OPCJE NA AKCJE
PRZEWODNIK PO
STRATEGIACH
INWESTYCYJNYCH
Wrzesień 2009
1
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE.............................................................................. 4
TERMINOLOGIA ORAZ KONSTRUKCJA INSTRUMENTU............. 7
Czym są opcje .............................................................................................................. 7
Pozycja długa (ang. Long position) ............................................................................... 8
Pozycja krótka (ang. short position) .............................................................................. 8
Otwarcie pozycji (ang. open position) ........................................................................... 9
Zamknięcie pozycji (ang close posiotion)...................................................................... 9
Dz
wignia i ryzyko (ang. leverage and risk).................................................................... 9
In-the-money, At-the-money, Out-of-the-money ......................................................... 10
Efekt upływu czasu do terminu wygaśnięcia (ang. time decay)................................... 11
Dzień wygaśnięcia (ang. expiration day)..................................................................... 11
Wykonanie opcji (ang. exercise) ................................................................................. 11
Wskazanie do wykonania (ang. Assignment).............................................................. 12
Kwota płatności za wykonanie opcji............................................................................ 12
Wcześniejsze wykonania (ang. Early Exercise) / wskazanie do wykonania (ang.
Assignment)................................................................................................................ 12
Zmienność (ang. Volatility).......................................................................................... 13
STRATEGIE (WPROWADZENIE).................................................... 13
DA
UGA POZYCJA W OPCJI KUPNA (ANG. LONG CALL) .......... 14
2
KUPNO OPCJI SPRZEDAŻY (ANG. LONG PUT) .......................... 18
MARRIED PUT ................................................................................. 21
PROTECTIVE PUT ........................................................................... 24
COVERED CALL.............................................................................. 27
CASH-SECURED PUT ..................................................................... 31
BULL CALL SPREAD ...................................................................... 35
BEAR PUT SPREAD........................................................................ 39
COLLAR ........................................................................................... 43
SA
OWNICZEK DOT. OPCJI NA AKCJE ......................................... 47
WI
CEJ INFORMACJI ..................................................................... 52
3
WPROWADZENIE
Celem niniejszej broszury jest wprowadzenie do podstawowych strategii z
wykorzystaniem opcji na akcje pojedynczych spółek. Opcje notowane na
rynkach giełdowych charakteryzują się dużą elastycznością w zakresie
budowania strategii inwestycyjnych, dz
wignią finansową, oraz ograniczonym
ryzykiem dla nabywcy danej strategii. Ważne jest również to, że rozliczanie oraz
gwarantowanie rozliczeo jest zapewnione przez właściwą izbę rozliczeniową.
Opcje na akcje pozwalają na inwestycję w określoną zmianę ceny instrumentu
bazowego bez konieczności angażowania znacznych środków finansowych, co
jest wymagane w przypadku bezpośrednich inwestycji na rynku akcji.
Opcje mogą zostad również wykorzystane do zabezpieczenia pozycji w portfelu
posiadanych akcji przed spodziewanym spadkiem ich wartości jak również w
celu zagwarantowania sobie ceny nabycia akcji, które w przyszłości planujemy
zakupid. Wystawiając opcje, otrzymujemy premię opcyjną, która może
powiększyd stopę zwrotu jaką osiągamy na rynku akcji.
Opcje dają inwestorowi wiele możliwości. Inwestor nie jest ograniczony
wyłącznie do zwykłego kupowania czy sprzedawania danego instrumentu lub
po prostu powstrzymywania się od inwestycji. Z wykorzystaniem opcji inwestor
może dostosowad swoją pozycję do własnej sytuacji finansowej, prognoz co do
rozwoju sytuacji na rynku jak również akceptowanego poziomu ryzyka.
Rozliczanie opcji notowanych na rynkach giełdowych jest gwarantowane przez
właściwe izby rozliczeniowe. W przypadku opcji notowanych na warszawskiej
giełdzie opcje są rozliczane przez izbę rozliczeniową Krajowego Depozytu
Papierów Wartościowych. KDPW gwarantując rozliczenie staje się stroną każdej
transakcji zawartej na rynku. Staje się nabywcą dla wystawcy oraz wystawcą dla
nabywcy. To powoduje, że wystawca opcji może w każdej chwili zamknąd
posiadaną pozycję poprzez odkupienie jej na rynku, co w efekcie zamyka jego
zobowiązania jako wystawcy opcji (zobowiązanie do rozliczenia opcji w efekcie
wykonania).
Niezależnie od tego czy jesteś inwestorem konserwatywnym czy
krótkoterminowym inwestorem agresywnym, opcje dają możliwośd dobrania
strategii właściwej dla twojego sposobu inwestowania. Liczba możliwych do
zrealizowania strategii opcyjnych jest ogromna. W tej broszurze
4
zaprezentowano jedynie kilka przykładowych będących strategiami
podstawowymi. Stanowią one dobre wprowadzenie przed poznaniem strategii
bardziej złożonych.
Pomimo wielu korzyści jakie wynikają w inwestycji w opcje należy pamiętad, że
nie są to instrumenty przeznaczone dla każdego inwestora. Przed rozpoczęciem
inwestycji w opcje każdy inwestor jest zobowiązany do zapoznania się z
Warunkami Obrotu opcjami (dokument jest dostępny na stronach
internetowych giełdy www.gpw.pl), oraz byd świadomy ryzyk jakie wynikają z
inwestycji w ten instrument.
Ponadto inwestorzy którzy nie mają lub maja małe doświadczenia w
inwestycjach w opcje i tym samym nie posiadają pełnej wiedzy na temat tego
instrumentu (teorii, metod wyceny, itd& ) powinni uzupełnid swoją wiedzę
zapoznając się z innymi materiałami edukacyjnymi poświęconymi opcjom np.
dostępnymi na stronach internetowych giełdy (www.gpw.pl)
Opcje notowane na rynkach giełdowych są organizowane jako rynki kierowane
zleceniami. Są to opcje, których parametry są wystandaryzowane. Giełdy
dokładają wszelkich starao aby instrumenty na nich notowane były płynne.
Należy jednak pamiętad, że na niektórych mniej płynnych seriach opcji, mogą
wystąpid trudności (lub nawet może byd niemożliwe) z zamknięciem posiadanej
pozycji.
Wszystkie przykłady strategii przedstawione w tej broszurze bazują na
wystandaryzowanych opcjach o amerykaoskim stylu wykonania. W kalkulacjach
zysków i strat z inwestycji w opcje nie uwzględnia się wymagao dotyczących
depozytów zabezpieczających, prowizji maklerskich oraz podatków.
Należy pamiętad, że depozyty zabezpieczające wymagane od inwestorów są
wyznaczane przez poszczególne domy maklerskie. Każdy dom maklerski może
mied inne zasady wyznaczania tych depozytów zabezpieczających oraz inny
poziom opłat transakcyjnych. Przed rozpoczęciem inwestycji w opcje należy
zapoznad się zasadami obowiązującymi w biurze maklerskim prowadzącym
twój rachunek inwestycyjny.
Inwestowanie w opcje z sukcesem wymaga od inwestora gotowości do ciągłego
doskonalenia swojej wiedzy z tego zakresu. Rynek opcji jest rynkiem
stawiającym duże wyzwania, często zmieniającym się oraz dającym dużą
5
satysfakcję z inwestycji. Jest przeznaczony dla osób poszukujących na
współczesnym rynku finansowym nowych możliwości inwestycyjnych.
6
TERMINOLOGIA ORAZ KONSTRUKCJA INSTRUMENTU
CZYM S
OPCJE
Poniżej znajduje się krótki przegląd najważniejszych informacji dotyczących
opcji na akcje.
Opcje na akcje to instrument, w którym posiadacz nabywa prawo do kupna
(w przypadku opcji kupna ang. call) lub sprzedaży (w przypadku opcji
sprzedaży ang. put) akcji spółki będącej instrumentem bazowym dla danej
opcji po określonej cenie, zwanej ceną wykonania (ang. strike price lub
exercise price) w dowolnej chwili od dnia nabycia do dnia wygaśnięcia danej
opcji (ang. expiration day). Wystawca opcji jest zobligowany na wezwanie
nabywcy opcji do sprzedaży (w przypadku opcji kupna) lub kupna (w
przypadku opcji sprzedaży) instrumentu bazowego.
Liczba akcji przypadają na jedną opcję na akcje (parametr potocznie zwany
mnożnikiem) wynosi zazwyczaj 100.
Cena wykonania (ang. strike price lub exercise price) jest ceną po której
posiadacz opcji w efekcie jej wykonania kupuje (w przypadku opcji kupna)
lub sprzedaje (w przypadku opcji sprzedaży) jednostkę akcji będących
instrumentem bazowym dla opcji. Wartości jakie mogą przyjmowad ceny
wykonania są ściśle określone w standardzie danego instrumentu. Nie
należy mylid ceny wykonania opcji z ceną samej opcji (premią), która
podlega codziennym wahaniom. Premia jest kwotą którą nabywca opcji
płaci wystawcy po zawarciu transakcji kupna opcji.
W obrocie zawsze znajduje się wiele serii opcji z różnymi cenami wykonania,
których wartości różnią się od siebie o określony w specyfikacji poziom.
Różnice pomiędzy cenami wykonania zależą od poziomu kursu instrumentu
bazowego.
W przypadku jeżeli na instrumencie bazowym będą miały miejsce operacje
typu zmiana wartości nominalnej (zwana splitem), prawo poboru, podział
spółki etc& wówczas parametry opcji takie jak liczba akcji przypadająca na
jedną opcję oraz / lub kursy wykonania opcji mogą ulec zmianie. Giełda
informuje uczestników rynku o takich wydarzeniach odpowiednimi
komunikatami.
W obrocie zawsze znajdują się serie opcji wygasające w kilku terminach
wygaśnięcia.
Posiadacz opcji na akcje nie korzysta z praw (majątkowych lub
korporacyjnych) wynikających z posiada akcji spółki będącej instrumentem
bazowym. Nie ma np. prawa głosu na zgromadzeniu akcjonariuszy, czy
prawa do dywidendy. Aby móc korzystad z tych praw trzeba byd
7
akcjonariuszem spółki czyli posiadad jej akcje. Akcje danej spółki można
nabyd bezpośrednio na rynku ale również poprzez wykonanie posiadanej
opcji kupna na akcje.
Nabywcy oraz wystawcy opcji notowanych na rynkach giełdowych negocjują
poprzez elektroniczny system notowao cenę po której następuje zawarcie
transakcji (premię opcyjną). W ten sposób poprzez rynek następuje wycena
tego instrumentu. Pozostałe warunki kontrakty opcyjnego są określone w
standardzie instrumentu.
POZYCJA DA
UGA (ANG. LONG POSITION)
Posiadanie pozycji długiej (ang. long position) w danym instrumencie (np.
akcjach lub opcjach na akcje) oznacza, że dany instrument został przez
inwestora kupiony na rynku oraz zarejestrowany na jego rachunku
inwestycyjnym prowadzonym przez dany dom maklerski. Przykładowo jeżeli
inwestor nabył prawo do kupna 100 akcji określonej spółki i prawo to zostało
zarejestrowane na jego rachunku inwestycyjnym oznacza to, że posiada długą
pozycję w opcji kupna (ang. long call). Jeżeli inwestor nabył prawo sprzedaży
100 akcji określonej spółki wówczas posiada długą pozycję w opcji sprzedaży
(ang. long put). Jeżeli inwestor kupił 1000 akcji danej spółki oznacza to, że
posiada długą pozycję w tych akcjach. Jeżeli masz długą pozycję w opcjach na
akcje oznacza to, że:
Posiadasz prawo do wykonania opcji w dowolnej chwili, poczynając od dnia
nabycia danej opcji do dnia jej wygaśnięcia,
Twoja potencjalna strata jest ograniczona do wysokości premii zapłaconej za
ten instrument.
POZYCJA KRÓTKA (ANG. SHORT POSITION)
Jeżeli inwestor posiada pozycję krótką w opcji oznacza to, że jest wystawcą
tego instrumentu (sprzedał opcję, której nie posiadał na rachunku). Wystawca
przyjmuje na siebie zobowiązania wynikające z kontraktu opcyjnego.
