Gðaðzð dðoðsðkðoðað"ðyð pðoðdðdðaðoð pðrðzðeðmðiðaðiðeð,ð pðoðdðcðzðaðsð kðtðóðrðeðjð jðeðgðoð oðbðjð&ðtðoð#ð'ð ið mðaðsðað pðoðzðoðsðtðaðwðað"ðyð sðtðað"ðeð.ð
Wðsðkðað%ð,ð kðtðóðrðyð zð wðyðkðrðeðsðóðwð pðrðaðwðiðdð"ðoðwðoð pðrðzðeðdðsðtðaðwðiðað zðaðlðeð%ðoð#ð'ð zðmðiðað cðið#ðiðeðiðað oðdð tðeðmðpðeðrðaðtðuðrðyð
pðoðdðcðzðaðsð pðrðzðeðmðiðaðyð.ð
Optyka falowa / fale elektromagnetyczne
 poziom podstawowy
Zadanie 1. (1 pkt) y
ródło: CKE 2005 (PP), zad. 9.
Zðaðdðaðiðeð 9ð.ð (ð1ð pðkðtð)ð
Wðið$ðzðkðað #ðwðiðaðtð"ðað pðrðzðeðcðhðoðdðzðið zð pðoðwðiðeðtðrðzðað dðoð sðzðkð"ðað.ð
1ð 2ð
1ð<ð 2ð
Jðaðkð pðoðdðcðzðaðsð tðeðgðoð pðrðzðeðjð#ðcðiðað zðmðiðeðið$ð sðið&ð pðrð&ðdðkðoð#ð'ð,ð cðzð&ðsðtðoðtðlðiðwðoð#ð'ð oðrðaðzð dð"ðuðgðoð#ð'ð fðaðlðið?ð Wðyðbðiðeðrðzð
oðdðpðoðwðiðeðdð!ð zðaðwðiðeðrðaðjð$ðcð$ð pðoðpðrðaðwðeð iðfðoðrðmðaðcðjðeð.ð
pðrð#ðdðkðoð&ð'ð cðzð#ðsðtðoðtðlðiðwðoð&ð'ð dð$ðuðgðoð&ð'ð fðaðlðið
Að.ð mðaðlðeðjðeð sðtðað"ðað mðaðlðeðjðeð
Bð.ð mðaðlðeðjðeð mðaðlðeðjðeð sðtðað"ðað
Cð.ð rðoð#ðiðeð sðtðað"ðað rðoð#ðiðeð
10 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Dð.ð rðoð#ðiðeð rðoð#ðiðeð sðtðað"ðað
Arkusz I
Zadanie 2. (2 pkt) y
ródło: CKE 01.2006 (PP), zad. 21.
Zadanie 21. P yta kompaktowa (2 pkt)
Odpowiedz na pytanie, jakim wiat em nale y o wietli p yt kompaktow , aby mieni a si
barwami t czy? Dzi ki jakiemu zjawisku powstaje ten efekt?
Zadanie 22. Fale materii (3 pkt)
Louis de Broglie przewidzia , e cz stki elementarne wykazuj w asno ci falowe  cz stka
h
o p dzie p jest fal o d ugo ci . Oblicz d ugo fali powolnego neutronu o energii
1
p
kinetycznej E = 1,6 10-21 J. (Pomi efekty relatywistyczne).
A. indukcyjnej.
B. hipotetyczno-dedukcyjnej.
C. indukcyjno-dedukcyjnej.
D. statystycznej.
Zadanie 9. (1 pkt)
Optyczny teleskop Hubble a kr y po orbicie oko oziemskiej w odleg o ci oko o 600 km od
powierzchni Ziemi. Umieszczono go tam, aby
A. zmniejszy odleg o do fotografowanych obiektów.
B. wyeliminowa zak ócenia elektromagnetyczne pochodz ce z Ziemi.
C. wyeliminowa wp yw czynników atmosferycznych na jako zdj .
D. wyeliminowa dzia anie si grawitacji.
Zadanie 3. (1 pkt) y
ródło: CKE 05.2006 (PP), zad. 10.
