NAUKA
Polska Akademia Nauk
NAUKA
4 " 2010
KWARTALNIK
Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki " Warszawa 2010
NAUKA 4/2010
http://www.pan.pl
KOMITET REDAKCYJNY
JERZY BRZEZIC
SKI  redaktor naczelny
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Instytut Psychologii  Poznań
e-mail: [e-mail]
ELŻBIETA SARNOWSKA-TEMERIUSZ
Polska Akademia Nauk
Instytut Badań Literackich  Warszawa
e-mail: [e-mail]
JAN W
GLARZ
Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki
Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe
przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN  Poznań
e-mail: [e-mail]
MACIEJ ŻYLICZ
Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej
i Komórkowej UNESCO/PAN  Warszawa
e-mail: [e-mail]
ANDRZEJ WÓJTOWICZ  sekretarz redakcji
Instytut Chemii Bioorganicznej PAN
Ośrodek Wydawnictw Naukowych  Poznań
e-mail: [e-mail]
ISSN 1231-8515
Na liście czasopism punktowanych MNiSW
kwartalnikowi NAUKA przyznano 9 punktów
© Copyright
Polska Akademia Nauk, Warszawa 2010
All rights reserved
WYDAWCA
Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki PAN
Warszawa, Pałac Kultury i Nauki
Redakcja kwartalnika NAUKA
61-713 Poznań, ul. Wieniawskiego 17/19
tel.: [phone], faks: ([phone]
e-mail: [e-mail]
Opracowanie językowe: Małgorzata Szkudlarska
Indeks 366633
Druk i oprawa: Warszawska Drukarnia Naukowa PAN
NAUKA " 4/2010
Spis treści
***
RAPORT O ZAGROŻENIACH  PRÓBA DIAGNOZY
Rozprawy Komitetu Badań nad Zagrożeniami
przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk
Przedmowa
M. KLEIBER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Wprowadzenie do raportu o zagrożeniach
Z.W. KUNDZEWICZ, P. MATCZAK, Z. SADOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Aksjologia zagrożeń
J. KWAÅšNIEWSKI, Z.W. KUNDZEWICZ, K. JUDA-REZLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Zagrożenia ekonomiczno-społeczne
Z. SADOWSKI, P. KOZA
OWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Zagrożenia w cyberprzestrzeni
R. TADEUSIEWICZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Udział Polskiej Akademii Nauk w krajowych i międzynarodowych
inicjatywach zwiÄ…zanych z problematykÄ… dual use
A. GÓRSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Wybrane zagrożenia zdrowotne
M. CHOR
ŻY, W. KOSTOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Zagrożenia stanu zdrowia psychicznego Polaków
J. HEITZMAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Zagrożenia zdrowia człowieka ze strony drobnoustrojów zoonotycznych
T. WIJASZKA, M. TRUSZCZYC
SKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Zagrożenia związane ze zmianami klimatu
Z.W. KUNDZEWICZ, K. JUDA-REZLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Zagrożenia naturalnymi zdarzeniami ekstremalnymi
Z.W. KUNDZEWICZ, P. MATCZAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Zagrożenia związane z wodą
Z.W. KUNDZEWICZ, M. ZALEWSKI, A. K
DZIORA, E. PIERZGALSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Zagrożenia związane z zanieczyszczeniem powietrza
atmosferycznego i gospodarkÄ… odpadami komunalnymi
K. JUDA-REZLER, P. MANCZARSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Zagrożenia i ochrona różnorodności biologicznej
A. K
DZIORA, J. KARG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Zagrożenia środowiskowe ze strony transportu
A.J. BADYDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Genetycznie zmodyfikowane uprawy i żywność  przegląd zagrożeń
K. LISOWSKA, M. CHOR
ŻY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
***
***
Ile kosztuje dobry uniwersytet?
J. WILKIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Prestiż a język
S. GAJDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Leśmianowska  alchemia ciała
(cykle Ballady i Pieśni kalekujące z tomu A
Ä…ka)
B. SIENKIEWICZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Wiesław Sadowski  wspomnienie pośmiertne
M. PODGÓRSKA, A. WELFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Gerard Labuda (1916-2010)
J. STRZELCZYK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Pożegnanie Gerarda Labudy
K. MODZELEWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Informacje dla Autorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
NAUKA " 4/2010
Table of contents
***
REPORT ON THREATS  AN ATTEMPT TO GET DIAGNOSIS
Papers of the Committee on Threats
at the Presidium of the Polish Academy of Sciences
Foreword
M. KLEIBER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Introduction to report on threats
Z.W. KUNDZEWICZ, P. MATCZAK, Z. SADOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Axiology of threats
J. KWAÅšNIEWSKI, Z.W. KUNDZEWICZ, K. JUDA-REZLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Economic and social threats to development
Z. SADOWSKI, P. KOZA
OWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Threats in cyberspace
R. TADEUSIEWICZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
The engagement of Polish Academy of Sciences in domestic
and international activities related to the dilemma of dual use
A. GÓRSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Selected health threats
M. CHOR
ŻY, W. KOSTOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
The mental health danger among Poles
J. HEITZMANN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Hazards of human health from animal reservoir
of zoonotic microorganisms
T. WIJASZKA, M. TRUSZCZYC
SKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Climate change related risk
Z.W. KUNDZEWICZ, K. JUDA-REZLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Natural disaster threats
Z.W. KUNDZEWICZ, P. MATCZAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Water-related threats
Z.W. KUNDZEWICZ, M. ZALEWSKI, A. K
DZIORA, E. PIERZGALSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Air pollution and municipal solid waste management related risks
K. JUDA-REZLER, P. MANCZARSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Risks to biological diversity
A. K
DZIORA, J. KARG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Environmental impact of transport
A.J. BADYDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Genetically modified crops and food  short review of potential risks
K. LISOWSKA, M. CHOR
ŻY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
***
***
How expensive is a good university?
J. WILKIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Prestige and language
S. GAJDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Leśmian s  alchemy of the body
(series Ballady and Pieśni kalekujące, collected in the A
Ä…ka volume)
B. SIENKIEWICZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Wiesław Sadowski  Remembrance
M. PODGÓRSKA, A. WELFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Gerard Labuda (1916-2010)
J. STRZELCZYK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
A Farewell to Gerard Labuda
K. MODZELEWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Notes for Authors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191