Zobowiązania te oznaczają, że w sytuacji jeżeli posiadacz opcji zgłosi ją do
wykonania, wówczas wystawca opcji obligatoryjnie musi poddad się wykonaniu
tej opcji. Jeżeli inwestor sprzedał prawa do nabycia 100 sztuk akcji danej spółki
oznacza to, że posiada krótką pozycję w opcji kupna (ang. short call). Jeżeli
natomiast inwestor sprzedał prawa do sprzedaży 100 sztuk akcji danej spółki
wówczas zajmuje pozycję krótką w opcji sprzedaży (ang. short put). W pewnym
sensie można stwierdzid, że wystawiając opcje kreujemy nowy kontrakt
opcyjny. Wystawca w zamian za gotowośd do wykonania opcji otrzymuje od
nabywcy opcji premię opcyjną, która stanowi dochód z jego inwestycji. Jeżeli
posiadasz krótką pozycję w opcji oznacza to, że:
8
 Możesz w każdej chwili otrzymad wezwanie do wykonania opcji. Wszyscy
wystawcy opcji muszą byd świadomi, że wykonanie opcji przed terminem
wygaśnięcia jest wysoce prawdopodobne,
Twoja potencjalna strata jest nieograniczona. Dla wystawców opcji
sprzedaży strata jest jedynie ograniczona przez fakt, że cena akcji nie może
spaśd poniżej zera. Należy jednak mied świadomośd, że pomimo tego czysto
technicznego ograniczenia, straty wystawcy opcji put mogą byd bardzo duże
w przypadku istotnego spadku ceny akcji będących instrumentem bazowym
dla opcji.
OTWARCIE POZYCJI (ANG. OPEN POSITION)
Na rynku opcji można otworzyd pozycję długą lub krótką:
Aby otworzyd pozycję długą należy złożyd zlecenie nabycia danej serii opcji,
Aby otworzyd pozycję krótką (wystawid opcję) należy złożyd zlecenie
sprzedaży danej serii opcji.
ZAMKNI
CIE POZYCJI (ANG CLOSE POSIOTION)
Transakcja zamykająca pozycję redukuje lub całkowicie zamyka pozycję w danej
serii opcji. Zamknięcie pozycji następuje poprzez zawarcie transakcji przeciwnej
do tej, która otwierała naszą pozycję:
Aby zamknąd pozycję długą należy złożyd zlecenie sprzedaży posiadanej serii
opcji (inwestor w ten sposób nie staje się wystawcą ponieważ sprzedaż
oznacza pozbycie się nabytych wcześniej opcji),
Aby zamknąd pozycję krótką należy złożyd zlecenie kupna posiadanej serii
opcji.
Uwaga. Inwestor nie zamknie długiej pozycji w opcji kupna poprzez nabycie
opcji sprzedaży i odwrotnie. Zamknięcie pozycji w danej serii opcji oznacza
koniecznośd zawarcia transakcji sprzedaży lub kupna w serii opcji dla której
pozycję chcemy zamknąd. Inwestor chcący zamknąd pozycję na rynku musi to
zrobid przed zakooczeniem ostatniego dnia notowania danej serii opcji. Po tym
terminie opcja może zostad wykonana.
Dy
WIGNIA I RYZYKO (ANG. LEVERAGE AND RISK)
Inwestycji w opcje może towarzyszyd efekt dz
wignie finansowej. Dz
wignia
finansowa wynika z faktu, że premia płacona za nabycie opcji jest relatywnie
mała w stosunku całkowitej wartości kontraktu opcyjnego (wartośd kontraktu
wyznacza się jako iloczyn liczby akcji przypadających na jedną opcję (tzw.
mnożnik), który zazwyczaj wynosi 100 oraz aktualnej ceny akcji będących
instrumentem bazowym dla opcji). Dz
wignia finansowa powoduje, że
9
inwestycja w opcje przynosi duże stopy zwrotu pomimo małych (procentowo)
zmian cen instrumentu bazowego. Należy pamiętad, że dz
wignia finansowa ma
również swoje negatywne konsekwencje. Jeżeli cena instrumentu bazowego
nie zmieni się zgodnie z naszymi prognozami wówczas w efekcie dz
wigni
finansowej możemy ponieśd znaczne straty. Należy również pamiętad, że o ile
nabywca opcji ma ograniczony poziom straty (ograniczony do premii zapłaconej
za instrument) to w sytuacji jeżeli opcja wygaśnie bez wartości (out-of-the-
money) inwestor traci wszystkie zainwestowane w dany instrument pieniądze
(traci zapłaconą premię). Ponadto wystawcy opcji muszą pamiętad o tym, że ich
ryzyko jest nieograniczone.
IN-THE-MONEY, AT-THE-MONEY, OUT-OF-THE-MONEY
Wszystkie opcje notowane na rynku w zależności od ich ceny wykonania można
podzielid na opcje: in-the-money, at-the-money, lub out-of-the-money. Jeżeli
cena wykonania opcji kupna jest mniejsza niż aktualna cena instrumentu
bazowego wówczas taką opcję nazywamy in-the-money. Posiadacz takiej opcji
kupna w efekcie jej wykonania nabędzie instrument bazowy po cenie niższej niż
mógłby to zrobid na rynku dlatego taką opcję nazywa się in-the-money (opcja w
cenie). W przypadku opcji sprzedaży mówimy, że jest in-the-money, gdy jej
cena wykonania jest powyżej bieżącej ceny instrumentu bazowego. Nabywca
takiej opcji w efekcie jej wykonania sprzeda akcje będące instrumentem
bazowym po cenie wyższej niż mógłby uzyskad sprzedając akcje bezpośrednio
na rynku. Odwrotnością opcji in-the-money są opcje out-of-the-money (opcje
poza ceną). Jeżeli natomiast cena wykonania opcji jest bardzo blisko bieżącej
cenie instrumentu bazowego wówczas takie opcje nazywa się at-the-money.
Kwota wg której dana opcja kupna lub sprzedaży jest in-the-money nazywa się
wartością wewnętrzną (ang. intrinsic value). Opcje at-the-money oraz out-of-
the-money nie mają wartości wewnętrznej. Nie oznacza to jednak, że takie
opcje można nabyd bez żadnych kosztów. Każda opcja ma swoją wartośd nawet
ww. opcje. W przypadku tych opcji ich wartośd składa się wyłącznie z tzw.
wartości czasowej (ang. time value). Opcje in-the-money również kosztują
więcej niż wyłącznie wartośd wewnętrzna. Na ich cenę składają się zarówno
wartośd wewnętrzna jak i czasowa. Wartośd czasowa jest składnikiem ceny
opcji który zależy nie tylko od ceny instrumentu bazowego oraz kursu
wykonania ale również zmienności ceny instrumentu bazowego, stopy
procentowej, stopy dywidendy czy czasu pozostałego do wygaśnięcia opcji. Te
wszystkie parametry kształtują wartośd czasową opcji.
Opcje kupna (call options):
In-the-money = kurs wykonania poniżej ceny instrument bazowego
10
At-the-money = kurs wykonania równy cenie instrument bazowego
Out-of-the-money = kurs wykonania powyżej ceny instrument bazowego
Opcje sprzedaży (put options):
In-the-money = kurs wykonania powyżej ceny instrument bazowego
At-the-money = kurs wykonania równy cenie instrument bazowego
Out-of-the-money = kurs wykonania poniżej ceny instrument bazowego
Premia opcyjna = wartośd wewnetrzna + wartośd czasowa
EFEKT UPA
YWU CZASU DO TERMINU WYGAŚNI
CIA (ANG. TIME DECAY)
Im dłuższy jest czas pozostały do wygaśnięcia opcji tym wyższa jest wartośd
premii danej serii opcji. Dzieje się tak ponieważ w dłuższym terminie większa
jest szansa na to, że opcja stanie się in-the-money. Przy założeniu, że wszystkie
pozostałe czynniki wpływające na cenę opcji pozostają niezmienne upływający
czas do terminu wygaśnięcia powoduje spadek ceny danej serii.
Uwaga. Efekt spadku wartości opcji na skutek czasu upływającego do
wygaśnięcia wzrasta istotnie w ostatnich kilku tygodniach pozostałych do
wygaśnięcia opcji. Kiedy opcja wygasa in-the-money jej wartośd stanowi
wyłącznie wartośd wewnętrzna.
DZIEO WYGAŚNI
CIA (ANG. EXPIRATION DAY)
Dzieo wygaśnięcia jest ostatnim dniem kiedy opcja pozostaje w obrocie. Dla
opcji notowanych na giełdach jest on dokładnie określony w standardzie i w
zależności od instrumentu czy giełdy może zostad określony odmiennie. Dla
pojedynczego instrumentu jest on jednak wystandaryzowany (zawsze taki sam
np. trzeci piątek miesiąca w którym opcje wygasają). Inwestor musi zapoznad
się z regulacjami danego domu maklerskiego określającymi zasady
obowiązujące w danym biurze maklerskim w dniu wygaśnięcia opcji.
WYKONANIE OPCJI (ANG. EXERCISE)
Jeżeli posiadacz opcji o amerykaoskim stylu wykonania zdecyduje się wykonad
opcję, czyli kupid - w przypadku opcji kupna - lub sprzedad - w przypadku opcji
sprzedaży - akcje będące instrumentem bazowym, wówczas musi zgłosid się do
swojego domu maklerskiego, który następnie przekazuje odpowiednią
instrukcję do właściwej izby rozliczeniowej. Inwestor musi pamiętad, że aby
jego opcja została wykonana musi zgłosid taką chęd do swojego domu
maklerskiego w odpowiednim czasie. Należy pamiętad, że regulacje domów
maklerskich mogą określad do której godziny w danym dniu można zgłaszad
11
chęd wykonania opcji. Różne domy maklerskie mogą mied różne czasy
zgłaszania instrukcji wykonania opcji.
WSKAZANIE DO WYKONANIA (ANG. ASSIGNMENT)
Posiadacz opcji o amerykaoskim stylu wykonania może wykonad opcję w
dowolnej chwili od dnia jej nabycia do dnia jej wygaśnięcia. Oznacza to, że
wystawca opcji może zostad wskazany do wykonania również w każdej chwili
zanim opcja ostatecznie wygaśnie. Jeżeli opcja (kupna lub sprzedaży) wygasa in-
the-money wystawca takiej opcji musi oczekiwad, że opcja ta zostanie
wykonana. Zdarza się również, że opcja jest wykonywana kiedy wygasa
dokładnie at-the-money. Wystawca opcji musi byd świadomy, że tego typu,
nieprzewidywane sytuacje mogą występowad. Jeżeli chodzi o opcje out-of-the-
money zazwyczaj nie są one wykonywane i wygasają bez wartości.
Aby uniknąd wykonania opcji wystawca musi zamknąd posiadaną krótką pozycję
przed zakooczeniem sesji giełdowej w danym dniu. Po zakooczeniu sesji jeżeli
pozycja nie zostanie zamknięta a wystawca zostanie wskazany do wykonania
wówczas musi wykonad zobowiązania wynikające z kontraktu opcyjnego.
Wystawca opcji nie ma możliwości wskazania dnia który jest przez niego
preferowany do wykonania.
KWOTA PA
ATNOŚCI ZA WYKONANIE OPCJI
Kiedy opcja kupna jest wykonywana, cena netto wg której posiadacz opcji
kupuje jednostkę instrumentu bazowego stanowi sumę kursu wykonania tej
opcji i wcześniej zapłaconej premii opcyjnej (taki jest całkowity koszt nabycia
jednostki instrumentu bazowego poprzez wykonanie opcji). Oznacza to, że
wystawca opcji w efekcie wykonania opcji kupna otrzyma za jednostkę
dostarczonego instrumentu bazowego kwotę stanowiącą sumę kursu
wykonania oraz otrzymanej po wystawieniu opcji premii opcyjnej.
