Nukleoplastyka  alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędz
wiowej
Niemal we wszystkich dziedzinach zabiegowych wyraz
nie widoczny jest trend w kierunku
wykonywania operacji powodujących jak najmniejszy uraz. Specjalnie w tym celu
opracowywane techniki nazywane są technikami mało- lub minimalnie inwazyjnymi, zwanymi
też chirurgiami jednego dnia. Taką techniką jest m.in. przezskórna dekompresja dysku
lędz
wiowego w przypadku jego wypukliny do kanału kręgowego i ucisku korzeni nerwowych.
Przezskórne metody leczenia dyskopatii lędz
wiowej stosowane są już od ponad 40 lat w wielu
różnych modyfikacjach. Najstarsze z nich to metody chemiczne polegające na wprowadzeniu
do przestrzeni międzytrzonowej enzymu trawiącego dysk. Mimo iż stosowane są obecnie tylko
w nielicznych ośrodkach, ich skuteczność jest nadal dobra. Metody mechaniczne polegające na
wprowadzaniu do przestrzeni międzytrzonowej narzędzi, przy pomocy których dysk jest
pomniejszany są mniej popularne ze względu trudności techniczne w operowaniu wąskimi i
długimi narzędziami. Pewnym rozwiązaniem jest popularyzowane ostatnio zastosowanie
endoskopu do operacji dyskopatii, endoskopu, który umożliwia uzyskanie bezpośredniego
podglądu pola operacyjnego. Metody termiczne, takie jak metoda laserowa, powodują zmiany
biochemiczne i obkurczanie się dysku wskutek działania wysokich temperatur (powyżej 100 st.
C).
O ile podstawy teoretyczne stosowania tych sposobów leczenia są zrozumiałe, to każdy z nich
ma pewne indywidualne ograniczenia i niesie z sobą ryzyko powstania uszkodzeń
chemicznych, mechanicznych lub termicznych w zależności od zastosowanej metody.
1 / 4
Nukleoplastyka  alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędz
wiowej
Co to jest nukleoplastyka i czym różni się od pozostałych metod przezskórnego leczenia
dyskopatii lędz
wiowej?
Idea nukleoplastyki jest identyczna z wszystkimi innymi metodami przezskórnego leczenia
dyskopatii lędz
wiowej. Pod kontrolą rentgenowską wprowadza się więc do dysku sondę i przy
pomocy odpowiedniego bodz
ca fizycznego dokonuje zmniejszenia ucisku na chory korzeń
nerwu rdzeniowego. Ale niezwykle ważna jest tu odpowiednia kwalifikacja pacjentów do tych
zabiegów. Niestety tylko niewielki odsetek wszystkich chorych z dyskopatią lędz
wiową
kwalifikuje się do leczenia takimi metodami.
Ponieważ mimo swojej małej inwazyjności zabiegi przezskórne nie są pozbawione ryzyka
powikłań, nie można stosować ich w przypadku braku szans na poprawę stanu chorego. Jest to
trudne z oczywistych względów  każdy cierpiący pacjent marzy o uniknięciu otwartej operacji i
chętnie poddaje się zabiegowi, który nie daje ryzyka powikłań, a  nawet jeśli szanse są
niewielkie  może pomóc. Wyjaśnienie tego jest szczególnie trudne osobom starszym
cierpiącym bóle z powodu zmian zwyrodnieniowych, a zwłaszcza tym spośród nich, którzy mają
przeciwwskazania do znieczulenia ogólnego. Chorzy ci proszą o leczenie metodą przezskórną,
nie zdając sobie sprawy, że w ich przypadkach nie ma najmniejszych szans na pozytywny
wynik leczenia. W wielu takich sytuacjach tłumaczymy choremu, że szans na poprawę po
zastosowaniu metod przezskórnych nie ma, a mimo to spotykamy się z presją chorych, którym
się wydaje, że nie mają nic do stracenia.
Do metod przezskórnych kwalifikują się chorzy bez dużych zmian zwyrodnieniowych pod
postacią osteofitów (wyrośli kostnych na brzegach trzonów), bez pogrubiałych wyrostków
stawowych i ich więzadeł oraz bez zwyrodnieniowego zwężenia kanału kręgowego. Z tego
względu większość pacjentów w starszym wieku z góry może być leczona tylko metodami
tradycyjnymi. Dodatkowo wysunięty dysk nie może być wypadniętym, luz
nym kawałkiem. Jeśli
tak jest, to taki wypadnięty dysk powinien być usunięty drogą otwartej operacji. Do leczenia
metodami przezskórnymi najlepiej nadają się dyski przemieszczone w niewielkim stopniu
tylno-bocznie i uciskające jeden korzeń nerwowy na jednym poziomie.
