Słownik terminów internetowych
Acrobat (Portable Document Format - PDF)
Język opisu strony oparty na PostScripcie, opracowany przez firmę Adobe. Jego zaletą jest
niezależność od platformy sprzętowej (np. dokument PDF można oglądać, wydrukować na
dowolnej drukarce lub przesłać do naświetlarni itp.), jest także potężnym językiem
programowania do opisu strony.
ActiveX
Produkt firmy Microsoft udostępniający moduły oprogramowania innym aplikacjom.
ADL (ang. Advanced Distributed Learning)
Organizacja powołana przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych odpowiedzialna za
opracowanie i rozwój standardu SCORM.
Administrator (supervisor)
Osoba zajmująca się zabezpieczeniem sprawnego działania sieci lokalnej. Osoba nadzorująca i
odpowiadająca za poprawną pracę powierzonego jej sprzętu sieciowego, sprawująca kontrolę
nad dostępem użytkowników.
Adres domenowy
Adres symboliczny skonstruowany w celu ułatwienia użytkownikom komputerów komunikacji w
Internecie. Obsługą adresów domenowych zajmuje się Domain Name Service (DNS). Nazwa
symboliczna składa się z kilku członów oddzielonych od siebie kropkami i ma strukturę
symboliczną. Najbardziej ogólny człon umieszczany jest po prawej stronie i z reguły jest
dwuliterowym skrótem państwa (np. pl - Polska, w przypadku braku tego członu mamy do
czynienia z adresem sieci położonej na terenie USA). Kolejny człon znajdujący się na lewo od
nazwy kraju oznacza rodzaj organizacji, do której dany komputer należy, lub nazwę miasta, na
przykład:
com - instytucje i organizacje komercyjne, firmy prywatne,
edu - instytucje naukowe i akademickie,
gov - instytucje rządowe, administracja państwowa,
mil - instytucje wojskowe,
net - instytucje lub urządzenia związane z obsługą sieci,
org - organizacje nie należące do żadnej z powyższych klas,
int - organizacje międzynarodowe.
Kolejny człon w nazwie domeny może identyfikować nazwę organizacji, firmy bądz
uczelni.
Ostatnio organizacja Internet Society ogłosiła, że zezwala na korzystanie z siedmiu nowych
nazw domen. Wprowadzone nowe nazwy domen to:
web - dla wszystkich, którzy chcą w sieci wykazywać aktywność związaną z WWW,
info - dla wszelkiego rodzaju serwisów informacyjnych,
firm - dla serwerów konkretnych firm,
store - dla firm, które prowadzą działalność handlową,
arts - dla prowadzenia w sieci działalności artystycznej i związanej z rozrywką,
rec - dla rekreacji i rozrywki,
nom - do użytku prywatnych osób dla ich własnych stron.
Adres IP (Adres internetowy)
Unikalny 32-bitowy adres w sieci Internet. Format adresu to cztery jednobajtowe (8 bitowe)
liczby oddzielone kropkami, np. 148.81.83.98. Niepowtarzalny dla każdego użytkownika
adres, pod którym można pobrać informację (np. WWW), lub pod który można przesłać pocztę
elektroniczną. Adresy pocztowe składają się z nazwy użytkownika, symbolu @ (ang. at) i
nazwy domeny komputera, na którym znajduje się konto. Adres internetowy dla poczty
elektronicznej ma następującą strukturę:
identyfikatoruż[e-mail]
Np.: [e-mail] jest przykładowym adresem internetowym.
Adsrewer (ang. advertising server)
Rozwiązanie wspomagające dostarczanie właściwych reklam do określonych odbiorców.
Dostarcza danych o internautach: jaką tematyką się interesowali, ile czasu spędzili na
poszczególnych stronach. Umożliwia reklamowy billing. Każda odsłona banneru na danej
stronie jest rejestrowana, można więc zleceniodawcy przedstawić szczegółowy raport na temat
oglądalności jego reklam.
Alias
Krótka nazwa (np. adresu poczty elektronicznej) zastępująca rzeczywistą - o wiele dłuższą i
trudniejszą do zapamiętania. Zastępcza nazwa obiektu . Na przykład w niektórych programach
pocztowych użytkownik o nazwie username100 może występować pod swoim pełnym imieniem
i nazwiskiem w nazwie skrzynki pocztowej (zamiast spacji zwykle używana jest wówczas
kropka albo łącznik): Imię.Nazwisko. Wprawdzie serwer nie zna takiego użytkownika ('zna'
jedynie użytkownika username100), jednak program pocztowy przyporządkowuje aliasowi
Imię.Nazwisko nazwę username100 i dzięki temu kieruje list do właściwej skrzynki.
Alias oznacza także zmianę znaczenia polecenia. Np. w środowisku Linux typowym przykładem
użycia aliasu jest zmodyfikowanie polecenia ls (w pliku .bashrc_profile) poprzez dodanie opcji
tak, aby wyświetlane nazwy i atrybuty plików były zróżnicowane kolorystycznie, zależnie od
typu plików: alias ls="ls =al --color"
AltaVista (http://altavista.dogital.com, http://altavista.telia.com)
Najsłynniejsza i chyba najlepsza obecnie wyszukiwarka w Internecie. Oferuje bardzo
rozbudowane mechanizmy przeszukujące Globalną Sieć Komputerową, dzięki którym z ponad
32 milionów witryn WWW można łatwo odnalez
ć poszukiwaną informację. Uruchomiona
europejska AltaVista (http://altavista.telia.com/) w wersji wielojęzycznej - uwzględnia język
polski.
Animacja
Stosowany na stronach WWW zabieg wyświetlania kolejnych stadiów ruchu zapisanych np. w
formacie GIF. W wypadku zauważonego spowalnienia procesu wyświetlania strony można
animację wyłączyć (w przeglądarce Netscape poleceniem Edit>Preferences...>Stop
Animation).
ANSI
American National Standards Institute. ANSI oznacza również zestaw znaków wprowadzonych
w 1985 r., głównie ze względu na potrzeby środowiska graficznego Windows 1.0. W odróżnieniu
od klasycznego zestawu ASCII użyto tutaj 8 bitów do kodowania znaków. Zestaw znany jest
także jako Latin 1.
Anonymous
Identyfikator przeznaczony dla użytkowników nie mających indywidualnych kont,
umożliwiający im logowanie się na zdalnych komputerach.
Anonymous FTP
Konwencja umożliwiająca logowanie się na serwerze bez indywidualnego konta. Jako
identyfikator użytkownika należy podać anonymous, a jako hasło swój adres pocztowy.
Umożliwia to dostęp do publicznie oferowanych plików.
Aplikacja
Program użytkowy. Małe programy w środowisku Windows czasem nazywa się miniaplikacjami
lub akcesoriami. Aplikacje16-bitowe uruchamiane mogą być zarówno w środowisku 16-
bitowym (np. WfW3.11) jak i 32-bitowym (np. Windows 95).
Applet
Krótki program, stanowiący część dokumentu internetowego. Pojęcie applet jest odnoszone
w Internecie do małych programów (skryptów) napisanych za pomocą języka programowania
Java, firmy Sun. Applet wykonuje jakieś zadanie, np. pozwala wyświetlać animację. Applety
Javy są interpretowane (akceptowane) przez przeglądarki Netscape Navigator 2.0 i Microsoft
Internet Explorer 3.0 i nowsze wersje
Archie
Sieć baz danych zawierających listy wszystkich plików dostępnych w internecie poprzez
anonimowego ftp. Aby odnalez
ć żądany plik trzeba podłączyć się do tzw. archie serwera i zadać
pytanie o plik.
Archiwacja danych
Metoda przechowywania ważnych danych na nośnikach o dużej pojemności.
ASCII
(American Standard Code for Information Interchange )- standard kodowania liter, cyfr,
znaków interpunkcyjnych, znaków semigraficznycha także np. operacji takich jak powrót
karetki. ASCII używa dokodowania 7 bitów, t.j. może łącznie opisać 128 różnych stanów. ASCII
jest podzbiorem 8-bitowego kodu ANSI (American National Standard Institute), niekiedy
nazywanego także 'rozszerzonym ASCII'. W Europie modyfikacje zestawu ASCII oznaczane są
akronimem ISO (International Standards Organization ), np. ISO-8859-2.
Pomimo dominacji środowiska graficznego część plików w Internecie nadal dostępna jest w
formacie ASCII (oprócz tekstów z
ródłowych są to także pliki typu readme; ASCII wciąż
pozostaje lingua franca Internetu), dzięki czemu można je bezpośrednio edytować przy użyciu
najprostszych narzędzi. Tekst bywa często uzupełniany umownymi zestawami znaków
('buz
kami'-emoticons) przejętymi z wczesnych stadiów rozwoju korespondencji sieciowej:
:-) uśmiech (spotykany także w uproszczonej wersji: :) )
:-D śmiech
;-) mrugnięcie
:-/ dezaprobata
:-o zdziwienie
>:( gniew
:'-( płacz
:-p pokazanie języka
ASP
Microsoft Active Server Pages - środowisko aplikacyjne pozwalające łączyć języki/narzędzia
(m.in. Hypertext Markup Language (HTML), Extensible Markup Language (XML), Component
Object Model (COM)) w celu tworzenia elementów dynamicznych stron webowych, takich jak
skrypty generujące pliki HTML na serwerze web -owym i przesyłające je do przeglądarki.
Skrypty te mogą przywoływać inne programy do wykonania zadań takich jak udostępnienie
bazy danych, wykonują więc zadania tradycyjnie realizowane przez skrypty cgi. Zwykle
podkreślana przewaga ASP polega na zoptymalizowaniu kodu ze względu na wielodostęp i
wielowątkowość. Można powiedzieć, że skrypt ASP to dokument html z dodatkowymi
wstawkami kodu, napisanymi np. w języku VBScript i ograniczonymi specjalnymi znacznikami,
zwykle w formie: <% .....%>. VBScript jest tu językiem domyślnym, można jednak używać
także języków: Java, JavaScript, JScript (ten ostatni jest implementacją JavaScript dokonaną
przez Microsoft ) i innych. Zewnętrznie skrypty ASP różnią się od zwykłych plików HTML
użyciem rozszerzenia .asp. Technika ASP została opracowana przez Microsoft i zastosowana w
serwerze IIS ver. 3.0 i 4.0, znanym z Windows NT i Windows 2000, a także w serwerze
Personal Web Server(PWS) dla Windows 95/98. Przykład użycia ASP do wyświetlenia tabeli
przygotowanej w MS Access.
Skrót ASP oznacza także 'usługowe' udostępnianie aplikacji w sieci - Application Service
Providing.
Asynchroniczny
Niejednoczesny, nie zachodzący w tym samym czasie
@
'at' (por. łac. ad czyli do), jeden z symboli Internetu, nazywany często 'małpką' lub 'małpą'.
Nawiasem mówiąc akurat tego lokalnego odpowiednika 'at' nie ma w zestawieniu określeń
używanych w różnych językach (Karen Chung, Tajwan): myszka, trąba słonia (także: ucho
słonia), małpi ogon, robak/larwa, kocia stopa, ucho, bułka z cynamonem, strudel, stuknięte
'a'.
ATM - (Asynchronous Transfer Mode)
System przesyłania danych. Jest to asynchroniczna, szerokopasmowa technika komunikacyjna,
służąca do przesyłania usług multimedialnych (głosu, dz
więku, obrazu i danych).
Autoresponder
Specjalny program umożliwiający generowanie automatycznych odpowiedzi w zależności od
przychodzącej korespondencji, filtrowanie jest realizowane na podstawie różnych kryteriów np.
adresu przychodzącego, czasu, daty, tytułu, itp.
Autostrada informacyjna, Infoway
Termin stosowany do opisu możliwej infrastruktury informacyjnej wykorzystującej kable
optyczne lub koncentryczne, dzięki którym rozszerzane są możliwości systemu. (Termin ten nie
ma żadnego odpowiednika w rzeczywistym świecie).
Awatar
Postać, która reprezentuje uczestnika w trójwymiarowym świecie wirtualnym
Bajt
Jednostka informacji. W większości systemów komputerowych na bajt składa się osiem bitów.
Ban
Założony na kanale uniemożliwia osobie, która go dostała ponowne wejście na tenże kanał. Z
łatwością go można otrzymać za niestosowne zachowanie oraz brak kultury. Ban nadawany
jest przez opa danego kanału na określony czas np. 2 godziny.
Baud (bod)
Jednostka transmisji sygnałów cyfrowych, równa jeden lub kilka bitów na sekundę.
BBS (Bulletin Board System)
Jest to system informacyjny, obsługiwany przez jedną lub kilka osób o wspólnych
zainteresowaniach (często lokalny), dający możliwość (poprzez modemy) wymiany informacji
tekstowej, plikowej itp. Operator BBS-u prowadzi rejestracje użytkowników, ustala tematykę i
zasady korzystania z informacji itd. Niektóre usługi BBS-u są bezpłatne.
Bit
Najmniejsza jednostka informacji w uproszczeniu oznaczająca, że coś jest (1) lub nie ma (0)
Bookmark (zakładka)
zapisany adres strony WWW czasem pojawia się nazwa Ulubione (miejsce)
Bot - (skrót od robot).
Jest to program, który wykonuje automatycznie wiele akcji na kanale, pod dyktando
uprawnionych osób. Jest ułatwieniem dla opów (np. sam opuje znajomych, wyrzuca za flood
czy niestosowne zachowanie na kanale). Istnieją również boty wojenne, ale zazwyczaj botki
pilnują kanałów. Niestety na IRCu (przynajmniej teoretycznie) nie są dozwolone, gdyż IRC
JEST DLA LUDZI A NIE BOTÓW.