Zadanie 10. (1 pkt)
Podczas odczytu za pomoc wi zki wiat a laserowego informacji zapisanych na p ycie CD
wykorzystywane jest zjawisko
A. polaryzacji.
B. odbicia.
C. za amania.
Próbny egzamin maturalny z fizyki i astronomii 3
Próbny egzamin maturalny z fizyki i astronomii 3
D. interferencji.
Poziom podstawowy
Poziom podstawowy
Zadanie 4. (1 pkt) y
ródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 6.
Zadanie 6. (1 pkt)
Zadanie 6. (1 pkt)
Podczas przej cia wi zki wiat a z o rodka o wi kszym wspó czynniku za amania do o rodka
Podczas przej cia wi zki wiat a z o rodka o wi kszym wspó czynniku za amania do o rodka
o mniejszym wspó czynniku za amania
o mniejszym wspó czynniku za amania
d ugo fali pr dko fali
d ugo fali pr dko fali
A. ro nie, ro nie.
A. ro nie, ro nie.
B. ro nie, maleje.
B. ro nie, maleje.
C. maleje, ro nie.
C. maleje, ro nie.
D. maleje, maleje.
D. maleje, maleje.
Zadanie 7. (1 pkt)
Zadanie 5. (1 pkt) y
ródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 7.
Zadanie 7. (1 pkt)
Dwa równoleg e promienie wietlne czerwony i fioletowy padaj na szklany pryzmat
Dwa równoleg e promienie wietlne czerwony i fioletowy padaj na szklany pryzmat
umieszczony w powietrzu (rys.). Po przej ciu przez pryzmat b d one
umieszczony w powietrzu (rys.). Po przej ciu przez pryzmat b d one
A. zbie ne.
czerwony
A. zbie ne.
czerwony
B. rozbie ne.
B. rozbie ne.
fioletowy
C. równoleg e.
fioletowy
C. równoleg e.
D. prostopad e.
D. prostopad e.
8 Próbny egzamin maturalny z fizyki i astronomii
Poziom podstawowy
Zadanie 8. (1 pkt)
Zadanie 8. (1 pkt)
Cyklotron jest urz dzeniem s u cym do przyspieszania na adowanych cz stek. W jego
Cyklotron jest urz dzeniem s u cym do przyspieszania na adowanych cz stek. W jego
Zadanie 6. (2 pkt) y
ródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 20.
Zadanie 20. Interferencja (2 pkt)
dzia aniu istotn rol pe ni pola elektryczne i magnetyczne. Wybierz poprawn odpowied .
dzia aniu istotn rol pe ni pola elektryczne i magnetyczne. Wybierz poprawn odpowied .
wiat o o d ugo ci fali 0,4 m przechodzi przez dwie blisko siebie po o one w skie szczeliny.
Pole elektryczne pole magnetyczne
Ustal, czy w punkcie P nast pi wzmocnienie czy wygaszenie wiat a. Wykorzystaj informacje
Pole elektryczne pole magnetyczne
A. zakrzywia tor ruchu cz stek, przyspiesza cz stki.
przedstawione na rysunku. Odpowied uzasadnij zapisuj c odpowiednie zale no ci.
A. zakrzywia tor ruchu cz stek, przyspiesza cz stki.
B. przyspiesza cz stki, przyspiesza cz stki.
B. przyspiesza cz stki, przyspiesza cz stki.
C. zakrzywia tor ruchu cz stek, zakrzywia tor ruchu cz stek.
C. zakrzywia tor ruchu cz stek, zakrzywia tor ruchu cz stek.
S2 przyspiesza cz stki,
D. zakrzywia tor ruchu cz stek.
zakrzywia tor ruchu cz stek.
