
Faza 4. Rozdanie nagród  zgodnie z regulaminem gry (np. przyznanie ocen za określoną
liczbę zdobytych punktów bądz
przyznanie  plusów za aktywność).
Faza 5. Podsumowanie wyników gry przez nauczyciela  zwrócenie uwagi na trudności
podczas wykonywanych zadań, prawidłowość przebiegu gry. Nauczyciel ocenia pracę zespołu
 sędziów w zależności od trafności ocenianych przez nich zadań.
Faza kończąca: zadanie pracy domowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Praca domowa: Przygotuj odpowiedz
na pytania (wprowadzenie do kolejnego modułu):
Co rozumiesz przez  koszt, wydatek, stratę, przychód, zysk, dochód?
Jakie koszty ponosi wytwórca wyrobów, wykonawca usług, a jakie przedsiębiorca prowadzący
hurtownię lub sklep?
Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach  na
podstawie punktów zdobytych przez zespoły oraz ich wypowiedzi na temat rozwiązywanych
zdań.
Uzupełniające z
ródła informacji dla ucznia  pomoc w programie środków trwałych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Rzeczowe aktywa trwałe
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Klasyfikowanie środków trwałych.
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe XYZ Sp. z o.o. w Zgierzu (podatnik VAT) zakupiło
zgodnie z fakturą VAT nr 123/5005 z dnia 22 lipca 2005 r. od AUTO-MOBIL-SALON
w A
odzi samochód osobowy marki Fiat Panda o pojemności silnika 1 600 . Samochód będzie
wykorzystywany do celów ogólnych. Wartość zgodnie z fakturą netto 37 000,00 VAT 8 140,00
brutto 45 140,00. Przed wydaniem do użytkowania 28 lipca 2005 r. pojazd zarejestrowano
dokonując opłaty 50,00. Na zakup samochodu zaciągnięto 10 000,00 kredytu, który został
przelany bezpośrednio na konto sprzedawcy pojazdu 25lipca 2005 r., resztę opłacono
przelewem. Od kredytu bank pobrał jednorazową prowizję 100,00. Spłata rat kredytu wraz
z odsetkami nastąpi od sierpnia 2005 r.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia, rozdać druki dokumentów księgowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) ustalić wartość początkową biorąc pod uwagę aktualnie obowiązujące regulacje podatku od
towarów i usług,
4) określić numer KŚT nabytego środka trwałego i stopę amortyzacji
5) sporządzić dokument OT na przekazanym druku przez nauczyciela,
6) podać datę rozpoczęcia amortyzacji
7) dokonać wszystkich możliwych księgowań na kontach , wynikających z treści zdania.
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- objaśnienia,
- pogadanka heurystyczna,
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- literatura punktu 4.1 niniejszego poradnika,
- wykaz KŚT,
- druk dokumentu OT,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
- aktualne przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie możliwości odliczania
VAT od zakupionych samochodów osobowych,
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 2
Obliczanie amortyzacji środków trwałych.
We wrześniu bieżącego roku podmiot wydał do użytkowania maszynę do robót budowlanych
o wartości początkowej 90 000,00. Podmiot stosuje współczynnik 2.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia, rozdać druki dokumentów księgowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) ustalić numer KŚT i stopę amortyzacji dla maszyny do robót budowlanych,
4) ustalić miesiąc rozpoczęcia amortyzacji,
5) sporządzić plan amortyzacji na kolejne lata użytkowania,
6) ustalić miesiąc i rok zakończenia amortyzacji,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- objaśnienia,
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- wykaz KŚT
- literatura do punktu 4.1
- druk tabeli amortyzacyjnej,
- kalkulator
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 3
Obliczanie amortyzacji środków trwałych.
Spółka z o.o. wprowadza do użytkowania w listopadzie br. fabrycznie nowy środek 
urządzenie wiertnicze o wartości początkowej 120 000,00. Stopa amortyzacji tego urządzenia
według wykazu stawek wynosi 20%.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) obliczyć kwotę amortyzacji w pierwszym roku stosując przepisy art. 16 k ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych
4) przeprowadzić rachunek amortyzacji i wybrać korzystniejszy wariant dla podatnika
korzystając z możliwości jakie daje art. 16 k ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych
5) przeprowadzić rachunek amortyzacji i wybrać korzystniejszy wariant na podstawie tych
samych danych zakładając, że urządzenie wydano do użytkowania w lutym br.
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
- dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- objaśnienia,
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- aktualne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 16 k)
- literatura do punktu 4.1
- kalkulator
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 4
Obliczanie amortyzacji środków trwałych dla celów bilansowych.
Przedsiębiorstwo nabyło specjalistyczne urządzenie za 11 000,00 długość okresu ekonomicznej
użyteczności oszacowano na 3 lata. Po takim okresie urządzenie ma być wycofane i zastąpione
nowym. Wartość końcową oszacowano na 500,00.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) obliczyć kwotę amortyzacji metodą sumy cyfr rocznych,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- objaśnienia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- literatura do punktu 4.1
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
Ćwiczenie 5
Ewidencjonowanie zmian w stanie i wartości środków trwałych.
Salda wybranych kont w spółce akcyjnej wynoszą:
010 Środki trwałe 257 800,00
050 Umorzenie środków trwałych 62 252,00
Podmiot jest płatnikiem VAT.
W bieżącym miesiącu miały miejsce operacje gospodarcze:
1. LT zlikwidowano środek trwały w związku z jego zużyciem
wartość początkowa 8 300,00
umorzenie 8 100,00
wartość netto 200,00
1 a. Pk ewidencja likwidowanego środka na koncie pozabilansowym
2. FV za złomowanie i transport zlikwidowanej maszyny
wartość netto 203,00
VAT 22% 44,66
wartość brutto 247,66
3. Rk (KP) wpłata za sprzedaż złomu pochodzącego ze zlikwidowanej maszyny 307,00
4 FV za zakupiony komputer
wartość netto 4 400,00
VAT 22% 968,00
wartość brutto 5 368,00
5. OT przyjęcie zakupionego komputera do użytkowania 4 400,00
6. FV za sprzedaż samochodu dostawczego
wartość netto 1 800,00
VAT 22% 396,00
wartość brutto 2 196,00
7. PT rozchód ze stanu sprzedanego samochodu dostawczego
wartość początkowa 39 600,00
umorzenie 38 160,00
wartość netto 1 440,00
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
8. FV za zakupioną obrabiarkę
wartość netto 9 200,00
VAT 22% 2 024,00
wartość brutto 11 224,00
9. OT przyjęcie zakupionej obrabiarki do użytkowania 9 200,00
10. Pk wyksięgowanie z ewidencji pozabilansowej zlikwidowanej maszyny w związku
z zakończeniem likwidacji 8 300,00
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) otworzyć konta księgowe na podstawie treści,
4) dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach,
5) ustalić wartość netto posiadanych środków trwałych,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- objaśnienia,
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- literatura do punktu 4.1
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
Ćwiczenie 6
Ewidencjonowanie zmian w stanie i wartości środków trwałych oraz środków trwałych
w budowie.
Salda wybranych kont przedsiębiorstwa wynoszą: 131 Rachunek bieżący 136 000,00
Podmiot jest podatnikiem VAT.
Operacje gospodarcze, które miały miejsce w bieżącym miesiącu:
1. FV za opracowaną dokumentację techniczną hali produkcyjnej zaliczona w koszty środka
trwałego w budowie
wartość netto 2 200,00
VAT 22% 484,00
wartość brutto 2 684,00
2. FV za zakupione materiały przekazane bezpośrednio do budowy hali produkcyjnej
wartość netto 74 000,00
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
 VAT 7% 5 180,00
wartość brutto 79 180,00
3. Wb - zapłata za materiały do budowy hali 79 180,00
4. FV za prace budowlano-montażowe przy budowie hali produkcyjnej, których koszt
zaliczono do kosztów budowy środka
wartość netto 20 000,00
VAT 7% 1 400,00
wartość brutto 21 400,00
5. Wb przekazanie przez bank na rachunek bieżący środków kredytu na sfinansowanie
budowy hali według umowy z bankiem o kredyt długoterminowy 45 000,00
6. Wb  zapłata za prace budowlano-montażowe 21 400,00
7. Wb  pobranie prowizji od kredytu 450,00
8. FV za sprawowanie nadzoru inwestorskiego zaliczone w koszty środka trwałego w
budowie
wartość netto 3 000,00
VAT 22% 660,00
wartość brutto 3 660,00
9. Pk protokół przyjęcia zakończonego przedsięwzięcia (odbiór techniczny)  przeniesienie
kosztów budowy środka trwałego ....................
10. OT przyjęcie hali produkcyjnej do eksploatacji ....................
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) otworzyć konta księgowe na podstawie treści,
4) dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach,
5) ustalić wartość przyjętego środka trwałego z budowy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- objaśnienia,
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- literatura do punktu 4.1
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.1.2 Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi: Tak Nie
1) definiować pojęcie środków trwałych Ą% Ą%
2) definiować pojęcie środków trwałych w budowie Ą% Ą%
3) definiować pojęcie wartości początkowej środka trwałego Ą% Ą%
4) definiować pojęcie amortyzacji Ą% Ą%
5) definiować pojęcie umorzenia Ą% Ą%
6) klasyfikować środki trwałe według KŚT Ą% Ą%
7) określić stopę amortyzacji z wykazu stawek Ą% Ą%
8) obliczyć wartość początkową środka trwałego Ą% Ą%
9) ustalić koszt wytworzenia środka trwałego w budowie Ą% Ą%
10) rozróżnić amortyzację dla celów bilansowych i podatkowych Ą% Ą%
11) obliczyć amortyzację metodą liniową Ą% Ą%
12) obliczyć amortyzację metodą degresywną Ą% Ą%
13) ustalić wartość netto środków trwałych Ą% Ą%
14) ewidencjonować typowe operacje gospodarcze dotyczące
środków trwałych Ą% Ą%
15) ewidencjonować typowe operacje gospodarcze dotyczące
środków trwałych w budowie Ą% Ą%
5.2 Leasing
5.2.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ewidencja operacji gospodarczych związanych z leasingiem.
Przedsiębiorstwo X zwarło w lipcu umowę leasingu na używanie przez 36 miesięcy
samochodu ciężarowego o wartości 180 000,00. Czynsz inicjalny ustalono na 36 000,00 netto,
7 920,00 VAT, 43 920,00 brutto. Czynsz ze względu na znaczną wysokość podlega rozliczeniu
w czasie. Miesięczna rata leasingowa zgodnie z harmonogramem opłat wynosi 4 200,00 netto
924 VAT, 5 124,00 brutto.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) określić rodzaj zawartej umowy o leasing
4) ustalić treść operacji gospodarczych
5) dokonać ewidencji operacji na podstawie ustalonych treści
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda projektów,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych lub prawnych,
- literatura do punktu 4.2
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 2
Ewidencja leasingu operacyjnego.
Podmiot otrzymał na podstawie umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy o
ładowności 500 kg. Wartość samochodu wynosi 30 000,00, miesięczna opłata leasingowa
600,00 netto, 132,00 VAT 732,00 brutto.
