Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin
European and Mediterranean Plant Protection Organization
Organisation Européenne et Méditerranéenne pour la Protection des Plantes
PP 1/24(2)
Ocena skuteczności insektycydów
Mszyce ziemniaka, buraka cukrowego, grochu, bobu i innych warzyw
Zakres Zatwierdzenie normy i poprawki
Niniejsza norma opisuje sposób prowadzenia badań nad oceną Po raz pierwszy zatwierdzona we wrześniu 1979.
skuteczności insektycydów w zwalczaniu mszyc ziemniaka,
Zgodne z poprawkami wniesionymi do tekstu normy w 1997.
buraka cukrowego, grochu, bobu i innych warzyw.
___________________________
1. Warunki doświadczenia 1.3 Projekt i układ doświadczenia
Kombinacje doświadczenia: poletka chronione
1.1 Organizmy badane, wybór rośliny uprawnej i
badanym preparatem (preparatami), preparatem
jej odmiany
porównawczym i poletko kontrolne, powinny być
Organizmy badane: stadia nieuskrzydlone mszyc,
rozmieszczone według odpowiedniego układu
takich jak Aphis fabae (APHIFA), Myzus persicae
statystycznego.
(MYZUPE), Macrosiphum euphorbiae (MACSEU),
Aulacorthum solani (AULASO), Brevicoryne
brassicae (BRVCBR), Aphis gossypii (APHIGO), Rozmiar poletka (bez pasów ochronnych):
Nasonovia ribisnigri (NASORN), Acyrthosiphon
Ziemniak: co najmniej 50 m2
pisum (ACYRON).
Burak cukrowy: co najmniej 25 m2
Roślina uprawna: ziemniak Solanum tuberosum
Rośliny strączkowe: co najmniej 25 m2
(SOLTU) (za wyjątkiem sadzeniaków), burak cukrowy
Warzywa: obszar wystarczająco duży, by umożliwić
Beta vulgaris var. altissima (BEAVA), groch Pisum
obserwację co najmniej 20 roślin na poletko.
sativum (PIBST), bób Vicia faba major (VICFJ) oraz
inne warzywa.
W przypadku buraka cukrowego, jeśli konieczna jest
również ocena wpływu na rozprzestrzenianie się
Doświadczenie należy przeprowadzić na organizmie
żółtaczek wirusowych, wówczas poletko musi mieć
badanym (organizmach badanych) i roślinie uprawnej
wymiary co najmniej 200 do 300 m2, zaÅ› jego
(roślinach uprawnych) zgodnie z zaleceniami dla
szerokość powinna wynosić co najmniej 10 m.
przewidywanego zastosowania.
Należy wykorzystać odmiany podatne.
Liczba powtórzeń: co najmniej 4.
W przypadku zaprawiania materiału nasiennego, znany
powinien być współczynnik kiełkowania.
W celu uzyskania dalszych informacji odnośnie
projektu badań, zob. Normę EPPO PP 1/152
1.2 Warunki doświadczenia
Planowanie i analiza badań oceniających skuteczność.
Doświadczenie należy przeprowadzać w warunkach
polowych, a w najlepszym wypadku w środku obszaru
2. Stosowanie zabiegów
poddanego uprawie.
Warunki uprawowe (np. typ gleby, nawożenie, zabiegi 2.1 Badany preparat (preparaty)
uprawowe) powinny być jednakowe dla wszystkich
Oceniany preparat (preparaty) powinien być
poletek doświadczalnych i powinny być zgodne z
konkretnym insektycydem o określonej formulacji
miejscową tradycją uprawy roślin.
(zob. Normy EPPO PP 1/181 Przeprowadzanie i
raporty z badań nad oceną skuteczności).
Doświadczenie powinno być częścią serii badań
przeprowadzonych w różnych regionach o odmiennych
warunkach środowiskowych i najlepiej w różnych
latach lub sezonach wegetacji (zob. Normy EPPO PP
2.2 Preparat porównawczy
1/181Przeprowadzanie i raporty z badań nad oceną
Preparat porównawczy powinien być środkiem znanym
skuteczności).
z praktycznej skuteczności w warunkach uprawy i
zdrowotności roślin oraz w warunkach
43
środowiskowych (włącznie z klimatycznymi) na
obszarze, na którym ma być prowadzone
Stosowana dawka zazwyczaj jest wyrażona w kg (lub
doświadczenie. W zasadzie mechanizm działania,
litrach) produktu na ha. Przydatnym może okazać się
terminy i metody stosowania powinny być jak
również zapisanie dawki w g substancji czynnej na ha.
najbardziej zbliżone do tych dla badanego środka.