D. przyspiesza cz stki, l2 = 1,0000012 m
S1
Zadanie 9. (1 pkt)
Zadanie 9. (1 pkt)
P
l1 = 1,0000000 m
Pokazany obok wykres przedstawia zale no
Pokazany obok wykres przedstawia zale no
1,2
masy od czasu dla izotopu promieniotwórczego 1,2
masy od czasu dla izotopu promieniotwórczego
1,0
pewnego pierwiastka w próbce. Na jego
1,0
pewnego pierwiastka w próbce. Na jego
podstawie mo na wywnioskowa , e okres
0,8
podstawie mo na wywnioskowa , e okres
0,8
po owicznego rozpadu tego izotopu wynosi
po owicznego rozpadu tego izotopu wynosi 0,6
0,6
oko o
oko o
0,4
0,4
A. 3 godziny.
A. 3 godziny.
0,2
B. 4 godziny.
0,2
B. 4 godziny.
C. 6 godzin. 0
C. 6 godzin. 0
0 1 2 3 4 5 6 7 8
t, h
0 1 2 3 4 5 6 7 8
D. 8 godzin. t, h
D. 8 godzin.
Zadanie 10. (1 pkt)
Zadanie 10. (1 pkt)
9
9
Podczas bombardowania p ytki zawieraj cej izotop berylu Be
Podczas bombardowania p ytki zawieraj cej izotop berylu 4 Be cz stkami otrzymano j dra
cz stkami otrzymano j dra
4
izotopu w gla 12C
6
izotopu w gla 12C i neutrony. Prawid owy zapis zachodz cej reakcji to
i neutrony. Prawid owy zapis zachodz cej reakcji to
6
9 4 12 1
9 4 12 1
A. Be He C n
4 6
A. Be+ 2 He C+ 0 n.
+ + .
4 2 6 0
9 4 12 1
9 4 12 1
B. Be He C .
4 6
B. Be+ 2 He C+ 20n .
+ +20n
4 2 6
9 12
2
9 4 12 1
C. Be+24He C+21n .
4 6
C. Be+22 He C+21 n .
4 2 6 1
masa izotopu, g
masa izotopu, g
B. sta e pole magnetyczne.
C. zmienne pole elektryczne.
Zadanie 3. (1 pkt)
D. zmienne pole magnetyczne.
Linie pola magnetycznego wokó dwóch równoleg ych umieszczonych blisko siebie
przewodników, przez które p yn pr dy elektryczne o jednakowych nat eniach, tak jak
Zadanie 8. (1 pkt)
pokazano poni ej, prawid owo ilustruje rysunek
Ziemia kr y wokó S o ca w odleg o ci w przybli eniu 4 razy wi kszej ni Merkury.
Korzystaj c z trzeciego prawa Keplera mo na ustali , e okres obiegu Ziemi wokó S o ca
A. 1.
jest w porównaniu z okresem obiegu Merkurego d u szy oko o
B. 2.
A. 2 razy.
C. 3.
B. 4 razy.
D. 4.
C. 8 razy.
rysunek 1 rysunek 2 rysunek 3 rysunek 4
D. 16 razy.
Zadanie 7. (1 pkt) y
ródło: CKE 2007 (PP), zad. 4.
Zadanie 4. (1 pkt)
Zadanie 9. (1 pkt)
Monochromatyczna wi zka wiat a wys ana przez laser pada prostopadle na siatk
J dro izotopu uleg o rozpadowi promieniotwórczemu. Powsta o nowe j dro zawieraj ce
dyfrakcyjn . Na ekranie po o onym za siatk dyfrakcyjn mo emy zaobserwowa
o jeden proton wi cej i o jeden neutron mniej ni j dro wyj ciowe. Przedstawiony powy ej
opis dotyczy rozpadu
A. jednobarwne pr ki dyfrakcyjne.
A. alfa.
B. pojedyncze widmo wiat a bia ego.
B. gamma.
C. pojedynczy jednobarwny pas wiat a.
C. beta plus.
D. widma wiat a bia ego u o one symetrycznie wzgl dem pr ka zerowego.
D. beta minus.
Zadanie 5. (1 pkt) y
ródło: CKE 2008 (PP), zad. 10.