Na podstawie danych korzystający ustalił operacje gospodarcze:
1. Pk- umowa leasingowa  przyjęcie środka trwałego do użytkowania na
zasadach leasingu operacyjnego (ewidencja pozabilansowa) 30 000,00
2. FV oryginał
rata leasingowa netto 600,00
VAT naliczony 132,00
brutto 732,00
3. Wb przelew raty leasingowej na konto leasingodawcy 732,00
4. Pk  przekazanie środka trwałego po wygaśnięciu umowy leasingu
(pozabilansowo) 30 000,00
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) dokonać ewidencji operacji na podstawie ustalonych treści,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
4) ustalić zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług wartość podatku VAT
podlegającą odliczeniu
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- ustawa o podatku od towarów i usług,
- literatura do punktu 4.2
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 3
Ewidencja leasingu finansowego.
Przekazano w formie leasingu finansowego środek trwały o wartości początkowej 10 000,00
dotychczasowym umorzeniu 2 000,00, należnym finansującemu zysku 1 000,00, odsetkach z
tytułu odroczonej zapłaty 500,00. Spłata ma nastąpić w formie 10 rat.
1. FV oryginał od finansującego
wartość netto środka trwałego 8 000,00
odsetki od odroczonej zapłaty i należny zysk 1 500,00
VAT naliczony 2 090,00
brutto 11 590,00
2. Pk  wartość początkowa przyjętego w leasing środka trwałego 9 000,00
3. Pk  wyksięgowanie naliczonego VAT 2 090,00
4. Pk  wyksięgowanie odsetek od odroczonej zapłaty na RMK 500,00
5. Pk  miesięczny odpis amortyzacyjny 20% .............
6. Wb spłata raty leasingowej 1 159,00
7. Pk  bieżący odpis w koszty finansowe spłaconych odsetek 50,00
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) ustalić wartość początkową środka przyjętego w leasing,
4) dokonać ewidencji operacji na podstawie treści,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5) ustalić zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług wartość podatku VAT
podlegającą odliczeniu,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- ustawa o podatku od towarów i usług,
- literatura do punktu 4.2
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
5.2.2 Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi: Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie leasingu Ą% Ą%
2) określić pojęcie leasingu operacyjnego Ą% Ą%
3) określić pojęcie leasingu finansowego Ą% Ą%
4) rozróżnić warunki umowy o leasing operacyjny i finansowy Ą% Ą%
5) rozliczyć podatek VAT od różnych rodzajów umów leasingowych Ą% Ą%
6) określić wartość hipotetyczną Ą% Ą%
7) określić skutki podatkowe dla finansującego i korzystającego
z tytułu zawarcia różnych umów o leasing Ą% Ą%
5.3 Wartości niematerialne i prawne
5.3.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych.
Salda wybranych kont w spółce akcyjnej wynoszą:
Wartości niematerialne i prawne 41 252,00 w tym:
licencja 26 100,00
program komputerowy (finansowo-księgowy) 4 412,00
koszty zakończonych prac rozwojowych 10 740,00
Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych 17 987,00 w tym:
umorzenie licencji 5 220,00
umorzenie programu komputerowego (finansowo-księgowego) 2 206,00
umorzenie kosztów zakończonych prac rozwojowych 10 561,00
Rachunek bieżący 100 000,00
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
W bieżącym miesiącu miały miejsce operacje gospodarcze powodujące zmiany w stanie
wartości niematerialnych i prawnych:
1.FV za zakupiony i przyjęty do użytkowania program komputerowy z licencją
netto 4 110,00
VAT 904,20
brutto 5 014,20
2.WB  zapłata przelewem za zakupiony program komputerowy 5 014,20
3.WB  nabyto zgodnie z umową prawa do wynalazku, płacąc przelewem bankowym
52 000,00
4.PK otrzymano nieodpłatnie prawo do znaku towarowego 6 000,00
5.PK miesięczne umorzenie znaku towarowego (okres amortyzowania 5 lat) ...................
6.PK bieżący odpis w przychody z tytułu otrzymania znaku towarowego ....................
7.PK  naliczona miesięczna rata umorzenia licencji (przyjęty okres amortyzowania 5 lat)
8.PK  naliczona miesięczna rata umorzenia komputerowego programu finansowo-
-księgowego (przyjęty okres amortyzowania 3 lata) ...................
9.PK  naliczona rata umorzenia kosztów zakończonych prac rozwojowych
(przyjęty okres amortyzowania 5 lat) ....................
10. PK  wyksięgowanie ze stanu umorzonych kosztów zakończonych prac rozwojowych
wartość początkowa 10 740,00
dotychczasowe umorzenie 10 740,00
wartość netto 0,00
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) otworzyć konta syntetyczne
4) dokonać ewidencji operacji gospodarczych
5) dokonać niezbędnych wyliczeń potrzebnych do ewidencji operacji nr 5,6,7,8,9
6) ustalić wartość netto wartości niematerialnych i prawnych.
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- literatura do punktu 4.3 i 4.2
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Ćwiczenie 2
Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych.
Firma otrzymała nieodpłatnie prawa autorskie, które zostały wycenione według ceny sprzedaży
podobnych praw na wartość 60 000 zł. Do amortyzacji przyjęto okres zgodny z przepisami
podatkowymi o maksymalnej możliwej długości. Prawa autorskie wydano do używania
w miesiącu otrzymania.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) określić długość okresu amortyzacji otrzymanego prawa
4) obliczyć wartość amortyzacji otrzymanego prawa w kolejnych latach
5) ustalić treść operacji gospodarczych
6) dokonać ewidencji operacji na podstawie ustalonych treści
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- metoda projektów,
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- aktualne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ( art. 16m)
- literatura do punktu 4.3 i 4.2
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 3
Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych.
W marcu 2005 r. przedsiębiorstwo zakupiło i wydało do użytkowania program finansowo-
księgowy wraz z licencją. Wartość programu według faktury netto 10 000,00 VAT 2 200,00
brutto 12 200,00. Do faktury sprzedający doliczył koszt przeprowadzonego szkolenia dla
pracowników mających pracować na tym programie netto 1 000,00 VAT 220,00 brutto
1 220,00. A
ączna wartość faktury netto 11 000,00 VAT 2 420,00 brutto 13 420,00.
Przedsiębiorstwo przyjęło okres amortyzacji zgodny z przepisami podatkowymi, tzn. 2 lata.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) wartość początkową nabytego programu finansowo-księgowego,
4) obliczyć wartość amortyzacji otrzymanego prawa,
5) ustalić treść operacji gospodarczych,
6) dokonać ewidencji operacji na podstawie ustalonych treści,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- metoda tekstu przewodniego,
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- literatura do punktu 4.3 i 4.2
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 4
Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych.
Firma zakupiła poświadczony fakturą program komputerowy wymieniając w treści:
baza programu netto 2 000,00 VAT 440,00 brutto 2 440,00
abonament na okres 1 roku netto 1 500,00 VAT 330,00 brutto 1 830,00
zabezpieczenie netto 100,00 VAT 22,00 brutto 122,00
razem: 3 600,00 792,00 4 392,00
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) przeanalizować czy zakupiony program może stanowić wartość niematerialną i prawną,
4) ustalić sposób ewidencji wymienionej w treści faktury *
5) dokonać księgowań na kontach księgowych *
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
 Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- metoda tekstu przewodniego,
- objaśnienia
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- literatura do punktu 4.3
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki,
- do poleceń z gwiazdką (*) może potrzebna być pomoc nauczyciela
Ćwiczenie 5
Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych.
Przedsiębiorstwo nabyło i przyjęło do użytkowania w lipcu 2005 r. licencję za 12 000 zł.
Ponieważ założyło, że licencja będzie przynosiła korzyści ekonomiczne w okresie 2 lat taki
sam czas stanowić będzie okres amortyzacji zarówno dla celów podatkowych jak i
bilansowych. Na koniec roku 2005 przedsiębiorstwo stwierdziło, że wartość bilansowa licencji
jest zawyżona, gdyż w następnym roku będzie ona przynosiła niższe od zamierzonych korzyści
ekonomiczne. Wyceniono więc wartość licencji na koniec roku w wysokości 6 000 zł.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) obliczyć wartość amortyzacji i umorzenia licencji na koniec roku 2005
4) obliczyć wartość netto licencji na koniec roku 2005
5) obliczyć wysokość odpisu aktualizującego
6) dokonać dekretacji odpisu aktualizującego
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- praca z materiałami z
ródłowymi,
- ćwiczenia praktyczne w grupach.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- literatura do punktu 4.3
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.3.2 Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi: Tak Nie
1) zdefiniować wartości niematerialne i prawne Ą% Ą%
2) rozróżnić i zaliczyć składniki majątkowe do wartości
niematerialnych i prawnych Ą% Ą%
3) definiować poszczególne składniki wartości
niematerialnych i prawnych Ą% Ą%
4) obliczyć wartość początkową wartości
niematerialnych i prawnych Ą% Ą%
5) obliczyć amortyzację wartości niematerialnych i prawnych Ą% Ą%
6) formułować treści typowych operacji gospodarczych
dotyczących wartości niematerialnych i prawnych Ą% Ą%
7) ewidencjonować typowe operacje dotyczące wartości
niematerialnych
i prawnych Ą% Ą%
8) dokonać odpisów aktualizujących wartości
niematerialnych i prawnych Ą% Ą%
5.4 Gospodarka zapasami materiałowymi
5.4.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wycena rozchodu materiałów.
W przedsiębiorstwie w styczniu xxxx roku miały miejsce operacje gospodarcze dotyczące
przychodu i rozchodu ujęte w tabeli.
PRZYCHÓD ROZCHÓD
DATA ILOŚĆ CENA WARTOŚĆ DATA ILOŚĆ WARTOŚĆ
3.01. 500 szt. 3,00 1 500,00 7.01. 700 szt. ?
5.01. 300 szt. 3,10 930,00 10.01. 800 szt. ?
6.01. 700 szt. 2,90 2 030,00 16.01. 600 szt. ?
15.01. 600 szt. 3,05 1 830,00
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) dokonać wyceny rozchodu materiałów według metod: FIFO, LIFO, średniej ważonej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- objaśnienia,
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości, ,
- literatura do punktu 4.4
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
Ćwiczenie 2
Wycena rozchodu materiałów.
Przedsiębiorstwo otrzymało dostawy materiałów w podanych terminach:
05.07. 200 szt. w cenie 1,00 za sztukę
07.07. 150 szt. w cenie 1,20 za sztukę
09.07. 100 szt. w cenie 1,10 za sztukę
12.07. 250 szt. w cenie 1,05 za sztukę
Rozchód materiałów był następujący:
08.07. 250 szt.
10.07. 150 szt.
13.07. 100 szt.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) dokonać wyceny rozchodu materiałów według metod: FIFO, LIFO, średniej ważonej,
4) zaproponować stałą cenę ewidencyjną,
5) na podstawie zaproponowanej ceny ustalić wartość rozchodu materiałów,
6) rozliczyć odchylenia przypadające na rozchód materiałów.
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda projektów,
- ćwiczenia praktyczne w grupach..
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości, ,