W przypadku opryskiwania należy podać dane
odnośnie stężenia (%) i objętości (litr/ha). W
przypadku zaprawiania nasion stosowanÄ… dawkÄ™
Preparaty przeznaczone do użytku na bobie nie
zwykle wyraża się w kg (lub litrach) preparatu na tonę
powinny wywierać wpływu na pszczoły, ponieważ
nasion. Pożytecznym może okazać się również
roślinę tę zwykle poddaje się zabiegowi w okresie
zapisanie dawki w g substancji aktywnej na kg nasion.
kwitnienia.
Należy odnotować odstępstwa od planowanego
dawkowania.
2.3 Sposób stosowania
Sposób stosowania winien odpowiadać dobrym
2.3.5 Dane dotyczące innych środków ochrony roślin
standardom stosowanym w praktyce.
Jeżeli zachodzi potrzeba zastosowania innych środków
2.3.1 Sposób wykonania zabiegu
ochrony roślin (bądz
czynników ochrony biologicznej),
powinny być one stosowane jednakowo na wszystkich
poletkach, oddzielnie od badanego środka i środka
Sposób wykonania zabiegu (np. zaprawianie nasion,
porównawczego. Prawdopodobieństwo ich
doglebowe stosowanie w postaci granulatu lub
współoddziaływania powinno być ograniczone do
opryskiwanie) powinien być zgodny z zaleceniami dla
minimum.
danego insektycydu.
3. Sposób zbierania i rejestrowania wyników
oraz dokonywania pomiarów
2.3.2 Rodzaj sprzętu
3.1 Dane meteorologiczne i edaficzne
Zabiegi powinny być wykonane przy użyciu sprzętu
3.1.1 Dane meteorologiczne
pozwalającego na równomierne rozmieszczenie
preparatu na obszarze całego poletka lub, jeśli jest to
Dla okresów poprzedzających i następujących po
pożądane, naniesienie go dokładnie tam, gdzie ma być
zastosowaniu preparatu należy zebrać dane
naniesiony w miarę możliwości dobrej praktyki
meteorologiczne, które mogą mieć wpływ na rozwój
produkcyjnej. Czynniki mogące wpłynąć na
uprawy i/lub patogenu oraz na działanie środka
skuteczność ( takie jak ciśnienie robocze, rodzaj dysz,
ochrony rośliny. Obejmują one zazwyczaj dane
głębokość wprowadzania) winny być dobrane zgodnie
dotyczące opadów atmosferycznych i temperatury.
z zaleceniami.
Należy również odnotować dane dotyczące
wilgotności. Wszystkie dane powinny być zebrane z
W przypadku zaprawiania nasion, nasiona należy
miejsca prowadzenia doświadczenia, lecz mogą też
poddawać zabiegowi w urządzeniu gwarantującym
pochodzić z pobliskiej stacji meteorologicznej.
równomierne rozmieszczenie preparatu, zgodnie z
zasadami dobrej praktyki produkcyjnej.
W dniu zastosowania preparatu należy odnotować dane
meteorologiczne, które mogą mieć wpływ na jakość i
trwałość zastosowanych preparatów. Dotyczy to
2.3.3 Terminy i częstotliwość stosowania
zazwyczaj przynajmniej opadów atmosferycznych
(rodzaju i wielkości w mm) oraz temperatury (średniej,
Liczba zabiegów oraz data każdego z nich winny być
maksymalnej i minimalnej w ºC). Należy również
zgodne z zaleceniami.
odnotować wszelkie znaczące zmiany pogody oraz czas
Zwykle po raz pierwszy preparat stosuje siÄ™, gdy
ich wystÄ…pienia w stosunku do czasu zastosowania
porażenie jest wystarczająco intensywne. Porażenie
preparatu.
ocenia się wg skali: niskie, średnie lub wysokie zgodnie
z warunkami miejscowymi. Zaprawianie nasion w
Ponadto, w ciągu całego okresu przeprowadzania
okresie wysiewu. Stosowanie doglebowe zwykle w
doświadczenia należy odnotować wszelkie ekstremalne
okresie wysiewu lub sadzenia.
warunki pogodowe, które mogą mieć wpływ na wyniki,
takie jak dotkliwa lub długotrwała susza, obfite opady,
póz
ne przymrozki, grad. itp. We właściwy sposób
2.3.4 Dawki i objętości
należy też odnotować dane dotyczące nawadniania.
Preparat powinien w zasadzie być stosowany w
3.1.2 Dane edaficzne
dawkach określonych w zaleceniach. Dawki wyższe lub
niższe niż zalecane mogą być sprawdzone w celu
Zwłaszcza w przypadku preparatów stosowanych
określenia zakresu skuteczności i bezpieczeństwa
doglebowo należy podać następujące cechy gleby: pH,
uprawy.
zawartość materii organicznej, typ gleby (zgodnie z
44
obowiązującą normą krajową lub międzynarodową), (1) Jeśli objawy fitotoksyczności są policzalne lub
wilgotność (np. sucha, mokra, nasiąknięta), a także mierzalne, powinny być wyrażone w liczbach
informacje o rodzaju podłoża przeznaczonego do bezwzględnych.
wysiewu oraz o programie stosowania nawozów
sztucznych. (2) W pozostałych przypadkach częstotliwość i
natężenie uszkodzeń powinny być oszacowane. Można
to zrobić dwojako: każde poletko jest oceniane na
3.2 Sposób, terminy oraz częstotliwość
obecność środków fitotoksycznych w odpowiedniej
dokonywania oceny
skali, bÄ…dz
też każde traktowane poletko jest
porównywane z poletkiem kontrolnym, a
Należy odnotować fazę rozwojową rośliny uprawnej
fitotoksyczność jest wyrażana procentowo.
