DEFINICJE ZDROWIA PSYCHICZNEGO
Brak zaburzeń psychicznych
Zdolność do działań produktywnych i efektywnych
Zdolność do harmonijnego współżycia z otoczeniem
Zdolność przystosowywania się
Zdolność do wielopłaszczyznowego rozwoju
Psychiczny, biologiczny, społeczny dobrostan (WHO)
Stan dobrego emocjonalnego samopoczucia,
umożliwiający sprawne funkcjonowanie w kręgu swego
społecznego otoczenia, uzyskiwanie satysfakcjonujących
osiągnięć i rozwój osobowości (amerykańska)
POZYTYWNE WSKAZNIKI
ZDROWIA PSYCHICZNEGO
Satysfakcja z zycia (ogólna i z poszczególnych sfer
 praca, dzieci, rodzina, sytuacja finansowa rodziny,
sposób spedzania wolnego czasu itd.)
Wola zycia
Poczucie szczescia i ocena dotychczasowego zycia
Czestosc doswiadczania pozytywnych emocji
Energia i witalnosc
NEGATYWNE WSKAy
NIKI
ZDROWIA PSYCHICZNEGO
Dystres psychologiczny  częstość odczuwania
niektórych powszechnych dolegliwości lub
negatywnych emocji (np. zdenerwowanie)
Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych
Zapadalność na zaburzenia psychiczne
Ryzyko zachorowania
Umieralność
Spożycie środków psychoaktywnych
Spożycie środków psychotropowych
Samobójstwa
WSKAy
NIKI ROZPOWSZECHNIENIA
I ZAPADALNOŚCI  RODZAJE
I. Rzeczywiste: ustalone na podstawie badań populacji
generalnej. Zarejestrowane: najczęściej w opiece
podstawowej lub psychiatrycznej
II. Okresowe  najczęściej półroczne lub roczne.
W ciągu życia  do dnia badania.
Punktowe  obejmuje bardzo krótki okres.
III. Ogólne  w stosunku do całej populacji.
Specyficzne  w stosunku do frakcji badanej populacji
(np. kobiet)
METODY BADAC

ROZPOWSZECHNIENIA RZECZYWISTEGO
I. Badana populacja generalna:
- badanie wyczerpujące  obecnie sporadycznie
- próby populacji generalnej: typu  rodowodowego
(krewni osób z zaburzeniami psychicznymi),
kohorty urodzonych w określonym miejscu i czasie,
próby dobrane losowo.
Problemy: reprezentatywność próby dobranej
oraz zrealizowanej (odsetek przebadanych, różnice
struktury drop-outów i próby zrealizowanej)
METODY BADAC
ROZPOWSZECHNIENIA
RZECZYWISTEGO c.d.
II. Metody identyfikacji przypadków:
- bezpośrednia ocena przez psychiatrów
- badania dwuetapowe: screening , a następnie
badanie przez psychiatrę.
- badanie przy pomocy standaryzowanych, w pełni
strukturalizowanych kwestionariuszy wywiadu,
przeprowadzane przez wyszkolonego ankietera.
Najczęściej stosowany - CIDI, trwa 3 godziny.
Problemy identyfikacji przypadków: trafność
i rzetelność narzędzi.
METODY BADAC
ROZPOWSZECHNIENIA
RZECZYWISTEGO c.d.
III. Okres przeprowadzania badań  coraz dokładniejsze
kryteria diagnostyczne w kolejnych dekadach XX wieku
IV. Zakres uwzględnianych w badaniu zaburzeń
V. Struktura demograficzna badanych populacji
generalnych (np. ze znaczną frakcją ludzi młodych)
Generalnie konieczna jest ostrożność w porównaniach
międzynarodowych.
KLASYFIKACJA ZABURZEC

PSYCHICZNYCH ICD-10
1. Zaburzenia psychiczne organiczne
2. Zaburzenia spowodowane używaniem
środków psychoaktywnych
3. Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii i urojeniowe
4. Zaburzenia nastroju (afektywne)
5. Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią
somatyczną
6. Zespoły behawioralne, związane z zaburzeniami
fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi
KLASYFIKACJA ZABURZEC

PSYCHICZNYCH ICD-10 c.d.
7. Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
8. Upośledzenie umysłowe
9. Zaburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego)
10. Zaburzenia zachowania i emocji w dzieciństwie i wieku
młodzieńczym
11. Zaburzenia psychiczne bliżej nieokreślone
ORGANICZNE ZABURZENIA PSYCHICZNE
Otępienie: zaburzenia wyższych funkcji korowych (pamięć,
myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie). Zwykle też
osłabienie kontroli nad reakcjami emocjonalnymi i
zachowaniem.
Zespoły psychotyczne: charakteryzują się występowaniem,
między innymi, omamów i/lub urojeń.
Zaburzenia osobowości: znaczna zmiana
stałych wzorców zachowań z przed choroby, zwłaszcza
ekspresji emocji, potrzeb i popędów.
ZABURZENIA SPOWODOWANE
UŻYWANIEM ŚRODKÓW
PSYCHOAKTYWNYCH
Osobne klasy dla 10 rodzajów substancji,
dla każdej 9 zespołów zaburzeń, w tym:
Zespół uzależnienia: silna potrzeba przyjmowania
środka, trudności kontrolowania tego zachowania mimo jego
szkodliwych następstw, przedkładanie
przyjmowania środka ponad inne zajęcia, większa
tolerancja na dawkę środka.
Zespół abstynencyjny: po zaprzestaniu ciągłego
przyjmowania substancji.
Zaburzenia psychotyczne: omamy i/lub urojenia,
pobudzenie lub zahamowanie, lęk.
SCHIZOFRENIA, ZABURZENIA TYPU
SCHIZOFRENII I UROJENIOWE
Schizofrenia: podstawowe zakłócenia myślenia
i spostrzegania oraz niedostosowany i płytki afekt.
Dwie główne grupy objawów: wytwórcze (omamy i urojenia)
oraz deficytowe (spowolnienie ruchów, ograniczenie aktywności,
spłycenie afektu, bierność i brak inicjatywy, zubożenie
wypowiedzi, ubóstwo komunikacji pozawerbalnej, kontaktu
wzrokowego, niedostateczna dbałość o siebie,
ubóstwo zachowań społecznych).
Inne: uporczywe zaburzenia urojeniowe (np. paranoja)
i zaburzenia schizoafektywne.
ZABURZENIA AFEKTYWNE
Zespół maniakalny: dłużej utrzymujące się podwyższenie
nastroju, zwiększenie aktywności, wzmożone samopoczucie,
często zachowania lekkomyślne i nierozważne.
W ciężkich stanach urojenia i omamy.
Zespół depresyjny: obniżenie nastroju, ubytek energii,
zmniejszenie aktywności, zakresu zainteresowań,
odczuwania przyjemności. Zmniejszona samoocena
i pewność siebie. W stanach ciężkich wszystkie te objawy
są bardzo nasilone, częste jest poczucie winy,
myśli i próby samobójcze, mogą wystąpić omamy i urojenia.
ZABURZENIA AFEKTYWNE c.d.
Zespół maniakalny i depresyjny mogą być pojedynczymi
epizodami, albo składowymi następujących chorób:
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe: naprzemienne
występowanie zespołów maniakalnych i depresyjnych.
Zaburzenia depresyjne nawracające: powtarzające
się okresy depresji.
ZABURZENIA NERWICOWE,
ZWI
ZANE ZE STRESEM I
POD POSTACI
SOMATYCZN

Zaburzenia lękowe: podstawowym objawem jest lęk:
- Pojawia się w określonych sytuacjach, dlatego pacjent ich
unika. Są to fobie, np. agorafobia, fobie społeczne
- Stale towarzyszy choremu  lęk uogólniony
- Pojawia się napadowo, bez związku z sytuacją zewnętrzną
- lęk paniczny
ZABURZENIA NERWICOWE... c.d.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw):
natrętne myśli (obsesje) i/lub czynności przymusowe
(kompulsje). Myśli natrętne są stereotypowe, przykre dla
pacjenta, trudno im się oprzeć.
Czynności natrętne to stereotypowe i wielokrotnie powtarzane
zachowania, często uważane przez chorego za bezsensowne,
ale próby zaniechania tych zachowań powodują bardzo silny
lęk. Większość czynności dotyczy czystości (np. mycie rąk),
porządkowania i sprawdzania wszystkiego.
ZABURZENIA NERWICOWE... c.d.