Ponieważ metody przezskórne polegają na wprowadzeniu do przestrzeni międzytrzonowej
grubej igły, przestrzeń ta musi mieć zachowaną odpowiednią wysokość (minimum 50%
pierwotnej wartości). Przestrzenie międzytrzonowe większości starszych osób z nasilonymi
zmianami zwyrodnieniowymi są na to zbyt wąskie. Poza tym dolegliwości w tych przypadkach
związane są z rozległymi i trwałymi zmianami zwyrodnieniowymi, których nie można usunąć
2 / 4
Nukleoplastyka  alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędz
wiowej
żadną z metod przeskórnych. Najlepszym pacjentem do zastosowania metod przezskórnych
jest stosunkowo młoda osoba bez uogólnionych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa
lędz
wiowo-krzyżowego z niewielkim tylno-bocznym uwypukleniem dysku na jednym poziomie i
bez obniżenia wysokości przestrzeni międzytrzonowej.
Najlepsze wyniki uzyskuje się u chorych z dolegliwościami bólowymi pojawiającymi się po
pionizacji i ustępującymi w pozycji leżącej. Wszystkie te informacje na temat kwalifikacji do
zabiegu należy podkreślać za każdym razem tak, aby nie wzbudzać u wszystkich chorych
złudnych nadziei na poprawę.
Jakie są zalety metod przezskórnych?
Dzięki nim pacjent unika otwartej operacji, a tym samym: znieczulenia ogólnego, cięcia skóry,
odwarstwiania mięśni od kręgosłupa, usuwania elementów kręgosłupa w celu wejścia do kanału
kręgowego, ryzyka uszkodzenia worka oponowego, ryzyka powstania pooperacyjnej blizny w
kanale kręgowym oraz kilkudniowego pobytu w szpitalu. Podczas zabiegu przezskórnego
pacjent jest przytomny i wymaga jedynie znieczulenia miejscowego i krótkotrwałego uśpienia
bez konieczności intubacji.
O ile kwalifikacja do leczenia metodą nukleoplastyki jest identyczna jak w przypadku innych
metod przezskórnych, to nukleoplastyka posiada znaczną przewagę nad metodami
polegającymi na wytworzeniu wysokiej temperatury. Wysoka temperatura sondy laserowej
może uszkodzić korzeń nerwowy i zniweczyć jego skuteczne odbarczenie. Termiczne
uszkodzenia korzeni nerwowych bywają powodem dużych dolegliwości pooperacyjnych.
Unikalny system koablacji opracowany w 1995 roku i szeroko stosowany w artroskopii
(endoskopii stawów) pozwala w przypadku nukleoplastyki wywołać pożądany efekt rozbicia
tkanki przy temperaturze 40 70 st. C. Usuwana zniszczona tkanka pod postacią pary ulatnia się
przez mały kanał w sondzie. Podczas wykonywania procedury dochodzi do denaturacji
zakończeń nerwowych dysku, co ma dodatkowe działanie przeciwbólowe.
W odróżnieniu od tradycyjnych metod chirurgicznych oraz metod przezskórnych chemicznych i
mechanicznych podczas nukleoplastyki usuwany jest tylko fragment dysku, a więc zachowana
3 / 4
Nukleoplastyka  alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędz
wiowej
jest wysokość przestrzeni między trzonami kręgów oraz pierścień włóknisty utrzymujący
pozostałą część dysku w jego anatomicznym położeniu. Dzięki temu chirurg w minimalny
sposób ingeruje w anatomię i biomechanikę kręgosłupa. Do nukleoplastyki używane są
najcieńsze z możliwych igieł dzięki czemu uszkodzenie pierścienia włóknistego jest nieistotne.
Zabieg nukleoplastyki wykonuje się w ułożeniu chorego na brzuchu z maksymalnie
rozciągniętymi przestrzeniami między sąsiednimi kręgami lędz
wiowymi. Zabieg trwa około pół
godziny i po ustąpieniu krótko działającego środka nasennego chory może wstać i zostać
wypisany do domu.
Przy prawidłowej kwalifikacji chorego do zabiegu pożądany korzystny efekt uzyskuje się już w
pierwszych dobach po wykonaniu procedury.
Na zakończenie podkreślić należy jeszcze raz, że o skuteczności takiego leczenia w olbrzymim
stopniu decyduje prawidłowa kwalifikacja opierająca się na wnikliwym badaniu chorego oraz
ocenie zdjęć rezonansu magnetycznego.
Dr n. med. Radosław Michalik
4 / 4