Zadanie 8. (1 pkt)
Zadanie 10. (1 pkt)
Zasada nieoznaczono ci Heisenberga stwierdza, e
Przyrz d s u cy do uzyskiwania i obserwacji widma promieniowania elektromagnetycznego
to
A. im dok adniej ustalimy warto p du cz stki, tym dok adniej znamy jej po o enie.
B. im dok adniej ustalimy warto p du cz stki, tym mniej dok adnie znamy jej po o enie.
A. kineskop.
C. nie ma zwi zku pomi dzy dok adno ciami ustalenia warto ci p du i po o enia cz stki.
B. mikroskop.
D. im mniej dok adnie znamy warto p du cz stki, tym mniej dok adnie mo emy ustali
C. oscyloskop.
10 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii
jej po o enie.
D. spektroskop.
Poziom podstawowy
Zadanie 9. (6 pkt) y
ródło: CKE 2008 (PP), zad. 20.
Zadanie 20. Laser (6 pkt)
W tabeli przedstawiono informacje o laserze helowo-neonowym i laserze rubinowym.
Rodzaj lasera D ugo fali wietlnej emitowanej przez laser Moc lasera
helowo-neonowy 632 nm 0, 01 W
rubinowy 694 nm 1 W
Po o wietleniu siatki dyfrakcyjnej laserem rubinowym zaobserwowano na ekranie jasne
i ciemne pr ki. Na rysunku (bez zachowania skali odleg o ci) zaznaczono jasne
pr ki (P0(R), P1(R)).
laser rubinowy siatka dyfrakcyjna
siatka dyfrakcyjna
P1
P1(R)
P0
P0(R)
P1
P1(R)
ekran
Zadanie 9.1 (2 pkt)
Zadanie 20.1 (2 pkt)
Zapisz nazwy dwóch zjawisk, które spowodowa y powstanie pr ków na ekranie.
1. ...........................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................
Zadanie 20.2 (2 pkt)
Na przedstawionym powy ej rysunku zaznacz przybli one po o enia jasnych pr ków P0(He)
i P1(He) dla lasera helowo- neonowego. Odpowied uzasadnij, zapisuj c odpowiednie
zale no ci.
3
ekran
Zadanie 20.1 (2 pkt)
Zapisz nazwy dwóch zjawisk, które spowodowa y powstanie pr ków na ekranie.
1. ...........................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................
Zadanie 20.2 (2 pkt)
Zadanie 9.2 (2 pkt)
Na przedstawionym powy ej rysunku zaznacz przybli one po o enia jasnych pr ków P0(He)
i P1(He) dla lasera helowo- neonowego. Odpowied uzasadnij, zapisuj c odpowiednie
zale no ci.
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 3
Poziom podstawowy
Zadanie 5. (1 pkt)
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 11
Przewodnik wykonany z miedzi do czono do ród a pr du. Przep yw pr du w tym
Poziom podstawowy
przewodniku polega na uporz dkowanym ruchu
A. elektronów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury ro nie.
Zadanie 9.3 (2 pkt)
Zadanie 20.3 (2 pkt)
B. elektronów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury maleje.
Wyka , zapisuj c odpowiednie zale no ci, e warto p du pojedynczego fotonu
C. jonów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury ro nie.
emitowanego przez laser helowo-neonowy jest wi ksza od warto ci p du fotonu
D. jonów, a jego opór wraz ze wzrostem temperatury maleje.
emitowanego przez laser rubinowy.
Zadanie 6. (1 pkt)
Gdy cz owiek przenosi wzrok z czytanej ksi ki na odleg gwiazd , to
ogniskowa soczewki oka zdolno skupiaj ca
A. ro nie maleje
B. ro nie ro nie
C. maleje maleje
D. maleje ro nie
Zadanie 21. Rozpad promieniotwórczy (4 pkt)
Zadanie 10. (1 pkt) y
ródło: CKE 2009 (PP), zad. 7.