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne:
bezpośrednia konsekwencja ostrego, ciężkiego stresu lub
trwałej sytuacji urazowej. Wyróżniamy: ostrą reakcję,
zaburzenia stresowe pourazowe, zaburzenia adaptacyjne
(np.szok kulturowy, żałoba) i inne.
Zaburzenia pod postacią somatyczną:
powtarzające się objawy somatyczne z uporczywym
żądaniem badań lekarskich, pomimo ich negatywnych
wyników.
Inne zaburzenia: dysocjacyjne, neurastenia itp.
ZESPOA
Y BEHAWIORALNE ZWI
ZANE
Z ZABURZENIAMI FIZJOLOGICZNYMI
I CZYNNIKAMI FIZYCZNYMI
Zaburzenia odżywiania się: głównie jadłowstręt
psychiczny (Anorexia nervosa) i bulimia (bulimia nervosa).
Anoreksja: celowa utrata wagi, związana z lękiem przed
otyłością. Pacjenci stosują znaczne ograniczenia w diecie,
prowadzą intensywne ćwiczenia fizyczne, stosują leki
tłumiące łaknienie. Często jest przyczyną poważnych
chorób somatycznych.
ZESPOA
Y BEHAWIORALNE... c.d.
Bulimia: okresowe nawroty żarłoczności i nadmierna
koncentracja na kontroli wagi ciała. Typowe jest
prowokowanie wymiotów lub zażywanie środków
przeczyszczających po epizodzie przejedzenia się.
Inne zespoły behawioralne: nieorganiczne zaburzenia snu,
nieorganiczne zaburzenia seksualne (np. awersja seksualna),
nadużywanie substancji nie powodujących uzależnienia.
ZABURZENIA OSOBOWOŚCI
I ZACHOWANIA DOROSA
YCH
SPECYFICZNE ZABURZENIA OSOBOWOŚCI:
głębokie zaburzenia, które nie są następstwem uszkodzenia
mózgu, obejmują kilka wymiarów osobowości, zwykle są
skojarzone z odczuwaniem znacznej przykrości osobistej
i słabymi więziami społecznymi. Są to między innymi:
Osobowość paranoiczna: nadmierna wrażliwość na
niepowodzenia, niezdolność do wybaczania zniewag, nie
uzasadniona podejrzliwość.
ZABURZENIA OSOBOWOŚCI
I ZACHOWANIA ... c.d.
Osobowość schizoidalna: ograniczenie zdolności
do wyrażania uczuć, wycofanie z kontaktów emocjonalnych i
społecznych.
Osobowość anankastyczna: niepewność, wątpliwości,
perfekcjonizm.
ZABURZENIA NAWYKÓW I POP
DÓW:
powtarzające się irracjonalne zachowania, z trudem
kontrolowane, zazwyczaj szkodzące interesom pacjenta
i innych ludzi (np. patologiczny hazard, podpalanie, kradzieże).
ZABURZENIA OSOBOWOŚCI
I ZACHOWANIA... c.d.
ZABURZENIA IDENTYFIKACJI PA
CIOWEJ:
transseksualizm (pragnienie zmiany płci) oraz
transwestytyzm (przebieranie się w odzież płci przeciwnej)
ZABURZENIA PREFERENCJI SEKSUALNYCH:
fetyszyzm (przedmioty wywołują podniecenie seksualne),
ekshibicjonizm (eksponowanie obcym narządów płciowych),
pedofilia (kontakty seksualne osoby dorosłej z dziećmi)
i inne.
Uwaga: Orientacja seksualna jako taka nie jest
zaburzeniem psychicznym.
UPOŚLEDZENIE UMYSA
OWE
Zahamowany lub niepełny rozwój umysłowy, wyrażający
się przede wszystkim w upośledzeniu umiejętności
ujawniających się w okresie rozwojowym, stanowiących
o ogólnym poziomie inteligencji, tzn. zdolności poznawczych,
mowy, motorycznych i umiejętności społecznych.
Wyróżnia się upośledzenie lekkie, umiarkowane,
znaczne i głębokie.
ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHICZNEGO
(PSYCHOLOGICZNEGO)
Upośledzenie lub opóz
nienie rozwoju niektórych funkcji.
Rozwija się zwykle wcześnie i stopniowo zmniejsza w miarę
rozwoju dziecka.
Specyficzne zaburzenia rozwoju: mowy i języka
(np. artykulacji), umiejętności szkolnych (np. czytania),
funkcji motorycznych.