Kiedy opcja sprzedaży jest wykonywana, cena netto jaką posiadacz opcji
otrzyma w zamian na jednostkę dostarczonego instrumentu bazowego stanowi
wysokośd kursu wykonania pomniejszonego o wcześniej zapłaconą premię
opcyjną. Oznacza to, że wystawca opcji w efekcie wykonania opcji sprzedaży
zakupi instrument bazowy za kwotę stanowiącą wysokośd kursu wykonania
opcji pomniejszonego o otrzymaną po wystawieniu opcji premię opcyjną.
WCZEŚNIEJSZE WYKONANIA (ANG. EARLY EXERCISE) / WSKAZANIE DO
WYKONANIA (ANG. ASSIGNMENT)
Nabywca opcji kupna ma prawo wcześniejszego wykonania opcji. Celem
wykonania takiej opcji może byd chęd posiadania akcji które będą wypłacały
dywidendę (należy sprawdzid w swoim domu maklerskim oraz / lub u swojego
12
dorady podatkowego czy takie działanie będzie dla ciebie korzystne). Niezwykle
ważne jest aby mied świadomośd, że wcześniejsze wykonanie opcji (kilka dni lub
tygodni przed wygaśnięciem) w takim przypadku jest możliwe. Kiedy termin
wygaśnięcia się zbliża a opcja jest mocno in-the-money i jednocześnie spółka
będąca instrumentem bazowym wypłaca znaczną dywidendę, do której termin
nabycia praw również się zbliża wówczas należy oczekiwad, że opcje będą
zgłaszane przez ich nabywców do wykonania. Wystawcy opcji powinni byd
świadomi kiedy przypadają terminy nabycia praw do dywidendy oraz, że w
takim przypadku mogą zostad wskazani do wykonania opcji.
Kiedy opcje sprzedaży stają się głęboko in-the-money, większośd
profesjonalnych inwestorów wykona je przed terminem wygaśnięcia. Dlatego
inwestorzy z krótkimi pozycjami w takich opcjach sprzedaży powinni byd
przygotowani na możliwośd bycia wskazanym do wykonania opcji.
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd wyraża tendencję ceny danego instrumentu finansowego do zmiany
swojej wartości (wzrostów lub spadków). Zmiennośd odzwierciedla rozmiar
tych zmian. Mówi o zmianach w każdym kierunku, zamiast o zmianie w
określonym kierunku.
Zmiennośd stanowi jeden z głównych czynników wpływających na wysokośd
premii opcyjnej. Wyższa zmiennośd danego instrumentu bazowego oznacza
wyższą cenę opcji wystawionych na ten instrument. Dzieje się tak, gdyż przy
wyższej zmienności większa jest możliwośd, że opcje stanie się in-the-money.
Generalnie kiedy zmiennośd danego instrumentu bazowego rośnie, wówczas
rosną ceny zarówno opcji kupna jak i sprzedaży i odwrotnie jeżeli zmiennośd
spada wówczas spadają ceny opcji kupna i sprzedaży.
STRATEGIE (WPROWADZENIE)
Przy każdym z omawianych strategii przedstawiono wykres pokazujący zyski i
straty z danej strategii w terminie wygaśnięcia (wykres obrazujący profil
zyskowności danej strategii). Na osi X znajdują się wartości instrumentu
bazowego. Na osi Y znajdują się zyski i straty z danej strategii (osiągane przy
poziomach instrumentu bazowego wskazanych na osi X). Na każdym z
wykresów wskazano punkt opłacalności strategii (ang. break-even point (BEP)).
Dla uproszczenia wykres będzie posługiwał się skrótem BEP.
Przy każdej ze strategii wskazano jak inwestor może się zachowad przed
wygaśnięciem danych opcji. Należy jednak mied świadomośd, że wskazano
wyłącznie podstawowe możliwości zachowania inwestora. W rzeczywistości
decyzji jakie inwestor może podjąd jest znacznie więcej.
13
We wszystkich przykładach pominięte zostały opłaty z tytułu zawierania
transakcji opcjami oraz podatki.
DA
UGA POZYCJA W OPCJI KUPNA (ANG. LONG CALL)
Nabycie opcji kupna stanowi najbardziej popularną strategię, przeprowadzaną
przez inwestorów od czasu kiedy opcje pojawiły się na rynkach giełdowych.
Przed przejściem do lektury bardziej złożonych strategii kierunkowych
(nastawionych na wzrost lub spadek) inwestor powinien gruntownie poznad
fundamenty strategii nabycia oraz utrzymywania opcji kupna.
Zysk
Cena
wykonania
Cena akcji
wzrost spadek
Strata
PROGNOZA RYNKU
wzrost / bardzo silny wzrost.
KIEDY STOSUJEMY
Spekulacja na wzrost
Strategia przeznaczona jest dla inwestora, który zwraca uwagę na kwotę
środków jaką pierwotnie inwestuje oraz skalę dz
wigni finansowej jaką nabycie
opcji kupna oferuje. Podstawowym oczekiwaniem takiego inwestora jest
zarabianie na wzroście wartości instrumentu bazowego. Doświadczenie oraz
dokładnośd są kluczem do wybrania opcji (o określonym terminie do
wygaśnięcia oraz / lub kursie wykonania), która w tej strategii przyniesie
najlepszy rezultat finansowy. Generalnie im bardziej out-of-the-money opcję
wybieramy tym nasze oczekiwanie co do wzrostu wartości instrumentu
bazowego jest większe (w celu osiągnięcia BEP).
14
JAKO SUBSTYTUT AKCJI
Inwestor, który nabywa opcje kupna zamiast akcji inwestuje mniejsze kwoty
pieniężne (płaci premię) uzyskując prawo do kupna akcji po określonej cenie.
Kupno opcji kupna stanowi ekwiwalent nabycia akcji z tą różnicą, że inwestor
nabywa pewnego rodzaju ubezpieczenie, które w sytuacji jeżeli cena
instrumentu bazowego spadnie, daje mu możliwośd rezygnacji z prawa do
kupna tych akcji w efekcie wykonania, kupna ich bezpośrednio na rynku lub
zainwestowania pieniędzy w inny instrument.
Należy pamiętad, że nabywca opcji kupna nie korzysta z praw jakie przypadają
akcjonariuszom spółek (prawo głosu, dywidenda, etc& ). Posiadacz opcji musi ją
wykonad i wówczas stając się akcjonariuszem korzysta z tych praw.
KORZYŚCI
Opcje kupna w przeciwieostwie do inwestycji w akcje stanowią inwestycję z
dz
wignią finansową. Z tego punktu widzenia inwestycja w opcje jest bardziej
opłacalna ponieważ w efekcie dz
wigni finansowej inwestor osiąga wysokie
stopy zwrotu z inwestycji. Dzieje się tak ponieważ nabycie opcji wymaga
mniejszych środków finansowych niż bezpośrednia inwestycja w akcje spółki.
Dodatkowo, pomimo tego, że jest to inwestycja z dz
wignią, od początku znany
jest maksymalny poziom ryzyka, który w przypadku nabycia opcji jest
ograniczony do wysokości premii zapłaconej za ten instrument.
15
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Nieograniczony
Strata maksymalna: Ograniczona do wysokości zapłaconej premii
Zysk w terminie wygaśnięcia: Zarabiamy jeżeli cena akcji w terminie
wygaśnięcia ukształtuje się powyżej BEP.
Zysk w terminie wygaśnięcia określamy jako:
Cena akcji w terminie wygaśnięcia - Cena wykonania - Zapłacona premia
opcyjną.
Maksymalny zysk zależy wyłącznie od skali wzrostu ceny instrumentu
bazowego. Wzrost ten jest teoretycznie nieograniczony. W terminie
wygaśnięcia wartośd opcji kupna in-the-money generalnie jest równa wartości
wewnętrznej tych opcji. Pomimo tego, że strata jest limitowana do wysokości
zapłaconej premii należy zauważyd, że w najgorszym przypadku oznacza to
stratę aż 100% kwoty zainwestowanej. Kupując zatem opcję musisz zwarzyd
potencjalne zyski z ryzykiem straty całości premii zapłaconej za opcję
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Cena wykonania + Zapłacona premia
Punkt opłacalności (BEP) na termin wygaśnięcia stanowi sumę ceny wykonania
oraz premii zapłaconej za opcję.
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Rośnie wartośd opcji kupna
Zmiennośd spada: Spada wartośd opcji kupna
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Spadek wartości opcji kupna
16
Upływający czas do terminu wygaśnięcia obniża wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji. W miarę jak opcja zbliża się
do terminu wygaśnięcia wpływ tego czynnika na wartośd opcji wzrasta.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
W każdej chwili przed wygaśnięciem posiadacz opcji kupna może sprzedad
opcję na rynku lub wykonad ją. W obu przypadkach pozycja inwestora zostanie
zamknięta. Takie działanie może mied na celu realizację zysków lub zamknięcie
stratnej pozycji.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
W dniu wygaśnięcia, większośd inwestorów posiadających opcje kupna in-the-
money decyduje się na sprzedaż takich opcji na rynku przed zakooczeniem
notowao ostatniego dnia obrotu. Alternatywnie, jeżeli do kooca sesji w
ostatnim dniu obrotu opcja nie zostanie sprzedana wówczas zostanie
wykonywana w efekcie czego posiadacz opcji zakupi instrument bazowy po
cenie wykonania opcji.
17
KUPNO OPCJI SPRZEDAŻY (ANG. LONG PUT)
Kupno opcji kupna może byd idealnym narzędziem dla inwestorów, którzy
chcieliby zarabiad na spadkach cen akcji będących instrumentem bazowym dla
opcji. Przed przejściem do lektury bardziej złożonych strategii nastawionych na
spadek wartości instrumentu bazowego inwestor powinien gruntownie poznad
fundamenty strategii nabycia oraz utrzymywania opcji sprzedaży.
Zysk
Cena
wykonania
Cena akcji
Strata
wzrost spadek
PROGNOZA RYNKU
Spadek
KIEDY STOSUJEMY
Nabycie opcji sprzedaży bez posiadania akcji będących instrumentem bazowym
stanowi typową spekulacyjną strategię kierunkową w tym przypadku
nastawioną na spadek wartości instrumentu bazowego. Celem inwestora jest
zarabianie na spadku wartości instrumentu bazowego z wykorzystaniem
dz
wigni finansowej. Strategia stanowi alternatywę dla transakcji krótkiej
sprzedaży.
Doświadczenie oraz dokładnośd są kluczem do wybrania opcji (o określonym
terminie do wygaśnięcia oraz / lub kursie wykonania), która w tej strategii
przyniesie najlepszy rezultat finansowy. Generalnie im bardziej out-of-the-
money opcję wybieramy tym nasze oczekiwanie co do spadku wartości
instrumentu bazowego jest większe (w celu osiągnięcia BEP).
18
KORZYŚCI
Opcje sprzedaży w przeciwieostwie do alternatywnej inwestycji w akcje
(transakcje krótkiej sprzedaży) stanowią inwestycję z dz
wignią finansową
dodatkowo z ograniczonym poziomem ryzyka. Tak jak w przypadku transakcji
kupna opcji kupna tak również w przypadku kupna opcji sprzedaży ryzyko jest
ograniczone do wysokości premii opcyjnej. W przypadku krótkiej sprzedaży
ryzyko jest nieograniczone. Nabycie opcji sprzedaży wymaga zaangażowania
mniejszych środków finansowych w porównaniu do wysokości depozytu
zabezpieczającego, który jest wymagany w celu otwarcia krótkiej pozycji w
akcjach. Ponadto niezależnie od sytuacji na rynku inwestor, który kupił opcję
sprzedaży nigdy nie otrzyma wezwania do uzupełnienia depozytu (ang. margin
call) co może wystąpid w przypadku krótkiej sprzedaży. W miarę jak opcja staje
się zyskowna, w efekcie dz
wigni finansowej inwestor osiąga bardzo duże stopy
zwrotu z inwestycji.
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Ograniczony (ponieważ cena akcji nie może spaśd poniżej
zera)
Strata maksymalna: Ograniczona do wysokości zapłaconej premii
Zysk w terminie wygaśnięcia: Zarabiamy jeżeli cena akcji w terminie
wygaśnięcia ukształtuje się poniżej BEP.