Bps - (bit per second)
Dosłownie: bity na sekundę. Miara ilości bitów, które są przesyłane w ciągu sekundy przez
linię. Współczesne modemy osiągają szybkość 33 600 bps (czyli 33,6 kbps), są jednak linie
które pozwalają przesyłać dane z szybkością kilku Mbps (czyli milionów bps).
Bramka
Program lub komputer, który nadzoruje ruch pomiędzy dwiema sieciami, Internetem oraz
siecią lokalną, jak również między dwoma dowolnymi mediami.
Browser zob. Przeglądarka
Business-to-business (B2B)
Kontakty handlowe między firmami i tworzenie sieci handlowych o różnym zasięgu - od
lokalnego, poprzez regionalny, do globalnego. Rynek przeznaczony przede wszystkim dla
producentów, importerów i eksporterów, hurtowników i dystrybutorów. Miejscem dokonywania
transakcji jest wydzielona część Internetu, zwana Intranetem Gospodarczym.
Business-to-consumers (B2C)
Kontakty handlowe pomiędzy firmami, a konsumentem. Polem działania jest otwarta sieć
Internetu o swobodnym dostępie dla wszystkich uczestników. Domeną działu jest sprzedaż
detaliczna.
Cache
Specjalny katalog w przeglądarce WWW, gromadzący grafikę wczytywaną w trakcie
przeglądania zasobów sieci. Gdy po raz kolejny sięgamy do tej samej strony, przeglądarka
wczytuje na ekran grafikę z cache'a, a nie z Internetu, co znacznie przyspiesza wczytanie całej
strony. Im większy cache, tym większa możliwość magazynowania grafiki. Optymalna wielkość
powinna sięgać 10-15 megabajtów.
Chat zob. czat
CD-R (CD Recorder)
Urządzenie do zapisu danych lub programów np. multimedialnych na płycie CD.
CD-ROM (Compact Disc - Read Only Memory)
Technika dysków kompaktowych z nagranymi zasobami np. multimedialnymi, które można
tylko czytać.
Cello
Nazwa jednej z przeglądarek WWW, przeznaczonej dla środowiska MS Windows.
CGI - (Common Gateway Interface)
Standard interfejsu pozwalający na uruchamianie z poziomu strony WWW programów
zainstalowanych przez administratora serwera WWW.
Channel zob. Kanał
Client
Jest to program, który prosi serwer o wykonanie pewnej czynności.
Client-server
Model klient-serwer - metoda współdzielenia komputerów i zasobów sieciowych przez scentralizowanie
pewnych funkcji na serwerze i udostępnianie klientom pewnych informacji za pomocą tych funkcji
Cookie
Krótki wpis tekstowy przechowywany na komputerze użytkownika określający jego upodobania
dotyczące serwera lub witryny WWW, która dokonała zapisu.
Crack
Niewielki programik usuwający zabezpieczania przed nieuprawnionym użytkownikiem innego,
komercyjnego programu.
Computer - conferencing
Prowadzenie konferencji z wykorzystaniem multimedialnej komunikacji między grupami
użytkowników za pomocą komputerów.
Computer - Mediated Communication (CMC)
Obejmuje czynniki organizacyjne, techniczne, pedagogiczne, socjologiczne i ekonomiczne
między dwoma dowolnie oddalonymi osobami, uczestniczącymi w procesie nauczania na
odległość. Poczta elektroniczna i komputerowe systemy konferencyjne stanowią części
składowe systemów CMC. Stosowane jest również określenie on-line education dla nauczania
realizowanego w czasie rzeczywistym, gdy nadawca i odbiorca są połączeni na bieżąco.
Cyberprzestrzeń
Termin ukuty przez Williama Gibsona, pisarza sf, oznaczający wirtualny świat, który istnieje
dzięki połączeniu komputerów, sieci telekomunikacyjnych i rozmaitych urządzeń cyfrowych
Czasopisma multimedialne
Czasopisma znajdujące się w sieci Internet, które oprócz standardowego tekstu zawierają
multimedialne wstawki.
Czat (ang. chat)
Narzędzie pozwalające na komunikację tekstową pomiędzy grupą użytkowników systemu
zdalnego kształcenia. Wykorzystywane w szkoleniu synchronicznym, bądz
asynchronicznym.
Datagram
Wiadomość wysyłana z jednego komputera do innego, bez gwarancji doręczenia.
Debugging
Dosł. odpluskwianie - tak nazywa się proces wyszukiwania i poprawiania błędów (pluskiew) w
kodzie programu . W praktyce zadanie to wykonują programy nazywane debuggerami .
Demon (daemon)
Program 'czuwający' na serwerze, zwykleUNIX-owym; demonami nazywa się też programy
wykonujące zadania w tle (np.cron ).
DHCP
Dynamic Host Configuration Protocol
DHTML
Dynamic HTML - technologia uzupełniająca strony sieciowe o walor 'dynamiki'
(interaktywności), włączająca kilka innych technik. Ponieważ dotyczy klienta, jest szybsza od
tradycyjnej techniki cgi angażującej serwer zwiększającej obciążenie sieci. Strona dynamiczna
może reagować zmianą wyglądu na działania użytkownika, takie jak klikanie w wyróżnionych
obszarach. Aby uzyskać efekty dynamiczne, zwykle osadza się w dokumentach html kod
JavaScript (w przypadku IE może to być także VBS) i/lub używa przeglądarek nowszych wersji
(mówi się niekiedy o czwartej generacji przeglądarek, ale nikt zdaje się nie wie, co to miałoby
oznaczać, oprócz tego, że znane są wersje 4 a także póz
niejsze, dwu najbardziej
rozpowszechnionych przeglądarek internetowych - Netscape i Internet Explorer ) z
wbudowanymi narzędziami umożliwiającymi zmianę wyglądu strony już po załadowaniu
dokumentu. Ideałem DHTML jest stan '3A' - możliwość dokonywania wszelkich zmian w
każdym miejscu i w dowolnej chwili (anything anywhere anytime). Niestety zastosowane
techniki dynamizacji dokonywanej poprzez wprowadzenie nowych znaczników HTML (np.
, w Netscape) bądz
poszerzenie listy atrybutów znaczników istniejących
(Internet Explorer) są 'niewymienialne' (por. samouczek DHTML). Zresztą nawet w nowej
wersji 6.0 przeglądarki NS zastosowano całkowicie odmienną technologię niż w poza tym
bardzo podobnej przeglądarce NS 4.x. Za to na szczęście powszechnie (choć nie w 100%)
akceptowana jest przez przeglądarki technologia CSS pozwalająca na uzyskiwanie podobnych
efektów.
Dial-up
Najtańsza i najprostsza metoda korzystania z sieci Internet. Dostęp do Internetu przy pomocy
domowego komputera, modemu i zwykłej linii telefonicznej, możliwość korzystania z poczty
elektronicznej oraz umieszczenia w Internecie prywatnych stron WWW.
Dialer
Program, którego zadaniem jest połączenie twego komputera z dostawcą usług internetowych
Distance learning
Uczenie się na odległość z wykorzystaniem metod korespondencyjnych, tele- i
wideokonferencji, sieci komputerowych, radia i telewizji. Pojęcie dotyczy ujęcia zagadnienia od
strony ucznia.
Distance teaching
Nauczanie na odległość z wykorzystaniem metod korespondencyjnych tele- i wideokonferencji,
sieci komputerowych, radia i telewizji. Pojęcie dotyczy ujęcia zagadnienia od strony
nauczyciela.
Distance education
Zastępuje często stosowane zamiennie pojęcia distance learning i distance teaching jednym
określeniem.
DNS (ang. Domain Name Service)
System nazewnictwa domen w sieci Internet. Pozwala nadawać komputerom nazwy zrozumiałe
dla człowieka i tłumaczy je na numery IP. Serwer DNS to komputer gromadzący i tłumaczący
nazwy literowe komputerów w danej sieci na numery IP.
Domena
Nazwa podsieci, czyli też część nazwy adresu e-mail. Niektóre domeny posiadają poddomeny.
Np. domeną jest .pl, .ch, .su, itp. Poddomena to np. .edu, .gov, .mil. Przykładowy adres składa
się z nazwy użytkownika i domeny z poddomenami, np. [e-mail]. Inaczej
domena to grupa komputerów w sieci, której nazwa zwykle zależy od kraju lub typu sieci. DNS
organizuje grupy komputerów w Internecie zgodnie z hierarchią domen. Zob. adres
domenowy
Dostawca usług internetowych
może być przedstawiony jako firma umożliwiająca przesyłanie danych na duże odległości.
Przykładową listę dostawców internetowych można znalez
ć w sieci WWW pod adresem
http://katalog.wp.pl/www/Biznes_i_Ekonomia/Firmy_Podzial_wg_Branz/Internet/
Dostawcy_Internetu/ [21.01.2002] lub http://www.wsp.krakow.pl/providers/providers.html
[16.12.1999].
Download
Inaczej ściąganie z sieci Internet. Proces polegający na kopiowaniu na twardy dysk plików z
Globalnej Sieci Komputerowej.
DVD (Digital Video Disc)
Cyfrowy dysk wizyjny o dużej gęstości zapisu.
Dzielenie aplikacji
Pozwala nauczycielowi na podgląd ekranu i ingerencję w pracę studenta
EARN (European Academic and Research Network)
Rozległa sieć łącząca europejskie ośrodki akademickie.
E-biznes (ang. e-business)
- zyskujące na znaczeniu wykorzystywanie Internetu w działalności gospodarczej. Obejmuje
marketing, sprzedaż, serwis, zawieranie kontraktów, przesyłanie dokumentów, prowadzenie
telekonferencji, pozyskiwanie nowych kontaktów, wyszukiwanie informacji, itp.
EDI - (Electronic Data Interchange)
Elektroniczne przesyłanie dokumentów według standardu EDIFACT, zawierającego następujące
usługi, związane z bezpieczeństwem: poufność, niezaprzeczalność odbioru, niezaprzeczalność
nadania, integralność wiadomości, uwierzytelnienie, integralność sekwencji wiadomości.
Edukacja niestacjonarna
Tak się określa wszystkie formy kształcenia nie będące kształceniem stacjonarnym tj.
kształceniem tradycyjnym w stałym kontakcie nauczyciela z uczniem w instytucji edukacyjnej
(szkole, uniwersytecie).
Edukacja on-line
Proces dydaktyczny prowadzony na odległość z zachowaniem bezpośredniego kontaktu
uczestników procesu dydaktycznego. Charakteryzuje się następującymi atrybutami:
dwustronna komunikacja, niezależna od miejsca i czasu, komunikacja wielostanowiskowa,
interakcja.
Edukacja stacjonarna
Tradycyjny sposób nauczania.
Edytor HTML
Program służący do tworzenia dokumentów internetowych w standardzie HTML. Chociaż jest
możliwe zbudowanie dokumentu internetowego za pomocą każdego, nawet najprostszego
edytora tekstów, edytory HTML są tworzone, aby przyspieszać i automatyzować proces
konstruowania stron WWW, uwalniając użytkownika od ręcznego wprowadzania poleceń HTML.
Większość edytorów pracuje w trybie "tekstowym", wyświetlając wszystkie znaki sterujące
(polecenia) HTML, niektóre pozwalają tworzyć dokumenty w trybie "graficznym", masując kody
języka, a stosowane są też edytory pozwalające wprowadzać poszczególne elementy w sposób
całkowicie zautomatyzowany, za pomocą zestawiania "klocków".
E-handel (ang. e-commerce)
- systemy elektronicznej sprzedaży przez Internet, ze szczególnym uwzględnieniem WWW.
Najczęściej spotykaną formą e-commerce są sklepy internetowe, w których klienci mogą
wygodnie wyszukiwać, oglądać i kupować artykuły posługując się wirtualnym koszykiem i
dokonując zapłaty kartą kredytową.
Ekstranet
To dwie (lub więcej) sieci korporacyjne wykorzystujące technologię internetową, połączone w
taki sposób, by możliwa była efektywna współpraca między nimi. Każda taka sieć to sieć
lokalna firmy - LAN lub jej Intranet.
E-mail
Poczta elektroniczna to usługa pozwalająca na przesyłanie w internecie listów i załączników do
listów w postaci plików. Każdy list musi być zaadresowany wg. schematu
nazwa_użytkownika@adres_maszyny. Przykładowo użytkownik Jacek Kowalski posiadający
konto o nazwie kowal w firmie Complex Computers S.A. mógłby mieć adres:
[e-mail] gdzie kowal to nazwa konta, complex.com.pl to nazwa domeny dostawcy
Internetu. Do czytania i pisania listów służą programy obsługi poczty np. Internet Mail w
pakiecie MS Internet Explorer 3.0 lub wbudowany moduł w Netscape Navigatorze 3.0 GOLD.
Poza tekstami można przesyłać pocztą elektroniczną także pliki binarne odpowiednio
przetworzone na format tekstowy. Konwersję zapewniają w/w programy pocztowe - wystarczy
jedynie załączyć do wiadomości wybrane pliki z komputera lokalnego. Skrzynka pocztowa (ang.
mailbox) Plik w którym są przechowywane wszystkie otrzymane, kopie wysyłanych, jeszcze nie
wysłane oraz usunięte listy. Przesyłki pocztowe których odbiór nie został w pełni potwierdzony
są umieszczane w specjalnym katalogu i po ponownym połączeniu się danego użytkownika
z daną skrytką pocztową - nieodebrane wiadomości są ponownie transmitowane, aż do pełnego
i potwierdzonego odbioru. Jeżeli masz w swojej skrytce pocztowej zbyt duży plik (pliki),
którego z różnych przyczyn nie możesz odebrać przez połączenie modemowe - musisz zgłosić
się do administratora systemu celem jego usunięcia. Dopiero wtedy system zakończy próby
jego przesłania.