Całościowe zaburzenia rozwojowe: np. autyzm, w którym
są upośledzone interakcje społeczne, komunikacja i
zachowania.
ZABURZENIA ZACHOWANIA I EMOCJI
ROZPOCZYNAJ
CE SI
ZWYKLE
W DZIECIC
STWIE I WIEKU MA
ODZIEC
CZYM
Grupa ta obejmuje:
- Zespoły nadpobudliwości ruchowej
- Zaburzenia zachowania (uporczywe i powtarzające się
zachowania aspołeczne, agresywne i buntownicze)
- Zaburzenia emocjonalne (głównie lękowe)
- Inne (np. tiki, jąkanie się)
RZECZYWISTE ROZPOWSZECHNIENIE
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH (roczne)
Populacja ogólna
Wszystkie zaburzenia 16-25%
Schizofrenia 1%
Zaburzenia afektywne 2-8%
Fobie 9%
Lęk uogólniony 3-5%
Lęk paniczny 2-3%
Bulimia 1-4% pop. kobiet
Upośledzenie umysłowe 1%
RZECZYWISTE ROZPOWSZECHNIENIE
ZABURZEN PSYCHICZNYCH c.d.
Populacja w wieku podeszłym
Wszystkie zaburzenia 18-25%
Zaburzenia afektywne 9-15%
Otępienie 5%
ROZPOWSZECHNIENIE ZAREJESTROWANE
W OPIECE PSYCHIATRYCZNEJ.
POLSKA 1999 i 2003
Wskaz
niki na 100 000 populacji generalnej
Opieka ambulatoryjna
1999 2003 Porównanie
N= 890 090 N= 1 289 391 1999 = 100%
Wszyscy leczeni 2303 3376 147%
Schizofrenia 255 320 125%
Zaburz. afektywne 401 631 157%
Zaburz. nerwicowe 585 841 144%
ROZPOWSZECHNIENIE ZAREJESTROWANE
W OPIECE PSYCHIATRYCZNEJ.
POLSKA 1999 i 2003 c.d.
Wskaz
niki na 100 000 populacji generalnej
Opieka szpitalna
1999 2003 Porównanie
N= 156 681 N= 196 442 1999=100%
Wszyscy leczeni 405 514 127%
Schizofrenia 80 83 103%
Zaburz. afektywne 48 60 126%
Zaburz. nerwicowe 32 46 145%
STRUKTURA DIAGNOSTYCZNA LECZONYCH
W PLACÓWKACH PSYCHIATRYCZNYCH
POLSKA 2003
Ambulatoryjne Szpitalne
Osoby Osobodni
Zaburzenia organiczne 11 15 14
Zaburz. alkoholowe itp. 15 36 22
Schizofrenia 10 16 31
Zaburz. afektywne 19 12 10
Zaburz. nerwicowe 25 9 5
Upośledzenie umysłowe 2 2 3
Pozostałe 18 10 15
ZAPADALNOŚĆ ZAREJESTROWANA
W PLACÓWKACH PSYCHIATRYCZNYCH
POLSKA 1999 i 2003.
Wskaz
niki na 100 000 populacji generalnej
1999 2003
Ambulatoryjne (N= 275 532) (N= 372 227)
713 974
Szpitalne (N=71 353) (N=87 844)
185 230
MODEL HUXLEYA I GOLDBERGA
drogi do psychiatry
Poziom I: Rzeczywiste rozpowszechnienie zaburzeń
psychicznych. Czynniki warunkujące przejście do
następnego poziomu:
- rodzaj i ciężkość objawów
- stopień stresu pacjenta, spowodowanego objawami
- wyuczone wzorca radzenia sobie przez pacjenta z chorobą
- stopień tolerancji zaburzeń w środowisku pacjenta
- postawa krewnych wobec jego zaburzeń
- dostępność opieki medycznej
- możliwość opłacenia pomocy medycznej przez chorego
MODEL HUXLEYA I GOLDBERGA c.d.
Poziom II:
Rozpowszechnienie zarejestrowane w opiece podstawowej.
Czynniki warunkujące przejście do następnego poziomu:
- rodzaj i ciężkość objawów pacjenta
- sytuacja życiowa pacjenta
- umiejętności i postawy lekarza pierwszego kontaktu:
czynniki osobowościowe, umiejętność prowadzenia wywiadu i
diagnozy psychiatrycznej, postawy wobec zaburzeń
psychicznych
MODEL HUXLEYA I GOLDBERGA c.d.