Zysk w terminie wygaśnięcia określamy jako:
Cena wykonania - Cena akcji w terminie wygaśnięcia - Zapłacona premia
opcyjną.
Maksymalny zysk jest ograniczony ze względu na to, że cena akcji nie może
spaśd poniżej zera. W terminie wygaśnięcia wartośd opcji kupna in-the-money
generalnie jest równa wartości wewnętrznej tych opcji. Pomimo tego, że strata
jest limitowana do wysokości zapłaconej premii należy zauważyd, że w
najgorszym przypadku oznacza to stratę aż 100% kwoty zainwestowanej.
Kupując zatem opcję musisz zwarzyd potencjalne zyski z ryzykiem straty całości
premii zapłaconej za opcję
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Cena wykonania - Zapłacona premia
19
Punkt opłacalności (BEP) na termin wygaśnięcia stanowi różnicę pomiędzy ceną
wykonania a premią zapłaconą za opcję.
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Rośnie wartośd opcji sprzedaży
Zmiennośd spada: Spada wartośd opcji sprzedaży
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Spadek wartości opcji sprzedaży
Upływający czas do terminu wygaśnięcia obniża wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji. W miarę jak opcja zbliża się
do terminu wygaśnięcia wpływ tego czynnika na wartośd opcji wzrasta.
Obserwacje zachowao opcji w trakcie notowao pokazują, że czas upływający do
terminu wygaśnięcia wpływa nieznacznie wolniej na spadek wartości opcji
sprzedaży niż opcji kupna.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
W każdej chwili przed wygaśnięciem posiadacz opcji sprzedaży może sprzedad
opcję na rynku lub wykonad ją. W obu przypadkach pozycja inwestora zostanie
zamknięta. Takie działanie może mied na celu realizację zysków lub zamknięcie
stratnej pozycji.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
W dniu wygaśnięcia, większośd inwestorów posiadających opcje sprzedaży in-
the-money decyduje się na sprzedaż takich opcji na rynku przed zakooczeniem
notowao ostatniego dnia obrotu. Alternatywą jest kupno akcji będących
instrumentem bazowym dla opcji, w ilości wynikającej z posiadanych opcji
sprzedaży, po czym sprzedaż tych akcji w efekcie wykonania opcji otrzymując za
każdą jednostkę sprzedanych akcji cenę równą cenie wykonania opcji. Trzecią
alternatywą, niosącą ze sobą znaczne ryzyko, jest w efekcie wykonania opcji
sprzedaży zajęcie krótkiej pozycji w akcjach (sprzedając, w efekcie wykonania
opcji, instrument bazowy przeprowadzamy transakcję krótkiej sprzedaży -
sprzedajemy akcje nie posiadając ich na rachunku).
20
MARRIED PUT
Strategię tworzy się poprzez nabycie opcji sprzedaży z jednoczesnym nabyciem
akcji będących instrumentem bazowym dla tych opcji.
Zysk
Cena
wykonania
Cena akcji
Strata
wzrost spadek
PROGNOZA RYNKU
wzrost / bardzo silny wzrost.
KIEDY STOSUJEMY
Strategia jest przeprowadzana przez inwestora który chce korzystad z praw
jakie przypadają akcjonariuszom spółek (dywidenda, prawo głosu na
zgromadzeniu akcjonariuszy, etc..). Jednocześnie inwestor obawia się ryzyka
krótkoterminowego spadku cen akcji posiadanej spółki. Nabycie opcji sprzedaży
z jednoczesnym kupnem instrumentu bazowego jest strategią nastawioną na
wzrost kursu tego instrumentu. Celem inwestora jest zabezpieczenie
posiadanych akcji przed spadkiem ich wartości (zabezpieczeniem są kupione
opcje sprzedaży). Liczba kupionych opcji sprzedaży wynika z liczby posiadanych
akcji.
KORZYŚCI
Inwestor przeprowadzający strategię married put korzysta z praw jakie
przypadają akcjonariuszom spółek, jednocześnie posiadając zabezpieczenie
przed spadkiem wartości posiadanych akcji poniżej określonego poziomu.
Zabezpieczeniem są kupione opcje sprzedaży, które zabezpieczają inwestora do
21
terminu wygaśnięcia tych opcji. Premię zapłaconą za opcję można porównad do
opłaty za polisę ubezpieczeniową. Niezależnie od tego jak duże spadki
instrumentu bazowego nastąpią, w okresie życia opcji, inwestor ma
zagwarantowaną cenę sprzedaży posiadanych akcji (ceną sprzedaży jest cena
wykonania opcji). Jeżeli, nieoczekiwanie, nastąpi istoty spadek cen posiadanych
akcji, posiadacz opcji sprzedaży staje przed komfortową sytuację dającą mu
możliwośd spokojnego podjęcia decyzji co do dalszych działao. Alternatywnie
do kupna opcji sprzedaży działa zlecenie stop, w efekcie którego akcje są
sprzedawane w wyniku spadku ich wartości poniżej wskazanego przez
inwestora poziomu. Kupując opcje sprzedaży inwestor ma zagwarantowaną
cenę sprzedaży instrumentu bazowego. Jednocześnie ma pełną kontrolę na tym
kiedy posiadane akcje sprzeda (kiedy zgłosi opcję do wykonania).
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Nieograniczony
Strata maksymalna: Ograniczona. Maksymalną stratę określamy jako: Cena
nabycia akcji - Cena wykonania + Zapłacona premia
Zysk w terminie wygaśnięcia: Zysk wynikający ze wzrostu cena akcji - Zapłacona
premia
Maksymalny zysk zależy od wzrostu kursu instrumentu bazowego i jest on
teoretycznie nieograniczony. Kiedy opcja sprzedaży wygasa, a cena akcji
będących instrumentem bazowym osiąga poziom równy cenie nabycia tych
akcji wówczas strata inwestora równa jest premii zapłaconej za ten instrument.
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Cena kupna akcji + Zapłacona premia
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Rośnie wartośd strategii
Zmiennośd spada: Spada wartośd strategii
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
22
Upływ czasu: Spadek wartości strategii
Upływający czas do terminu wygaśnięcia obniża wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji. W miarę jak opcja zbliża się
do terminu wygaśnięcia wpływ tego czynnika na wartośd opcji wzrasta.
Obserwacje zachowao opcji w trakcie notowao pokazują, że czas upływający do
terminu wygaśnięcia wpływa nieznacznie wolniej na spadek wartości opcji
sprzedaży niż opcji kupna.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
Inwestor przeprowadzający strategię married put może sprzedad posiadane
akcje, oraz w dowolnej chwili przed wygaśnięciem sprzedad posiadane opcje
lub zgłosid je do wykonania. Jeżeli po utworzeniu strategii obawy inwestora co
do spadku wartości instrumentu bazowego zmienią się (np. w związku z nową
oceną sytuacji na rynku) wówczas inwestor może sprzedad posiadaną opcję
sprzedaży (pozbyd się zabezpieczenia) w wyniku czego otrzymuje premię równa
bieżącej wartości rynkowej opcji.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
Jeżeli opcje sprzedaży wygasają bez wartości wówczas nie ma potrzeby
podejmowania przez inwestora jakichkolwiek działao. Po wygaśnięciu takich
opcji w portfelu inwestora pozostaną zakupione wcześniej akcje. Jeżeli opcje
wygasają in-the-money wówczas inwestor może wykonad opcje w efekcie
czego sprzedaje posiadane akcje otrzymując w zamian za każdą jednostkę akcji
cenę wykonania lub sprzedad opcje przed zakooczeniem sesji ostatniego dnia
obrotu. Premia otrzymana za sprzedaż opcji pokryje spadek wartości
posiadanego portfela akcji.
23
PROTECTIVE PUT
Strategia polega na kupnie opcji sprzedaży uzupełniających portfel wcześniej
kupionych akcji będących instrumentem bazowym dla tych opcji.
Zysk
Cena
wykonania
Cena akcji
Strata
wzrost spadek
PROGNOZA RYNKU
wzrost
KIEDY STOSUJEMY
W przypadku tej strategii inwestor posiada portfel akcji, których cena w
ostatnim czasie rosła. Nie planuje sprzedaży tych akcji co oznacza, że posiada
niezrealizowany zysk. Ponieważ obawia się w najbliższym czasie spadków (w
efekcie których straciłby dotychczasowy zysk), dlatego nabywa poprzez kupno
opcji sprzedaży ochronę przed tymi spadkami. Portfel akcji oraz kupiona opcja
sprzedaży to strategia kierunkowa nastawiona na wzrost wartości instrumentu
bazowego.
KORZYŚCI
Podobnie jak w przypadku strategii married put, inwestor stosujący protective
put korzysta z praw jakie przysługują akcjonariuszom spółek (dywidenda, prawo
głosu na zgromadzeniu akcjonariuszy etc& ). Jednocześnie, poprzez kupioną
opcję sprzedaży, strategia chroni dotychczas niezrealizowany zysk powstały z
tytułu wcześniejszego wzrostu cen posiadanych akcji. Niezależnie od tego jak
duże spadki cen posiadanych akcji nastąpią, w okresie życia opcji, inwestor ma
zagwarantowaną cenę ich sprzedaży (ceną sprzedaży jest cena wykonania
24
opcji). Jeżeli, nieoczekiwanie, nastąpi istoty spadek cen posiadanych akcji,
posiadacz opcji sprzedaży staje przed komfortową sytuacją dającą mu
możliwośd spokojnego podjęcia decyzji co do dalszych działao. Alternatywnie
do kupna opcji sprzedaży działa zlecenie stop, w efekcie którego akcje są
sprzedawane w wyniku spadku ich wartości poniżej wskazanego przez
inwestora poziomu. Kupując opcje sprzedaży inwestor ma zagwarantowaną
cenę sprzedaży instrumentu bazowego. Jednocześnie ma pełną kontrolę na tym
kiedy posiadane akcje sprzeda (kiedy zgłosi opcję do wykonania).
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Nieograniczony
Strata maksymalna: Ograniczona. Maksymalną stratę określamy jako: Cena
wykonania - cena nabycia akcji + Zapłacona premia
Zysk w terminie wygaśnięcia: Zysk wynikający ze wzrostu ceny akcji - Zapłacona
premia
Maksymalny zysk zależy od wzrostu kursu instrumentu bazowego i jest on
teoretycznie nieograniczony. Kiedy opcja sprzedaży wygasa in-the-money
wówczas zysk wynikający ze wzrostu wartości tej opcji pokryje stratę wartości
posiadanych akcji. Z drugiej jednak strony jeżeli opcja wygaśnie at- lub out-of-
the-money wówczas traci całą zapłaconą za opcję premię.
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Cena kupna akcji + Zapłacona premia
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Rośnie wartośd strategii
Zmiennośd spada: Spada wartośd strategii
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Spadek wartości strategii
25
Upływający czas do terminu wygaśnięcia obniża wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji. W miarę jak opcja zbliża się
do terminu wygaśnięcia wpływ tego czynnika na wartośd opcji wzrasta.
Obserwacje zachowao opcji w trakcie notowao pokazują, że czas upływający do
terminu wygaśnięcia wpływa nieznacznie wolniej na spadek wartości opcji
sprzedaży niż opcji kupna.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
Inwestor przeprowadzający strategię protective put może sprzedad posiadane
akcje, oraz w dowolnej chwili przed wygaśnięciem sprzedad posiadane opcje
lub zgłosid je do wykonania. Jeżeli po utworzeniu strategii obawy inwestora co
do spadku wartości instrumentu bazowego zmienią się (np. w związku z nową
oceną sytuacji na rynku) wówczas inwestor może sprzedad posiadaną opcję
sprzedaży (pozbyd się zabezpieczenia) w wyniku czego otrzymuje premię równa
bieżącej wartości rynkowej opcji.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
Jeżeli opcje sprzedaży wygasają bez wartości wówczas nie ma potrzeby
podejmowania przez inwestora jakichkolwiek działao. Po wygaśnięciu takich
opcji w portfelu inwestora pozostaną zakupione wcześniej akcje. Jeżeli opcje
wygasają in-the-money wówczas inwestor może wykonad opcje w efekcie
czego sprzedaje posiadane akcje otrzymując w zamian za każdą jednostkę akcji
cenę wykonania lub sprzedad opcje przed zakooczeniem sesji ostatniego dnia
obrotu. Premia otrzymana za sprzedaż opcji pokryje spadek wartości
posiadanego portfela akcji.