- literatura do punktu 4.4
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
- kalkulator,
- arkusze papieru,
- pisaki.
Ćwiczenie 3.
Salda wybranych kont w przedsiębiorstwie produkcyjnym wynoszą:
Materiały 1 000 szt. po 23,00 30 200,00
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów Dt 234,00
RMK Dt (dotyczy kosztów zakupu rozliczanych w czasie) 624,00
Przedsiębiorstwo rozlicza koszty zakupu w czasie. Prowadzi ewidencję w zespole 4 i 5 na
bieżąco na podstawie tych samych dokumentów.
Operacje gospodarcze dotyczące obrotu materiałowego w bieżącym miesiącu:
1.Rw  wydanie materiałów do zużycia w produkcji 300 szt. po 23,00 6 900,00
2.FV zakupu materiałów 200 szt. po 24,00
netto 4 800,00
VAT 22% 1 056,00
brutto 5 856,00
3.Pz - przyjęcie zakupionego towaru 200 szt. po 23,00 4 600,00
4.Pk wyksięgowanie odchyleń dotyczących zakupionych materiałów ..............
5.FV za transport zakupionych materiałów
netto 150,00
VAT 22% 33,00
brutto 183,00
6.Pk  rozliczenie kosztów transportu w koszty zakupu ................
7.Pk  przeniesienie kosztów zakupu do rozliczenia w czasie ................
8.Rw  wydanie materiałów do zużycia w produkcji 210 szt. po 23,00 4 830,00
9.Pk rozliczenie kosztów zużycia materiałów w koszty działalności produkcyjnej
10.Pk  rozliczenie odchyleń przypadających na zużyte w okresie
sprawozdawczym materiały ..............
11.Pk  rozliczenie kosztów zakupu przypadających na zużyte w okresie sprawozdawczym
materiały ..............
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) otworzyć konta księgowe
4) dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach
5) rozliczyć do operacji 10 odchylenia na wydane do zużycia materiały
6) rozliczyć do operacji 11 koszty zakupu na wydane do zużycia materiały
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
7) po zaksięgowaniu ustalić stan zapasów według cen planowanych, zakupu, nabycia
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości, ,
- literatura do punktu 4.4
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
Ćwiczenie 4
Ewidencja obrotu materiałowego.
W przedsiębiorstwie Y salda wybranych kont wynoszą:
Materiały 20 000,00
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów Ct 650,00
Rozliczenie zakupu materiałów
- materiały w drodze 3 000,00
- dostawy niefakturowane 5 000,00
RMK (koszty zakupu) 300,00
Przedsiębiorstwo prowadzi ewidencję kosztów w zespole 4 i 5.
Operacje gospodarcze w bieżącym miesiącu:
1. Pz przyjęto do magazynu zafakturowane w poprzednim miesiącu
materiały według cen ewidencyjnych 3 200,00
2. Pk wyksięgowano odchylenia od cen ewidencyjnych przyjętych
materiałów .............
3. FV od dostawcy za materiały zakupione w ubiegłym miesiącu netto 3 300,00
VAT 726,00
brutto 4 026,00
4. Pk rozliczono fakturę z dostawą  odchylenia na przyjęte materiały ...............
5. FV PKS za transport materiałów produkcyjnych netto 300,00
VAT 66,00
brutto 366,00
6. Pk wyksięgowano koszty transportu w koszty zakupu i rozliczono
bezpośrednio w koszty produkcyjne ..............
7. FV od dostawcy za materiały z uwzględnieniem kosztów transportu
materiały netto 20 000,00
usługi transportowe netto 1 000,00
VAT 4 620,00
brutto 25 620,00
8. Pz przyjęto do magazynu materiały według wartości ewidencyjnej 19 000,00
9. Pk rozliczono fakturę (VAT naliczony, koszty transportu, odchylenia
na przyjęte materiały) ...............
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
10. Pk rozliczono koszty transportu w koszty zakupu ...............
11. Pk przeniesiono koszty zakupu (usługę transportową) do rozliczenia
w czasie ...............
12. Pz otrzymano od dostawcy materiały, które wyceniono w dowodzie
Pz na do końca miesiąca nie otrzymano faktury 9 000,00
13. Zgodnie z zestawieniem Rw wydano z magazynu materiały według cen
ewidencyjnych na potrzeby produkcji podstawowej 25 000,00
14. Pk rozliczono odchylenia na zużyte materiały ...............
15. Pk rozliczono koszty zakupu na zużyte materiały ...............
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób
wykonania, wskazać z
ródła informacji dla ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić literaturę,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) otworzyć konta księgowe,
4) dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach,
5) rozliczyć do operacji 14 odchylenia na wydane do zużycia materiały
6) rozliczyć do operacji 15 koszty zakupu na wydane do zużycia materiały
7) zamknąć konto  Rozliczenie zakupu materiałów , ustalić saldo końcowe
8) określić co oznacza saldo końcowe  Rozliczenia zakupu materiałów i jak należy je ująć
w bilansie
9) po zaksięgowaniu ustalić stan zapasów według cen nabycia
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda tekstu przewodniego,
- ćwiczenia praktyczne indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości, ,
- literatura do punktu 4.4
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy.
5.4.2 Sprawdzian postępów
.
Uczeń potrafi: Tak Nie
1) zdefiniować materiały Ą% Ą%
2) sklasyfikować materiały Ą% Ą%
3) wymienić sposoby wyceny materiałów na dzień nabycia Ą% Ą%
4) wymienić sposoby wyceny rozchodu materiałów Ą% Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
5) obliczyć wycenę rozchodu według metody FIFO Ą% Ą%
6) obliczyć wycenę rozchodu według metody LIFO Ą% Ą%
7) -obliczyć wycenę rozchodu według metody średniej ważonej Ą% Ą%
8) obliczyć odchylenia na przyjęte materiały Ą% Ą%
9) rozliczyć odchylenia na rozchód materiałów Ą% Ą%
10) określić kiedy dokonuje się aktualizacji wyceny materiałów
i rozchód materiałów Ą% Ą%
11) określić czemu służy konto  Rozliczenie zakupu materiałów Ą% Ą%
12) ustalić i określić saldo konta  Rozliczenie zakupu materiałów Ą% Ą%
13) zdefiniować materiały w drodze Ą% Ą%
14) zdefiniować dostawy niefakturowane Ą% Ą%
15) określić koszty zakupu materiałów Ą% Ą%
16) rozliczyć koszty zakupu Ą% Ą%
17)ewidencjonować typowe operacje dotyczące obrotu
materiałowego Ą% Ą%
5.5 Obrót towarowy
5.5.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedsiębiorstwa handlowe na poszczególnych szczeblach obrotu stosują marże do ustalenia
cen towarów: marża hurtowa 10%, marża detaliczna 30%. Stawka podatku VAT stosowania
jest w wysokości 22%. Cena zbytu (producenta) netto 320,00, producent również stosuje
stawkę podatku VAT 22%.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obliczyć cenę brutto na szczeblu producenta,
2) obliczyć ceny sprzedaży netto i brutto na szczeblu hurtu i detalu.
Środki dydaktyczne:
- literatura do punktu 4.5
- kalkulator
Ćwiczenie 2
Przedsiębiorstwo hurtowe prowadzi ewidencję w cenach sprzedaży netto, jest płatnikiem VAT.
Podmiot prowadzi ewidencję w zespole 4 i 5. Salda początkowe wybranych kont wynoszą:
Towary 28 000,00
Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów  marża 3 100,00
Operacje gospodarcze:
1. FV zakupu towarów netto 5 050,00
VAT 1 111,00
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
brutto 6 161,00
2. Dowód przyjęcia towarów - 10% marży ...............
3. Pk  wyksięgowanie odchyleń marża ...............
4. FV za transport zakupionych towarów netto 53,00
VAT 11,66
brutto 64,66
5. Pk- rozliczenie kosztów zakupu bezpośrednio w koszty handlowe ...............
6. Pk  zapłacono wekslem własnym płatnym w 30 dni, stopa dyskonta 18% ...............
7. FV za sprzedane towary netto 15 750,00
VAT 6 600,00
brutto 36 600,00
8. Dowód wydania sprzedanych towarów ...............
9. FV zakupu towarów 200 szt. w cenie netto 150,00 30 000,00
VAT 6 600,00
brutto 36 600,00
10. FV za transport zakupionych towarów netto 500,00
VAT 110,00
brutto 610,00
11. Pk przeniesienie kosztów transportu do rozliczenia w czasie ...............
12. Dowód przyjęcia zakupionych towarów  marża 10% (po przeliczeniu
przez osobę materialnie odpowiedzialną 190 szt.) ...............
13. FV korekta zmniejszająca 10 szt. w cenie netto 150,00 1 500,00
VAT 330,00
brutto 1 830,00
14. Pk  rozliczenie przeciętnej marży (zrealizowanej marży) 
przypadającej na sprzedane towary ...............
15. Pk - rozliczenie kosztów zakupu na sprzedane towary ...............
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć konta księgowe,
2) dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach księgowych,
3) do operacji 14 i 15 dokonać stosownych obliczeń.
Środki dydaktyczne:
- literatura do punktu 4.5 i 4.4
- kalkulator
Ćwiczenie 3
Salda wybranych kont w przedsiębiorstwie handlu detalicznego wynoszą:
Towary 125 000,00
Odchylenia od cen ewidencyjnych  marża 26 600,00
Odchylenia od cen ewidencyjnych  VAT 17 800,00
Rachunek bieżący 14 000,00
Jednostka wyposażona jest w kasy rejestrujące.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
1. FV od dostawcy A netto 8 500,00
VAT 1 870,00
brutto 10 370,00
2. Dowód przyjęcia do sklepu towarów od dostawcy A (marża 30%, VAT
22%) ...............
3. Pk  wyksięgowanie odchyleń  marża i VAT na przyjęte towary ...............
4. Rachunek za zakupione towary od dostawcy B 1 000,00
5. Dowód przyjęcia towarów od dostawcy B (marża 25%, VAT 22%) ...............
6. Pk  wyksięgowanie odchyleń  marża i VAT na przyjęte towary ...............
7. BDW  utarg wpłacony do banku (brak potwierdzenia WB)
netto 8 570,00
VAT 7% 248,00
VAT 22% 2 023,00
brutto 10 840,00
8. FV korekta zmniejszająca (dot. op. 1) z powodu różnicy w cenie netto 120,00
VAT 26,40
brutto 146,40
9. Pk  korekta wartości przyjętych towarów (op. 2) ...............
10. Pk  korekta wyksięgowanych odchyleń  marża i VAT (op. 3) ...............
11. WB  potwierdzenie wpływu utargu 10 840,00
12. BDW  utarg wpłacony do banku (brak potwierdzenia WB) netto 7 200,00
VAT 7% 107,00
VAT 22% 1 160,00
brutto 8 467,00
13. Pk  odchylenia (marża zrealizowana) przypadająca w końcu miesiąca
na sprzedane towary ...............
14. Pk  odchylenia (VAT zrealizowany) przypadający w końcu miesiąca
na sprzedane towary ...............
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć konta księgowe,
2) dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach księgowych,
3) do operacji 13 dokonać stosownych obliczeń.
Środki dydaktyczne:
- literatura do punktu 4.5
- kalkulator
Ćwiczenie 4
Jednostka handlu detalicznego prowadzi sprzedaż nieudokumentowaną towarów. Towary te
objęte są różnymi stawkami VAT. Wartość brutto sprzedanych towarów (nieudokumentowana)
wynosiła 35 000,00 (jednostka posiadała zapas z poprzedniego miesiąca)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
W danym miesiącu dokonano zakupów towarów przeznaczonych do dalszej odsprzedaży
według podanej niżej struktury:
Wartość zakupu
Rodzaj zakupu Stawka VAT netto VAT naliczony
zwolnione z VAT - 1 000,00 -
opodatkowane 7 12 000,00 840
opodatkowane 22 14 000,00 3 080,00
Razem x 27 000,00 3 920,00
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić strukturę zakupów,
2) ustalić strukturę sprzedaży,
3) obliczyć podatek należny według stawek uproszczonych,
4) obliczyć sprzedaż netto,
5) ustalić kwotę zobowiązania/należności z tytułu podatku VAT.
Środki dydaktyczne:
- literatura do punktu 4.5
- kalkulator
5.5.2 Sprawdzian postępów
Jeżeli uczeń ma mniej niż 60% odpowiedzi twierdzących, ćwiczenia należy powtórzyć.
Uczeń potrafi: TAK NIE
1) zdefiniować pojęcie towar

