INFORLEX.PL Księgowość http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,,I78.2012.018.000...
Monitor Księgowego 18/2012 z 15.09.2012, str. 95
Czy konwersja długu na akcje albo udziały podlega pcc
PROBLEM
Spółka akcyjna przechodzi postępowanie układowe. Wierzytelności  du\
ych wierzycieli zostanÄ… zamienione na
akcje. Czy konwersja wymaga zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych?
RADA
Tak, konwersja długu na akcje w trybie art. 294 ust. 3 Prawa upadłościowego i naprawczego podlega podatkowi od
czynności cywilnoprawnych (jeśli w wyniku konwersji następuje podwyższenie kapitału). Szczegóły  w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności cywilnoprawne dotyczące umów spółki (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit.
k) ustawy o pcc). Podatkowi podlegają także zmiany umowy spółki, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy
opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o pcc). W przypadku umowy spółki
kapitałowej za zmianę umowy uważa się podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty
(art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o pcc).
Artykuł 270 Prawa upadłościowego i naprawczego wskazuje przykłady propozycji restrukturyzacji zobowiązań upadłego:
1) odroczenie wykonania zobowiązań,
2) rozłożenie spłaty długów na raty,
3) zmniejszenie sumy długów,
4) konwersję wierzytelności na udziały lub akcje,
5) zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
Dla oceny konsekwencji podatkowych w podatku od czynności cywilnoprawnych restrukturyzacji zobowiązań upadłego
szczególnie istotny jest art. 294 ust. 3 Prawa upadłościowego i naprawczego. Przepis ten stanowi, że jeżeli układ przewiduje
konwersję wierzytelności na udziały lub akcje spółki będącej upadłym, prawomocnie zatwierdzony układ zastępuje określone
w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z podwyższeniem kapitału zakładowego i objęciem udziałów lub akcji. W
konsekwencji dokonaną konwersję długu na akcje albo udziały należy traktować jako zmianę umowy spółki w rozumieniu
art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o pcc.
Pojęcia konwersji nie definiuje ani Kodeks cywilny, ani Kodeks spółek handlowych. Według wykładni językowej  konwersja
oznacza m.in. zmianę, przekształcenie, np. warunków pożyczki (terminów spłat, wysokości oprocentowania itd.), odwrócenie,
przemianę jednego w drugie. W tym znaczeniu wynikająca z układu konwersja to przemiana wierzytelności spółki upadłej na
akcje albo udziały. Podstawą prawną tak rozumianej konwersji jest prawomocnie zatwierdzony przez sąd układ przyjęty
przez zgromadzenie wierzycieli. Istotne jest, że układ:
1) wywiera skutki prawne w chwili uprawomocnienia siÄ™ zatwierdzajÄ…cego go postanowienia sÄ…du,
2) wraz z odpisem prawomocnego postanowienia o zatwierdzeniu układu stanowi podstawę wpisu podwyższenia kapitału
zakładowego spółki do KRS.
Prawomocnie zatwierdzony układ, zastępując określone w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z
podwyższeniem kapitału zakładowego, wywołuje takie same skutki prawne co zmiana umowy spółki. Oznacza to
konieczność zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% wartości, o którą podwyższono kapitał
zakładowy spółki.
Takie stanowisko potwierdził także WSA w Gliwicach w wyroku z 1 lutego 2012 r. (sygn. akt I SA/Gl 952/11). Sąd
1 of 2 2013-05-19 17:02
INFORLEX.PL Księgowość http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,,I78.2012.018.000...
stwierdził, że:
(...) wierzytelność osoby trzeciej będąca długiem spółki w upadłości ulega przemianie na akcje tej spółki podlegające objęciu
przez tę osobę w zamian za przysługującą jej wobec spółki wierzytelność do wysokości określonej układem i za cenę
(wartość) tam wskazaną.
Na gruncie prawa cywilnego tego rodzaju czynność (konwersja) to zasadniczo potrącenie wierzytelności pieniężnych, o której
mowa w art. 498 k.c., które jest traktowane jako zapłata w pieniądzu zgodnie z art. 503 k.c. Oznacza to, że konwersja
wierzytelności (pieniężnych) na akcje, przewidziana układem, stanowi pokrycie takich akcji Spółki wkładem pieniężnym przez
jej dotychczasowych wierzycieli.
Dlatego też można stwierdzić, że konwersja wierzytelności na udziały lub akcje, dokonana w trybie art. 294 ust. 3 ustawy 
Prawo upadłościowe i naprawcze, co do tych wierzytelności, stanowi w istocie  wkład pieniężny wierzyciela upadłej spółki i
o ile powoduje podwyższenie jej kapitału zakładowego, czynność taką uważa się za zmianę umowy spółki w rozumieniu art.
1 ust. 3 pkt 2 ustawy podatkowej, realizowaną w sposób opisany w art. 1 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, skoro prawomocnie
zatwierdzony układ zastępuje określone w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z podwyższeniem kapitału
zakładowego, wywołując takie same skutki prawne co zmiana umowy spółki (art. 1 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 1 ust. 3 pkt
2 ustawy podatkowej).
Sąd w powołanym wyroku podkreślił, że przymusowość albo obligatoryjność konwersji nie ma znaczenia dla oceny tego, czy
czynność ta podlega opodatkowaniu pcc. Sąd nie zgodził się także z tezą podatnika, że konwersja ma egzekucyjny
charakter. Konwersja wierzytelności nie jest  środkiem egzekucyjnym , lecz sposobem restrukturyzacji zobowiązań upadłego
(zob. powołany powyżej art. 270 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego).
art. 294 ustawy z 28 lutego 2003 r.  Prawo upadłościowe i naprawcze  j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz.
1361; ost.zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 578
art. 1 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych  j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr
101, poz. 649; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 229, poz. 1496
Tomasz Król
konsultant podatkowy
y
ródło: INFORLEX.PL Księgowość publikacja z serii INFORLEX
Copyright © 2013 INFOR PL S.A. Wszelkie prawa zastrzeżone.
2 of 2 2013-05-19 17:02