Know how pytań o kwestie drażliwe cz. 2  techniki niebezpośrednie... http://nastrazysondazy.uw.edu.pl/know-how-pytan-o-kwestie-drazliwe-...
O projekcie Media Przetargi Metodologia badań
Kategoria:
Metodologia
Opublikowan
 Know how pytań o kwestie drażliwe cz. 2 
1 września 20
techniki niebezpośrednie
Udostępnij
Jak skłonić respondenta do tego, aby odpowiadał szczerze w pytaniach o kwestie
drażliwe? Co zrobić, żeby nie odmawiał udziału w badaniu, lub zwyczajnie w
odpowiedziach nie mijał się z prawdą? W poprzednim artykule na ten temat,
przytoczyliśmy najpopularniejsze techniki, których mogą użyć badacze i ankieterzy, aby
uzyskać większy odsetek odpowiedzi przy badaniu zachowań niepożądanych społecznie.
A ktua lności
Okazuje się, że wykorzystując wiedzę psychologiczną, badacze są w stanie wytworzyć w
ankietowanych poczucie większego komfortu przy udzielaniu nawet najtrudniejszych
odpowiedzi, a tym samym przyczynić się do zwiększenia efektywności badania.
Trzeba jednak przyznać, że techniki bezpośrednie mają pewne ograniczenia. Istnieje
wszak wiele sfer, w których nawet najbardziej doświadczony ankieter nie jest w stanie
uzyskać od badanych wiarygodnych odpowiedzi. Czy da się zminimalizować efekt
Ostatnie ar
ankieterski i sprawić, żeby respondenci nie wstydzili się szczerze odpowiadać na pytania?
Okazuje się, że istnieją narzędzia, które zapewniają pełną anonimowość, nawet kiedy
kwestionariusz jest wypełniany przez ankietera, a nie własnoręcznie przez respondenta.
Czy  nie wi
oznacza bra
Jedną z najciekawszych i szeroko opisywanych technik niebezpośrednich jest
wiedzy?
eksperyment z listą[1]. Pozwala on na oszacowanie skali mierzonego zjawiska przy
 Know how
jednoczesnym zapewnieniu respondentom anonimowości, nawet względem ankietera
kwestie dra
przeprowadzającego badanie. Jak działa ta metoda? Konstruowane są dwie listy
techniki nie
zachowań. Pierwsza zawiera jedno zachowanie, które jest przedmiotem zainteresowań
 Know how
badaczy, a druga tylko zachowania  kontrolne .
kwestie dra
jak zachęcić
Przykład:
do szczeryc
Ile z poniższych czynności wykonał/a Pan/Pani w ciągu ostatniego roku:
odpowiedzi
Wersja A
Pójście do teatru
Szukaj
Pozostawienie samochodu na płatnym parkingu
Pójście na przyjęcie organizowane przez znajomego z pracy
Wizyta u lekarza specjalisty
Wersja B
Pójście do teatru
Pozostawienie samochodu na płatnym parkingu
Danie klapsa dziecku
Pójście na przyjęcie organizowane przez znajomego z pracy
Wizyta u lekarza specjalisty
W najprostszym wariancie eksperymentu, próbę dzielimy na dwie jednakowe pod
względem liczebności części. Pierwsza połowa respondentów dostanie listę zawierającą
cztery czynności, a druga tę zawierającą również pytanie o przemoc wobec dziecka.
Respondenci mają podać liczbę zachowań, które ich dotyczą, ale nie ujawniają
ankieterowi, w których z nich brali udział. Średnie liczby zachowań dla każdej listy są
następnie porównywane, dzięki czemu możemy oszacować częstość występowania
interesującego nas zachowania. Ze względu na losowe przydzielenie respondentów do
grup, średnia wyliczona dla zachowań powtarzających się na obu listach powinna być w
1 z 3 2015-02-27 14:30
 Know how pytań o kwestie drażliwe cz. 2  techniki niebezpośrednie... http://nastrazysondazy.uw.edu.pl/know-how-pytan-o-kwestie-drazliwe-...
obu przypadkach zbliżona. Można zatem wskazać, że  nadwyżka średniej dla
p szons j l s
� 2013 owi ękraży eo nidtayż,ywynika z liczby osób, które doświadczały interesującego badacza Projekt i wy
Na st
zachowania (w tym przypadku przemocy wobec dziecka). Różnica między średnią
wyliczoną dla powiększonej listy zachowań i listy kontrolnej, stanowi oszacowanie
odsetka osób dopuszczających się społecznie niepożądanego zachowania. Trzeba
pamiętać jednak, że technikę dwóch list można stosować jedynie wtedy, kiedy mamy do
dyspozycji dużą próbę i nawet po podzieleniu jej na dwie części, dokładność oszacowań
będzie zadowalająca.
Inną niebezpośrednią metodą badania kwestii drażliwych jest Randomized response
technique (technika losowej odpowiedzi). Podobnie, jak eksperyment z listą, jest ona w
mniejszym stopniu narażona na wystąpienie obciążenia wyników związanego z efektem
społecznej poprawności, niż ma to miejsce w przypadku technik bezpośrednich. W tym
wypadku ankieter wie, jakiej odpowiedzi udzielił badany, ale nie wie, na jakie pytanie
odpowiadał. Jak to możliwe? W najprostszej wersji, ankieter prezentuje respondentowi na
ekranie laptopa dwa pytania, z których jedno ma charakter drażliwy i dotyczy
rzeczywiście interesującej badaczy kwestii, drugie natomiast jest neutralne, a jego
populacyjny rozkład jest znany. Oba pytania są formułowane w taki sposób, by można
było na nie odpowiedzieć  tak lub  nie .