Emoticon
(Minka, buz
ka, uśmieszek) - używana w komunikacji w różnych aplikacjach Internetu (poczta
elektroniczna, Mirc, irc, icq) za pomocą tekstu. Kompozycja kilku znaków przekazująca w
sposób symboliczny stan emocjonalny osoby piszącej np. :)
ERP (ang. Enterprise Resource Planning)
Zintegrowane informatyczne systemy zarządzania zasobami firmy. Służą do przekazywania
aktualnego obrazu całego przedsiębiorstwa kadrze zarządzającej.
Ethernet
Często spotykana metoda łączenia komputerów w sieciach lokalnych, zapewniająca prędkość
transmisji 10Mbs. Także nazwa ramki, np. ramki Ethernet_802.2 w sieci pracownianej (chodzi
o Pracownię Informatyczną 2), o minimalnym rozmiarze 64b, maksymalnym - 1518b. Gdy
używamy NETX.COM lub VLM.EXE, wówczas typy ramek wymienione są w pliku NET.CFG.
System ODI (Open Data-Link Interface) pozwala na współpracę z wieloma protokołami i typami
ramek przy użyciu tej samej karty sieciowej. Ethernet_802.2 jest domyślnym typem ramki dla
NetWare 4.1. Aby sprawdzić, jakie protokoły są przyłączone do ramek, należy z konsoli
serwera wydać polecenie CONFIG.
Tzw. szybki Ethernet (fastEthernet ) jest standardem dla szybkich (100Mbs) lokalnych połączeń
przy użyciu skrętki telefonicznej. Znany też jako 100 BaseT. Cienki Ethernet (thin Ethernet
albocheapernet) jest rozpowszechnionym standardem dla sieci lokalnych (przewód o długości
do 200m, transmisja 10Mbs w topologii magistrali). Do kart sieciowych kabel doprowadzany
jest poprzez trójnik i gniazdko BNC. Nazywany także 10Base2. Gruby Ethernet (thick
Ethernet )- standard dla sieci lokalnych (długość do 500m, 10Mbps ,topologia magistrali). Do
kart sieciowych doprowadzany przez 15-wtykowe złącze AUI. Nazywany także 10Base5. Innym
standardem Ethernetu dla sieci lokalnych jest 10BaseT (skrętka 10Mbps w topologii gwiazdy,
t.j. z użyciem koncentratora - huba).
Eudora
Popularne oprogramowanie poczty elektronicznej dostępne na platformach Windows. Wersja
shareware Eudory jest dostępna na wielu serwerach FTP.
E-zine (ang. electronic magazine)
- prasa ukazująca się jedynie w wersji elektronicznej w Internecie i nie mająca swojej wersji w
druku (papierowej), często dystrybuowana do czytelników poprzez e-mail.
Faks (facsimile, fax)
Urządzenie służące do przesyłania obrazów graficznych za pomocą łączy telefonicznych.
FAQ
Frequently Asked Questions - czyli odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. FAQ są często
spotykane na stronach, gdzie proponowany jest jakiś program lub usługa internetowa.
FDDI - (Fibre Distributed Data Interface)
Interfejs stosowany w sieciach światłowodowych przy prędkości przesyłania wynoszącej 100
Mbps.
Finger
Usługa pozwalająca stwierdzić, kto w danej chwili jest zalogowany na danym serwerze. lub
zebrać informacje o użytkowniku danego serwera. Przykładowo: finger @ia.pw.edu.pl podaje
listę, zalogowanych na serwerze o tym adresie, użytkowników. Natomiast finger
[e-mail], podaje informacje o użytkowniku chris na serwerze ia.pw.edu.pl. UWAGA:
niektóre serwery nie zezwalają na korzystanie z tej usługi.
Firewall
zabezpieczenia typu "zapora ogniowa" nie pozwalają one niepożądanym danym na wejście do
sieci ani na opuszczenie jej. Oprogramowanie to określa, jakie dane są autoryzowane.
Zazwyczaj jest ono umieszczone na routerach lub serwerach dedykowanych.
Flash
Standard grafiki wektorowej i animacji w sieci. Wyposażony w język skryptowy ActionScript.
Wyniki pracy programu udostępniane są po zainstalowaniu plug-in, dzięki czemu Flash jest
właściwie niewrażliwy na typ przeglądarki. Do nauki dostępny jest m.in. bardzo dobry
trzyczęściowy tutorial (Timeline, Animation, Symbols) w formie kilkuminutowych video oraz
szczegółowy opis Macromedia Flash
Flash
Flash, czyli inaczej mówiąc program (menu) zapisany w pamięci telefonu. Każdy Flash ma
swoją wersję. W Siemensach jest następujące oznaczenie: XXYY (gdzie XX oznacza wersję
Flasha, a YY oznacza wersję językową). Jeśli dwie ostatnie cyfry (YY) są 04 - oznacza to, że
język będzie polski. Różne wersje flasha posiadają trochę inne funkcje (im wyższy numer tym
więcej funkcji powinno zawierać menu), także można zauważyć poprawki (dotyczące wyglądu).
Flood
Wstukanie z klawiatury i wypuszczenie na ekran dużej ilości powtarzającego się tekstu, co
powoduje ogólny bałagan na kanale i ekranach innych użytkowników. Jest na Ircu
bezwzględnie tępiony.
Formularz (form)
Dokument internetowy, który pozwala czytelnikowi strony w interakcyjny sposób pobierać lub
przesyłać informacje. Przykładem formularza może być ankieta prowadzona przez autora
strony, który zbiera od czytelników informacje pewnego typu (np. wiek, płeć, wykonywany
zawód, posiadany sprzęt itp.). Formularzem jest strona Ankieta w niniejszym kursie, która
zawiera pola wyboru i pola tekstowe.
Forum (grupa dyskusyjna)
Narzędzie do umieszczania informacji tekstowych związanych z danym szkoleniem, możliwość
śledzenia przebiegu wymiany informacji według schematu tematycznego (tzw. wątek czyli
pytanie wraz z odpowiedziami)
Forward
Przesyłanie listu do kolejnego adresata (readresowanie ). W żargonie - forwardowanie.
Frame
Ramka; termin oznaczający m.in. porcję informacji przesyłanej w niektórych warstwach
protokołów sieciowych, a także znacznik HTML pozwalający dzielić ekran na częściowo
niezależne obszary. W językach obiektowo zorientowanych, takich jak JavaScript, ramka jest
obiektem podobnym do okna, odpowiada "podoknu" tworzonemu przez znacznik FRAME w
dokumencie FRAMESET.
Freeware
Bezpłatne oprogramowanie. Można je wykorzystywać i kopiować bez żadnych opłat,
zachowując prawa autorskie. Zob. też Public domain i Shareware.
FTP (ang. File Transfer Protocol)
Protokół transmisji plików. Zazwyczaj usługa ftp służy do kopiowania plików z odległej maszyny
do lokalnej lub odwrotnie. Działa na zasadzie klient-serwer i przeważnie z usługi korzystamy
przy użyciu interaktywnej aplikacji. Zapewnia ochronę przy użyciu haseł dostępu. Anonimowy
FTP pozwala na skorzystanie z ogromnych zasobów sieciowych rozmieszczonych na serwerach
na całym świecie. Do takiego serwera można się zalogować używając klienta ftp, na konto
użytkownika Anonymous, jako hasło podając swój adres E-mail. Dla użytkowników Windows 95
polecam rewelacyjny program ws-ftp32.
Gateway (brama)
Układ elektroniczny lub program, który umożliwia połączenie dwóch różnych sieci.
GIF - (Graphics Interchange Format)
Wygodny format do przechowywania i dystrybucji obrazków o określonej wewnętrznej
kompresji. Powszechnie stosowany do okraszania stron WWW w postaci małych,
nieskomplikowanych elementów graficznych.
Gopher
System oparty o menu wspomagający poszukiwanie informacji w internecie. Jest to poprzednik
WWW, gdyż w chwili obecnej wszelkie możliwości gophera zostały wbudowane w przeglądarki
WWW. Z hostami typu gopher można się bez problemów łączyć klientem WWW i czytać je
analogicznie do klienta gopher.
GPRS
Operatorzy sieci komórkowych wprowadzili nową usługę w ramach istniejącego już systemu
GSM. Chodzi o GPRS (General Packet Radio Services) - pakietową transmisję danych, dzięki
której posiadacze "komórek" będą mogli np. przesyłać pliki ze stosunkowo dużą szybkością.
Grupy dyskusyjne
Internetowe środowiska wymiany wiadomości i poglądów, podzielone wg hierarchii
tematycznych i tworzące sieć zwaną Usenetem.Jest to wyodrębnione formalnie miejsce w
którym można wymieniać z innymi osobami informacje i poglądy na określone tematy,
zdefiniowane przez zawartość grupy dyskusyjnej. Grupą dyskusyjną nazywamy także osoby
uczestniczące w tej wymianie, które dokonały subskrypcji.
Grafika bitmapowa
Rysunki bitmapowe składają się z wielu maleńkich elementów - pikseli. Jakość rysunku nie
ulega pogorszeniu, jeśli oglądamy go w naturalnej wielkości lub niewielkim powiększeniu. Jeśli
zaczniemy stosować zbyt duże powiększenia, rysunek przestaje być wyraz
ny, a od pewnego
momentu zaczynają być widoczne piksele.
Grafika wektorowa
Rysunek wykonany w formacie grafiki wektorowej, niezależnie od stopnia skomplikowania,
każdy jego element jest zapisywany w postaci równań matematycznych. Ma to kapitalne
znaczenie przy zmianie skali powiększenia lub pomniejszenia - gładkie linie pozostają liniami.
Grupa dyskusyjna
Jest to wyodrębnione formalnie miejsce w którym można wymieniać z innymi osobami
informacje i poglądy na określone tematy, zdefiniowane przez zawartość grupy dyskusyjnej.
Grupą dyskusyjną nazywamy także osoby uczestniczące w tej wymianie, które dokonały
subskrypcji.
GSM
System GSM /Global System for Mobile Communications/ jest jednym z systemów telefonii
ruchomej. Podobnie jak w innych systemach telefonii komórkowej, połączenie można uzyskać
znajdując się w obszarze zasięgu stacji bazowej zwanym komórką. A
ączny obszar komórek
zapewnia pokrycie większego terytorium. System pozwala realizować jednocześnie wiele
połączeń przy wykorzystaniu stosunkowo małej liczby kanałów radiowych.
Guest
Gość, alternatywnie do anonymous, hasło logowania się obcego użytkownika w usługach
telnet.
GUI
Graphical User Interface - graficzny interfejs użytkownika - standardowy obecnie sposób
komunikowania sią użytkownika z komputerem, odwzorowujący na ekranie monitora
środowisko skądinąd znane użytkownikowi - np. biurko z dokumentami i urządzeniami takimi
jak drukarka, fax, telefon, itp. Poczynając od pojawienia się, charakterystycznymi składnikami
GUI (jednym z pierwszych był interfejs Apple Macintosh; obecnie najbardziej znanym
przykładem jest interfejs MS Windows) są okna i ikony. Ważną zaletą GUI jest wspomniane
metaforyczne odwoływanie się do obiektów znanych z życia codziennego, takich jak okno
(window), pulpit lub biurko (desktop), uchwyt(handle), technika ciągnij - upuść (drag&drop),
itp. GUI w praktyce zastąpił stosowany dawniej interfejs znakowy, a rolę klawiatury przejęła
mysz lub inny wskaz
nik. Prawdopodobnie GUI będzie stopniowo wzbogacany o narzędzia
głosowe, video i virtual reality.
Haker - (hacker)
Doświadczony programista, włamywacz grasujący w sieciach komputerowych.
Hasło (ang. password)
Ciąg znaków znanych posiadaczowi konta, służący do jego autoryzacji przy wchodzeniu do
systemu. Znajomość hasła jest niezbędna, aby odpowiedzieć na pytanie o nie np. przy
procedurze logowania się do systemu lub odbioru poczty
Hipermedia
Dokument zawierający wszystko w jednym (tekst, obraz ruchomy, dz
więk, zdjęcia) itp.
Hipertekst (ang. hypertext)
System połączeń między dokumentami, pozwalający za pomocą kliknięcia myszką na
zaznaczonym obszarze przenosić się w inne miejsce dokumentu lub w ogóle do innego
dokumentu.
Home page
Dokument WWW wyświetlany jako pierwszy po połączeniu się pod żądany adres. Także: własna
strona użytkownika, strona macierzysta.
Host
Maszyna w sieci posiadająca własny adres IP, nazwę i należąca do domeny. Często także:
komputer podłączony do bezpośrednio do Internetu, pozwalający świadczyć usługi internetowe
klientom.
Hosting serwerów
To fizyczne dołączenie serwera klienta do sieci. Urządzenie klienta uzyskuje bezpośredni dostęp
do sieci szkieletowej, co gwarantuję bardzo szybki dostęp "do" i "z" Internetu, a także korzysta
z dostępnej infrastruktury - szafa, zasilanie, zasilanie awaryjne, klimatyzacja, okablowanie.
Możliwość zdalnej administracji oraz dostępu terminalowego 24h/dobę.