2) dokonać wyceny towarów

3) obliczyć cenę netto i brutto towaru

4) definiować marżę zarezerwowaną

5) definiować VAT należny zarezerwowany

6) definiować marżę zrealizowaną

7) definiować VAT należny zrealizowany

8) obliczyć marżę zrealizowaną

9) obliczyć VAT należny zrealizowany

10) rozliczyć koszty zakupu

11) ewidencjonować typowe operacje obrotu
towarowego w hurcie

12) ewidencjonować typowe operacje obrotu
towarowego w detalu

13) obliczyć należny podatek VAT strukturą zakupu

14) obliczyć zobowiązanie lub należność z tytułu
podatku VAT

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
5.6 Obrót wyrobami gotowymi
5.6.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Salda wybranych kont przedsiębiorstwa wytwórczego wynoszą:
Koszty produkcji podstawowej 33 546,00
Wyroby gotowe 42 500,00
Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych Dt 600,00
Przedsiębiorstwo jest podatnikiem VAT.
Wartość produkcji nie zakończonej wynosi 1 350,00. Produkcja zakończona stanowi 1 000 szt.
Wciągu miesiąca miały miejsce operacje gospodarcze:
1. Pw przyjęcie do magazynu wyrobów gotowych według jednostkowego
planowanego technicznego kosztu wytworzenia 35,00
2. Pk rzeczywisty techniczny koszt wytworzenia całej produkcji ..............
3. Pk wyksięgowanie odchyleń na przyjęte wyroby gotowe ..............
4. FV sprzedaży wyrobów gotowych 800 szt. w cenie zbytu 48,00
wartość netto 38 400,00
VAT 22% 8 448,00
wartość brutto 46 848,00
5. Wz wydanie sprzedanych wyrobów gotowych ...............
6. Pk rozliczenie odchyleń na sprzedane wyroby gotowe ...............
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć konta księgowe,
2) dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach,
3) dokonać stosownych obliczeń do operacji 6,
4) zamknąć konto  Koszty produkcji podstawowej ,
5) określić co oznacza saldo konta  Koszty produkcji podstawowej ,
Środki dydaktyczne:
- literatura do punktu 4.6
- kalkulator
Ćwiczenie 2
Przedsiębiorstwo produkcyjne wytwarza jednorodne wyroby. Jest podatnikiem VAT. W ciągu
miesiąca wytworzono 2 000 szt. wyrobów gotowych. Na koniec miesiąca konto  Koszty
produkcji podstawowej wykazywało obroty 4 200,00. Nie wykazano produkcji nie
zakończonej.
Planowany jednostkowy techniczny koszt wytworzenia 1,85 zł, rzeczywisty techniczny koszt
wytworzenia 2,10 zł. Cena sprzedaży netto 3,30 zł, podatek VAT 22%. Sprzedano i wydano
z magazynu 1 600 szt. wyrobów gotowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeprowadzić typowe księgowania związane z przyjęciem wyrobów gotowych do
magazynu,
2) przeprowadzić typowe księgowania związane ze sprzedażą wyrobów gotowych
3) rozliczyć i zaksięgować odchylenia na sprzedane wyroby gotowe.
Środki dydaktyczne:
- literatura do punktu 4.6
- kalkulator
5.6.2 Sprawdzian postępów
Jeżeli uczeń ma mniej niż 60% odpowiedzi twierdzących, ćwiczenia należy powtórzyć.
Czy potrafisz: Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie wyrób gotowy