Poziom III: Opieka podstawowa:
osoby wymagające leczenia specjalistycznego.
Czynniki warunkujące przejście do następnego poziomu:
- rodzaj i ciężkość objawów pacjenta
- postawy rodziny i pacjenta wobec leczenia psychiatrycznego
- cechy lekarza pierwszego kontaktu: zaufanie do własnych
umiejętności prowadzenia leczenia psychiatrycznego,
ocena dostępności i jakości usług psychiatrycznych,
postawy wobec psychiatrów i leczenia psychiatrycznego
Poziom IV: Rozpowszechnienie zarejestrowane w opiece
psychiatrycznej
CZYNNIKI RYZYKA
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Płeć
Zaburzenia afektywne: większość około dwukrotnie częściej
u kobiet niż u mężczyzn.
Zaburzenia lękowe: ponad dwukrotnie częściej u kobiet.
Anoreksja: 6-12 razy częściej u kobiet.
Bulimia: 10 razy częściej u kobiet.
Zaburzenia spowodowane używaniem substancji
psychoaktywnych: znacznie częściej u mężczyzn.
Specyficzne zaburzenia osobowości: nieco częściej u mężczyzn.
CZYNNIKI RYZYKA
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH c.d.
Wiek
Schizofrenia: najwyższe ryzyko zachorowania przed 30
rokiem życia. Najwyższe rozpowszechnienie w wieku 25- 44 lat.
Zaburzenia afektywne: ryzyko choroby znacznie wzrasta
po 45 roku życia.
Anoreksja: najwyższe ryzyko zachorowania 14-18 lat.
Demencja w wieku podeszłym: rozpowszechnienie
w grupie 65-69: 0,8%, w grupie ponad 90 lat 29-50%.
CZYNNIKI RYZYKA
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH c.d.
Miejskie/wiejskie środowisko zamieszkania:
ryzyko dystresu większe u mieszkańców miast.
Dawniej wyższe też było rozpowszechnienie zaburzeń
psychicznych, obecnie nie ma różnic między tymi środowiskami.
Stan cywilny /mieszkanie samotnie lub z rodziną: ryzyko
dystresu wyższe u osób mieszkających samotnie.
W wielu krajach większe też jest w tej grupie ryzyko zaburzeń
afektywnych.
CZYNNIKI RYZYKA
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH c.d.
Czynniki ekonomiczne
Bezrobocie: u bezrobotnych wyższy poziom dystresu,
a w niektórych krajach również częstsze są zaburzenia
afektywne.
Niski dochód: u słabo zarabiających wyższe ryzyko dystresu
Kryzysy ekonomiczne: powodują wzrost rzeczywistego i
zarejestrowanego rozpowszechnienia zaburzeń
(wyjątek Polska 1981).
Migracje: zwiększają ryzyko zaburzeń adaptacyjnych
i depresyjnych.
PRZEBIEG ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
- Należą do grupy chorób przewlekłych, o znacznej częstości
występowania (w ciągu życia blisko 50%).
- Typowo zaczynają się we wcześniejszym wieku niż inne choroby
przewlekłe: zaburzenia lękowe średnio w wieku nastoletnim,
afektywne i związane z używaniem substancji między 20 a 25,
schizofrenia  ponad połowa przed 30 rokiem życia.
- Należą do najbardziej upośledzających funkcjonowanie
spośród chorób przewlekłych.
PRZEBIEG ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
c.d.
Otępienie: u około 10% chorych odwracalne.
Schizofrenia: częste nawroty objawów wytwórczych.
Po około 5 latach od początku choroby u większości
(60-70%) choroba się stabilizuje.
Możliwe są kolejne nawroty, ale nie pogarszają trwale stanu
chorego (nie nasilają objawów deficytowych),
możliwe nawet wyraz
ne poprawy.
Po 8-20 latach choroby w dobrym stanie 25%,
a w złym 35% chorych.
PRZEBIEG ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
c.d.
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe:
u 90% chorych po pierwszym epizodzie są następne.
Średnia liczba nawrotów od 6-10 (rozstęp 2-30).
U 40% przebieg remitujący, z długimi remisjami u około 10%
chroniczny, u 15  20% naprzemienny.