Przykład:
Pytanie A: Czy urodził/a się Pan/Pani w miesiącu realizacji badania?
Pytanie B: Czy zdarzyło się Pani/Panu kiedyś uderzyć swoje dziecko?
Następnie ankieter prosi respondenta o przyporządkowanie do jednego z pytań symbolu
 orła , a do drugiego pytania symbolu  reszki w taki sposób by ankieter nie wiedział,
który symbol jest przypisany do konkretnego pytania. Na zakończenie ankieter rzuca
monetą i w zależności od tego czy wypadł  orzeł czy  reszka , prosi by respondent
odpowiedział na pytanie oznaczone przez ankietowanego danym symbolem. Respondent
udziela jedynie odpowiedzi  tak lub  nie , dzięki czemu nie zdradza, na które pytanie de
facto odpowiada.
Szacowanie odsetka odpowiedzi twierdzących na pytanie drażliwe przy wykorzystaniu
techniki losowej odpowiedzi jest nieco bardziej skomplikowane, niż w przypadku pytań
bezpośrednich, w których wystarczy zliczyć liczbę odpowiedzi twierdzących i podzielić ją
przez liczbę wszystkich udzielonych odpowiedzi. W przypadku techniki losowej
odpowiedzi nie ma takiej możliwości, gdyż w zbiorze danych uzyskujemy jedynie
informację o łącznym odsetku odpowiedzi twierdzących na oba pytania. Jednak dzięki
temu, że znamy (szacujemy) odsetek odpowiedzi twierdzących na pytanie neutralne,
możemy oszacować odsetek osób, które odpowiedziały twierdząco na pytanie drażliwe.[2]
Zalety powyższej techniki są oczywiste. Pozwala ona analizować kwestie na tyle delikatne,
że ich zbadanie za pomocą jakiejkolwiek innej techniki byłoby narażone na ogromne
niedoszacowanie. Niestety, nie jest ona wolna od pewnych ograniczeń. Jednym z nich
może być trudność w przekonaniu respondenta, że jego odpowiedz
rzeczywiście
pozostaje anonimowa. Część ankietowanych może podejrzewać, że jest jednak jakiś
 haczyk , zwłaszcza, że technika jest dość skomplikowana, a nieufność może być
wypadkową niezrozumienia jej mechanizmu. Tu równie ważna, co w technikach
bezpośrednich jest rola ankietera  ma on za zadanie w najprostszy i najbardziej
przekonujący sposób poinformować badanego, że nikt się nie dowie, na jakie pytanie
odpowiedział, a mimo to analizy będą miarodajne.
Innym problemem jest szerszy przedział ufności (błąd statystyczny) przy takiej samej
liczebności próby, niż w przypadku tradycyjnych pytań. Jest to spowodowane tym, że
błędem losowym obciążone są trzy etapy tego badania  szacowanie odsetka  orłów ,
odsetka odpowiedzi  tak na pytanie drażliwe oraz odsetka odpowiedzi  tak na pytanie
neutralne. Zachowanie respondentów udzielających odpowiedzi na pytanie drażliwe
staramy się określić znając ogólny rozkład odpowiedzi  Tak i  Nie (obserwowany w
próbie), wiedząc, że stosunek liczby respondentów odpowiadających na pytanie drażliwe
do liczby odpowiadających na pytanie kontrolne wynosi 50:50 (rozkład rzutu monetą)
oraz znając rozkład odpowiedzi na pytanie kontrolne (z założenia wiemy, jak powinny się
rozłożyć odpowiedzi osób, które wylosowały pytanie kontrolne). Ponieważ wszystkie
znane dane otrzymujemy z próby, dlatego są one obarczone błędem, który zawyża
niedokładność końcowego oszacowania. Bardziej złożone wersje eksperymentu z listą
starają się ograniczać ten problem.
Ostatnią kwestią, dotyczącą zarówno eksperymentu z listą, jak i techniki losowej
odpowiedzi jest brak informacji indywidualnych, przez co nie można przeprowadzić analiz
wielozmiennowych i sprawdzić korelacji zachowań podatnych na efekt społecznej
poprawności z innymi zmiennymi. Widać więc, że lista problemów przy użyciu technik
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej
2 z 3 2015-02-27 14:30
 Know how pytań o kwestie drażliwe cz. 2  techniki niebezpośrednie... http://nastrazysondazy.uw.edu.pl/know-how-pytan-o-kwestie-drazliwe-...
chce zostać zbadane .
Jeżeli zainteresowały Was techniki niebezpośrednie, zapraszamy do lektury tekstu Zdrady
i romanse. Perspektywa metodologiczna, Natalii Hipszoraz Social desirability po polsku,
prof. Antoniego Sułka, które możecie znalez
ć w publikacji Metoda i znaczenie.
Problematyka rozumienia w badaniach sondażowych.
[1] Lee R. M., Asking sensitive questions on surveys, w: Doing research on sensitive topic,
SAGE, 1993
[2] Więcej na temat wyliczania prawdopodobieństwa w tekscie Lee R. M., Asking sensitive
questions on surveys, w: Doing research on sensitive topic, SAGE, 1993
Lubię to!
Lubię to! 11
Polub ten post:
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej
3 z 3 2015-02-27 14:30