2) zdefiniować pojęcie półprodukt

3) zdefiniować pojęcie produkcja w toku

4) wymienić dokumenty obrotu wyrobami gotowymi

5) określić sposób wyceny dla wyrobów gotowych

6) określić sposób wyceny dla półfabrykatów

7) określić sposób wyceny dla produkcji w toku

8) rozliczyć odchylenia na sprzedane wyroby gotowe

9) ewidencjonować typowe operacje obrotu wyrobami
gotowymi

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
5.7. Obsługa komputerowego programu środków trwałych
5.7.1 Ćwiczenia
Ćwiczenia 1
Utwórz nową firmę w programie środków trwałych o następujących danych:
HURTOWNIA RABEX; nazwa skrócona  RABEX; NIP  113-893-13-48; regon 
569234562; adres  ul. Sosnowa 1, 95-100 Zgierz.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób tworzenia nowej firmy w programie.
W tym ćwiczeniu należy zwrócić uwagę na nazwę skróconą wpisaną przez ucznia w trakcie
ćwiczenia, gdyż zwykle w każdym programie z tej właśnie nazwy bierze się lokalizacja danych
firmy na dysku. Dobrze by każdy uczeń pracował na danych przez siebie wprowadzonych. Stąd
warto zróżnicować nazwy skrócone firm tworzonych przez uczniów. Proponuję do nazwy
RABEX dodać dopisek 1,2 itp. odpowiadający numerowi ucznia w dzienniku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) uruchomić program środków trwałych,
2) wybrać opcję ,
3) w oknie zakładania nowej firmy określić położenie folderu z danymi firmy oraz
wprowadzić wymagane dane,
4) potwierdzić rozpoczęcie procesu tworzenia nowej firmy.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
Ćwiczenie 2
1. Dokonaj ustawień parametrów pracy dla firmy (pozostałe pozostaw bez zmian).
2. Ustaw następujące parametry:
Tabela 5.7.1.1. Parametry firmy
PARAMETR USTAWIENIE
UMORZENIE JEDNORAZOWE
Umorzenia jednorazowe będą
miesiącu zakupu
przeprowadzane w
AMORTYZACJA DEGRESYWNA
Nowa kwota umorzenia rocznego na początku każdego roku obrachunkowego
ZMIANY WARTOSCI
Zmiany wartości podlegają amortyzacji w
Zmiany wartości
miesiącu następnym po jej przeprowadzeniu
ROZPOCZ
CIE AMORTYZACJI
Dla środków amortyzowanych metodą w miesiącu następnym po miesiącu przyjęcia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
liniową lub degresywną, amortyzacja do użytkowania
rozpocznie się
ZAOKR
GLANIE W PLANIE AMORTYZACJI
jednorazowo (w ostatnim miesiącu
Zaokrąglanie miesięcznych kwot umorzeń amortyzacji w roku, dla którego przekroczy
jeden grosz)
SPOSÓB USTALANIA NUMERÓW EWIDENCYJNYCH
Będą nadawana na podstawie wzorców w
Numery ewidencyjne dla nowych środków
miejscach użytkowania
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania ustawień parametrów nowej firmy w programie.
Dokonywanie ustawień parametrów pracy firmy w programie nie jest konieczne, gdyż
wszystkie ustawienia domyślne programów odpowiadają naszym założeniom. Warto jednak
w tym miejscu zwrócić uczniom na to uwagę, gdyż w życiu codziennym jest to konieczność.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu wybrać ,
2) odszukać kolejno parametry do modyfikacji i dokonywać ich ustawień.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
Ćwiczenie 3
Zdefiniuj następującą listę kont odsługiwanych w programie (zweryfikuj numery kont
z planem kont w programie Finanse i księgowość, jeśli z niego korzystałeś wcześniej;
umożliwi Ci to w następnych krokach prawidłową wymianę informacji między tymi
programami):
Tabela 5.7.1.2. Konta
Numer konta Opis konta
010-1 Budynki i budowle
010-3 Środki transportu
010-4 Pozostałe środki transportu
020-3 Wartości niematerialne i prawne
070-1 Umorzenie budynków i budowli
070-3 Umorzenie środków transportu
070-4 Umorzenie pozostałych środków trwałych
200- x-x Rozrachunki z dostawcami
401-1-1 Amortyzacja
490 Rozliczenie kosztów
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób definiowania kont w programie.
Jeśli planujemy przeprowadzić elektroniczną wymianę danych między programem środki
trwałe i programem finansowo-księgowym, to wykonanie tego ćwiczenia jest niezbędne.
Numery kont definiowane w tym ćwiczeniu powinny odpowiadać całkowicie numerom tych
samych kont w programie finansowo-księgowym. Export i import danych w programie
komputerowym wykracza poza ramy tej publikacji głównie ze względu na złożoność i
niejednolitość czynności do wykonania związanych z tym zagadnieniem w przypadku różnych
programów komputerowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać ,
2) wybrać opcję (nowe konto),
3) wypełnić danymi pola: numer konta i opis,
4) zapisać wprowadzone dane,
5) postępować identycznie dla kolejnych kont.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
Ćwiczenie 4
Utwórz w programie grupy środków trwałych wg wzoru: budynki, samochody, sprzęt,
wartości materialne i nie materialne, wyposażenie.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób tworzenia grup środków trwałych w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu odszukać opcję <Środki trwałe> ,
2) dodawać kolejno grupy środków (zwracać uwagę czy tworzy nową grupę czy podgrupę!),
3) zapisać.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Ćwiczenie 5
Zweryfikuj w programie środków trwałych poprawność danych związanych z klasyfikacją
środków trwałych i rocznymi stawkami amortyzacyjnymi.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób weryfikacji parametrów środków w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu odszukać opcję ,
2) wybrać opcję bądz
i skontrolować
wybrane wartości.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
Ćwiczenie 6
Wprowadz
do ewidencji środków trwałych środki trwałe o następujących danych:
Tabela 5.7.1.3. Parametry środków trwałych
Dane środka Budynek siedziby Samochód osobowy
nazwa środka (na potrzeby budynek siedziby firmy samochód Toyota Corola
firmy)
data zakupu środka 2004-05-01 200501-01
numer ewidencyjny 001 002
numer KTŚ 100 741
numer fabryczny TWB/003/456/TW
data przyjęcia do użytkowania 2005-01-01 2005-01-01
kwota netto (wynikająca z 70 000,00
dokumentu zakupu)
stawka VAT
wartość początkowa środka 200 000,00 70 000,00
(w momencie przyjęcia do
ewidencji
typ amortyzacji liniowa liniowa
stopa procentowa 2,50% 20%
współczynnik modyfikujący 1,00 1,00
liczba miesięcy używania środka cały rok cały rok
liczba miesięcy amortyzacji 480 60
konto środka (bilansowe) 010-1
konto umorzeń (bilansowe) 070-1
miejsce użytkowania środka siedziba firmy siedziba firmy
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wprowadzania do ewidencji środków trwałych w programie.
W tym ćwiczeniu zachodzi konieczność korzystania z dodatkowej publikacji w postaci
klasyfikacji środków trwałych i wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, jeśli ona nie
występuje w programie w postaci bazy elektronicznej. Dane zawarte w tabeli z danymi
środków trwałych są poprawne, ale powinny być przez ucznia zweryfikowane.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać opcję <Środki trwałe>,
2) wybrać grupę środków trwałych ,
3) otworzyć formularz <Środki trwałe>,
4) wypełnić danymi pola formularza,
5) zapisać,
6) postępować analogicznie dla następnego środka.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych,
- zestawienie KŚT.
Ćwiczenie 7
Sprawdz
poprawność wprowadzonych danych środków trwałych i zatwierdz
je.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób weryfikacji parametrów wprowadzonych środków trwałych
w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaznaczyć środek trwały (lub środki trwałe  używać klawisza CTRL) na liście w oknie
<Środki trwałe>,
2) wybrać opcję ,
3) potwierdzić OK.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Ćwiczenie 8
Zweryfikuj dla wprowadzonych w ćwiczeniach poprzednich środków trwałych plan
amortyzacji środka i amortyzację wykonaną.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania zestawień środków trwałych w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaznaczyć środek (lub środki  używać klawisza Ctrl) na liście w oknie <Środki trwałe>,
2) wybrać opcję ,
3) potwierdzić OK.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
Ćwiczenie 9
Udokumentuj w programie sprzedaż środka (lub jego likwidację) z ćwiczenia nr 6.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokumentowania sprzedaży środka trwałego w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaznaczyć środek na liście środków trwałych,
2) wybrać opcję ,
3) zaznaczyć pola: oraz podatkiem VAT>,
4) zatwierdzić operację.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
Ćwiczenie 10
Sporządz
inwentaryzację oraz spis z natury środków trwałych Twojej firmy na dzień
(bieżąca data).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania inwentaryzacji w programie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Drukowanie raportów i zestawień wymaga zainstalowania i skonfigurowania drukarki na
potrzeby danego programu na każdym stanowisku uczniowskim. Należy zwrócić uwagę na
wymagany tryb pracy drukarki w programie: tekstowy czy graficzny. Pewne raporty
w zależności od trybu pracy drukarki mogą być niedostępne. Instalacji i konfiguracji
parametrów drukarki w programie dokonuje się zwykle w menu .
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać <Środki trwałe> ,
2) zaznaczyć na liście wszystkie środki do inwentaryzacji,
3) w oknie odnajdywać kolejno pozycje środków
znajdujących się na liście spisu z natury i potwierdzać kolejno fakt ich fizycznej obecności
w firmie,
4) wydrukować raport wyników inwentaryzacji i spisu z natury.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych,
- drukarka sieciowa.
Ćwiczenie 11
Sporządz
(i wydrukuj) następujące raporty w programie środki trwałe np. amortyzacja
bilansowa, karta środka trwałego, umorzenie bilansowe środka w bieżącym roku.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania raportów w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaznaczyć środek na liście środków trwałych w programie,
2) wybrać symbol drukarki ,
3) wybrać rodzaj dostępnego raportu,
4) przejrzeć (wydrukować) wybrane raporty.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych,
- drukarka sieciowa.
Ćwiczenie 12
Sporządz
kopię bezpieczeństwa danych firmy RABEX w programie <Środki trwałe>.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania kopii bezpieczeństwa nowej firmy w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) z menu głównego programu wybrać ,
2) ustawić parametry archiwizacji,
3) wykonać archiwizację.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem środków trwałych.
5.7.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) utworzyć nową firmę w programie środków trwałych
2) ustawiać parametry globalne w programie
wprowadzić środek do ewidencji środków trwałych w programie na
3)
podstawie dokumentu zakupu
4) dobrać numer KTŚ dla środka trwałego
5) dobrać typ amortyzacji dla środka trwałego w programie
6) zatwierdzić środek trwały
7) przeprowadzić amortyzację planowaną środka trwałego
8) wydrukować raport planowanych kwot amortyzacji środka trwałego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
5.8. Obsługa komputerowego programu handlowego
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenia 1
Utwórz nową firmę w programie magazynowym o następujących danych: HURTOWNIA
ACT, nazwa skrócona  ACT; NIP  124-845-17-49; regon  123234562; adres  ul. Polna 1,
95-100 Zgierz.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób tworzenia nowej firmy w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) uruchomić program handlowy,
2) wybrać opcję ,
3) w oknie zakładania nowej firmy określić położenie folderu z danymi firmy oraz
wprowadzić wymagane dane,
4) potwierdzić rozpoczęcie procesu tworzenia nowej firmy.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
Ćwiczenie 2
Wprowadz
dane dodatkowe firmy w programie: bank PEKAO SA /Odział w Zgierzu, nr
rachunku bankowego  69 1240 0000 1000 1111 1111 2222.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wprowadzania danych firmy w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać ,
2) w oknie nowej firmy pracować kolejno na zakładkach z danymi dodatkowymi firmy,
3) zapisać wprowadzone bądz
modyfikowane dane.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Ćwiczenie 3
1. Dokonaj ustawień parametrów pracy dla firmy (pozostałe pozostaw bez zmian); ustaw
następujące parametry:
Tabela 5.8.1.1. Parametry pracy programu
PARAMETR USTAWIENIE
ZASADY OBLICZEC