Zadanie 7. (1 pkt)
J dro uranu (92U) rozpada si na j dro toru (Th) i cz stk alfa.
uran 238 238,05079 u
Przesy anie sygna u wietlnego wewn trz wiat owodu jest mo liwe dzi ki zjawisku
W tabeli obok podano masy atomowe uranu, toru i helu.
tor 234 234,04363 u
A. za amania wiat a.
hel 4 4,00260 u
Zadanie 21.1 (2 pkt)
B. polaryzacji wiat a.
Zapisz, z uwzgl dnieniem liczb masowych i atomowych, równanie rozpadu j dra uranu.
C. rozszczepienia wiat a.
D. ca kowitego wewn trznego odbicia.
Zadanie 8. (1 pkt)
9
Poni ej przedstawiono informacje dotycz ce masy (M) j dra berylu Be . Wska , która
4
z informacji jest prawdziwa.
Zadanie 21.2 (2 pkt)
(przez i m oznaczono odpowiednio mas swobodnego protonu i mas swobodnego
Oblicz mp
energi nwyzwalan podczas opisanego powy ej rozpadu j dra. Wynik podaj w MeV.
neutronu)
W obliczeniach przyjmij, e 1 u 931,5 MeV.
A. M > 4 mp + 5 mn
B. M < 4 mp + 5 mn
C. M = 4 mp + 9 mn
D. M = 4 mp + 5 mn
Zadanie 9. (1 pkt)
Satelita kr y wokó Ziemi po orbicie ko owej. Je eli satelita ten zostanie przeniesiony
na orbit ko ow o dwukrotnie wi kszym promieniu, to warto jego pr dko ci liniowej na tej
orbicie
A. wzro nie 2 razy.
4
B. wzro nie 2 razy.
C. zmaleje 2 razy.
Opisane w zadaniu pole elektrostatyczne jest polem ...................................................................
Zadanie 15.2 (3 pkt)
Korzystaj c z informacji zawartych na powy szym wykresie, oblicz warto adunku, który
jest ród em pola elektrostatycznego. Do oblicze przyjmij warto sta ej k = 9·109 N·m2/C2.
Zadanie 11. (4 pkt) y
ródło: CKE 2010 (PP), zad. 16.
Zadanie 16. Odtwarzacz (4 pkt)
W najnowszych nagrywarkach i odtwarzaczach stosuje si tzw. b kitny laser (Blue Ray).
Dotychczas w urz dzeniach tych wykorzystywano lasery czerwone, które emituj fale
o d ugo ci 605 nm. Fale wytwarzane przez b kitny laser s krótsze, maj d ugo 405 nm,
co pozwala zapisywa wi cej danych na jednej p ycie.
Zadanie 16.1 (1 pkt)
Zadanie 11.1 (1 pkt)
Oblicz, ile razy energia jednego kwantu promieniowania wysy anego przez b kitny laser jest
wi ksza od energii jednego kwantu wysy anego przez laser czerwony.
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 9
poziom podstawowy
Zadanie 11.2 (3 pkt)
Zadanie 16.2 (3 pkt)
Wi zk wiat a z b kitnego lasera skierowano prostopadle na siatk dyfrakcyjn , na której
wykonano 500 szczelin na 1 mm d ugo ci siatki. Ustal najwy szy rz d widma, który mo na
uzyska za pomoc takiej siatki dyfrakcyjnej.
Zadanie 17. Zwierciad o kosmetyczne (5 pkt)
Podczas zabiegów kosmetycznych stosuje si zwierciad a sferyczne wkl s e, w celu
uzyskania powi kszonych obrazów okre lonych fragmentów twarzy. W odleg o ci 20 cm od
takiego zwierciad a, którego ogniskowa wynosi 100 cm, umieszczono wiec cy przedmiot.
Powi kszenie otrzymanego obrazu w tym zwierciadle wynosi 1,25.
Zadanie 17.1 (1 pkt)
Oblicz zdolno skupiaj c zwierciad a.
5