HTML (ang. HyperText MarkUp Language)
Język hipertekstowy używany do tworzenia dokumentów używanych przez WWW. Polecenia
tekstowe pozwalają na realizację tzw. linków (odsyłaczy), wyświetlanie różnych fontów, grafiki
itp. itd. Obowiązującym standardem jest HTML 2, natomiast w trakcie dyskusji znajduje się
standard HTML 3, powszechnie jednak używany i coraz częściej interpretowany przez
przeglądarki WWW. Służy do kodowania krojów czcionek tekstu, grafiki, multimediów i formatu
oraz odnośników hipertekstowych.
HTTP protokół (ang. Hyper Text Transfer Protocol)
- jeden z protokołów internetowych, używany do transferu stron WWW
HTTP (ang. Hypertekst Transport Protocol)
Jest protokołem umożliwiającym przeglądarkom sieciowym uzyskiwanie dostępu do plików na
dowolnym serwerze WWW.
HTTPS
Stosowany wówczas, gdy serwer używa Secure Socket Layer (SSL).
Hyper
Nielinearny, rozgałęzia się w wielu kierunkach. Termin występujący i samodzielnie, i jako
przedrostek
Hypertext
Tekst włączający odnośniki (hiperlinki ) do określonych miejsc tego samego dokumentu, lub do
innych dokumentów, będący w tym znaczeniu rozszerzeniem możliwości tradycyjnego tekstu.
O ile tekst tradycyjny odczytujemy przede wszystkim liniowo, o tyle hipertekst zwykle narzuca
skojarzeniowy (asocjacyjny) sposób odczytu.
Image map
Rysunek mapa - kliknięcie go powoduje otworzenie strony o innym adresie, przy czym adres
wybierany jest w zależności od kliknięcia
Images
Wszelkiego rodzaju obrazki umieszczone np. na stronach WWW. (Bywa i tak, że całe strony są
zapisane w formatach obrazków - mają najczęściej rozszerzenia .gif, .jpg.
Infostrada
Pojęcia tego używa się do określenia istniejących lub przyszłych szerokopasmowych autostrad
telekomunikacyjnych, przenoszących zarówno dane, jak i usługi multimedialne.
Interfejs
Specyfikacja procesu komunikowania się. Interfejsem nazywa się też realizację sprzętową a
także oprogramowanie pośredniczące pomiędzy człowiekiem i aplikacjami (programami
użytkowymi). W tym wypadku interfejs (albo powłoka-shell, taka jak command.com, explorer,
Bourne shell -bash i in.) tworzy obraz komputera widziany przez użytkownika; typowe
elementy tego obrazu w przypadku interfejsu graficznego GUI to okna, menu, ikony, wskaz
nik
myszy, etc.
Internauta
Pierwszy raz tego określenia użył bibliotekarz z Nowego Jorku, Jean Armour Polly, na
konferencji dotyczącej komputerów, wolności i prywatności, wiosną 1992 r. Niedługo póz
niej
Vint Cerf, jeden z twórców Internetu i przewodniczący Internet Society, zwrócił się w ten
sposób do członków tej organizacji. Od tego czasu przyjęto, że internauta to ten, kto podróżuje
po bezkresnym oceanie Internetu.
Internet
Ogólnoświatowa sieć komputerowa, łącząca większość podłączonych do jakiejkolwiek sieci
komputerów. Skupia tysiące sieci lokalnych, setki miejskich, miliony komputerów
i użytkowników w krajach na wszystkich kontynentach, wykorzystując rozmaite nośniki
informacji - linie telefoniczne, łącza satelitarne, linie radiowe, światłowody, skrętki itp. W sieci
udostępnione są ogromne zasoby do których między innymi należą spisy literatury, kopie
obrazów, treści książek, utwory muzyczne, informacje na dowolne tematy itp. itd. Poza tym
możliwe jest porozumiewanie się pomiędzy użytkownikami za pomocą poczty elektronicznej
oraz programów typu IRC. Dostęp do sieci uzyskuje się poprzez lokalną sieć komputerową,
linię dzierżawioną lub łącząc się modemem do lokalnego usługodawcy internetowego (ang.
Internet Provider), który oferuje dostęp do całej reszty świata w Internecie.
Internet Service Provider (usługodawca dostępu do Internetu)
Jest to działalność rozwijająca się od lat 80. w państwach Europy Zachodniej i Stanach
Zjednoczonych. Usługodawca pełni rolę pośrednika pomiędzy siecią szkieletową Internetu (lub
metropolitalną), a końcowym użytkownikiem. A
ączy silny komputer (serwer) łączem
dzierżawionym z Internetem, ustawia pewną liczbę modemów, uruchamia odpowiednie
oprogramowanie i może świadczyć usługi dostępu do Internetu. Wymaga to dysponowania
odpowiednią wiedzą techniczną i zasobami finansowymi, zależnymi od planowanej bazy
klientów oraz zakładanego poziomu oferowanych usług. W Polsce firm aktywnie działających na
tym rynku jest już kilkadziesiąt, ale są one nierównomiernie rozmieszczone na terenie kraju.
Większość z nich ma niewielu klientów, najwięksi usługodawcy znaczną część swoich dochodów
czerpią z podłączenia firm i instytucji łączami stałymi.
Internet Society
Organizacja działająca w dziedzinie sieci komputerowych o następujących celach działania:
popieranie techniczne rozwoju Internetu jako badawczej i edukacyjnej infrastruktury oraz
stymulowanie udziału ośrodków akademickich, naukowych i innych dla rozwoju Internetu,
edukowanie w/w ośrodków w kwestiach technik użycia i zastosowania Internetu, promowanie
naukowych i edukacyjnych zastosowań Internetu w różnych instytucjach edukacyjnych dla
wszystkich poziomów wykształcenia,
udostępnianie forum do eksploracji nowych zastosowań Internetu i wykształcenie związków
między różnymi organizacjami używającymi Internetu.
Intranet
jest wewnętrzną, wydzieloną siecią firmy, opartą na rozwiązaniach Internetu. Dostęp do
zasobów Intranetu jest możliwy tylko z określonych punktów sieci. Najczęściej zasoby
intranetowe są separowane od zasobów światowych przez tzw. ściany ogniowe (firewall).
Intranet Gospodarczy
Wydzielone z Internetu publicznego sieci handlowe o chronionym dostępie, kodowanej
transmisji danych, cyfrowych certyfikatach autoryzacji nadawcy uniemożliwiających
anonimowe rozsyłanie informacji.
IP - (Internet Protocol)
Podstawowy protokół transmisji danych, zapewniający przesyłanie informacji pomiędzy
sieciami. IP realizuje tzw. datagramowy model komunikacji, polegający na podziale całkowitej
informacji na części zwane datagramami, zawierające w nagłówku między innymi adres
nadawcy i adres docelowy.
IRC (ang. Internet Relay Chat)
Program typu klient-serwer, dzięki któremu osoby z dowolnego miejsca na świecie mogą
porozmawiać w czasie rzeczywistym ze sobą. W tym celu łączą się z tzw. IRC Serwerem
i dołączają do kanału na którym chcą dyskutować. Możliwe jest również przesyłanie plików
pomiędzy rozmówcami.
Ircop
Operator serwera IRC, człowiek, który dba o prawidłowe działanie serwera.
ISDN (Integrated Services Digital Network - Zintegrowany Pakiet Usług Sieciowych)
ISDN - zintegrowana sieć cyfrowa, łącząca usługi telefoniczne, przesyłania danych, telemetrii,
sygnalizacji i inne. Następca zwykłej analogowej telefonii, umożliwia jednoczesne prowadzenie
rozmów i przesyłanie danych z prędkością 128 kbps. Usługi w sieci ISDN można podzielić na:
usługi przenoszenia, określające sposób transmisji sygnałów cyfrowych między
użytkownikami,
teleusługi, zawierają oprócz usług takich jak: telefonia cyfrowa, teleteks, telefaks, wideoteks,
wideofonię, telewizję, (multimedialną) pocztę elektroniczną, transmisję danych, również
sposoby sterowania urządzeniami końcowymi,
usługi teleakcji, są to nowe usługi sieci ISDN, zawierające: telealarm, telealert, telekomendę
oraz telemetrię.
JAR
Java Archive - format stosowany m.in.w JDK. Rozszerzenie .jar pochodzi, podobnie jak w
przypadku unixowych plików .tar, od archive (por. .war)
Java
Obiektowy język programowania opracowany na bazie C++ przez Sun Microsystems. Pozwala
programować niezależne aplikacje uruchamiane z poziomu stron WWW, albo współpracujące z
programami CGI. Kompilowany jest na kod pośredni, który może być interpretowany przez
przeglądarkę, niezależnie od platformy systemowej. Technologia Javy daje możliwość
opracowywania miniaplikacji, zwanych appletami i rozsyłania ich w sieci w celu wykonywania
określonych funkcji w określonym miejscu. Te miniaplikacje mogą być umieszczane na
stronach WWW, jako wstawki do języka HTML. Informacje o języku programowania Java
można znalez
ć pod adresem http://java.sun.com/. Obiektowy język programowania
opracowany na bazie C++ przez Sun Microsystems. Pozwala programować niezależne aplikacje
uruchamiane z poziomu stron WWW, albo współpracujące z programami CGI. Kompilowany jest
na kod pośredni, który może być interpretowany przez przeglądarkę, niezależnie od platformy
systemowej. Technologia Javy daje możliwość opracowywania miniaplikacji, zwanych appletami
i rozsyłania ich w sieci w celu wykonywania określonych funkcji w określonym miejscu. Te
miniaplikacje mogą być umieszczane na stronach WWW, jako wstawki do języka HTML.
Informacje o języku programowania Java można znalez
ć pod adresem http://java.sun.com/.
Java API
Oprogramowanie tworzące API zostało pogrupowane w biblioteki nazywane pakietami.
Java nie przenosi wirusów i nie może uszkodzić komputera-klienta (o ile wiadomo). Dokumenty
html udostępniają miniaplikacje Javy za pośrednictwem znacznika < APPLET>(OBJECT). Kod
Javy ma rozszerzenie .java, np. test.java. Po skompilowaniu przy użyciu kompilatora o nazwie
javac (wydajemy w tym celu polecenie: javac test.java) otrzymujemy klasę test.class.
Wywołanie programu java.exe z nazwą klasy jako "parametrem": javatest pozwala wykonać
program test . Java jest także środowiskiem przetwarzania online, działającym w tzw.
maszynie wirtualnej Javy - JVM (Java Virtual Machine) . Ta ostatnia jest rodzajem pośrednika
pomiędzy programem Javy i komputerem. Kompilator Javy tworzy bowiem nie kod
przeznaczony dla konkretnej platformy, lecz kod niezależny od sprzętu (przynajmniej na ogół),
interpretowany przez JVM. Osobliwością Javy jest to, że kod ten podlega interpretacji. Maszyny
wirtualne Javy są obecnie standardowym składnikiem m.in. przeglądarek. Zresztą JVM jest nie
tylko "wirtualna"; jej kod został zaimplementowany również w obwody scalone.W sieci
dostępnych jest wiele opracowań dotyczących Javy; np. tutorial i dokumentacja f-my Sun.
Znakiem rozpoznawczym stron poświęconych Javie jest zwykle filiżanka dymiącej kawy.
JavaScript
Mocno uproszczona wersja języka Java opracowana przez firmy: Netscape i Sun. Język ten
przeznaczony jest dla użytkowników pragnących tworzyć własne aplikacje podłączane do stron
WWW nie będących programistami.
JPEG (Joint Photographic Experts Group)
Format zapisu plików graficznych. Idealny do zapisu fotografii, w przeciwieństwie do GIF
wykorzystuje algorytmy kompresji zdalnej.
Kanał
Strona WWW tak skonfigurowana, aby jej zawartość była ciągle odświeżana, jest
wykorzystywany w IRC. Każdy kanał rozpoczyna się od znaku # np. #bialystok.
Karta PCI (ang. Peripheral Components Interface Card)
Karta rozszerzeń montowana w złączu PCI płyty głównej komputera. Może nią być karta
graficzna, dz
więkowa, sieciowa, wideo, telewizyjna, itp.
Katalog internetowy
Witryna WWW, w której zebrane są informacje o ciekawych lub wartościowych stronach, a
której zadaniem jest zorganizowanie części zawartości Sieci w kategorię.
Kawiarnia Internetowa
Miejsce wirtualnych spotkań fanów Internetu, gdzie rzadko serwuje się kawę, częściej piwo.
Kick (ang. kopnięcie)
Czyli po prostu wyrzucenie z kanału za niestosowne zachowanie. W odróżnieniu od bana, kick
jest nietrwały tzn. gdy ktoś nas wykopie możemy ponownie wejść na dany kanał.
Klient (client)
Terminal, komputer użytkownika końcowego.
Kbps
1024 bps.
Klient - serwer (client - server)
Architektura systemu komputerowego pozwalająca ubogiemu terminalowi korzystać z dużych
mocy obliczeniowych innych silniejszych komputerów w sieci. Klient z reguły odpowiada za
podstawową obsługę interfejsu użytkownika, natomiast funkcje serwera, w zależności od
potrzeb, mogą być różne (komunikacja, obsługa adresów i nazw, drukowanie, obsługa baz
danych, składowanie bardzo dużych plików itd.).
Klient FTP
Program pozwalający użytkownikowi na korzystanie z zasobów serwera FTP lub umieszczanie
na nim zasobów użytkownika.