iloczyn stawki VAT oraz całkowitej wartości
Sposób naliczania podatku VAT
sprzedaży w danej stawce
INNE
Początek roku obrachunkowego np. 2005
PARAMETRY DOKUMENTÓW
Miejsce wystawienia Zgierz
y
ródło: opracowanie własne
2. Skontroluj typy rejestrów zakupu i rejestrów magazynowych dostępne w programie.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania ustawień parametrów nowej firmy w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu wybrać ,
2) odszukać kolejno parametry do modyfikacji i dokonywać ich ustawień,
3) zapisać,
4) w oknie głównym programu wybrać .
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
Ćwiczenie 4
Wprowadz
następujące towary do kartoteki . Pogrupuj towary wg rodzaju
asortymentu.
Tabela 5.8.1.2. Dane towarów
TOWARY
Cena zakupu/ cena bazowa/ data Stawka
Nazwa J.m.
zakupu/metoda rozliczania VAT
Monitor 15 Arcus 15700 szt. 668,00/ 668,00/ 2005-_-_ / LIFO 22%
Obudowa mini tower szt. 84,00/ 84,00/ 2005-_-_ / LIFO 22%
Klawiatura Acer WinXP szt. 33,00/ 33,00/ 2005-_-_ / LIFO 22%
Dyskietki 3,5 opakowanie 13,00/ 33,00/ 2005-_-_ / LIFO 22%
VERBATIM
Skaner HP ScanJet 5100C szt. 825,00/ 825,00/ 2005-_-_ / LIFO 22%
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wprowadzania danych towarów w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać opcję z menu głównego programu,
2) wybrać opcję (Dodaj),
3) w oknie  Nowy towar wypełniać kolejno pozycje: nazwa, j.m., stawka VAT, cena zakupu,
data zakupu, metoda rozliczeń, cena bazowa,
4) zapisać i zamknąć okno,
5) postępować tak dla każdego nowego towaru,
6) utworzyć strukturę katalogów towarów np. klawiatury, monitory, skanery , akcesoria itp.,
7) metodą  przeciągnij  upuść przesunąć wprowadzone towary do odpowiednich katalogów.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
Ćwiczenie 5
Wprowadz
do kartoteki dane następujących kontrahentów:
1. Zakład Elektroniczny EURONIK  ul. Prosta 2/5; 95-100 Zgierz; NIP  732-100-120-15-
15; nr rachunku bankowego: 04 1000 2000 3000 4000 5000 6000 .
2. Hurtownia KOMPUTRONIK - ul. Barona19/1; 95-100 Zgierz; NIP  732-600-200-20-20;
nr rachunku bankowego: 12 0001 0002 0003 0004 0005 0006.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wprowadzania danych kontrahentów w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać opcję z menu głównego programu,
2) wybrać opcję (Dodaj),
3) w oknie wypełniać kolejno pozycje: nazwa, adres, NIP, nr rachunku,
4) zapisać i zamknąć okno,
5) postępować tak dla każdego nowego kontrahenta.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Ćwiczenie 6
Sporządz
protokół wprowadzania towarów z kartoteki wg następujących
danych:
Tabela 5.8.1.3. wykaz towarów
Nazwa towaru Ilość sztuk
Monitor 15 Arcus 15700 10
Obudowa mini tower 56
Klawiatura Acer WinXP 89
Dyskietki 3,5 VERBATIM 150
Skaner HP ScanJet 5100C 15
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób sporządzania protokołu wprowadzania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w programie opcję (
),
2) wybierać z listy kolejno towary i określać dla nich ilości w magazynie,
3) wykonać operację,
4) odszukać w buforze dokument  Protokół wprowadzania i wystawić go,
5) skontrolować nowe stany magazynowe towarów.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
Ćwiczenie 7
Wykonaj zestaw operacji dotyczących zakupu następujących towarów, przyjęcia ich do
magazynu i rozliczenia płatności (stosuj bieżącą datę do wystawiania dokumentów):
1. Faktura FVZ 56/FVZ/05 z hurtowni KOMPUTRONIK; rodzaj płatności: gotówka
Tabela 5.8.1.4. Parametry towarów do punktu 1.
Towar Ilość Cena zakupu Data zakupu
Klawiatura Acer WinXP 50 35,00 2005-_-_
Monitor 15 Arcus 15700 10 805,00 2005-_-_
Dyskietki 3,5 VERBATIM 150 12,00 2005-_-_
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
2. Faktura VAT 125/FVZ/05 z Zakładu EURONIK; rodzaj płatności: przelew 14 dni:
Tabela 5.8.1.5. Parametry towarów do punktu 2.
Towar Ilość Cena zakupu Data zakupu
Skaner HP ScanJet 5100C 25 34,50 2005-_-_
Obudowa mini tower 100 85,50,00 2005-_-_
Klawiatura Acer WinXP 50 30,25,00 2005-_-_
y
ródło: opracowanie własne
3. Faktura VAT 5/FVZ/05 z hurtowni HERMES ul. Srebrna 12/1; 100-34 A
ódz
; NIP 732-500-
500-10-10; rodzaj płatności: gotówka; Hurtownia HERMES - ul. Chopina 15/1; 95-100
Zgierz; NIP  732-633-222-21-21; nr rachunku bankowego: 12 0001 0002 1232 2342 4567
7896.
Tabela 5.8.1.6. Parametry towarów do punktu 3.
Towar Ilość Cena zakupu Data zakupu
Obudowa mini tower 5 82,25,00 2005-_-_
Monitor 15 Arcus 15700 10 800,50 2005-_-_
Klawiatura Acer WinXP 50 32,45 2005-_-_
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania zakupu towarów w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) postępować zgodnie ze wskazówkami zamieszczonymi w części 4.8.1. Poradnika dla
ucznia,
2) do punktu 3.  wprowadzić najpierw nowego kontrahenta.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
Ćwiczenie 8
1. Utwórz nowy magazyn  M2 w firmie ACT i dokonaj przesunięcia do niego następujących
towarów z magazynu pierwotnego:
Tabela 5.8.1.7. Parametry towarów ćwiczenia 8.
Nazwa towaru Ilość sztuk
Monitor 15 Arcus 15700 10
Skaner HP ScanJet 5100C 15
y
ródło: opracowanie własne
2. Skontroluj stany towarów w magazynie  M2 .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób tworzenia nowego magazynu w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybierać kolejno: i wprowadzić podstawowe dane
nowego magazynu,
2) sporządzić i wystawić dokument przesunięcia międzymagazynowego MM+,
3) w celu skontrolowania stanów magazynowych wybierać kolejno (może
tego dokonać klikając na pasku stanu nazwę magazynu) okres>.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
Ćwiczenie 9
Wystaw w programie dokument magazynowy WZ wydania następujących towarów z
magazynu pierwotnego (stosuj datę bieżącą na dokumentach) dla kontrahenta: Sklep
Komputerowy KOMPUTEREK - ul. Kościuszki 222/1; 21-145 A
ódz
; NIP  732-300-100-10-
10; nr rachunku bankowego: 12 0001 0002 1111 0004 0005 0006.
Tabela 5.8.1.8. Parametry towarów do ćwiczenia 9.
Nazwa towaru Ilość sztuk
Obudowa mini tower 20
Klawiatura Acer WinXP 20
Dyskietki 3,5 VERBATIM 25
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować wystawiania dokumentów WZ w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wprowadzić nowego kontrahenta do kartoteki ,
2) sporządzić dokument magazynowy WZ - wybierać kolejno
wprowadzić dane,
3) wystawić dokument,
4) wydrukować dokument.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
- komputer z zainstalowanym programem handlowym,
- drukarka sieciowa.
Ćwiczenie 10
1. Zrealizuj dostawy nowych towarów - TOWAR_1 i TOWAR_2 do magazynu wg danych
z tabeli 5.8.1.3,
Tabela 5.8.1.9. Historia dostaw towarów
Cena
Opis Zakres Wartość Stan zapasu Stan zapasu
Data zakupu
zdarzenia ilościowy dostawy ilościowy wartościowy
netto
Dostawa 1 2005-_-20 30 12,48
Dostawa 2 2005-_-21 20 12,52
Dostawa 3 2005-_-22 40 12,45
Dostawa 4 2005-_-23 10 12,39
y
ródło: opracowanie własne
2. z magazynu wydano 60 sztuk towaru; określ wartość każdej dostawy, stan zapasu:
ilościowy i wartościowy oraz wartość wydanego towaru stosując dwie metody: LIFO i
FIFO,
3. którą metodę wybierzesz, aby maksymalnie obniżyć wartość zapasu końcowego?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób realizacji dostaw towarów w programie dwiema metodami
w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wprowadzić towar TOWAR_1 do kartoteki towarów i ustawić parametr rozliczania towaru> na LIFO,
2) przyjmować dostawy kolejno do magazynu zmieniając za każdym razem cenę zakupu
netto.
3) Uzupełniać kolejno puste pozycje tabeli 4.8.3.1 korzystając z podsumowań:
4) na dokumencie przyjęcia PZ,
5) stanów i obrotów magazynowych towarów,
6) stanów magazynowych towarów,
7) wprowadzić towar TOWAR_2 do kartoteki towarów i ustawić parametr rozliczania towaru> na FIFO,
8) przyjmować dostawy kolejno do magazynu zmieniając za każdym razem cenę zakupu
netto.
9) sporządzić nową tabelę dla towaru TOWAR_2,
10) uzupełniać kolejno puste pozycje tabeli 5.8.1.1 korzystając z podsumowań w programie,
11) dokonać analizy i wyciągnąć wnioski.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
 Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
Ćwiczenie 11
Sporządz
inwentaryzację w programie oraz spis z natury towarów Twojej firmy na dzień
(bieżąca data).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania inwentaryzacji w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) sporządzić spis z natury,
2) uruchomić program komputerowy,
3) wybrać ,
4) zaznaczyć na liście w oknie wszystkie towary do inwentaryzacji,
5) w oknie odnajdywać kolejno pozycje towarów znajdujących
się na liście spisu z natury i potwierdzać kolejno fakt ich fizycznej obecności w firmie,
6) wydrukować raport wyników inwentaryzacji i spisu z natury.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym,
- drukarka sieciowa.
Ćwiczenie 12
1. Przygotuj zestawienie przychodów i rozchodów w magazynie głównym Hurtowni ACT na
dzień 2005-_-_.
2. Skontroluj stan ilościowy zapasów towarów w magazynie głównym Hurtowni ACT w
programie na dzień 2005-__-__.
3. Skontroluj stan wartościowy zapasów towarów w magazynie głównym Hurtowni ACT w
programie na dzień 2005-__-__.
4. Wydrukuj zestawienie zapasów towarów w magazynie głównym Hurtowni ACT na
dzień 2005-__-__.
5. Wydrukuj raport kasowy.
6. Wydrukuj zestawienia dla rejestrów zakupu i rejestrów magazynowych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania raportów w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać opcję ,
2) wybrać rodzaj zestawienia oraz określić, którego magazynu ma dotyczyć zestawienie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
3) wydrukować zestawienie,
4) wybrać ,
5) wybrać zakupu> - określić parametry zestawienia i wydrukować,
6) wybrać dokumentów magazynowych> - określić parametry zestawienia i wydrukować.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym,
- drukarka sieciowa.
Ćwiczenie 13
Sporządz
kopię bezpieczeństwa danych firmy ACT w programie handlowym.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dokonywania kopii bezpieczeństwa firmy w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) z menu głównego programu wybrać ,
2) ustawić parametry archiwizacji,
3) wykonać archiwizację.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym programem handlowym.
5.8.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) utworzyć nową firmę w programie handlowym
ustawić parametry dotyczące zasad obliczeń, dokumentów i
2)
zasad ich numeracji w programie
3) wprowadzić towar do kartoteki Towary w programie
4) wprowadzić kontrahenta do kartoteki kontrahenci w programie
5) sporządzić protokół wprowadzenia w programie
6) dodać nowy magazyn w programie
7) dokonać przesunięcia międzymagazynowego w programie
przygotować zestawienie przychodów i rozchodów w
8)
magazynie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
skontrolować stan ilościowy zapasów towarów w magazynie w
9)
programie
skontrolować stan wartościowy zapasów towarów
10)
w magazynie w programie
11) wydrukować zestawienie zapasów towarów w magazynie
skontrolować i wydrukować stan rejestrów zakupu i
12)
magazynowego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Test dwustopniowy
Test składa się z 20 zadań jednokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,
- zadania 2, 3, 4, 9, 11, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 13 zadań, w tym 10 z poziomu podstawowego i co najmniej 3 z
poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym 13 z poziomu podstawowego i co najmniej
5 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. c, 5. a, 6. b, 7. c, 8. c, 9. b, 10. b, 11. d, 12.
b, 13. d, 14. c, 15. b, 16. b, 17. a, 18. c, 19. d, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia Kategoria Poziom Poprawna
zad. ucznia) celu wymagań odpowiedz