26
COVERED CALL
W strategii tej inwestor posiadający portfel akcji sprzedaje opcje kupna
wystawione na posiadane akcje. Jeżeli kupno akcji następuje w tym samym
momencie co wystawienie opcji wówczas strategię określa się mianem buy-
write (słowo write oznacza wystawienie). Zazwyczaj nabyte akcje oraz
wystawiona opcja są zapisywane na tym samym rachunku inwestycyjnym u
tego samego brokera. W ten sposób nabyte akcje pokrywają zobowiązania
wynikające z tytułu wystawionych opcji kupna (jako wystawca takich opcji
inwestor jest zobowiązany do sprzedaży instrumentu bazowego). Strategia ta
jest jedną z podstawowych i jednocześnie jedną z najpopularniejszych na rynku
wykorzystujących elastycznośd jaką dają opcje w powiązaniu z inwestycjami na
rynku akcji.
Zysk
Cena
wykonania
Cena akcji
Strata wzrost spadek
PROGNOZA RYNKU
trend boczny (rynek neutralny) / wzrost
KIEDY STOSUJEMY
Chociaż strategia może byd tworzona w każdych warunkach rynkowych,
najczęściej jest wykorzystywana wówczas gdy po okresie wzrostu cen
posiadanych akcji inwestor oczekuje, że w czasie do terminu wygaśnięcia opcji
rynkowa wartośd tych akcji będzie się kształtowad w określonym wąskim
przedziale wahao. W takim przypadku inwestor chciałby albo utworzyd
strategię która w takich okresach będzie generowad dodatkowy dochód
27
(dodatkowy ponad dywidendę jaką spółka może wypłacid) oraz / lub
zabezpieczyd portfel przed spadkiem jego wartości.
KORZYŚCI
Pomimo tego, że strategia oferuje ograniczoną ochronę przed spadkiem
wartości instrumentu bazowego oraz ograniczony udział we wzroście jego
wartości to dużą zaletą strategii jest to, że generuje dla inwestora dodatkowy
dochód w postaci premii za wystawione opcje. Jednocześnie inwestor korzysta
ze wszystkich praw jakie przypadają akcjonariuszom spółek takich jak prawo do
dywidendy czy prawo głosu na zgromadzeniu akcjonariuszy. Inwestor traci te
prawa jeżeli zostanie wezwany do wykonania opcji w efekcie czego będzie
musiał sprzedad posiadane akcje (przestanie byd akcjonariuszem danej spółki).
Istnieje duże prawdopodobieostwo, że nabywcy opcji kupna, które są
wystawione na spółki ogłaszające wypłatę dywidendy zgłoszą chęd wykonania
tych opcji.
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Ograniczony
Strata maksymalna: Istnieje ryzyko poniesienia dużych strat
Zysk w terminie wygaśnięcia (jeżeli opcja zostanie wykonana): Otrzymana
premia + Różnica pomiędzy ceną wykonania a cena nabycia akcji
Zysk w terminie wygaśnięcia (jeżeli opcja nie zostanie wykonana): Wzrost
wartości portfela akcji + otrzymana premia
Maksymalny zysk ze strategii osiągamy wówczas jeżeli w terminie wygaśnięcia
lub przed tym terminem - w przypadku gdy inwestor otrzyma wezwanie do
wykonania opcji - cena akcji będących instrumentem bazowym dla opcji
ukształtuje się równo lub powyżej kursu wykonania wystawionej opcji. Stratę ze
strategii mogą przynieśd posiadane akcje. Strata ta może byd bardzo dużą jeżeli
spadający kurs akcji danej spółki kontynuuje ten trend a wystawione opcje
wygasają. W dniu wygaśnięcia strata równa jest różnicy pomiędzy ceną
wykonania opcji a ceną akcji będących instrumentem bazowym dla opcji plus
otrzymana premia opcyjna. Strata jaką ponosimy w efekcie spadku wartości
instrumentu bazowego jest pokrywana do wysokości premii opcyjnej jaką
otrzymujemy z tytułu wystawienia opcji. Dopóki takie akcje nie zostaną
sprzedane mamy do czynienia ze stratą niezrealizowaną. Należy jednak
pamiętad, że wezwanie do wykonania opcji zawsze jest możliwe (w takim
przypadku będziemy zobowiązani do sprzedaży posiadanych akcji).
28
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Cena kupna akcji  Otrzymana premia
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Spada wartośd strategii
Zmiennośd spada: Rośnie wartośd strategii
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Wzrost wartości strategii
Upływający czas do terminu wygaśnięcia obniża wartośd czasową premii
opcyjnej co jest pozytywne dla posiadaczy krótkich pozycji w opcjach.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
Jeżeli po utworzeniu strategii, prognozy inwestora co do sytuacji na rynku
zmienią się - inwestor uzna, że nastąpią duże wzrosty lub duże spadki -
wówczas inwestor może zamknąd krótką pozycję w opcji poprzez jej odkupienie
z rynku. W ten sposób inwestor pozbywa się zobowiązania do sprzedaży
posiadanych akcji po cenie wykonania opcji. Przed przeprowadzeniem tej
operacji inwestor powinien przeanalizowad jakie zyski / straty przyniesie mu
odkupienie opcji w porównaniu do nierealizowanych zysków / strat z tytułu
posiadanych akcji. Po zamknięciu pozycji w opcji inwestor musi zdecydowad,
czy pozostawia niezabezpieczony portfel akcji lub dokonuje jego sprzedaży lub
czy wystawia kolejną inną opcję kupna.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
W terminie wygaśnięci inwestor musi rozważyd trzy scenariusze i w zależności
od scenariusza podjąd odpowiednią decyzję. Wystawiona opcja kupna może
wygasnąd in-the-money, at-the-money lub out-of-the-money.
1. Jeżeli inwestor oczekuje, że opcja wygaśnie in-the-money wówczas może a)
pozwolid aby opcja została wykonana w efekcie czego będzie zobowiązany
do sprzedaży posiadanych akcji po cenie wykonania lub b) zamknąd krótką
pozycję opcji w ten sposób pozbywając się zobowiązania do sprzedaży akcji
29
co pozwoli mu na zachowanie akcjonariatu w danej spółce. W takim
przypadku inwestor musi przeanalizowad zysk / stratę jaką zrealizuje w
efekcie zamknięcia krótkiej pozycji w opcji w porównaniu do
niezrealizowanego zysku / straty z tytułu posiadanych akcji.
2. jeżeli inwestor oczekuje, że opcja wygaśnie out-of-the-money wówczas nie
ma potrzeby podejmowania jakichkolwiek czynności. Opcja wygasa bez
wartości a inwestor zachowuje pełną wartośd premii jaką otrzymał w efekcie
wystawienia opcji.
3. jeżeli inwestor oczekuje, że opcja wygaśnie dokładnie at-the-money
wówczas możliwe jest, że inwestor zostanie wezwany do wykonania opcji.
Nie należy jednak zakładad, że na pewno tak się stanie. Taka opcje może
również wygasnąd bez wykonania.
30
CASH-SECURED PUT
Wystawca opcji sprzedaży, w przypadku jeżeli zostanie wezwany do wykonania,
jest zobowiązany do kupna określonej ilości instrumentu bazowego płacąc za
każdą jego jednostkę kwotę równą cenie wykonania wystawionej opcji. Wielu
inwestorów wystawia opcje sprzedaży chcąc nabyd akcje w efekcie wykonania
opcji i jednocześnie chcąc otrzymad premię opcyjną. Wystawioną opcję
sprzedaży nazywamy pokrytą wówczas gdy wystawca takiej opcji posiada
odpowiednie zabezpieczenie. Zabezpieczenie jest finansową gwarancją, że w
przypadku jeżeli inwestor otrzyma wezwanie do wykonania opcji wówczas
będzie zdolny finansowo do kupna akcji będących instrumentem bazowym dla
opcji. Składniki zabezpieczenia mogą byd różne, mogą to byd środki pieniężne
lub inne akceptowane aktywa.
Zysk
Cena
wykonania
Cena akcji
Strata
wzrost spadek
PROGNOZA RYNKU
trend boczny (rynek neutralny) / lekki wzrost
KIEDY STOSUJEMY
Motywacją do przeprowadzenia strategii może byd chęd nabycia akcji będących
instrumentem bazowym dla opcji po cenie poniżej bieżącej ceny rynkowej lub
zebranie premii opcyjnej w oczekiwaniu, że opcja wygaśnie out-of-the-money
bez wartości. Ze względu na to, że otrzymanie wezwania do wykonania możliwe
jest w każdej chwili przed i w dniu wygaśnięcia opcji dlatego inwestor
przeprowadza strategię wyłącznie jeżeli nie widzi przeszkód w nabyciu akcji
będących instrumentem bazowym dla wystawianych opcji. Liczba
31
wystawionych opcji powinna korespondowad z liczbą akcji jaką inwestor nie
widzi przeszkód w nabyciu oraz dla której posiada finansowe zdolności do ich
zakupu (należy pamiętad, że na jedną opcję zazwyczaj przypada 100 akcji).
Zakup akcji w efekcie wykonania wystawionych opcji nie może stanowid dla
inwestora znacznego ciężaru finansowego. Strategia może stad się spekulacyjną
jeżeli liczba akcji jaką inwestor musiałby zakupi w efekcie wykonania opcji jest
wyższa niż liczba jaką inwestor chciałby faktycznie posiadad.
KORZYŚCI
Wystawca opcji otrzymuje oraz zachowuje premię opcyjną niezależnie od tego
jak bardzo ceny akcji będących instrumentem bazowym rosną lub spadają.
Jeżeli wystawca opcji otrzyma wezwanie do wykonania wówczas jest
zobowiązany do kupna odpowiedniej ilości akcji będących instrumentem
bazowym dla opcji po cenie wykonania. Premia otrzymana z tytułu wystawienia
opcji częściowo pokryje cenę po której wystawca nabywa akcje co oznacza dla
niego, że w niektórych przypadkach w efekcie wykonania może zakupid akcje
taniej niż na rynku. Jeżeli ceny akcji znaczącą spadają i jednocześnie wystawca
opcji otrzyma wezwanie do wykonania wówczas kupuje akcje drożej niż na
rynku (musi zapłacid cenę wykonania która jest znacznie większa niż bieżąca
cena akcji). W takim przypadku inwestor ma niezrealizowaną stratę, która może
jednak przynieśd zyski jeżeli akcje zostaną zachowane a trend na rynku odwróci
się na rosnący.
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Ograniczony (do wysokości otrzymanej premii)
Strata maksymalna: Istnieje ryzyko poniesienia dużych strat
Zysk w terminie wygaśnięcia: Otrzymana premia
Cena netto nabycia akcji jeżeli nastąpi wykonanie: Cena wykonania 
otrzymana premia
Jeżeli cena akcji rośnie a opcja wygaśnie bez wartości wówczas zysk
maksymalny jest ograniczony do wysokości premii otrzymanej z tytułu
wystawienia opcji. Z drugiej jednak strony bezpośrednia inwestycja w akcje
oferuje dla inwestora nieograniczony zysk w wyniku wzrostu kursu tych akcji.
Jeżeli cena akcji spadnie poniżej ceny wykonania opcji wówczas inwestor może
zostad wezwany do wykonania opcji w efekcie czego będzie zobowiązany do
kupna określonej ilości instrumentu bazowego. Cena netto nabycia akcji równa
jest cenie wykonania opcji pomniejszonej o wysokośd otrzymanej premii. Cena
ta może byd mniejsza niż bieżąca rynkowa cena danych akcji. Strata wynikająca
32
ze strategii jest podobna do straty, jaka wynika z posiadania ekwiwalentnej
pozycji w akcjach będących instrumentem bazowym w ilości wynikającej z ilości
wystawionych opcji. Teoretycznie, spadek cen akcji jest ograniczony, ponieważ
cena akcji nie może spaśd poniżej zera. Jeżeli w efekcie wykonania wystawca
opcji nabywa akcje po cenie netto wyższej niż bieżąca ich cena rynkowa,
inwestor ponosi niezrealizowaną stratę (niezrealizowaną do czasu aż akcje nie
zostaną sprzedane).
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Cena wykonania  Otrzymana premia
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Spada wartośd strategii
Zmiennośd spada: Rośnie wartośd strategii
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Wzrost wartości strategii
Upływający czas do terminu wygaśnięcia obniża wartośd czasową premii
opcyjnej co jest pozytywne dla posiadaczy krótkich pozycji w opcjach.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
Jeżeli po utworzeniu strategii, a przed wygaśnięciem opcji, prognozy inwestora
co zmiany ceny instrumentu bazowego się zmienią wówczas inwestor może
zamknąd posiadaną krótką pozycję w opcji i zrealizowad stratę. W efekcie tego
inwestor pozbywa się zobowiązao wynikających z opcji.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
Jeżeli w terminie wygaśnięcia opcja posiada jakąkolwiek wartośd wówczas
inwestor prawdopodobnie otrzyma wezwanie do wykonania i będzie
zobowiązany do kupna określonej ilości instrumentu bazowego. Jeżeli wejście
w posiadanie akcji nie jest przez inwestora oczekiwane wówczas może on
zamknąd swoją krótką pozycję w opcji poprzez odkupienie jej z rynku. Takie
33
działanie musi zostad podjęte przed zakooczeniem notowao ostatniego dnia
obrotu i może prowadzid do realizacji straty z inwestycji. Z drugiej jednak strony
inwestor który nie zamknie pozycji na rynku godząc się tym samym na
wykonanie przyjmuje niezrealizowaną stratę z akcji.
34
BULL CALL SPREAD
Utworzenie strategii bull call spread wymaga nabycia opcji kupna na akcje
określonej spółki z jednoczesnym wystawieniem tej samej ilości również opcji
kupna na akcje tej samej spółki z tym samym terminem do wygaśnięcia ale z
wyższą ceną wykonania. Strategia czasami jest zaliczana do szerszej kategorii
vertical spread, do której zaliczają się transakcje spreadowe składające się z
opcji na akcje tej samej spółki, wygasające w tym samym terminie do
wygaśnięcia ale posiadające różną cenę wykonania. Strategie tego typu mogą
byd tworzone albo z wykorzystaniem wyłącznie opcji kupna lub z
wykorzystaniem wyłącznie opcji sprzedaży i mogą to byd strategie nastawione
na spadek lub wzrost wartości instrumentu bazowego. Bull call spread, jak
każdy spread, może zostad wykonany w jednej transakcji, niekoniecznie
poprzez zawarcie dwóch odrębnych transakcji (możliwośd ta zależy od
technicznych rozwiązao systemu transakcyjnego danej giełdy). Dla takich
vertical spread które są nastawione na wzrosty, zapytanie o oferty kupna i
sprzedaży można wysład poprzez każdego brokera na giełdę która zajmuje się
notowaniem danych opcji
Zysk
Niższa cena
wykonania
Wyższa cena
wykonania
Cena akcji
Strata
wzrost spadek
PROGNOZA RYNKU
Umiarkowany wzrost / wzrost
KIEDY STOSUJEMY
Najczęściej inwestorzy stosujący tą strategię oczekują umiarkowanych
wzrostów na rynku (nie oczekują bardzo dużych wzrostów). W przypadku, jeżeli
inwestor oczekuje dużych wzrostów cen akcji wówczas bardziej zyskowną
35
będzie zwykłe nabycie opcji kupna. Bull call spread jest również strategią, która
pomniejsza koszt nabycia opcji kupna (poprzez tą strategię inwestycja na
wzrost wartości instrumentu bazowego jest taosza niż w przypadku zwykłego
nabycia opcji kupna). Strategia jest również tworzona wówczas gdy inwestor
nie ma silnego przekonania co do wzorów na rynku.
KORZYŚCI
W przypadku strategii bull call spread można mówid o podwójnym
zabezpieczeniu. Premia płacona za opcję z niższą ceną wykonania jest
częściowo pokrywana przez premię otrzymywaną z tytułu wystawienia opcji z
wyższą ceną wykonania. To oznacza, że ryzyko utraty całości premii wynikającej
z nabytej opcji jest częściowo zredukowane (zabezpieczone). Z drugiej strony,
nabyta opcja kupna z niższą ceną wykonania zabezpiecza finansowe ryzyko
wynikające z opcji wystawionej. Wystawca opcji kupna, który zostanie wezwany
do wykonania opcji jest zobowiązany do sprzedaży określonej ilości akcji
będących instrumentem bazowym po cenie wykonania. Poprzez zgłoszenie do
wykonania nabytej opcji kupna z niższą ceną wykonania inwestor w ten sposób
pozyskuje akcje które pozwolą mu na wypełnienie zobowiązao z tytułu opcji
wystawionych. Wystawiona opcja ogranicza maksymalny zysk jaki inwestor
może osiągnąd z tej strategii.
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Ograniczony.
Różnica pomiędzy cenami wykonania - Koszt utworzenia strategii
(koszt utworzenia strategii stanowi różnica pomiędzy premią zapłaconą a
otrzymaną premią)
Strata maksymalna: Ograniczona (koszt utworzenia strategii)
Strategia bull call spread przynosi zyski wówczas gdy cena instrumentu
bazowego rośnie. Strategia może zostad utworzona poprzez zawarcie jednej
transakcji (możliwośd ta zależy jednak od rozwiązao systemu transakcyjnego
danej giełdy). Utworzenie strategii pociąga za sobą koszt początkowy ponieważ
premia płacona za opcję kupna z niższą ceną wykonania zawsze jest wyższa niż
premia otrzymywana z tytułu wystawienia opcji kupna z wyższą ceną
wykonania. Inwestor ponosi maksymalną stratę ze strategii jeżeli cena akcji
będących instrumentem bazowym spadnie poniżej niższej ceny wykonania.
Jeżeli obydwie opcje wygasną out-of-the-money bez wartości, wówczas
oznacza to, że traci na wartości cała kwota pierwotnie zainwestowana w
strategię. Maksymalny zysk strategia przynosi wówczas gdy cena instrumentu
36
bazowego wzrośnie powyżej wyższej ceny wykonania. W takim przypadku obie
opcje (kupiona i wystawiona) wygasną in-the-money. Inwestor może wykonad
opcję z niższą ceną wykonania (opcja kupiona) w efekcie czego kupi określoną
ilośd akcji będących instrumentem bazowym. Następnie akcje te może sprzedad
w efekcie wykonania opcji dla której jest wystawcą o ile nabywca tej opcji zgłosi
ją do wykonania. Ww. sytuacja występuje niezależnie od tego z jak dużymi
wzrostami cen instrumentu bazowego mamy do czynienia. Jeżeli w terminie
wygaśnięcia cena instrumentu bazowego ukształtuje się pomiędzy cenami
wykonania opcji wchodzących w skład strategii wówczas opcja kupiona wygasa
in-the-money i jest warta swoją wartośd wewnętrzną. Opcja wystawiona
wygasa out-of-the-money bez wartości.
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Niższa cena wykonania + Koszt utworzenia strategii
(koszt utworzenia strategii stanowi różnica pomiędzy premią zapłaconą a
otrzymaną premią)
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Zmiennośd spada: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji. Wpływ jest uzależniony od
tego czy w danej chwili opcja kupiona oraz / lub opcja wystawiona są in-the-
money czy out-of-the-money oraz jaki czas pozostał do terminu wygaśnięcia
tych opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Wpływ czasu pozostałego do terminu wygaśnięcia na wartośd strategii zależy
od aktualnej relacji ceny instrumentu bazowego do cen wykonania opcji
wchodzących w skład strategii (opcji kupionej oraz opcji wystawionej). Jeżeli
cena instrumentu bazowego jest pomiędzy cenami wykonania tych opcji
wówczas wpływ czasu pozostałego do terminu wygaśnięcia jest niewielki. Jeżeli
cena instrumentu bazowego jest bliżej niższej cenie wykonania (opcji kupionej)
37
wówczas strategia traci na wartości w efekcie czasu upływającego do terminu
wygaśnięcia a strata ta rośnie wraz ze zbliżaniem się do tego terminu. Jeżeli
cena instrumentu bazowego jest bliżej wyższej ceny wykonania (opcji
wystawionej) wówczas strategia zyskuje na wartości a zysk ten rośnie wraz ze
zbliżaniem się do tego terminu.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
Kupiona strategia bull call spread może zostad na rynku sprzedana. Kupując
opcję płacimy cenę strategii stanowiącą różnicę pomiędzy premią od opcji z
niższą ceną wykonania a premią od opcji z wyższą ceną wykonania. Sprzedając
strategię otrzymujemy bieżącą jej cenę określaną w ten sam sposób. Inwestor
sprzedając strategię może zamknąd jej pozycję przed terminem wygaśnięcia
realizując zyski lub zamykając stratną pozycję.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
Jeżeli w terminie wygaśnięcia obie opcje mają wartośd wówczas najczęściej
inwestorzy zamykają pozycję na rynku przed zakooczeniem sesji w ostatnim
dniu obrotu. Takie działanie będzie znacznie mniej kosztowne niż w przypadku
dopuszczenia do wykonania opcji, kiedy inwestorzy ponoszą opłaty za transfer
akcji w efekcie wykonania opcji (transfer wynikający ze zgłoszenia opcji do
wykonania oraz / lub otrzymania wezwania do wykonania). Jeżeli nabyta opcja
z niższą ceną wykonania wygasa in-the-money inwestor może albo sprzedad
taką opcję albo ją wykonad w efekcie czego kupi instrument bazowy po cenie
wykonania.
38
BEAR PUT SPREAD
Utworzenie strategii bear put spread wymaga nabycia opcji sprzedaży na akcje
określonej spółki z jednoczesnym wystawieniem tej samej ilości również opcji
sprzedaży na akcje tej samej spółki z tym samym terminem do wygaśnięcia ale z
niższą ceną wykonania. Strategia czasami jest zaliczana do szerszej kategorii
vertical spread, do której zaliczają się transakcje spreadowe składające się z
opcji na akcje tej samej spółki, wygasające w tym samym terminie do
wygaśnięcia ale posiadające różną cenę wykonania. Strategie tego typu mogą
byd tworzone albo z wykorzystaniem wyłącznie opcji kupna lub z
wykorzystaniem wyłącznie opcji sprzedaży i mogą to byd strategie nastawione
na spadek lub wzrost wartości instrumentu bazowego. Bear put spread, jak
każdy spread, może zostad wykonany w jednej transakcji, niekoniecznie
poprzez zawarcie dwóch odrębnych transakcji (możliwośd ta zależy od
technicznych rozwiązao systemu transakcyjnego danej giełdy). Dla takich
vertical spread które są nastawione na wzrosty, zapytanie o oferty kupna i
sprzedaży można wysład poprzez każdego brokera na giełdę która zajmuje się
notowaniem danych opcji
Zysk
Wyższa cena
wykonania
Niższa cena
wykonania
Cena akcji
Strata wzrost spadek
PROGNOZA RYNKU
Umiarkowany spadek / spadek
KIEDY STOSUJEMY
Najczęściej inwestorzy stosujący tą strategię oczekują umiarkowanych spadków
na rynku (nie oczekują bardzo dużych spadków). W przypadku jeżeli inwestor
39
oczekuje dużych spadków cen akcji wówczas bardziej zyskowną będzie zwykłe
nabycie opcji sprzedaży. Bear put spread jest również strategią, która
pomniejsza koszt nabycia opcji sprzedaży (poprzez tą strategię inwestycja na
spadek wartości instrumentu bazowego jest taosza niż w przypadku zwykłego
nabycia opcji sprzedaży). Strategia jest również tworzona wówczas gdy
inwestor nie ma silnego przekonania co do spadków na rynku.