Klucz szyfrowy
Niejawny blok ciągu bitów, zwykle o ustalonej długości - od 56 bitów (standard DES) do 512
bitów (algorytm RSA), stosowany w kryptografii do szyfrowania danych.
Komputer główny (host)
Każdy komputer (lub grupa komputerów) bezpośrednio podłączony do Internetu,
udostępniający swoje usługi i zasoby użytkownikom sieci
Konto (ang. account)
Każdy sieciowy system operacyjny pozwala na zakładanie kont użytkownikom. Na definicje
konta składa się nazwa użytkownika, hasło, dane o użytkowniku i jego prawa dostępu.
Użytkownik nie posiadający konta w danym systemie nie może się do niego dostać, chyba, że
korzysta z usługi FTP i przewidziano anonimowego użytkownika.
Kryptografia (encription)
Sposób transformacji danych do postaci niejawnej. Nieznajomość klucza szyfrującego (lub
deszyfrującego) uniemożliwia ich odczytanie.
Kształcenie na odległość
Forma kształcenia umożliwiająca kierowanie treści dydaktycznych do rozproszonych grup
uczniów. W przypadku wykorzystania Internetu oraz systemów LMS możliwa jest organizacja
oraz kontrola procesu dydaktycznego przez nauczyciela ; do kontaktu ze studentem
wykorzystuje się technikę. Niesłusznie utożsamiane z edukacją niestacjonarną Edukacja
otwarta eliminuje większość formalnych barier ograniczających dostępność do wiedzy i kładzie
nacisk na potrzeby uczącego się. Proces nauczania w takim trybie jest aktywny , nastawiony
na uczestnictwo i inwencję ucznia (studenta). Nauczanie skierowane na odbiorcę daje
możliwość uczenia się samodzielnego, w dogodnym miejscu i czasie oraz samodzielnego
kontrolowania przyswojonej wiedzy.
Kształcenie otwarte (open learning)
Jest nowoczesnym systemem edukacji, który nie uwzględnia żadnych barier formalnych.
Charakteryzuje się elastyczną formą kształcenia, które daje możliwość określenia przez
uczniów (studentów) programu studiów oraz swobodnym zastosowaniem różnorodnych metod
prowadzących do skutecznego zdobywania wiedzy i umiejętności pod opieką nauczyciela. Ten
rodzaj kształcenia obejmuje zarówno osiąganie poszczególnych stopni wykształcenia (w celu
zdobycia dyplomu magisterskiego, doktorskiego), jak i krótkie kursy (zdobywanie nowych
umiejętności, dokształcanie). System uzyskiwania dyplomów jest w kształceniu otwartym
oparty na systemie punktowym (tzw. kredytów). Jeden kredyt odpowiada przedmiotowi
realizowanemu w ciągu roku.
Kształcenie ustawiczne
Tym mianem określa się stałe rozszerzanie wiedzy i umiejętności niezależnie od zastosowanej
metody. Ma najczęściej zastosowanie do różnych kursów doskonalących organizowanych dla
osób dorosłych.
Kurs
Treść dydaktyczna reprezentowana w postaci multimedialnej gotowa do publikowania w
systemie zdalnego kształcenia LMS oraz zgodna ze standardem SCORM.
Kurs adaptacyjny
Kurs w postaci tradycyjnej, który może zostać przeniesiony na platformę Edustrada oraz
dostosowany do indywidualnych potrzeb Klienta.
Lag
Opóz
nienie na łączach. Czas, jaki upłynął między wysłaniem pakietu informacji a jego
odebraniem.
Lamer
Pogardliwe określenie osoby, która się na niczym nie zna. Człowiek nie tylko nie posiadający
nawet podstawowych informacji o komputerach, IRCu lecz również usilnie utrzymujący, że
takowe ma, dokuczający i przeszkadzający innym użytkownikom bez wyraz
nej przyczyny.
Słowem - czarna owca IRCa.
LAN (Local Area Networks)
Sieci lokalne, pokrywają małe obszary (pojedyncze budynki lub kompleksy budynków),
charakteryzują się dużymi prędkościami i małymi opóz
nieniami transmisji.
Light Mode - wersja darmowa oprogramowania, bez banera lecz z ograniczoną liczbą opcji
Linia dzierżawiona (ang. leased line)
Stałe połączenie telekomunikacyjne pomiędzy dwoma odległymi punktami. Linia taka może
mieć różną przepustowość i w zależności od niej cenę. Cena zależy również od długości takiej
linii, natomiast nie ma znaczenia liczba przesłanych danych.
Link (A
ącze)
Miejsce, którego kliknięcie spowoduje otworzenie w przeglądarce innej strony lub połączy się z
innym serwerem WWW. Jest to wyróżniony obszar, umożliwaijący "przeskoczenie" także do
innych dokumentów zawierających powiązane informacje.
Linux
Bezpłatny, bazujący na Uniksie, system operacyjny opracowany w 1992 roku przez fińskiego
studenta Linusa Torvaldsa. Obecnie najpoważniejszy konkurent systemów z rodziny Windows.
Listy dyskusyjne
Coraz bardziej powszechny sposób prowadzenia publicznych rozmów w internecie. Istnieją dwa
rodzaje list dyskusyjnych, tzw. Usenet News oraz listy pocztowe. Listy pocztowe działają tak,
że osoba, która chce brać udział w dyskusji zapisuje się do listy wysyłając zgłoszenie pod
pewien adres i otrzymuje wszystkie teksty przysłane na listę. Jej odpowiedzi są odsyłane do
wszystkich uczestników listy. Do list typu Usenet podłączamy się korzystając ze specjalnego
programu klienta (newsreadera).
LMS (ang. Learning Managment System)
System informatyczny wykorzystywany do realizowania kształcenia przez odległość przy
pomocy Internetu. Umożliwia przechowywanie, zarządzanie i publikowanie treści dydaktycznej
w postaci multimedialnych kursów, organizowanie procesu dydaktycznego, kontrolowanie
postępów ucznia, zapisywanie i kontrolowanie dostępu do kursów oraz raportowanie. Pozwala
na realizowanie szkoleń w trybie on-line w trybach synchronicznym, asynchronicznym oraz w
formie samokształcenia.
Login - (logowanie)
Termin ten ma wiele znaczeń i może oznaczać: nazwę konta, jest to polecenie używane w
komputerach pracujących w systemie UNIX, służące do zalogowania się w systemie, jest to
czasownik, oznaczający dołączenie się do komputera. A
ącza Można je podzielić na analogowe,
utworzone z drutu miedzianego, cyfrowe, oparte o światłowody, komutowane (dial up), czyli
dodzwaniane, dzierżawione - podłączone na stałe
Logowanie (ang. login, logon)
Wejście do sieciowego systemu operacyjnego. Logowanie zazwyczaj polega na podaniu nazwy
użytkownika i hasła celem identyfikacji. Hasło powinno być tajne, natomiast nazwa
użytkownika może być powszechnie znana.
A
ącza
Można je podzielić na analogowe, utworzone z drutu miedzianego, cyfrowe, oparte o
światłowody, komutowane (dial up), czyli dodzwaniane, dzierżawione - podłączone na stałe.
MAN (ang. Metropolitan Area Network)
Specjalny rodzaj sieci, tworzony na terenie większych ośrodków miejskich (np. w Warszawie -
WARMAN, w Poznaniu - POZMAN itd.) o zasięgu do 100 km. Tworzą one podstawową strukturę
połączeń na terenie danego miasta, która opiera się na bazie bardzo szybkich połączeń
cyfrowych, FDDI, ISDN, ATM itp. Mbps 1024 kbps.
Marquee
Specjalna animacja, wprowadzona przez Microsoft do języka HTML i interpretowana jedynie
przez Microsoft Internet Explorer 2.0. Polecenie Marquee, wraz z parametrami, pozwala
wprowadzać do dokumentu "pływający" w poprzek ekranu tekst.
MCU (ang. Multipoint Conference Unit)
Urządzenie (lub oprogramowanie) umożliwiające łączenie w ramach jednej sesji
wideokonferencji więcej niż 2 lokalizacji. Współczesne serwery potrafią obsługiwać
jednocześnie połączenia w sieciach ISDN i IP, liczba lokalizacji mogących uczestniczyć w sesji
jest zaś praktycznie nieograniczona dzięki funkcji kaskadowania serwerów.
MIDI (Musical Instruments Digital Interface)
Jest to standard wymiany cyfrowych plików dz
więkowych.
MIME - (Multimedia Internet Mail Extensions)
Algorytm przetwarzania na 7-bitowe kody ASCII informacji graficznych, dz
więkowych i wideo.
Umożliwia to przekaz tego rodzaju informacji zwykłą pocztą elektroniczną.
Mirror site
Serwer FTP o zawartości identycznej (na bieżąco uaktualnianej) z zawartością innego,
popularnego serwera FTP. Adres w Internecie zawierający kopię zasobów z innych miejsc sieci,
na ogół trudniej dostępnych, ze względu na dużą liczbę zgłoszeń. Często terminem mirror
określa się także także bli%3ńniaczy dysk. W wypadku, gdy mamy nie tylko dwa identyczne
(logicznie) dyski ale i oddzielne kontrolery, zamiast o technice mirroringu dysków mówimy o
duplexingu.
Modem (ang. MOdulator/DEModulator)
Urządzenie pozwalające na transmisje danych z komputera poprzez linie telefoniczną do
drugiego modemu. Modem może być urządzeniem wewnętrznym (w postaci karty) lub
zewnętrznym podłączanym kablem do interfejsu w komputerze.
Moderator
Osoba moderująca (nadzorująca) wypowiedzi użytkowników listy dyskusyjnej. Moderator ma
szerokie uprawnienia do zmian, a nawet usuwania zawartości poczty elektronicznej, kierowanej
do subskrybentów.
Mosaic
Nazwa jednej z przeglądarek WWW przeznaczonej dla środowiska MS Windows.
Mostek wideokonferencyjny zob. MCU
MP3
(MPEG Layer 3) format plików d%3ńwiękowych, MPEG (Motion Picture Experts Group) stosuje jako
standard tę technikę kompresji, nazywaną bardziej oficjalnie MP3-1 Audio Layer 3. Sama
technika, pozwalajaca na ok. 10-krotne zmniejszenie rozmiaru pliku została opracowana w
Instytucie Fraunhofera w r. 1991.
MPEG (Motion Picture Experts Group)
Zespół powołany w ramach International Standard Organization i International Electrotechnical
Commision, także standard kompresji obrazów wideo (standard MPEG-1) i przekazów
telewizyjnych kodowanych (standard MPEG-2).
Mesg (skrót od message ang. wiadomość)
Jest to tekst przeznaczony tylko dla jednej osoby i tylko ta go zobaczy której go wyślemy.
MUD (Multiple User Dimension, Multiple User Dungeon)
Jest interaktywnym środowiskiem dla wielu osób (np. graczy). Swoimi zasadami przypomina
(Internet Relay Chat), w którym określono reguły gry. W grze MUD stajesz się bohaterem
pewnej historii i współdziałasz wraz z innymi osobami grającymi w tej samej chwili.
Multimedia
A
ączenie wielu różnych mediów : tekstu, obrazów, dz
więku, wideo czy animacji.
Multimedialne Pomoce Dydaktyczne
Ze względu na dużą samodzielność uczniów (studentów) i ograniczone osobiste kontakty z
opiekunem w Edukacji Niestacjonarnej istotną rolę odgrywają pomoce dydaktyczne. Dlatego
przygotowanie materiałów dydaktycznych i wybór odpowiedniego nośnika informacji musi być
niezwykle staranny poprzedzony głęboką analizą zarówno funkcji dydaktycznej projektowanych
materiałów jak i aspektów ekonomicznych związanych z wyborem nośnika informacji oraz
organizacyjnej formuły kursu. Proces opracowania dobrego zestawu materiałów
multimedialnych dla kursu (przedmiotu lub ich grupy) jest długotrwały (rok do dwóch lat) i
kosztowny (nawet kilkaset tysięcy złotych), dlatego w krajach od dawna stosujących opisane
wyżej techniki nauczania wykształciły się specjalne i wieloetapowe procedury ich
opracowywania.
MySQL
Najpopularniejszy serwer bazodanowy, wyprodukowany przez firmę T.c.X DattaKonsultAB.
Udostępniany wraz z kodem z
ródłowym, na zasadach określonych w licencji GNU.
NASK - Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
Dostarczyciel usług internetowych w Polsce. NASK obsługuje głównie polskie środowiska
instytutów naukowych i wyższych uczelni.
Nauczanie asynchroniczne
Jest to taki rodzaj nauczania, w ramach którego uczniowie i nauczyciel nie muszą jednocześnie
być w tym samym miejscu i czasie w procesie edukacyjnym.
Nauczanie elastyczne
Jest skrajnym wariantem nauczania otwartego. Jest to system bardzo zindywidualizowany, w
którym uczeń (student) wspomagany przez opiekuna decyduje o sposobie i tempie
przyswajania wiedzy, a często również o programie kształcenia i kolejności uczenia się
poszczególnych przedmiotów.
Nauczanie otwarte zob. kształcenie otwarte.
Nauczanie synchroniczne
Jest to taki rodzaj nauczania, w ramach którego uczniowie i nauczyciel muszą być w tym
samym miejscu i czasie (tradycyjne nauczanie) lub w różnych miejscach w tym samym czasie.
Przeciwieństwem takiego nauczania jest nauczanie asynchroniczne, które nie wymaga
obecności uczniów i nauczyciela w tym samym miejscu i czasie w procesie edukacyjnym.
Net
Sieć - luz
ne połączenie wszystkich lub prawie wszystkich komputerów. Wykorzystywany do
określenia sieci tworzących Internet.