Zaliczyć składnik do wartości
1. A P C
niematerialnych i prawnych
2. Określić skutki przeszacowania
C PP C
Ustalić wartość początkową środków
3.
trwałych w budowie C PP B
C PP C
4. Ustalić koszty likwidacji środka
Zaliczyć koszty amortyzacji do odpowiedniej
5.
grupy kosztów działalności B P A
Określić sposób amortyzacji wartości
6.
niematerialnych i prawnych A P B
B P C
7. Określić strukturę ceny nabycia
Zaliczyć składnik do rzeczowych aktywów
8.
obrotowych A P C
C PP B
9. Określić skutki odpisów aktualizujących
C P B
10. Określić sposób wyceny materiałów
C PP D
11. Określić sposób wyceny wyrobów gotowych
C P B
12. Określić skutki leasingu finansowego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
C P D
13. Określić sposób wyceny towarów
Określić możliwość stosowania metody C P C
14.
FIFO
B P B
15. Określić pojęcie marży
C P B
16. Zastosować kategorię marży zrealizowanej
Zinterpretować saldo  Rozliczenia zakupu
17.
materiałów C P A
Określić sposób obliczenia VAT należnego
18.
przy sprzedaży nieudokumentowanej C P C
C P D
19. Określić sposób rozliczania kosztów zakupu
Określić skutki leasingu operacyjnego z
20.
tytułu rozliczenia podatku VAT C PP B
Przebieg testowania
INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
Przeczytaj uważnie instrukcję.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
Zadanie zawiera 20 pytań, jest testem wyboru, prawidłowa odpowiedz
jest tylko jedna.
Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak x .W przypadku
pomyłki zaznacz błędną odpowiedz
kółkiem i zakreśl odpowiedz
prawidłową.
Rozwiązuj zadania samodzielnie.
Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
Zestaw zadań testowych:
1. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się:
a) prawo wieczystego użytkowania gruntu,
b) weksle własne,
c) nabyte licencje,
d) jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym.
2. Zwiększenie wartości środków trwałych w wyniku przeszacowania spowoduje m.in.
zmiany w bilansie:
a) zwiększenie zobowiązań,
b) zwiększenie gotówki,
c) zwiększenie kapitału własnego,
d) zwiększenie należności.
3. Nakłady środków trwałych w budowie obejmują:
a) wszystkie koszty pośrednie,
b) uzasadnioną część kosztów pośrednich,
c) koszty zarządu,
d) całe koszty finansowe niezależnie od momentu przyjęcia środka do użytkowania.
4. Dodatkowe koszty dotyczące likwidacji środka trwałego działalności podstawowej
obciążają:
a) koszty działalności podstawowej,
b) straty nadzwyczajne,
c) pozostałe koszty operacyjne
d) koszty rodzajowe.
5. Odpisy amortyzacyjne środków trwałych stanowią:
a) podstawowy koszt działalności,
b) pozostały koszt operacyjny,
c) stratę nadzwyczajną,
d) zmniejszenie dotychczasowego umorzenia środka trwałego.
6. Kwoty rocznych odpisów amortyzacyjnych wartości niematerialnych i prawnych ustala się:
a) nie dokonuje się takich odpisów,
b) tylko metodą liniową,
c) metoda liniową lub degresywną,
d) tylko metodą degresywną.
7. Cena nabycia to:
a) cena sprzedaży,
b) cena zakupu,
c) cena zakupu wraz z kosztami zakupu,
d) cena rzeczywista.
8. Rzeczowe składniki aktywów obrotowych to m.in.:
a) gotówka,
b) weksle,
c) produkcja nie zakończona,
d) środki trwałe w leasingu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
9. Odpisy aktualizujące wartości rzeczowych składników aktywów obrotowych:
a) zwiększają koszty działalności podstawowej,
b) zwiększają pozostałe koszty operacyjne,
c) zwiększają straty nadzwyczajne,
d) zwiększają koszty finansowe.
10. W ciągu roku obrotowego materiały mogą być ujmowane:
a) w cenie rynkowej,
b) w cenie nabycia,
c) w cenie sprzedaży,
d) w cenie zbytu.
11. Wyroby gotowe w bilansie wycenia się:
a) zawsze według ceny sprzedaży netto,
b) według ceny zakupu,
c) zawsze według kosztu wytworzenia,
d) według niższej z wartości: kosztu wytworzenia lub ceny sprzedaży netto.
12. Spłata raty leasingu finansowego jest:
a) kosztem w całości,
b) kosztem w części odsetkowej,
c) kosztem w części kapitałowej,
d) nie jest kosztem.
13. Towary wykazywane są w bilansie zawsze z uwzględnieniem:
a) odchyleń kredytowych,
b) odchyleń debetowych,
c) bez uwzględniania odchyleń,
d) z uwzględnieniem odchyleń w zależności od sposobu wyceny w trakcie roku.
14. Metoda wyceny FIFO rozchodu materiałów jest:
a) stosowana obowiązkowo,
b) zawsze stosowana uznaniowo,
c) stosowana uznaniowo w zależności od metody wyceny materiałów w trakcie roku,
d) niedozwolona.
15. Różnica między ceną detaliczną a ceną hurtową stanowi:
a) marżę detaliczną,
b) marżę hurtową,
c) marżę gastronomiczną,
d) zysk brutto.
16. Marża zrealizowana obliczana jest:
a) w obrocie materiałowym,
b) w obrocie towarowym,
c) w obrocie wyrobami gotowymi,
d) w obrocie papierami wartościowymi.
17. Saldo debetowe  Rozliczenia zakupu materiałów oznacza:
a) materiały w drodze,
b) dostawy niefakturowane,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
c) towary w drodze,
d)  Rozliczenie zakupu materiałów nie wykazuje salda.
18. VAT należny ze sprzedaży nieudokumentowanej w handlu detalicznym można obliczyć:
a) z faktur,
b) z wydruku kasy fiskalnej,
c) ze struktury zakupu towarów,
d) nie można obliczyć.
19. Koszty zakupu mogą być rozliczane:
a) tylko w czasie,
b) tylko bezpośrednio,
c) nie mogą być rozliczane,
d) w czasie lub bezpośrednio.
20. W leasingu operacyjnym podatek VAT:
a) jest odliczany od całej wartości umowy,
b) jest odliczany od kolejnych rat,
c) nie może być odliczany w ogóle,
d) w fakturach leasingu operacyjnego nie uwzględnia się podatku VAT.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Ewidencjonowanie zmian w zasobach rzeczowych przedsiębiorstwa
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
Test z umiejętności wykorzystania programów komputerowych do ewidencji środków
trwałych i zakupu towarów
Czas trwania testu 90 minut
Otrzymałeś test składający się z 16 zadań.
Jesteś w stanie rozwiązać wszystkie zadania!
Rozwiązanie zadań będzie uznawane za prawidłowe na podstawie dokonywanych przez Ciebie
zapisów w programie i wydruków. Liczy się nie tylko wprowadzenie danych, ale i ich
poprawność.
Zastosuj się do następujących poleceń:
1. zmień nazwę firmy, z którą będziesz pracował - dopisz do istniejącej nazwy swój numer z
dziennika (w ten sposób nauczyciel będzie identyfikował Twoje wydruki),
2. dokonuj każdorazowo zapisu podczas pracy z dokumentami w programie,
3. stosuj bieżącą datę w dokumentach.
4. Odbieraj swoje wydruki z drukarki.
5. realizuj dokładnie polecenia w zadaniach.
Pamiętaj o:
1. logowaniu do programu (bez hasła, chyba że nauczyciel zadecyduje inaczej).
2. utworzeniu kopii bezpieczeństwa firmy po zakończeniu testu.
Po rozwiązaniu wszystkich zadań zbierz wszystkie wydruki i przekaż je nauczycielowi.
Pracuj spokojnie!
Na każde zadanie masz średnio 6 minut.
Za każde poprawnie wykonane zadanie otrzymasz 2 pkt., za odpowiedz
niepełną 1 pkt., za
odpowiedz
złą lub brak odpowiedzi 0 pkt.
Jeśli czas Ci pozwoli, przed oddaniem swojej pracy, sprawdz
poprawność wykonanych zadań.
Normy wymagań na stopnie szkolne:
Umiejętności Ocena
P PP
0  2 niedostateczny
0  12 3  6 dopuszczający
7  8 dostateczny
0  2 dopuszczający
13  20 3  6 dostateczny
7  8 dobry
0  2 dostateczny
21 24 3  6 dobry
7  8 bardzo dobry
Życzę powodzenia!!!
Zadania testowe
Zadanie 1
Otwórz firmę RABEX w programie środków trwałych na swoim komputerze i dopisz w nazwie
firmy swoje dane identyfikacyjne.
Zadanie 2
Dodaj nowego użytkownika w programie o danych: Twój numer w dzienniku oraz nadaj mu