Zaburzenia depresyjne nawracające:
średnio 3-4 nawroty w ciągu życia, długość nawrotu 6-9
miesięcy. U 12-30% zaburzenia przewlekłe.
Choroby somatyczne częstsze w tej grupie
niż w populacji generalnej.
PRZEBIEG ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
c.d.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne: schorzenie
przewlekłe, u około 2% występują okresy remisji.
Anoreksja: średni czas trwania choroby 5 lat.
Całkowite wyleczenie u 15%, brak poprawy u 25%
chorych, 18% umiera (samobójstwo lub choroby somatyczne).
ZABURZENIA PSYCHICZNE
A SAMOBÓJSTWA
WHO: na świecie rocznie milion osób odbiera sobie życie.
Dwa podejścia do genezy samobójstw:
- wiążą się z patologią jednostki (zaburzenia psychiczne)
- są przejawem patologii społecznej (np. Durkheim 
egoistyczne, altruistyczne, anomiczne, fatalistyczne)
Podejście pośrednie: szczególna interakcja czynników
środowiskowych i trudnych problemów jednostki,
które u znacznego odsetka osób pozostają w związku
z zaburzeniem psychicznym.
ZABURZENIA PSYCHICZNE
A SAMOBÓJSTWA c.d.
Wśród osób, które odebrały sobie życie dominują chorzy
z różnymi postaciami depresji (około 50-80%), zwłaszcza
osoby z wysokim poziomem lęku i niepokoju, poczucia winy i
przekonań o nadchodzących nieszczęściach.
Te ostatnie objawy mogą być przyczyną tzw. samobójstw
rozszerzonych (zabójstwo osób bliskich i samobójstwo).
Znaczący też jest udział osób uzależnionych od alkoholu
i chorych na schizofrenię.
ZABURZENIA PSYCHICZNE
A SAMOBÓJSTWA c.d.
Nawet u osób z depresją choroba nie jest jedyną
przyczyną decyzji samobójczej (u chorych z poważnymi
depresjami samobójstwo jest przyczyną 15-25% zgonów,
samobójstwa zdarzają się głównie na początku i na końcu
fazy depresyjnej).
Inne czynniki ważne dla decyzji samobójczej to trudne relacje
z otoczeniem, np. osamotnienie, brak wsparcia społecznego,
zagrożenie bytu materialnego.
ZABURZENIA PSYCHICZNE
A SAMOBÓJSTWA c.d.
Samobójstwa mało lub wcale nie związane z zaburzeniami
psychicznymi:
- Rezygnacyjne/fatalistyczne: np. u osób z ciężkimi,
nieuleczalnymi chorobami somatycznymi
i dolegliwościami bólowymi
- Samobójstwa egzystencjalne: u osób, dla których
największym cierpieniem jest nuda, a które uważają,
że wszystkie silne przeżycia są już za nimi
ZABURZENIA PSYCHICZNE
A SAMOBÓJSTWA c.d.
Samobójstwa altruistyczne/obyczajowe: są wynikiem
zbyt silnej integracji ze społecznością.
Przykłady:
samobójstwa starców w społecznościach pierwotnych,
kamikadze, harakiri (honorowe wyjście z sytuacji nie do
zniesienia), sati w Indiach (oczyszczenie z win siebie
i męża za pomocą samoofiary).
Samobójstwa usiłowane  około 10-15 razy częstsze niż
dokonane.
SAMOBÓJSTWA DOKONANE W POLSCE
W LATACH 1991-2003.
Wskaz
niki na 100 000 ludności
1991 13,9
1995 14,3
2000 15,2
2003 15,3 (N = 5834)
Zgony w wypadkach drogowych N= 5640.
SAMOBÓJSTWA DOKONANE
W WYBRANYCH KRAJACH 2000-2002
Wskaz
niki na 100 000 ludności
Mężczyz
ni Kobiety Mężczyz
ni Kobiety
Litwa 80,7 13,1 Polska 26,7 4,3
Rosja 69,3 11,9 Czechy 26,0 6,3
A
otwa 48,4 11,8 Bułgaria 25,6 8,3
Estonia 47,7 9,8 Niemcy 20,4 7,0
Węgry 45,5 12,2 Australia 20,1 5,3
Finlandia 32,3 10,2 USA 17,1 4,0
Austria 30,5 8,7 Włochy 10,9 3,5
Grecja 5,7 1,6
TRENDY ROZPOWSZECHNIENIA
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Od kilkunastu lat w krajach Europy obserwuje
się wyraz
ny i progresywny wzrost rozpowszechnienia
wielu zaburzeń psychicznych, a zwłaszcza depresji,
zarejestrowanego w opiece psychiatrycznej.