Netcasting (push)
Ciągłe dostarczanie informacji subskrybującym ją odbiorcom
Netscape
Nazwa jednej z najpopularniejszych obecnie przeglądarek WWW, przeznaczonej dla środowiska
MS Windows.
Newsletter
Elektroniczny biuletyn informacyjny dystrybuowany przez firmę drogą e-mail do jego
subskrybentów.
NT (Windows NT)
Jest to 32-bitowy, graficzny, wielozadaniowy i wieloprocesorowy system operacyjny firmy
Microsoft, dostępny na rynku w dwóch odmianach Windows NT Server i Windows NT
Workstation.
Ochrona antyspamowa
Jest to usługa polegająca na odrzucaniu korespondencji przychodzącej od znanych spamerów
tzn. osób zajmujących się wysyłką materiałów reklamowych. Materiały takie wysyłane są w
bardzo dużych ilościach i wystarczająco często aby doprowadzić do "zapchania" skrzynki
pocztowej.
ODBC (Open Database Connectivity)
Jest to norma definiująca specjalny interfejs programowy do wymiany informacji z bazami
danych.
Odsyłacz hipertekstowy zob. link
Op
Operator kanału posiadający uprawnienia do zarządzania nim. Ma prawo wykopać z kanału
człowieka nie zachowującego się kulturalnie, może dać komuś innemu opa. Słowem - człowiek
na kanale pierwszy po Bogu.
Opiekun (ang. Tutor)
Każdy ze szczególnych sposobów realizacji edukacji niestacjonarnej wymaga mniej lub bardziej
ścisłej współpracy uczącego się z opiekunem przez co znane nam pojęcie nabiera znacznie
szerszego niż obecnie znaczenia. Opiekun musi dobrze znać i rozumieć system w którym
pracuje (Otwartej Edukacji Niestacjonarnej). Do osiągnięcia pozytywnych efektów w pracy
niezbędna jest zdolność komunikacji, wyjątkowa cierpliwość do podopiecznych, dyspozycyjność
i spolegliwość. Opiekun powinien być doskonale zaznajomiony z tematyką kursu, który jest
przez niego prowadzony lecz nie musi być specjalistą (uczonym) w nauczanej dziedzinie. Jest
to specyficzna i nowa funkcja w systemie edukacyjnym. Opiekunowie nie muszą się rekrutować
spośród nauczycieli i miejscem ich pracy nie musi być koniecznie instytucja edukacyjna -
muszą natomiast być dyspozycyjni.
Page
Strona - jedna ze stron WWW, dokument HTML
Paid Mode - wersja płatna oprogramowania, wszystkie opcje dostępne, bez banera
reklamowego
Pakiet
Porcja informacji przesyłanej przez sieć. Każdy pakiet zawiera adres maszyny, do której został
skierowany, adres zwrotny i trochę innych danych.
Password
Hasło, wymagane przez większość systemów, zanim udostępnione zostaną ich zasoby.
PDF
Portable Document Format; jeden z najczęściej spotykanych formatów dokumentów w
Internecie. Do odczytu można użyć Adobe Acrobat Reader (dostępny pod adresem
http://www.adobe.com). Dokument przygotowany w formacie .pdf powinien mieć wygląd
niezależny od platformy sprzętowej i środowiska (w praktyce PDF dorównuje pod tym
względem TEX-owi). Kolejne wersje PDF, poczynając od 1.3, są coraz lepiej przystosowane do
pracy w Internecie.
PERL
Practical Report and Extraction Language- interpretowany język programowania, zewnętrznie
bardzo podobny do C/C++, dostosowany przez twórcę (Larry Wall, koniec lat 80-tych) przede
wszystkim do przetwarzania plików tekstowych. Obecnie (lato 2001) dostępny jest Perl 6 ze
znacznie zmienionym w stosunku do poprzedniej wersji kodem z
ródłowym a także z drobnymi
zmianami zewnętrznymi - np. wprowadzono notację kropkową zamiast operatora 'dereferencji'
"->", co upodobniło Perl do innych języków zorientowanych obiektowo (z konieczności kropka
nie gra dłużej roli operatora konkatenacji). Perl służy do administracji i oprogramowania WWW,
w tym do pisania tzw. skryptów cgi, stosowanych z kolei m.in. do opracowania danych
wpływających do bazy na serwerze np. jako formularze - por. ankietę na niniejszym serwerze.
Trudno uznać Perl za język szczególnie przyjazny; jest jednak tak uniwersalny i przy tym
rozpowszechniony, że warto go poznać, pomimo tego, że w ostatnich latach pojawiły się języki
pod wieloma względami wydajniejsze (m.in. ASP i php). Perl powstał w środowisku unixowym,
jednak niemal od razu został 'portowany' jako ActivePerl również do Win32. Pisany z 'małej
litery' perl oznacza zwykle program w języku Perl.
Peer to peer (każdy z każdym)
Równorzędna komunikacja komputerów poporzez sieć typu każdy z każdym.
Perl
Interpretowany język skryptowy, służący m. in. do pisania skryptów CGI.
PerlScript
Moduł typu ActiveX (silnik skryptowy), umożliwiający wykorzystanie Perla na tzw. ActiveX
Scripting Host (jesienią 98' takimi hostami były m. in. IIS3.0/4.0 i IE4.0x).
PHP (ang. Personal Home Page Tools)
Język skryptowy służący do tworzenia programów oraz interpreter wykonujący je po stronie
serwera (server-side scripting).
PINE (Pine Is Not Elm)
Popularny program do obsługi poczty elektronicznej w systemie operacyjnym UNIX.
Ping
Komenda ping pozwala sprawdzić połączenie internetowe poprzez wysłanie kontrolnego pakietu
do i ze zdalnego hosta. Przy uzyskanym połączeniu istnieje możliwość pokazywania statystyk
transmisji. Packet Internet Groper - protokół sprawdzający, czy wskazany komputer jest
dostępny w Internecie, poprzez wysyłanie pakietów pod odpowiedni adres; np.: ping
212.191.70.134 i nasłuchiwanie odpowiedzi (ping-pong). Podobno jednak termin ping nie
pochodzi od gry, lecz od nazwy sygnału sonaru na okrętach podwodnych.
Plug-in
Dosł. wtyczka. Program wspomagający przeglądarkę WWW, rozszerzający jej możliwości. Na
przykład plug-in Adobe Acrobat Amber pozwala oglądać z poziomu Netscape Navigatora pliki
publikacji elektronicznych Acrobata (PDF), czego nie potrafi zrobić sam Navigator. Obecnie
istnieje już (w końcu marca br.) ok. 40 programów tego typu, głównie współpracujących
z Navigatorem. Pojawiają się jednak także "wtyczki" dla Internet Explorera. Plug-iny pozwalają
oglądać pliki animacji, wideo, 3D, virtual reality, dokumenty Worda, grafikę wektorową itd.,
zwalniając z konieczności posiadania oprogramowania natywnego dla danego typu pliku (np.
Corela dla plików CMX czy Worda lub Word Viewera dla DOC) i bardzo wzbogacają możliwości
przeglądarki. "Wtyczka" albo "wtyczka programowa". Niewielki fragment oprogramowania
zwiększający możliwości głównego kodu. Por. zbiór wtyczek pod adresem:
http://www.download.com .
Pobieranie np. pliku zob. ściąganie
Poczta elektroniczna (e-mail)
Usługa oparta na urządzeniach telekomunikacyjnych, elektronicznych i oprogramowaniu,
pozwalająca na transmisję plików między komputerami, głównie tekstowych.
Poczta elektroniczna głosowa
Umożliwia przesyłanie komunikatów głosowych w postaci cyfrowej, jako wcześniej
spakowanych plików dz
więkowych lub łączności na bieżąco opartej na zasadzie telefonu. Poczta
głosowa wymaga znacznie większych szybkości przesyłania informacji niż poczta zwykła
elektroniczna, wykorzystująca tylko tekst. Komputer musi być dodatkowo wyposażony w
mikrofon, kartę dz
więkową oraz głośniki.
Poczta elektroniczna multimedialna
Umożliwia przesyłanie komunikatów (informacji) w postaci multimedialnej, tzn. zawierającej w
sobie dz
więk (pojedyncze dz
więki, mowa, muzyka), obraz (zdjęcie, rysunki, wykresy, grafiki)
oraz film (sekwencje animacji lub obrazów filmowych).
Podpis elektroniczny
Informacja stwierdzająca autentyczność dokumentów przesyłanych drogą elektroniczną.
Podstawowe aspekty bezpieczeństwa informacji: poufność (confidentiality), nienaruszalność
(integrity), zdolność oceny (accountability), dostępność (availlability).
Pogawędki (ang. chat)  w uczeniu na odległość pozwala na rozmowę pomiędzy dwoma
studentami lub studentem i nauczycielem. Najnowsze technologie pozwalają na prowadzenie
pogawędki nie tylko w trybie tekstowym, lecz także głosem (Voice over IP).
Połączenie komutowane
zwane Dial-up Link, Switched Line - tanie połączenie z Internetem nawiązywane poprzez
niededykowaną linię telefoniczną.
Połączenie konwencjonalne
na ogół duży komputer, w którego pamięci trzymane są różne pliki. Można do niego zadzwonić
i założyć sobie konto. Wówczas można pisać listy do innych użytkowników, ściągać i wysyłać
pliki. Nie ma możliwości połączenia z innym komputerem.
Portal
Witryna internetowa (serwis) zamieszczający informacje z różnych dziedzin. W przeciwieństwie
do vortala dostarcza podstawowe informacje z wielu dziedzin wiedzy jednocześnie, jednak
kosztem ich szczegółowości. Portale wertykalne - tj. pionowe czyli zagłębiające się szczegółowo
w dany temat.
Portal wertykalny zob. wortal
PostScript
Opis strony tekstu w specjalnym języku opracowanym przez firmę Adobe. Informuje on
drukarkę pracującą w tym standardzie o sposobie narysowania zawartości strony, wydając jej
polecenie, np. narysuj linię jednopunktową od punktu X do punktu Y. Pozwala to na bardzo
elastyczne zmiany rozmiarów dokumentów i czcionki, gdyż zmiana rozmiarów wymaga jedynie
wprowadzenia nowych liczb do opisu strony, resztą zajmuje się PostScript.
PPP
Point-to-Point Protocol - protokół służący do nawiązywania łączności z Internetem przy użyciu
modemu .
Protokół
Standard komunikacji obowiązujący w sieci komputerowej.
Protokół PPP (Point-to-Point Protocol)
Najpopularniejszy sposób połączenia z Internetem. Dzięki niemu komputer staje się, na czas
połączenia, pełnoprawną końcówką Internetu, kabel telefoniczny doń prowadzący
internetowym łączem. Taki sposób połączenia umożliwia bezpośrednie uruchamianie różnych
aplikacji umożliwiających korzystanie z usług internetowych.
Protokół PPTP (Point-to-Point Tuneling Protocol)
Niedawno udostępniony przez firmę Microsoft protokół komunikacyjny, który umożliwia
zestawianie w pełni bezpiecznych, wykorzystujących do łączności publiczne sieci transmisji
danych (np. Internet), wirtualnych połączeń z siecią korporacyjną.
Protokół SLIP (Serial Line Internet Protocol)
Protokól ten jest starszy i o wiele uboższy niż protokól PPP. Znakomicie nadaje się jednak do
komunikacji za pośrednictwem wolniejszych modemów, np. 9600 bps.
Provider (Internet provider - dostawca)
Dostawca usług internetowych, sprzedający dostęp do sieci dla użytkowników końcowych,
zobacz Internet Service Provider.
Proxy
Serwer pośredniczący, albo serwer proxy (zastępca, pełnomocnik)pozwala poprzez sieć lokalną
udostępnić Internet wielu komputerom za pośrednictwem jednego połączenia.
Przeglądarka WWW (ang. browser)
Program pozwalający przeglądać strony w World Wide Web, w trybie tekstowym lub
graficznym. Najpopularniejszym programem jest obecnie Netscape Navigator. Przeglądarki
różnią się zakresem interpretowanych znaczników języka HTML i szeregiem dodatkowym
możliwości - obsługa dodatkowych aplikacji, nawigacja, konfigurowanie itp.
Przeglądarka grupowa (ang. Group Browsing)
Pozwala na jednoczesne przeglądanie przez całą grupę zawartości stron. Praca ta jest
kierowana przez prowadzącego kurs. Narzędzie umożliwia interakcje między prowadzącym a
uczestnikami oraz w grupie uczestników.
Przekierowanie
Jest to usługa polegająca na przesyłaniu całej przychodzącej na daną skrzynkę pocztową
korespondencji pod inny adres.
Przeładowanie strony
Odświeżanie strony (ang. refresh). Często można to zrobić klawiszem funkcyjnym F5.
Przestrzeń wirtualna (ang. Virtual space)
Kawiarenki służące do wspólnych dyskusji studentów.
Przystań internetowa
Odmiana portalu, która według jej twórców oferuje dostęp do informacji własnych lub
przetworzonych, a nie odsyła użytkowników do innych miejsc; służy nie tyle pracy, co
rozwijaniu zainteresowań i rozrywce. To z
ródło informacji i miejsce spotkań.
PSTN (Public Switched Telephone Network)
Najstarsza, nadal funkcjonująca sieć telekomunikacyjna o charakterze publicznym.
Public domain
Bezpłatne oprogramowanie. Można je wykorzystywać i kopiować bez żadnych opłat. Często
autor, oprócz samego programu, dołącza również jego kod z
ródłowy. Status public domain nie
wymaga zachowania praw autorskich.