uprawnienia administratora. Pracuj bez hasła.
Zadanie 3
Zmodyfikuj parametry pracy dla firmy RABEX w programie środków trwałych: umorzenia
jednorazowe będą przeprowadzane w miesiącu przyjęcia do użytkowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
Zadanie 4
Utwórz w programie w grupie dwie podgrupy środków trwałych: dostawcze> i .
Zadanie 5
Wprowadz
do ewidencji środków trwałych środek trwały  komputer na podstawie danych
zamieszczonych w tabeli 6.1:
Tabela 6.1. Tabela środków trwałych
Dane środka Komputer Oprogramowanie
nazwa środka (na potrzeby Zestaw komputerowy ZK1 oprogramowanie
firmy) komputerowe 001
data zakupu środka 2005-02-20 2005-02-20
numer ewidencyjny 103 104
numer KTŚ 491 020
numer fabryczny KP2312/05
data przyjęcia do użytkowania 2005-03-01
kwota netto (wynikająca z 3 000,00 5 000,00
dokumentu zakupu)
stawka VAT 22%
wartość początkowa środka 3.000.00 5.000,00
(w momencie przyjęcia do
ewidencji
typ amortyzacji liniowa liniowa
stopa procentowa 30% 20%
współczynnik modyfikujący 1,00 1,00
wartość niematerialna i prawna nie tak
liczba miesięcy używania środka cały rok cały rok
liczba miesięcy amortyzacji 40 60
konto środka (bilansowe)
konto umorzeń (bilansowe)
miejsce użytkowania środka biuro biuro
Zadanie 6
Wprowadz
do ewidencji środków trwałych środek trwały  oprogramowanie na podstawie
danych zamieszczonych w tabeli 6.1.
Zadanie 7
Sporządz
i wydrukuj dla środków z zadania 5. i 6. plan amortyzacji środka i amortyzację
wykonaną.
Zadanie 8
Sporządz
inwentaryzację środków trwałych firmy RABEX na dzień dzisiejszy. Wydrukuj
raport wyników inwentaryzacji.
Zadanie 9
Otwórz firmę ACT w programie magazynowym na swoim komputerze i dopisz w nazwie firmy
swoje dane identyfikacyjne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
Zadanie 10
Zmodyfikuj ustawienia parametrów pracy programu magazynowego: miejsce wystawienia
dokumentów  A
ódz
(zmiana siedziby firmy na A
ódz
90-0123, ul. Zachodnia 125).
Zadanie 11
Wprowadz
nowy towar do kartoteki : napęd CD-ROM firmy LG, cena zakupu
125,00 zł, stawka VAT 22%, metoda rozliczania LIFO.
Zadanie 12
Wykonaj zestaw operacji dotyczących zakupu następujących towarów, przyjęcia ich do
magazynu głównego i rozliczenia płatności (stosuj bieżącą datę do wystawiania dokumentów):
4. Faktura FVZ 125/FVZ/05 z zakładu  Elektronika ; rodzaj płatności: gotówka
Towar Ilość Cena zakupu Data zakupu
Monitor 15 Arcus 15700 10 805,00 2005-_-_
Napęd CD-ROM LG 10 125,00 2005-_-_
Zadanie 13
Dokonaj przesunięcia międzymagazynowego następujących towarów z magazynu
pierwotnego:
Nazwa towaru Ilość sztuk
Napęd CD-ROM LG 10
Zadanie 14
Sporządz
zestawienie zapasów towarów w magazynie pomocniczym na dzień bieżący.
Zadanie 15
Sporządz
zestawienie stanu rejestru zakupu i rejestru magazynowego dla dokumentów
wewnętrznych.
Zadanie 16
Wykonaj archiwizację danych firmy ACT na dyskietce.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
KARTOTEKA TESTU
Numer Cel operacyjny Punkty
Kategoria Poziom
zadania mierzone osiągnięcia ucznia za
celu wymagań
w teście Uczeń potrafi: zadanie
otworzyć firmę w programie środków trwałych
1. 0-2 C P
i zmodyfikować dane identyfikacyjne firmy
dodać nowego użytkownika w programie
2. środków trwałych i nadać mu uprawnienia 0-2 C P
administratora
zmodyfikować parametry pracy dla firmy w
3. 0-2 C P
programie środków trwałych
utworzyć w programie nową grupę środków
4. 0-2 C P
trwałych
wprowadzić do ewidencji środków trwałych
5. 0-2 C/D PP
nowy środek trwały
wprowadzić do ewidencji środków trwałych
6. 0-2 C/D PP
nowy środek trwały
sporządzić i wydrukować dla środków trwałych
7. plan amortyzacji środka i amortyzację 0-2 C/D PP
wykonaną
sporządzić inwentaryzację środków trwałych
8. 0-2 C P
firmy
9. otworzyć firmę w programie magazynowym 0-2 C P
zmodyfikować ustawienia parametrów pracy
10. 0-2 C P
programu magazynowego
wprowadzić nowy towar do kartoteki
11. 0-2 C P
w programie magazynowym
wykonać zestaw operacji dotyczących zakupu
12. towarów, przyjęcia ich do magazynu i 0-2 C/D PP
rozliczenia płatności
dokonać przesunięcia międzymagazynowego
13. 0-2 C P
towarów
sporządzić zestawienie zapasów towarów w
14. 0-2 C P
magazynie
sporządzić zestawienie stanu rejestru zakupu i
15. rejestru magazynowego dla dokumentów 0-2 C P
wewnętrznych
wykonać archiwizację danych firmy na
16. 0-2 C P
dyskietce
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA
Test z umiejętności wykorzystania programów komputerowych do ewidencji środków
trwałych i zakupu towarów
Czas trwania testu 90 min.
Celem niniejszego testu jest:
1. Określenie poziomu umiejętności uczniów z zakresu wykorzystania programów
komputerowych do ewidencji środków trwałych i zakupu towarów.
2. Przeprowadzenie analizy jakościowej przeprowadzonego pomiaru.
3. Ustalenie listy zagadnień sprawiających uczniom najwięcej trudności.
4. Wprowadzenie zmian w organizacji procesu kształcenia (oczywiście, jeżeli okaże się to
potrzebne).
Czynności organizacyjne testu prowadzone przez nauczyciela:
1. Przygotowanie odpowiedniej liczby stanowisk komputerowych z zainstalowanymi
programami środków trwałych i magazynowymi (punktem wyjścia do przeprowadzenia
testu powinny byś zarejestrowane w programach firmy RABEX I ACT ze stanem
odpowiadającym wykonanym wszystkim ćwiczeniom z części 4.7.3. i części 4.8.3.) oraz
skonfigurowaną drukarką.
2. Przygotowanie odpowiedniej liczby zestawów testowych i instrukcji dla ucznia.
3. Zapewnienie samodzielności przy rozwiązywaniu zadań.
4. Zebranie prac (wydruków uczniów), sprawdzenie zadań na stanowisku ucznia i dokonanie
ich oceny.
Zwracam uwagę państwa na:
- konieczność logowania się uczniów do programu,
- wprowadzenie przez ucznia nowej nazwy firmy: ze względów organizacyjnych dobrze by
nazwa ta identyfikowała samego ucznia i była widoczna na wydrukach,
- stosowania bieżącej daty jako daty wystawienia dokumentów,
- przypomnienie uczniom o konieczności dokonywania zapisów, po każdej nowej operacji,
- sposób oceniania zadań  każde zadanie w teście jest oznaczone literą P (poziom
podstawowy) lub PP (poziom ponadpodstawowy); za poprawnie rozwiązane zadanie uczeń
otrzyma 2 pkt; błędnie wprowadzone dane mogą obniżyć wartość za zadanie do 1 pkt. lub 0
pkt.
Proponowane normy wymagań na stopnie szkolne to:
Umiejętności Ocena
P PP
0  2 niedostateczny
0  12 3  6 dopuszczający
7  8 dostateczny
0  2 dopuszczający
13  20 3  6 dostateczny
7  8 dobry
0  2 dostateczny
21 24 3  6 dobry
7  8 bardzo dobry
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
7. LITERATURA
1. I. Frymark  Rachunkowość handlowa; WSiP; Warszawa 2002,
2. M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska  Rachunkowość finansowa; Difin; Warszawa 2004,
3. A. Kuczyńska-Cesarz  Rachunkowość część I, Wydanie II; Difin; Warszawa 2005,
4. A. Kuczyńska-Cesarz  Rachunkowość część I; Difin; Warszawa 2005,
5. A. Kuczyńska-Cesarz, Tadeusz Cesarz  Rachunkowość, zbiór zadań z rozwiązaniami;
Difin; Warszawa 2004,
6. J. Maciejewska  Rachunkowość finansowa; WSiP; Warszawa 2002,
7. J. Marcinkowoski  Rachunkowość finansowa; Centrum Controllingu i Analiz
Ekonomicznych; A
ódz
2003,
8. J. Matuszewicz, P. Matuszewicz  Rachunkowość od podstaw w świetle ustawy o
rachunkowości; Finans-Servis; Warszawa 2001,
9. K. Sawicki (red)  Rachunkowość finansowa, wyd. II; PWE; Warszawa 2001,
10. Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 r. (t. jedn. Dz. U. 2002 r. nr 76, poz. 694 ze
zm.).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66