KORZYŚCI
W przypadku strategii bear put spread można mówid o podwójnym
zabezpieczeniu. Premia płacona za opcję z wyższą ceną wykonania jest
częściowo pokrywana przez premię otrzymywaną z tytułu wystawienia opcji z
niższą ceną wykonania. To oznacza, że ryzyko utraty całości premii wynikającej
z nabytej opcji jest częściowo zredukowane (zabezpieczone). Z drugiej strony,
nabyta opcja sprzedaży z wyższą ceną wykonania zabezpiecza finansowe ryzyko
wynikające z opcji wystawionej. Wystawca opcji sprzedaży, który zostanie
wezwany do wykonania opcji jest zobowiązany do kupna określonej ilości akcji
będących instrumentem bazowym po cenie wykonania. Poprzez zgłoszenie do
wykonania nabytej opcji sprzedaży z wyższą ceną wykonania inwestor w ten
sposób może sprzedad akcje, które zobowiązany był nabyd w efekcie wykonania
opcji z niższa ceną wykonania. Premia jaką inwestor otrzymuje w efekcie
wystawienia opcji częściowo pokrywa koszt nabycia akcji w efekcie otrzymania
zgłoszenia do wykonania. Wystawiona opcja ogranicza maksymalny zysk jaki
inwestor może osiągnąd z tej strategii.
RYZYKO VS. ZYSK
Zysk maksymalny: Ograniczony.
Różnica pomiędzy cenami wykonania - Koszt utworzenia strategii
(koszt utworzenia strategii stanowi różnica pomiędzy premią zapłaconą a
otrzymaną premią)
Strata maksymalna: Ograniczona (koszt utworzenia strategii)
Strategia bear put spread przynosi zyski wówczas gdy cena instrumentu
bazowego spada. Strategia może zostad utworzona poprzez zawarcie jednej
transakcji (możliwośd ta zależy jednak od rozwiązao systemu transakcyjnego
danej giełdy). Utworzenie strategii pociąga za sobą koszt początkowy ponieważ
premia płacona za opcję sprzedaży z wyższą ceną wykonania zawsze jest wyższa
niż premia otrzymywana z tytułu wystawienia opcji sprzedaży z niższą ceną
wykonania. Inwestor ponosi maksymalną stratę ze strategii jeżeli cena akcji
będących instrumentem bazowym wzrośnie powyżej wyższej ceny wykonania.
40
Jeżeli obydwie opcje wygasną out-of-the-money bez wartości, wówczas
oznacza to, że traci na wartości cała kwota pierwotnie zainwestowana w
strategię. Maksymalny zysk strategia przynosi wówczas gdy cena instrumentu
bazowego spadnie poniżej niższej ceny wykonania. W takim przypadku obie
opcje (kupiona i wystawiona) wygasną in-the-money. Ww. sytuacja występuje
niezależnie od tego z jak dużymi spadkami cen instrumentu bazowego mamy
do czynienia. Jeżeli w terminie wygaśnięcia cena instrumentu bazowego
ukształtuje się pomiędzy cenami wykonania opcji wchodzących w skład strategii
wówczas opcja kupiona wygasa in-the-money i jest warta swoją wartośd
wewnętrzną. Opcja wystawiona wygasa out-of-the-money bez wartości.
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
BEP: Wyższa cena wykonania - Koszt utworzenia strategii
(koszt utworzenia strategii stanowi różnica pomiędzy premią zapłaconą a
otrzymaną premią)
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Zmiennośd spada: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji. Wpływ jest uzależniony od
tego czy w danej chwili opcja kupiona oraz / lub opcja wystawiona są in-the-
money czy out-of-the-money oraz jaki czas pozostał do terminu wygaśnięcia
tych opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Wpływ czasu pozostałego do terminu wygaśnięcia na wartośd strategii zależy
od aktualnej relacji ceny instrumentu bazowego do cen wykonania opcji
wchodzących w skład strategii (opcji kupionej oraz opcji wystawionej). Jeżeli
cena instrumentu bazowego jest pomiędzy cenami wykonania tych opcji
wówczas wpływ czasu pozostałego do terminu wygaśnięcia jest niewielki. Jeżeli
cena instrumentu bazowego jest bliżej wyższej cenie wykonania (opcji
41
kupionej) wówczas strategia traci na wartości w efekcie czasu upływającego do
terminu wygaśnięcia a strata ta rośnie wraz ze zbliżaniem się do tego terminu.
Jeżeli cena instrumentu bazowego jest bliżej niższej cenie wykonania (opcji
wystawionej) wówczas strategia zyskuje na wartości a zysk ten rośnie wraz ze
zbliżaniem się do tego terminu.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
Kupiona strategia bear put spread może zostad na rynku sprzedana. Kupując
opcję płacimy cenę strategii stanowiącą różnicę pomiędzy premią od opcji z
wyższą ceną wykonania a premią od opcji z niższą ceną wykonania. Sprzedając
strategię otrzymujemy bieżącą jej cenę określaną w ten sam sposób. Inwestor
sprzedając strategię może zamknąd jej pozycję przed terminem wygaśnięcia
realizując zyski lub zamykając stratną pozycję.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
Jeżeli w terminie wygaśnięcia obie opcje mają wartośd wówczas najczęściej
inwestorzy zamykają pozycję na rynku przed zakooczeniem sesji w ostatnim
dniu obrotu. Takie działanie będzie znacznie mniej kosztowne niż w przypadku
dopuszczenia do wykonania opcji, kiedy inwestorzy ponoszą opłaty za transfer
akcji w efekcie wykonania opcji (transfer wynikający ze zgłoszenia opcji do
wykonania oraz / lub otrzymania wezwania do wykonania). Jeżeli nabyta opcja
z wyższą ceną wykonania wygasa in-the-money inwestor może sprzedad taką
opcję przed zakooczeniem sesji ostatniego dnia obrotu. Z drugiej strony może
ją wykonad w efekcie czego sprzeda posiadane akcje będące instrumentem
bazowym dla opcji lub jeżeli takich akcji nie posiada ustanowi w ten sposób
krótką pozycję w akcjach (krótka sprzedaż).
42
COLLAR
Strategia collar jest sumą strategii protective put oraz covered call. Składa się
zatem z portfela akcji, wystawionej opcji kupna oraz kupionej opcji sprzedaży
(oczywiście instrumentem bazowym dla tych opcji są posiadane akcje).
Generalnie, w chwili kiedy strategia jest tworzona opcja kupna oraz opcja
sprzedaży są out-of-the-money i mają ten sam termin do wygaśnięcia. Liczba
opcji kupionych oraz wystawionych jest identyczna i wynika z liczby
posiadanych akcji. Jeżeli liczba akcji przypadających na jedną opcję wynosi 100
(tak zazwyczaj jest) wówczas na każde 100 sztuk posiadanych akcji wystawiamy
jedną opcję kupna oraz kupujemy jedną opcję sprzedaży. Celem strategii jest,
przy wykorzystaniu opcji, zabezpieczenie niezrealizowanego zysku, który
osiągnęliśmy w efekcie wcześniejszego wzrostu cen posiadanych akcji, niż
osiągnięcie zysku w efekcie kolejnego wzrostu tych cen.
Zysk
cena cena
wykonania wykonania
opcji sprzedaży opcji kupna
Cena akcji
wzrost spadek
Strata
PROGNOZA RYNKU
trend boczny (rynek neutralny) następujący po okresie wzrostów.
KIEDY STOSUJEMY
Inwestor tworzy tą strategię po okresach wzorów na rynku kiedy jednocześnie
wzrosła wartośd posiadanego portfela akcji (inwestor posiada niezrealizowany
zysk). Chce zabezpieczyd ten portfel przed spadkiem jego wartości i w tym celu
nabywa opcję sprzedaży (protective put). Jednocześnie jest zainteresowany
sprzedażą tych akcji jednak po cenie wyższej niż obecna cena rynkowa dlatego
wystawia opcję kupna out-of-the-money (covered call).
43
KORZYŚCI
W strategii inwestor poprzez kupioną opcję sprzedaży zabezpiecza posiadany
portfel akcji przed spadkiem jego wartości. Koszt tego zabezpieczenia jest
pokrywany (częściowo, lub w całości) poprzez premię jaką inwestor otrzymuje z
tytułu wystawienia opcji kupna. Wystawiając opcję kupna inwestor godzi się na
ograniczenie zysku w sytuacji jeżeli wzrosty na rynku będą kontynuowane. W
niektórych przypadkach, w zależności od wybranych kursów wykonania oraz
terminu do wygaśnięcia, premia jaką inwestor otrzyma z tytułu wystawionej
opcji kupna może byd wyższa od premii zapłaconej za opcję sprzedaży. Oznacza
to, że po utworzeniu strategii rachunek inwestora zostanie uznany kwotą
środków pieniężnych stanowiących różnicę pomiędzy kwotami premiami.
Otrzymaną premię inwestor zachowa w zależności od tego jak w terminie
wygaśnięcia ukształtuje się wartośd instrumentu bazowego. Inwestor jako
posiadacz akcji korzysta z wszystkich praw przysługujących akcjonariuszom
spółek. Posiada te prawa do czasu aż nie sprzeda posiadanych akcji co może
nastąpid w efekcie wykonania posiadanej opcji sprzedaży lub jeżeli inwestor
otrzyma wezwania do wykonania wystawionej opcji kupna.
RYZYKO VS. ZYSK
Strategia ta zakłada, że przed jej utworzeniem inwestor posiadał akcje, których
wartośd wzrosła w efekcie wzrostów na rynku. Ponieważ posiada
niezrealizowany zysk dlatego poprzez kupno opcji sprzedaży zabezpiecza
posiadany portfel akcji przed spadkiem jego wartości. To oznacza, że aby
oszacowad zyski i / lub straty należy wziąd pod uwagę cenę po jakiej inwestor
kupował akcje. Cenę tą należy porównad do ceny sprzedaży akcji (sprzedaż
może nastąpid na rynku lub w efekcie wykonania opcji sprzedaży lub opcji
kupna), oraz należy uwzględnid przepływy pieniężne (wynikające z premii od
opcji kupionej oraz opcji wystawionej) w chwili ustanowienia strategii.
Cena netto sprzedaży akcji w przypadku wykonania wystawionej opcji kupna:
Cen wykonania opcji kupna + różnica premii (może byd dodatnia lub ujemna).
Cena netto sprzedaży akcji w przypadku wykonania kupionej opcji sprzedaży:
Cena wykonania opcji sprzedaży + różnica premii (może byd dodatnia lub
ujemna).
Jeżeli cena akcji w terminie wygaśnięcia osiągnie poziom pomiędzy cenami
wykonania opcji kupna i sprzedaży wówczas obie opcje wygasają bez wartości.
To oznacza, że jeżeli utworzenie strategii pociągało za sobą koszt początkowy
44
wówczas inwestor traci wszystkie pieniądze pierwotnie zainwestowane w ten
instrument. Jeżeli jednak po utworzeniu strategii rachunek inwestora został
uznany określoną kwotą środków pieniężnych (premia otrzymana była wyższa
od zapłaconej) wówczas inwestor zachowuje w portfelu całą tą kwotę.
PUNKT OPA
ACALNOŚCI NA TERMIN WYGAŚNI
CIA (ANG. BREAK-EVEN POINT
(BEP))
Celem strategii jest, poprzez nabytą opcję sprzedaży, zabezpieczenie
niezrealizowanego zysku dlatego analiza BEP nie dotyczy tej strategii.
ZMIENNOŚD (ANG. VOLATILITY)
Zmiennośd rośnie: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Zmiennośd spada: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Zmiana zmienności instrumentu bazowego wpływa na wartośd czasową premii
opcyjnej. Nie wpływa na wartośd wewnętrzną opcji. Wpływ jest uzależniony od
tego czy w danej chwili opcja kupiona oraz / lub opcja wystawiona są in-the-
money czy out-of-the-money oraz jaki czas pozostał do terminu wygaśnięcia
tych opcji.