Push zob. Netcasting
Ramka (ang. frame)
Specjalny element dokumentu internetowego, wprowadzony w ramach Netscape Extensions
i interpretowany jedynie przez Netscape Navigatora (wiadomo też, że będą one widoczne
w Internet Explorerze 3.0). Użycie ramek pozwala dzielić ekran dokumentu na kilka odrębnych
okienek, zwykle powiązanych ze sobą odsyłaczami, co ułatwia nawigowanie
w skomplikowanych konstrukcyjnie dokumentach. Przykładem użycia ramek jest niniejszy kurs
- stale widoczna ramka ze spisem treści pozwala szybko sięgać do różnych stron całego kursu,
wprowadzanych za pomocą odsyłaczy do drugiej ramki. Użycie ramek nie pozbawia
użytkowników innych przeglądarek możliwości czytania dokumentu, dzięki konstrukcji
NOFRAMES, która zawiera "lustrzane" odbicie treści ramek.
Retakeover
Odbicie przejętego wcześniej kanału (patrz takeover).
Router
Urządzenie działające w warstwie sieciowej modelu ISO/OSI. Pozwala na kierowanie pakietów
zgodnie z zawartą w nich informacją adresową. Urządzenie stosuje się do łączenia sieci LAN
i sieci rozległych. Inaczej urządzenie, które funkcjonuje tak jak mostek, ale obsługuje
odmienne protokoły.
RSA (Rivest, Shamir, Adelman)
Algorytm kryptografii asymetrycznej opracowany w 1978 r. przez trzech naukowców (Rivest,
Shamir, Adelman). Jest stosowany w tzw. systemach klucza publicznego (public key
cryptosystem).
Ruter (ang. router)
Urządzenie komunikacyjne, sprzęgające sieci cyfrowe, dysponujący informacją o trasach
miejsc przeznaczenia. Funkcje routera mogą spełniać serwery wyposażone w odpowiednie
oprogramowanie.
Samokształcenie
Rodzaj szkolenia realizowanego przy pomocy systemu do kształcenia zdalnego zakładający
całkowity brak kontaktu ucznia z nauczycielem i innymi uczniami. Celem systemu jest
udostępnienie uporządkowanej wiedzy zorganizowanej w postaci kursu dostępnego przez
browser WWW oraz dostarczenie mechanizmów do jej samodzielnego sprawdzenia
(samokontrola dzięki self-testom). Nauka prowadzona w tempie wybranym przez uczącego się
(brak ograniczeń czasowych), bądz
z ograniczeniami (czasowymi i logicznymi np. lekcja
zostanie zaliczona dopiero po zdaniu testu) narzuconymi i kontrolowanymi przez system.
Zakłada się, że szkolenie tego typu kończy się sprawdzeniem wiadomości w oparciu o egzamin
przeprowadzony i następnie automatycznie sprawdzony przez system. Po zakończeniu
szkolenie istnieje możliwość automatycznego wystawienia dyplomu.
SCORM (ang. Sharable Content Object Reference Model)
Otwarty standard reprezentacji zawartości dydaktycznej opracowany przez ADL (Advanced
Distributed Learning). Standard zapewniający przenaszalności zawartości dydaktycznej
pomiędzy systemami różnych producentów oraz gwarantujący wielokrotne użycie
poszczególnych fragmentów kursu. Korzystanie ze standardu znacząco obniża koszt obsługi
kursów.
Serwer
Dedykowany system komputerowy wydzielony z sieci w celu realizowania usług na rzecz
innych. Przykładowo mogą to być usługi typu podawanie plików, obsługa drukarek,
archiwizacja danych, translacja protokołów, itp.
Serwer FTP
Oprogramowanie zarządzające zasobami usługi FTP udostępnianymi zdalnym i lokalnym
użytkownikom Internetu. Dostęp do serwera FTP może być zabezpieczony hasłem lub jest
wolny. W drugim przypadku hasło dostępu brzmi anonymous, guest itd.
Serwer poczty elektronicznej
Serwer służący do wysyłania, odbierania i gromadzenia poczty elektronicznej.
Serwer WWW
Serwer, na którym znajdują się strony WWW.
Shareware
Oprogramowanie, które może być kopiowane wyłącznie w celu wypróbowania programu przez
pewien czas, po upływie którego należy zapłacić określoną sumę pieniędzy autorowi lub
autorom tego programu.
Shell unixowy
Interpreter poleceń systemu unix. Po zalogowaniu się do systemu zazwyczaj nasze działania
nadzoruje proces shella. W zależności od tego jaki to shell, możemy stosować różne polecenia.
Sieci lokalne zob. LAN
Sieci miejskie zob. MAN
Sieci rozległe
Geograficznie rozproszone komputery i sieci lokalne łączone ze sobą. Zobacz WAN.
Simlock
Simlock jest to blokada zakładana przez operatora na telefon komórkowy. W ten sposób
uniemożliwia nam korzystanie z kart SIM innych operatorów.
Site
Witryna - położono w internecie, czasem zbiór powiązanych ze sobą stron WWW
Sklep internetowy (wirtualny sklep)
Określony adres w sieci WWW, który odnosi się do specjalnie przygotowanej strony (całego
ośrodka). Firma umieszcza tam wykazy produktów, jakie oferuje wraz z ich prezentacją oraz
cennikiem. Znajduje się tam także formularz zamówień, który trzeba wypełnić, gdy chce się
coś kupić.
Skrypt
Zestaw poleceń przeznaczonych dla programu użytkowego lub narzędziowego. Skryptem, albo
językiem skryptowym często nazywa się również język interpretowany.
Skrypt logowania (ang. login script)
Automatyczna procedura wykonująca uruchamiana podczas logowania się użytkownika do
sieci.
SLIP (ang. Serial Line Interface Protocol)
Protokół transmisji poprzez łącze szeregowe. Protokół uzupełnia TCP/IP tak, aby można było
przesyłać dane poprzez łącza szeregowe.
SMS
SMS czyli Short Meassage Service (pol. krótkie wiadomości tekstowe) to usługa dostępna we
wszystkich współczesnych telefonach komórkowych. Polega ona na tym, że ze swojego
telefonu możemy wysłać wiadomość w postaci tekstu na inny telefon komórkowy, obecnie
również e-mail do Internetu. Wiadomość ta nie może mieć jednak więcej niż 160 znaków.
Sniffing
Instalowanie programów przechwytujących dane.
Spam
Rozsyłanie korespondencji "niechcianej", łańcuszków szczęścia, innymi słowy śmieci
Spamming
Zarzucanie wybranej ofiary ogromną ilością listów elektronicznych.
Sponsored Mode - program darmowy, w pełni funkcjonalny z banerem reklamowym
Spoofing
Podszywanie się pod czyjś adres.
SSL (ang. Secure Sockets Layer)
Technologia SSL służy do ochrony transakcji poprzez umożliwienie bezpiecznego
komunikowania się i prowadzenia handlu elektronicznego w Internecie.
Strona początkowa (ang. home page)
Strona automatycznie wczytywana po uruchomieniu przeglądarki WWW. Netscape Navigator
pozwala ustalić stronę początkową (home page), ale jednocześnie uruchamiać przeglądarkę
z pustą stroną, bez konieczności łączenia się z siecią. Jest to wygodne np. wtedy, gdy sami
konstruujemy dokument internetowy i kontrolujemy jego wygląd w pracującej w tle
przeglądarce.
Strona WWW (ang. Web page)
Dokument zapisany w formacie HTML, dostępny do powszechnego użytku w sieci Internet
poprzez przeglądarki WWW.
Surfing
Pływanie po stronach WWW, czyli poruszanie się po sieci
Sygnatura (ang. signature)
Krótki tekst promocyjny, oraz informacje kontaktowe zawarte w stopce listu e-mail.
Szkolenie asynchroniczne
Rodzaj szkolenia realizowanego przy pomocy systemu do kształcenia zdalnego zakładający
brak bezpośredniego kontaktu ucznia z nauczycielem oraz innymi uczniami podczas
przyswajania poszczególnych partii materiału dydaktycznego. Celem systemu jest
udostępnienie uporządkowanej wiedzy zorganizowanej w postaci kursu dostępnego przez
browser WWW oraz dostarczenie mechanizmów do jej weryfikacji. Weryfikacja wiedzy
realizowana jest w oparciu o testy sprawdzane automatycznie przez system, jak również testy
oraz prace domowe sprawdzane przez nauczyciela. Dostępny jest mechanizm self-testów w
celu samodzielnego sprawdzenia wiedzy przez ucznia. Nauka prowadzona jest w tempie
kontrolowanym przez uczącego się, ale zgodnie z ograniczeniami narzuconymi przez
nauczyciela (plan pracy). Kontakt z nauczycielem (w celach konsultacyjno-organizacyjnych)
oraz innymi uczniami (w celach konsultacyjnych) realizowany jest przy pomocy narzędzi
komunikacyjnych asynchronicznych (e-mail, forum) oraz w określonych sytuacjach również
przy pomocy narzędzi synchronicznych (czat).
Szkolenie off-line
Szkolenia realizowane w warunkach braku bezpośredniego połączenia z systemem zdalnego
kształcenia LMS
Szkolenie on-line
Szkolenie w warunkach bezpośredniego połączenia z systemem zdalnego kształcenia LMS
Szkolenie synchroniczne
Rodzaj szkolenia realizowanego przy pomocy środowiska do kształcenia zdalnego pozwalające
uczestnikom kursu oraz nauczycielowi komunikować się swobodnie, tak jakby siedzieli obok
siebie w jednym pomieszczeniu (wirtualna klasa). Szkolenia tego typu zwane są również
szkoleniami w czasie rzeczywistym. Prowadzone lekcje mają charakter sformalizowany,
kontrolowany przez nauczyciela. Szkolenie synchroniczne może być wspierane kursem
dostępnym przez browser WWW.
Sztuczna sieć neuronowa
Jako obiekt badań sieci neuronowe stanowią bardzo uproszczony, ale bogaty i ciekawy model
rzeczywistego biologicznego systemu nerwowego. Składają się one z połączonych ze sobą
obiektów (umownie zwanych neuronami). Istotną cechą sieci takich elementów jest możliwość
uczenia się - to jest modyfikowania parametrów charakteryzujących poszczególne neurony w
taki sposób, by zwiększyć efektywność sieci przy rozwiązywaniu zadań określonego typu.
Szyfrowanie danych
Jedna z metod zabezpieczania danych przesyłanych przez sieć.
Ściana ogniowa (firewall)
Program filtrujący przenoszoną informację, przepuszczający do (i z) Internetu tylko
zadeklarowane wiadomości.
Ściąganie
Przesyłanie pliku ze zdalnej witryny do twego komputera. Czynność przeciwna to ładowanie,
tzn. przesyłanie pliku z własnego komputera na zdalny komputer.
Śmieszek (smiler, smiley)
Pomysłowy sposób umieszczania rysunków twarzy w listach poczty elektronicznej za pomocą
takich znaków jak :-), :->, :-( itd. - widoczne po obróceniu o kąt 90o. W zależności od
kontekstu śmieszek może wyrażać w liście różnorakie komentarze o uczuciach nadawcy.
Światłowód
Medium transmisyjne, zbudowane z czystego włókna kwarcowego wykonanego z dwutlenku
krzemu, służące do przesyłania informacji za pomoca światła.
Świstak
Polska nazwa dla gophera.
Tablica (ang. whiteboard)
Okno tekstowe (czasami także graficzne) pozwalające na współdzielenie tekstu widocznego dla
wszystkich uczestników kursu lub rysunków podobnie jak to ma miejsce w przypadku
tradycyjnej tablicy.
Takeover
Dosłownie przejęcie kanału przez osobę nieuprawnioną. Takeovery mają miejsce zazwyczaj w
nocy, kiedy większość operatorów śpi. Wtedy do akcji wchodzą skrypty wojenne oraz boty,
które próbują nielegalnie przejąć kontrolę nad określonym kanałem.
Targeting
Kierowanie reklamy do ściśle określonej grupy odbiorców np. z konkretnej dziedziny.
TCP/IP
Protokół komunikacyjny używany przez wszystkie komputery podłączone do Internetu do
rozsyłania pakietów w lokalnych i rozległych sieciach komputerowych. Jest to standardowy
protokół, na któeym się opiera Internet..
Telekomunikacja Polska (TP SA)
W chwili obecnej TP SA jest chyba jedynym darmowym (poza kosztami połączenia
telefonicznego) dostarczycielem usług internetowych w Polsce. Każdy, kto posiada modem,
może dzwoniąc pod ogólnopolski numer 0,202122 uzyskać dostęp do Internetu. W niektórych
miastach w Polsce połączenie z tym numerem odbywa się w cenie rozmowy lokalnej. TP SA nie
zakłada indywidualnych kont poczty elekronicznej.
Telematyka (telematics)
Termin ten został wprowadzony przez International Consultative Committee on Telephony &
Telegraphy na określenie nowych funkcji telekomunikacyjnych związanych z dziedziną
informatyki. Telematyka to połączenie informacji i technik komunikacyjnych. Dziedzina
zajmująca się wykonywaniem prac na odległość metodami telekomunikacyjnymi. W ramach
prac Komisji Europejskich aktualnie realizowanych jest szereg prac i projektów w dziedzinie
telematyki. Największe z nich dotyczą zastosowań telematycznych w rolnictwie, ochronie
środowiska, transporcie, medycynie i edukacji. Wiele prac i projektów realizowanych jest
również w ramach edukacji na odległość. Zakres usług telematycznych obejmuje: teleteks -
jest to udoskonalona wersja teleksu mającego wszystkie cechy nowoczesnej maszyny do
pisania, telefaks - łączność abonencka realizowana w sieci analogowej powszechnego użytku,
wideoteks - umożliwia przekazywanie znaków semigraficznych, poczta elektroniczna, poczta
głosowa.
