Czynniki fizyczne i techniczne
wpływające na wielkość dawki
Opracował: mgr inż. Dariusz Wrona
Cel rentgenodiagnostyki
Otrzymanie obrazu niosącego możliwie najwięcej informacji
diagnostycznych przy zachowaniu jak największych środków
ochrony pacjenta przed promieniowaniem jonizującym
Podstawy techniki rentgenowskiej
LAMPA RENTGENOWSKA
SPOSÓB ZASILANIA APARATU RENTGENOWSKIEGO
SPOSÓB ZASILANIA APARATU RENTGENOWSKIEGO
Wpływ wartości wysokiego napięcia na
natężenie promieniowania
GENERATOR WYSOKIEGO NAPI
CIA
Generator półfalowy
GENERATOR WYSOKIEGO NAPI
CIA
Generator pełnofalowy
GENERATOR WYSOKIEGO NAPI
CIA
Generator 6-wentylowy
GENERATOR WYSOKIEGO NAPI
CIA
Generator 12-wentylowy
GENERATOR WYSOKIEGO NAPI
CIA
Generator HF (wysokiej częstotliwości)
Wpływ parametrów fizycznych na natężenie
promieniowania
2
I = A�" Z �" Ia �"U
I  całkowite natężenie promieniowania
Z  liczba atomowa materiału anody
Ia  prąd płynący przez lampę
U  napięcie na elektrodach lampy
A  stała zależna od konstrukcji lampy
Wpływ zmiany parametrów fizycznych na ilość i
jakość wytwarzanego promieniowania
rentgenowskiego
Wysokie napięcie
większa wartość kVp �! większa przenikliwość promieniowania
Natężenie prądu
większe natężenie prądu �! większe natężenie promieniowania
Czas ekspozycji
dłuższy czas �! większe natężenie promieniowania
Wpływ parametrów fizycznych na ilość i jakość
wytwarzanego promieniowania rentgenowskiego
Odległość
FFD  ognisko - film
SID  z
ródło  receptor obrazu
TFD  obiekt - film
Natężenie promieniowania zależy odwrotnie proporcjonalnie
do kwadratu odległości
2x większa odległość �! 4x mniejsze natężenie promieniowania
Wpływ środków technicznych na wielkość dawki
Technika wykonywania badania
Kratki przeciwrozproszeniowe
Ograniczenie wiązki
Osłony
Filtracja
Projekcja P-A
Receptory obrazu
Zdjęcia powtarzane  analiza zdjęć odrzuconych
Technika wykonywania badania
Technika luki powietrznej (air-gap)
6   10 
15  25 cm
Technika wykonywania badania
Stosowanie uciskadeł i pasów
Badania w pozycji leżącej
Technika wysokonapięciowa
Kratki przeciwrozproszeniowe
Kratka równoległa (liniowa)
Kratka zbieżna (zogniskowana)
Ograniczenie wiązki promieniowania
Przysłona szczelinowa
Cylindry i tubusy
Kolimatory
Kolimatory z aktywnym ograniczeniem wiązki
Osłony
Odpowiedni dobór osłony
Fartuchy, osłony, rękawice, okulary
standard antyalergiczne jednorazowe kVp
31% 55% 54% 60
22% 43% 43% 80
16% 35% 35% 100
Osłony
Odpowiedni dobór osłony
Fartuchy, osłony, rękawice, okulary
Przykłady osłon stosowanych w radiologii stomatologicznej
Filtracja
Filtry
-własny lampy
-dodatkowe
aluminiowe (Al)
miedziane (Cu)
molibdenowe (Mo) i rodowe (Rh)
Projekcja P-A
Umiejscowienie narządów szczególnie promienioczułych
(oczy, tarczyca, narządy płciowe, piersi)
Receptory obrazu
Stosowanie możliwie najczulszych systemów rejestracji
- filmy o dużej czułości
- folie wzmacniające
- systemy cyfrowe
Zdjęcia powtarzane
Przyczyny powstawania zdjęć odrzuconych:
- nieodpowiednie ułożenie pacjenta
- zaszumione błony
- degradacja ogniska lampy rentgenowskiej
- wybór niewłaściwej techniki
- nieprawidłowa obróbka błony
- artefakty pochodzące od kratki przeciwrozproszeniowej
- artefakty ruchowe
Zdjęcia powtarzane
Analiza zdjęć odrzuconych jest jednym z elementów systemu
zapewnienia jakości w pracowniach rentgenowskich i ma na celu
poznanie przyczyn powstawania obrazów nie diagnostycznych.
Analiza zdjęć odrzuconych powinna prowadzić do
wyeliminowania błędów systematycznych.