UPA
YW CZASU (ANG. TIME DECAY)
Upływ czasu: Zmienny wpływ na wartośd strategii
Wpływ czasu pozostałego do terminu wygaśnięcia na wartośd strategii zależy
od aktualnej relacji ceny instrumentu bazowego do cen wykonania opcji
wchodzących w skład strategii (opcji kupionej oraz opcji wystawionej). Jeżeli
cena instrumentu bazowego jest pomiędzy cenami wykonania tych opcji
wówczas wpływ czasu pozostałego do terminu wygaśnięcia jest niewielki. Jeżeli
cena instrumentu bazowego jest bliżej niższej cenie wykonania (kupionej opcji
sprzedaży) wówczas strategia traci na wartości w efekcie czasu upływającego
do terminu wygaśnięcia a strata ta rośnie wraz ze zbliżaniem się do tego
terminu. Jeżeli cena instrumentu bazowego jest bliżej wyższej cenie wykonania
(wystawionej opcji kupna) wówczas strategia zyskuje na wartości a zysk ten
rośnie wraz ze zbliżaniem się do tego terminu.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR PRZED WYGAŚNI
CIEM
45
Pozycja w strategii może zostad zamknięta przed terminem wygaśnięcia. Aby
tego dokonad należy kupid wystawioną opcje kupna oraz sprzedad kupioną
opcję sprzedaży. W zależności od bieżącego poziomu instrumentu bazowego w
efekcie tej operacji inwestor albo zapłaci premię albo ją otrzyma.
CO MOŻE ZROBID INWESTOR W DNIU WYGAŚNI
CIA
Jeżeli w terminie wygaśnięcia cena instrumentu bazowego ukształtuje się
pomiędzy kursami wykonania opcji kupna i sprzedaży wówczas opcje te
wygasną bez wartości. Inwestor zachowuje posiadane akcje i może albo je
sprzedad na rynku albo zachowad po czym zabezpieczyd przy wykorzystaniu
nowych opcji. Jeżeli cena instrumentu bazowego ukształtuje się poniżej ceny
wykonania opcji sprzedaży, opcja ta stanie się in-the-money (ma wartośd).
Inwestor może zdecydowad albo sprzedad posiadane opcje przed zakooczeniem
sesji ostatniego dnia obrotu albo zgłosid je do wykonania w efekcie czego
sprzeda posiadane akcje otrzymując w zamian za każdą jednostkę tych akcji
cenę wykonania opcji sprzedaży. Jeżeli cena instrumentu bazowego ukształtuje
się powyżej ceny wykonania wystawionej opcji kupna wówczas tym razem to ta
opcja staje się in-the-money a inwestor musi oczekiwad, że zostanie wezwany
do wykonania opcji. W efekcie wezwania do wykonania będzie zobowiązany do
sprzedaży posiadanych akcji za cenę wykonania opcji kupna. Jeżeli jednak
inwestor chciałby uchronid się przed otrzymaniem wezwania do wykonania
chcąc jednocześnie zachowad posiadane akcje wówczas musi zamknąd krótką
pozycję w tej opcji zanim zakooczy się sesja ostatniego dnia obrotu.
46
SA
OWNICZEK DOT. OPCJI NA AKCJE
Opcja o amerykaoskim stylu wykonania (ang. american-style option): Opcja
która może zostad zgłoszona do wykonania w każdej chwili od dnia jej nabycia
do dnia wygaśnięcia. Większośd opcji notowanych na rynkach giełdowych są to
opcje o amerykaoskim stylu wykonania
Wezwanie do wykonania (ang. assignment): wezwanie które otrzymuje
wystawca opcji które obliguje go do sprzedaży (w przypadku opcji sprzedaży)
lub kupna (w przypadku opcji kupna) określonej ilości instrumentu bazowego
po cenie wykonania opcji
At-the-money: opcja której cena wykonania jest równa bieżącej cenie akcji
będących instrumentem bazowym dla opcji
Opcja kupna (ang. call): kontrakt opcyjną który przyznaje jego posiadaczowi
prawo do kupna określonej ilości akcji będących instrumentem bazowym dla
opcji po określonej cenie (cenie wykonania) w ustalonym czasie.
Klasa opcji (ang. class of options): opcje tego samego typu (opcje kupna lub
opcje sprzedaży) oraz o tym samym stylu wykonania (amerykaoski lub
europejski), które są wystawione na akcje tej samej spółki (instrument bazowy).
Odkup zamykający krótką pozycję (ang. closing purchase): transakcja kupna w
efekcie której wystawca opcji zamyka posiadaną krótką pozycję w danej serii
opcji.
Sprzedaż zamykająca długą pozycję (ang. closing sale): transakcja sprzedaży w
efekcie której nabywca opcji zamyka posiadaną długą pozycję w danej serii
opcji.
Collar: strategia inwestycyjna obejmująca nabycie opcji sprzedaży oraz
wystawienie opcji kupna lub wystawienie opcji sprzedaży oraz nabycie opcji
kupna. Liczba opcji wystawionych oraz kupionych jest identyczna. Opcje kupna i
sprzedaży mają różne kursy wykonania ale te same terminy do wygaśnięcia
oraz są wystawione na akcje tej samej spółki (instrument bazowy).
Covered call: Strategia polegająca na wystawieniu opcji kupna na posiadane
akcje danej spółki.
47
Cash-secured put: Strategia polegająca na wystawieniu opcji sprzedaży, gdzie
inwestor jednocześnie posiada na rachunku środki pieniężne (lub bony
skarbowe) konieczne celem kupna akcji w sytuacji jeżeli wystawca ww. opcji
sprzedaży zostanie wezwany do wykonania opcji.
Przedterminowe wykonanie opcji (ang. early exercise): cecha opcji o
amerykaoskim stylu wykonania zgodnie z którą posiadacz opcji ma prawo do
wykonania opcji (wystawca zostaje wezwany do wykonania) w dowolnej chwili
od dnia nabycia opcji do dnia jej wygaśnięcia.
Opcje na akcje (ang. equity options): opcje których instrumentem bazowym są
akcje pojedynczych spółek.
Opcje o europejskim stylu wykonania (ang. european-style option): opcje
które mogą zostad wykonania wyłącznie w czasie ściśle określonym przed ich
wygaśnięciem
Wykonanie (ang. exercise): oznacza skorzystanie z prawa, zgodnie z którym
posiadacz opcji ma prawo do kupna (w przypadku opcji kupna) lub sprzedaży (w
przypadku opcji sprzedaży) instrumentu bazowego.
Cena wykonania (ang. exercise prace lub strike price): cena wg której w
efekcie wykonania posiadacz opcji kupuje (w przypadku opcji kupna) lub
sprzedaje (w przypadku opcji sprzedaży) akcje będące instrumentem bazowym.
Finalny czas wykonania opcji (ang. exercise cut-off time): Finalny czas do
którego wszystkie wezwania do wykonania muszą zostad zgłoszone. Inwestorzy
indywidualni zgłaszają wezwania do wykonania do swojego biura maklerskiego.
Termin wykonania (ang. expiration date): termin po którym prawa wynikające
z opcji tracą ważnośd. Wszyscy posiadacze opcji muszą zgłosid chęd wykonania
opcji do tego terminu.
Strategia zabezpieczająca (ang. hedge): strategia, której celem jest
ograniczenie strat ponoszonych w inwestycji w instrument bazowy. Zyski, które
przynosi pozycja zabezpieczająca, pokrywają straty w instrumencie bazowym.
In-the-money: opcja kupna jest in-the-money jeżeli jej cena wykonania jest
mniejsza niż rynkowa cena instrumentu bazowego. Opcja sprzedaży jest in-the-
48
money jeżeli jej cena wykonania jest większa niż rynkowa cena instrumentu
bazowego.
Wartośd wewnętrzna (ang. intrinsic value): kwota o którą opcja jest in-the-
money.
Pozycja długa (ang. long position): pozycja w której w portfelu inwestora jest
większa liczba opcji kupionych niż sprzedanych w różnych seriach opcji.
Wymagany depozyt zabezpieczający (ang. margin requirement): Kwota
środków jaką inwestor jest zobowiązany wnieśd i utrzymywad jako
zabezpieczenie posiadanej pozycji. Wymagany depozyt zabezpieczający jest
kalkulowany codziennie.
Kupno otwierające długą pozycję (ang. opening purchase): Transakcja której
celem jest utworzenie nowej lub powiększenie posiadanej długiej pozycji w
danej serii opcji.
Sprzedaż otwierająca krótką pozycję (ang. opening sale): Transakcja której
celem jest utworzenie nowej lub powiększenie posiadanej krótkiej pozycji w
danej serii opcji.
Out-of-the-money: opcja kupna jest out-of-the-money jeżeli jej cena
wykonania jest większa niż rynkowa cena instrumentu bazowego. Opcja
sprzedaży jest out-of-the-money jeżeli jej cena wykonania jest mniejsza niż
rynkowa cena instrumentu bazowego.
Premia (ang. premium): cena opcji określana na rynku, którą nabywca opcji
płaci wystawcy opcji za prawa wynikające z kontraktu opcyjnego.
Opcja sprzedaży (ang. put): kontrakt opcyjny, zgodnie z którym nabywca opcji
ma prawo do sprzedaży instrumentu bazowego po określonej cenie w
określonym czasie.
Seria opcji (ang. series of options): wszystkie kontrakty opcyjne tej samej klasy
które mają tą samą jednostkę transakcyjną, dzieo wygaśnięcia oraz cenę
wykonania.
49
Pozycja krótka (ang. short position): pozycja w której w portfelu inwestora jest
większa liczba opcji sprzedanych niż kupionych w różnych seriach opcji.
Spread: strategia złożona z dwóch składników. Każdy z tych składników
generuje zyski w efekcie odwrotnych zmian cen instrumentu bazowego.
Składniki spreadu jako strategii, są wykonywane jednocześnie. Spread ma na
celu albo (1) ograniczenie ryzyka albo (2) osiągnięcie zysków w efekcie zmiany
relacji pomiędzy cenami składników tej strategii.
Upływ czasu do wygaśnięcia (ang. time decay): pojęcie stosowane w celu
opisania jak wartośd czasowa opcji traci na wartości w efekcie czasu
upływającego do terminu wygaśnięcia.
Wartośd czasowa (ang. time value): częśd premii opcyjnej, której wysokośd jest
uzależniona do czasu pozostałego do wygaśnięcia opcji (wartośd czasowa traci
na wartości w efekcie upływu czasu). Każda premia opcyjna ma wartośd
czasową. Opcje in-the-money oprócz wartości czasowej mają również wartośd
wewnętrzną.
Wystawienie niepokrytej opcji kupna (ang. uncovered call option writing):
Strategia w której inwestor wystawia opcje kupna pomimo nieposiadania akcji
będących instrumentem bazowym dla tych opcji
Wystawienie niepokrytej opcji sprzedaży (ang. uncovered put option writing):
Strategia w której inwestor wystawia opcje sprzedaży pomimo nieposiadania
zabezpieczenia w postaci odpowiedniej wysokości środków pieniężnych (lub
bonów skarbowych). Zabezpieczenie stanowi finansową gwarancję możliwości
nabycia akcji będących instrumentem bazowym dla takich opcji w sytuacji jeżeli
wystawca opcji zostanie wezwany do wykonania.
Akcje / papiery wartościwe bazowe (ang. underlying stock (security)): akcje /
papiery wartościowe, które są kupowane lub sprzedawane w efekcie
wykonania kontraktu opcyjnego.
Zmiennośd (ang. volatility): miara zmian rynkowej ceny danego instrumentu
finansowego. Z matematycznego punktu widzenia zmiennośd stanowi roczne
odchylenie standardowe stóp zwrotu.
Wystawid opcję / wystawca opcji (ang. write/writer): wystawienie opcji
następuje w efekcie sprzedaży opcji, której inwestor nie posiada na rachunku
50
(w ten sposób inwestor staje się wystawcą - niezależnie od tego czy wystawia
opcję pokrytą (ang. covered) czy nie pokrytą (ang. uncovered)). Do czasu jak
pozycja jest otwarta wystawca jest zobowiązany do wykonania opcji czyli: do
sprzedaży akcji (w przypadku opcji kupna) lub nabycia akcji (w przypadku opcji
sprzedaży).
51
WI
CEJ INFORMACJI
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
ul. Książęca 4
00-498 Warszawa
tel. [phone]
www.gpw.pl
52