Wpływają na to dwie grupy czynników: rosnąca
wykrywalność oraz rosnący rozmiar rzeczywistego
rozpowszechnienia.
TRENDY ROZPOWSZECHNIENIA... c.d.
Przyczyny rosnącej wykrywalności zaburzeń afektywnych:
- Zmiana kryteriów diagnostycznych, głównie ich poszerzenie
(w tym o dolegliwości nie zaliczane przedtem do zaburzeń
psychicznych)
- Poprawa edukacji zdrowotnej w mediach (wpływa
na wzrost świadomości społecznej i ułatwia decyzję
o kontakcie z lekarzem)
- Lepsze szkolenie lekarzy opieki podstawowej
- Poprawa dostępności opieki psychiatrycznej
- Poprawa regularności wizyt chorych
TRENDY ROZPOWSZECHNIENIA... c.d.
Przyczyny rosnącego rozpowszechnienia rzeczywistego
zaburzeń afektywnych:
- Wydłużenie średniego okresu życia populacji
- Większe nasilenie czynników społecznych sprzyjających
wystąpieniu lub zaostrzeniu się zaburzeń: coraz częstsze
migracje, wzrost liczby osób samotnych oraz bez
dostatecznego wsparcia społecznego, wzrost niepewności
ekonomicznej
- Częstsze przyjmowanie niektórych leków depresjogennych
z powodu chorób somatycznych
SPOA
ECZNE KONSEKWENCJE ZABURZEC

PSYCHICZNYCH
Według WHO cztery spośród sześciu pierwszych
przyczyn niesprawności stanowią zaburzenia psychiczne:
depresja, zaburzenia związane z nadużywaniem alkoholu
i zaburzenia afektywne dwubiegunowe.
Sama depresja jest przyczyną 12 lat niesprawności i jest
trzecią w kolejności przyczyną globalnego obciążenia
chorobami.
SPOA
ECZNE KONSEKWENCJE ZABURZEC

PSYCHICZNYCH c.d.
W dawnych krajach Unii koszt problemów ze zdrowiem
psychicznym szacuje się na 3-4% GNP,
(w tym opieki zdrowotnej 2%).
Koszt leczenia przewlekłych zaburzeń psychicznych jest
względnie wysoki w porównaniu z wieloma innymi chorobami,
tak np. koszt opieki nad osobą z przewlekłą depresją
(łącznie opieka, leki, niesprawność) jest czterokrotnie
wyższy niż w innych chorobach.
ZADOWOLENIE Z ŻYCIA
W KRAJACH EUROPY 2002
Przeciętne wartości zadowolenia z życia
w 16 krajach europejskich (badanie ESS, skala 0 - 10):
8,0 - 7,5: Szwajcaria, Finlandia, Szwecja, Norwegia,
Holandia, Irlandia
7,0 - 6,5: Anglia, Niemcy, Hiszpania, Słowenia, Izrael
6,4 - 5,8: Czechy, Grecja, Portugalia, Polska, Węgry
ZADOWOLENIE Z ŻYCIA c.d.
Polacy są najbardziej zadowoleni ze sfer:
dzieci, małżeństwo, koledzy, przyjaciele, miejscowość
zamieszkania, stosunki seksualne.
y
ródłem największego niezadowolenia są perspektywy
na przyszłość i ocena sytuacji w kraju.
Czynniki wpływające na zadowolenie Polaków:
wiek, sytuacja materialna, liczba przyjaciół,
ocena stanu zdrowia, funkcjonowanie gospodarki kraju,
funkcjonowanie demokracji.
POCZUCIE SZCZ
ŚCIA I WOLA ŻYCIA
POLAKÓW
Poczucie szczęścia  zbliżony poziom w roku 2000 i 2003:
szczęśliwych około 5%, dosyć szczęśliwych około 60%.
Wola życia  osoby, którym bardzo chce się żyć:
w roku 2000  59, rok 2003  58.
Zarazem wzrósł odsetek osób deklarujących brak chęci do
życia (z 10,8 do 11,8)