Telepraca
Nowe podejście do formy organizacyjnej pracy, umożliwiające określonym pracownikom
wykonywanie obowiązków służbowych poza tradycyjnym miejscem pracy. Komunikacja z
miejscem pracy odbywa się za pomocą komunikacyjnych środków przekazu (telefon, telefaks,
poczta elektroniczna i głosowa ) oraz zdalnego dostępu do sieci komputerowych (np. telnet dla
sieci Internet) lub Remote Access Technology.
TELNET
Program pozwalający na zdalne logowanie się do innego komputera i emulowanie zawartości
jego ekranu tekstowego na ekranie maszyny lokalnej.
UWAGA: niektóre serwery nie zezwalają na korzystanie z tej usługi.
Telnet SSH
Usługa działa podobnie jak Telnet lecz dzięki szyfrowanej transmisji danych zmniejsza ryzyko
przejęcia dostępu do serwera przez osoby niepowołane
Traceroute
Pozwala na sprawdzenie drogi wysyłania pakietów pod określony adres sieci.
Teleteaching
Metoda nauczania na odległość z wykorzystaniem najnowszych środków telekomunikacyjnych
(satelitarnych, ISDN, telewizji satelitarnej).
Telewizja interaktywna IVOD (Interactive Video on Demand)
Jedna z usług multimedialnych (wideokonferencja i wideodystrybucja) w środowisku
sieciowym.
Terminal wideokonferencyjny
Urządzenie wyposażone w akcesoria i umożliwiające przeprowadzanie wideokonferencji.
Terminale realizują połączenia zarówno w trybie punkt-punkt, jak i w trybie wielopunktowym.
Terminale dzielimy na: grupowe (pokojowe), kompaktowe (set-on box) i osobiste
(desktopowe).
Token
Niewielkie urządzenie elektroniczne otrzymywane przez posiadacza elektronicznego konta w
banku, generujące co jakiś czas według algorytmu znanemu tylko serwerowi banku ciąg cyfr.
Umożliwia ono identyfikacje klienta w kontaktach z wirtualnym oddziałem banku.
Topic
Jest to dowolny tekst ograniczony do 80 znaków, którego treść jest dowolna. Każdy kanał ma
swój topic i może on być związany np. z tematyką kanału lub zupełnie inną sprawą.
UMTS
System UMTS, inaczej Universal Mobile Telecommunications System, jest siecią komórkową
trzeciej generacji (3G). składającą się z dwóch niezależnych podsystemów, połączonych za
pomocą standardowego interfejsu lu. Podsystemy te noszą nazwę:
UMTS Terrestrial Radio Access Network (UTRAN) - naziemna sieć dostępu radiowego złożona z
Node B (Węzeł B), który jest odpowiednikiem stacji bazowej sieci GSM (GSM BTS) i kontrolera
sieci radiowej RNC (Radio Network Controller), będącym odpowiednikiem kontrolera stacji
bazowej sieci GSM (GSM BSC). Core Network - sieć szkieletowa. Odpowiednik GSM i NSS.
Unix
System operacyjny stosowany dawniej na komputerach typu mainframe, a teraz nawet na
personal. Na początku internet bazował na systemach unixowych, ale w chwili obecnej do
połączeń można używać nawet PC pracujący w DOS lub Windows czy też Macintosh. System
operacyjny UNIX, w odróżnieniu od DOS-a jest: wielozadaniowy - tzn. jeden komputer może
wykonywać wiele programów (zwanych procesami) równolegle, czyli w tym samym czasie,
wielodostępny, tzn. z jednym komputerem może pracować równolegle wielu użytkowników.
Każdy użytkownik w systemie UNIX posiada swój własny, unikatowy, identyfikator (nazwę,
login name). Identyfikator ten użytkownik podaje rozpoczynając pracę, czyli logując się na
swoje konto w systemie. Ponadto każdy użytkownik zabezpiecza (ze względów
bezpieczeństwa) swoje konto hasłem.
UPS (Uninterruptible Power System)
Zapasowe z
ródło zasilania, zawierające zestaw akumulatorów, stosowane w chwili zaniku
napięcia w sieci zasilającej i podtrzymujące pracę komputera przez pewen czas. Zawiera
układy elektroniczne, które są w stanie w czasie krótszym niż 5 ms załączyć rezerwę
zasilającą. UPS zabezpiecza nas przed nagłą utratą danych, wynikającą z braku energii w sieci
zasilającej.
URL (ang. Uniform Resource Locator)
Próba standaryzowania formatu zapisu adresów i lokacji w internecie. Najczęściej używany dla
opisania stron WWW. Przykładowe URL-e to: ftp://ftp.funet.fi/, http://www.gazeta.pl/,
news://news.nask.org.pl/, mailto:[e-mail]. Jest to jednorodny lokalizator zasobów
wskazujący adres miejsca.
USB (ang. Universal Serial Bus)
Uniwersalna magistrala szeregowa, czyli wspólny interfejs szeregowy dla wielu urządzeń takich
jak drukarki, skanery itp. O przepustowości do 12 Mb/s (megabitów na sekundę).
Usługodawca internetowy (ang. Internet provider)
Dostawca usług internetowych. Zazwyczaj firma posiadająca szybkie łącze ze światem i wiele
podłączeń telefonicznych. Modemem podłączamy się do takiej firmy i dzięki niej łączymy się
z dowolnym miejscem na świecie za cenę połączenia lokalnego. Usługodawca internetowy
zazwyczaj oferuje szeroką gamę usług za które pobiera odpowiednie opłaty.
USENET
Zbiór publicznych grup dyskusyjnych. Każdy, kto może wysłać listy, może uczestniczyć w tych
grupach. Każdy może również wysłać odpowiedz
na czyjąś wypowiedz
w grupie. Można nawet
sugerować utworzenie nowych grup.
Veronica (Very Easy Rodent - Oriented Netwide Index to Computerized Archives)
Program narzędziowy UNIX używany do przeszukiwania tytułów menu gopher w przestrzeni
gopher.
Vortal (ang. vertical industry portal)
Witryna internetowa (serwis), w którym struktura informacji jest tu nieco inna niż w
tradycyjnym portalu. Vortal zamieszcza informacje na jakis określony temat, od ogólników do
szczegółu.
VRML (Virtual Reality Modelling Language)
Język służący do opisu obiektów trójwymiarowych, zawierający połączenia. Wymaga dużej
mocy obliczeniowej w postaci specjalistycznego sprzętu do interpretacji animowanej sceny.
WAIS (Wide Are Information Server)
Rozproszony system pomocny przy przeszukiwaniu baz danych. Bazy danych, zawierające dużo
różnych informacji, organizowane są na wiele sposobów. Użytkownik WAIS nie musi uczyć się
wielu języków do przeszukiwań różnych typów baz danych. WAIS używa naturalnego języka
pytań do poszukiwania różnych dokumentów. Wynikiem każdego zapytania jest zestaw
dokumentów zawierających podane słowo, które można przejrzeć.
WAN (ang. Wide Area Network)
Fizyczna sieć komunikacyjna rozległa rozpostarta na dużym obszarze.
WAP
Wireless Application Protocol - protokół bezprzewodowego dostępu do informacji i urządzeń
(np. Internetu), opracowany przez WAP Forum http://www.wapforum.org/. Dostępny dla
telefonów z usługą WAP - takie telefony ma wg. f-my Forrester w roku 2004 posiadać 219
milionów użytkowników w Europie, czyli 1/3 populacji. W USA procent użytkowników WAP
wśród jednokomórkowców ma wzrosnąć w ciągu 12 miesięcy z 3% do 78% (Cap Gemini
America and Corechange Inc Boston). Przy pomocy usługi WAP można będzie nie tylko
sprawdzać godziny odjazdu pociągu relacji A
ódz
-Gdynia (odwołany) ale także odsłuchać
reklamówkę nowego albumu M.Fogga i wysłać kolorową e-pocztówkę do kuzyna w Gołdapi.
Jednym z ograniczeń WAP jest pojemność zwykłej kieszeni - ani ekran ani klawiatura nie mogą
być zbyt duże, choć w zasadzie można skonstruować ekran 'rozkładany'. Również pojemność
pamięci telefonów WAP może ulec zwiększeniu. Szybszą komunikację mają z kolei zapewnić
nowe technologie sieciowe - HSCD (high speed circuit switch data) i GPRS ( General Packet
Radio Service). Patrz także WAP.
Webmaster
Osoba opiekująca się serwerem WWW oraz osoba znająca język HTML i zajmująca się
tworzeniem stron WWW.
Webserver
Wydzielone oprogramowanie realizujące na serwerze usługi w zakresie przechowywania i
udostępniania stron WWW.
Web site
Zestaw zasobów WWW udostępniany przez indywidualny adres URL (zazwyczaj utożsamiany z
sewerem WWW).
Webring
Katalog skupiający strony (od kilkudziesięciu do kilkuset) o określonej tematyce, różniący się
jednak od katalogu tradycyjnego tym, że odwiedzając jedną ze stron należących do danego
webringu można z jej poziomu odwiedzić wszystkie pozostałe.
Whois
Usługa dostarczająca danych na temat ludzi i organizacji podłączonych do sieci. Możliwe są do
uzyskania następujące informacje: dla osoby: nazwa i adres instytucji, w której pracuje, nr
telefonu i faxu oraz adres e-mail, dla numeru sieci: nazwa instytucji, do której należy dana
sieć, nazwa sieci, do której jest ona dołączona oraz nazwiska osób administrujących tą siecią,
dla domeny: nazwa i opis instytucji, do której należy dana domena, nazwiska osób
administrujących, adresy serwerów obsługujących tę domenę oraz opcjonalnie lista
poddomen.
Wszystkie serwery whois gromadzą dane w zasadzie na temat organizacji, do której należą.
Przy znajdowaniu informacji nie korzystają one z innych serwerów, nie wiedzą również, gdzie
można znalez
ć informacje o innych instytucjach i organizacjach.
Wideokonferencje (video conferencing)
Wymiana informacji z wykorzystaniem dwukierunkowej komunikacji dz
więkowej i wizyjnej.
Obie strony: nauczyciel i uczniowie widzą się wzajemnie i mogą przesyłać do siebie
dokumenty.
Wielodostęp
System, w którym wielu użytkowników może pracować jednocześnie i korzystać ze wszystkich
jego zasobów.
Wielozadaniowość
Cecha systemu polegająca na umożliwieniu każdemu użytkownikowi uruchomienia wielu
procesów (programów) jednocześnie.
Windows NT (ang. Windows New Technology)
System operacyjny z rodziny Windows, przeznaczony do zaawansowanych zastosowań.
Windows NT w wersji 4.0 uznawany jest za stabilny i zapewniający dość wysoki poziom
bezpieczeństwa system operacyjny. Z tego powodu wykorzystuje się go w środowiskach
sieciowych - m.in. w gospodarce, finansach, zarządzaniu. Następcą Windows NT jest Windows
2000.
WinSock
Standartowy sposób pracy systemu Windows zgodnie z protokołem TCP/IP w przypadku
połączenia z Internetem typu SLIP.
Workflow (przepływ zadań)
Metoda określania procedur obiegu i przetwarzania obiegu dokumentów elektronicznych.
Oprogramowanie tej metody usprawnia pracę grup roboczych (workgroups).
Workgroups
Zespoły użytkowników pracujących wspólnie w sieci komputerowej, współużytkujących w
określony sposób pewne zasoby systemu, np. aplikacje, dokumenty czy też pocztę
elektroniczną.
Witryna wyszukiwarki
Strona WWW, która umożliwia przeszukanie zasobów Sieci pasujących do podanego przez
użytkownika wzorca.
Współdzielenie aplikacji
Pozwala nauczycielowi na podgląd i ingerencję w ekran studenta; to samo jest możliwe między
studentami.
Wyszukiwarka
Ogromna baza adresów internetowych, do której użytkownicy mają dostęp za pośrednictwem
strony WWW, która umożliwia budowanie zapytań i wyświetlanie ich rezultatów oraz może być
wykorzystywany do przeglądania baz danych lub indeksowania witryn WWW
WWW (World Wide Web)
Graficzny system informacyjny oparty na hipertekście (protokół HTTP - HyperText Transfer
Protocol), umożliwiającym przemieszczanie się pomiędzy dokumentami, które znajdują się na
różnych serwerach WWW na świecie.
Yahoo! (http//www.yahoo.com)
Najstarszy i jeden z bardziej popularnych amerykańskich katalogów stron WWW, zawierający
różne wiadomości.
Zakładka zob. Bookmark
Załącznik
(ang attachment) plik, który został zakodowany jako tekst w formacie ASCII, a następnie
dołączony do listu elektronicznego.
Zapora ogniowa (firewall)
Element ochrony i kontrolny, umieszczany na styku dwóch sieci, aby uniemożliwić niepożądany
dostęp do np. lokalnej sieci z zewnątrz sieci.
Zdalny dostęp (Remote Access)
Możliwość uzyskania dostępu do zasobów sieci, użytkownika nie podłączonego bezpośrednio do
tej sieci. Zdalny dostęp jest realizowany poprzez emulację terminala, zdalną kontrolę itd.