BBCH każdorazowo w dniu zastosowania preparatu i
zbierania danych służących do jego oceny.
We wszystkich przypadkach objawy uszkodzenia roślin
powinny być dokładnie opisane (skarłowacenia,
3.2.1 Rodzaj danych
chloroza, deformacje, itp.). W celu uzyskania dalszych
W zależności od liczebności populacji należy policzyć
szczegółów zob. Normę EPPO PP 1/135 Badanie
żyjące mszyce, lub oszacować ich liczbę, na co
fitotoksyczności, która zawiera rozdziały poświęcone
najmniej 20 wcześniej oznaczonych roślinach (lub
poszczególnym uprawom.
liściach, w przypadku roślin uprawnych o dużych
liściach) na poletko. Należy udokumentować skalę
wykorzystaną do oceny liczebności mszyc.
3.4 Wpływ na organizmy niebędące przedmiotem
zwalczania
W celu dokonania oceny wpływu środków zwalczania
mszyc na występowanie żółtaczek wirusowych buraka
cukrowego, należy liczyć, w co najwyżej 4-
3.4.1 Wpływ na inne agrofagi
tygodniowych odstępach aż do końca września,
pożółkłe rośliny na każdym poletku. W przypadku
Jakiekolwiek zaobserwowane efekty, korzystne bÄ…dz

intensywnego porażenia można oszacować udział
niekorzystne, mogące mieć wpływ na występowanie
procentowy porażonej powierzchni oraz intensywność
innych agrofagów powinny być odnotowane.
porażenia.
3.4.2 Wpływ na inne organizmy niebędące
3.2.2 Terminy i częstotliwość
przedmiotem zwalczania
Opryskiwanie
Każde zaobserwowane działanie, korzystne bądz

1. ocena: bezpośrednio przed zastosowaniem preparatu.
niekorzystne na naturalnie występujące lub
wprowadzane owady zapylajÄ…ce lub naturalnych
2. ocena: na 1-3 dni po zastosowaniu preparatu.
wrogów powinno być zarejestrowane. Jakiekolwiek
Jeśli zaistnieje taka potrzeba, dalsze oceny można
zaobserwowane efekty, pozytywne bÄ…dz
negatywne,
przeprowadzać do 14 dni po zastosowaniu preparatu.
występujące na plantacjach przylegających i
następczych powinny być odnotowane. Dotyczy to
Zaprawianie nasion i zabiegi doglebowe
również wszelkich zjawisk w zakresie ochrony
środowiska, w szczególności wpływu na dziko żyjącą
1. ocena: natychmiast po stwierdzeniu obecności mszyc
faunÄ™ i florÄ™.
na poletkach kontrolnych.
Kolejne oceny w odstępach 1-2 tygodniowych, w
zależności od wzrostu liczebności na poletkach
3.5 Ilościowe i jakościowe rejestrowanie plonów
kontrolnych.
Nie jest wymagane, za wyjÄ…tkiem danych dotyczÄ…cych
buraka cukrowego podczas oceny w kierunku żółtaczek
3.3 Bezpośredni wpływ na roślinę uprawną wirusowych. W tym przypadku należy zarejestrować
plon i zawartość cukru.
W przypadku stwierdzenia śladów porażenia należy je
Uprawa powinna być zbadana na obecność objawów
udokumentować.
fitotoksyczności (lub widocznych pozostałości
produktu). Ponadto należy opisać wszelkie objawy
korzystnego działania preparatu. Wszelkie pozytywne
4. Wyniki
efekty, ich rodzaj oraz rozmiary widoczne w uprawie
Wyniki powinny być przedstawione w formie
powinny być opisane, a nawet brak jakichkolwiek
usystematyzowanej a raport powinien obejmować
efektów powinien być odnotowany.
analizÄ™ i ocenÄ™. Dane z
ródłowe (robocze) również
powinny być dostępne. Należy też dokonać analizy
Fitotoksyczność powinna być szacowana następująco:
statystycznej przy użyciu odpowiednich metod, które
powinny być podane. Brak takiej analizy powinien być
uzasadniony. Zobacz NormÄ™ EPPO PP 1/152
45
Planowanie i analiza skuteczności badań
szacunkowych.
46