MAKROEKONOMIA
PIENI
DZ, BANKI,
POLITYKA MONETARNA
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PIENI
DZ, BANKI, POLITYKA MONETARNA
PIENI
DZ  środek za pomocą którego
można dokonywać wszelkich płatności
" powszechnie akceptowany
" płynny
" łatwo przenośny, łatwo podzielny
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PIENI
DZ, BANKI, POLITYKA MONETARNA
FUNKCJE PIENI
DZA
" ŚRODEK WYMIANY
" MIERNIK WARTOŚCI
" ŚRODEK PA
ATNICZY
" ŚRODEK TEZAURYZACJI
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
FUNKCJE PIENI
DZA
" środek wymiany (cyrkulacji)  obsługuje transakcje
kupna-sprzedaży
" miernik wartości (jednostka rozrachunkowa)
 w pieniądzu wyrażone wszystkie ceny, możliwość
porównywania cen dóbr
" środek płatniczy  zdolność do regulowania zobowiązań,
również płatności rozłożonych w czasie
" środek tezauryzacji  służy do gromadzenia bogactwa
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
MIARY (AGREGATY) PIENI
DZA
M0 = baza monetarna (pieniądz gotówkowy w obiegu
gotówka znajdująca się w bankach)
M1 = M0 + depozyty na rachunkach płatnych na
żądanie (a vista)
M2 = M1 + depozyty krótkoterminowe
M3 = M2 + depozyty długoterminowe
M4 = M3 + całość płynnych zasobów w gospodarce
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
MIARY (AGREGATY) PIENI
DZA
M4
M3
M2
M1
M0
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
PODAŻ PIENI
DZA = ilość pieniądza w gospodarce
(gotówka + depozyty)
PODAŻ PIENI
DZA = całkowita wartość znajdującego się
w obiegu zasobów pieniądza występującego w roli środka
wymiany
- wprowadzanie gotówki przez bank centralny do systemu
- kredyty udzielane bankom komercyjnym przez bank centralny
- kredyty udzielone swoim klientom przez banki komercyjne
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
REZERWA OBOWI
ZKOWA I MNOŻNIK
DEPOZYTOWY
BANKI KOMERCYJNE  depozyty kredyty kreacja pieniądza
BANK CENTRALNY  kontrola działalności banków
komercyjnych
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
REZERWA OBOWI
ZKOWA  określa jakie rezerwy
gotówkowe muszą utrzymywać banki komercyjne na mocy
decyzji BC
STOPA REZERW OBOWI
ZKOWYCH  relacja rezerw
gotówkowych do wkładów (depozytów)
R
r =
D
r - stopa rezerw obowiązkowych
R - rezerwy obowiązkowe
D - depozyty
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
Przykład: zakładając, że r = 10% oblicz ile nowych depozytów
może wykreować system bankowy z depozytu = 1000
REZERWY DEPOZYTY REZERWY DEPOZYTY
Bank I Bank II
Bank I Bank II
1000 1000 900 900
r. o. 100
r. o. 90
r. n. 900 r. n. 810
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
MNOŻNIKOWA KREACJA PIENI
DZA PRZEZ BANKI
BANK REZERWY
DEPOZYTY KREDYTY
KOMERCYJNY OBOWI
ZKOWE
BANK I 1000 900 100
BANK II 900 810 90
BANK III 810 729 81
" " " "
" " " "
" " " "
SYSTEM BANKOWY
10000 9000 1000
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
Relacja między nowymi DEPOZYTAMI a DEPOZYTEM
początkowym jest równa mnożnikowi depozytowemu (ąD)
1
ąD =
r
Ł nowych depozytów = depozyt początkowy *ąD
Ł nowych kredytów = kredyt początkowy *ąD
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
MNOŻNIK DEPOZYTOWY przedstawia logikę kreacji
pieniądza przez banki, w zależności od wysokości stopy
rezerw obowiązkowych (r) określa wysokość możliwej
kreacji pieniądza przez banki komercyjne
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
MNOŻNIK KREACJI PIENI
DZA
Zależność między podażą M1 a M0
M1 = GOTÓWKA + DEPOZYTY
M1 = C + D
C
a ponieważ:
c = c - stopa pieniądza gotówkowego
D
to C = c*D
stąd:
M1 = c*D+D
M1 = D(c+1)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
MNOŻNIK KREACJI PIENI
DZA
Zależność między podażą M1 a M0
M0 = GOTÓWKA + REZERWY
M0 = C + R
R
a ponieważ:
r =
D
to R = r*D
stąd:
M0 = c*D+r*D
M0 = D(c+r)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
PODAŻ PIENI
DZA
MNOŻNIK KREACJI PIENI
DZA
c+1
M1 D(c+1)
= =
M0 D(c+r) c+r
c+1
ąK =
c+r
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
POPYT NA PIENI
DZ
Motywy trzymania pieniądza
" MOTYW TRANSAKCYJNY
" MOTYW OSTROŻNOŚCIOWY
" MOTYW SPEKULACYJNY
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Popyt całkowity
POPYT NA PIENI
DZ
Funkcje banku centralnego
" bank emisyjny (wyłączna odpowiedzialność za emisję środków płatniczych)
" bank banków (wpływ na politykę finansową banków)
" bank państwa (obsługa bankowa budżetu państwa)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
RYNEK PIENI
DZA
i
Punkt E  równowaga na rynku pieniądza
a
odcinek ab
popyt transakcyjny
b
i max
odcinek bc
E
i E
popyt spekulacyjny
c d
i min
MD1
MS
M
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
RYNEK PIENI
DZA
i
Bank centralny regulując podaż pieniądza
wzrost DN
między punktami b i c może wpływać na stopę
a
procentową i kształtować popyt na pieniądz
spekaulacyjny
b
i E2
E
c d
MD2
MS
M
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
POLITYKA MONETARNA
BANK CENTRALNY
" odpowiedzialny za równowagę na rynku pieniężnym i towarowym
" kontroluje podaż pieniądza w gospodarce (koryguje dopływ i odpływ pieniądza)
INSTRUMENTY (NARZ
DZIA) POLITYKI PIENI
ŻNEJ
" operacje otwartego rynku
" stopa redyskontowa
" stopa rezerw obowiązkowych
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Polityka monetarna w zależności od sytuacji makroekonomicznej
RECESJA INFLACJA
Obniżanie stopy rezerw obowiązkowych Podwyższanie stopy rezerw obowiązkowych
Obniżenie stóp procentowych kredytów Podwyższanie stóp procentowych kredytów
udzielanych bankom komercyjnym udzielanych bankom komercyjnym
Zakup papierów wartościowych na otwartym Sprzedaż papierów wartościowych na otwartym
rynku rynku
DOPA
YW PIENI
DZA DO GOSPODARKI ODPA
YW PIENI
DZA Z GOSPODARKI
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek