Osobowości biblijne na wybranych przykładach.

Osobowość to zespół stałych cech psychicznych, regulujących zachowanie
człowieka i wyróżniających go spośród innych ludzi; indywidualność. Osobowości
w świecie biblijnym jest wiele, np.: Hiob, Mojżesz, Kohelet, Abraham, Salomon,
Chrystus.
Hiob - bogobojny, szczery, pełen dobroci, otoczony liczną rodziną i
przyjaciółmi, majętny; Bóg jednak wystawi jego wiarę na próbę. Hiob straci
wszystko (dzieci, majątek, zdrowie). Dlaczego? Dla jego przyjaciół istnieje
oczywista zależność między winą i karą. Według nich Hiob musiał ciężko
zgrzeszyć, bo tylko grzeszników Bóg tak srodze doświadcza . Żona także nie
rozumie pełnej pokory postawy męża. Zachęca go, aby złorzeczył Bogu, na co Hiob
odpowiada: azali tylko dobre przyjmować będziemy od Boga, a złego przyjmować
nie będziemy? W innym miejscu oświadcza, że Pan ma prawo zarówno dać, jak i
odebrać, bo wszystko od Boga pochodzi. Jak z tego widać, w swoim cierpieniu
Hiob jest samotny - nie wspiera go ani żona (która w podobnej sytuacji
przyjęłaby zupełnie inną postawę; czy byłoby jej łatwiej?), ani przyjaciele,
którzy mają dla niego jedną tylko radę: uderz się w piersi, poszukaj winy w
sobie, przyznaj się, że zgrzeszyłeś, a Bóg na pewno odwróci nieszczęścia.
Zarówno rad żony, jak i rad przyjaciół Hiob nie może przyjąć. On wie, że jest
niewinny (sumienie mam czyste). Jego dramat jest tym większy, że czuje się
niesłusznie odrzucony przez kogoś, kogo kochał i komu był wierny. Cierpi
samotnie i godnie, nie przeklina Boga, nie złorzeczy mu. Domaga się tylko
rozmowy z Bogiem, bo chce mieć prawo do obrony, chce argumentom Stwórcy
przeciwstawić swoje. Jahwe z Wichru przyjmuje propozycję Hioba. Zjawi się w
całym majestacie swej potęgi i mocy. Przytłoczy Hioba tysiącem pytań, na które
ten nie odpowie. Nie odpowie, bo taki był cel Boga, który chciał swemu słudze
uświadomić jego małość i znikomość. Ze słów Stwórcy Hiob zrozumie, że
cierpienie jest próbą wiary i tajemnicą, i ukorzy się przed Bogiem (żałuję i
pokutuję w prochu i popiele). Z

ostatniej części Księgi Hioba czytelnik dowiaduje się, że Bóg błogosławił
następnie Hiobowi i wynagrodził mu wszystkie jego straty i cierpienia. A zatem
groźny, potężny Jahwe z Wiru docenił postawę Hioba. Warto w tym miejscu
podkreślić pewien fakt: jakże silna musiała to być osobowość, skoro ani
przyjaciele, ani żona, ani lęk przed majestatem Stwórcy i możliwością
wywoływania Jego gniewu nie zachwiały postawy Hioba: godności w cierpieniu,
pokory, a jednocześnie odwagi i dociekliwości w konfrontacji z groźnym,
starotestamentowym Bogiem.
Kohelet - kolejna wielka osobowość Starego Testamentu. Mędrzec, który prawa
rządzące światem poznaje dzięki własnym doświadczeniom (widziałem wszystkie
sprawy, która się dzieją pod słońcem). Kohelet kwestionuje wartość bogactwa,
pracy, radości płynącej z używania życia, bo wszystko to marność i gonienie za
wiatrem . Analizując takie wartości jak mądrość czy bogactwa, dochodzi do
wniosku, że są one przemijające, że nie są wartościami trwałymi i nie
zapewniają pełni szczęścia. Są często przyczyną zawiści innych (mądrość,
bogactwo) lub utrapieniem dla tego, kto je posiada (człowiek pracuje umiejętnie
i sprawiedliwie, a innemu, który nie robił nic, wszystko na dział zostawi).
Świadomość ta nie przygnębia jednak Koheleta, nie odbiera mu radości i chęci
życia. ż obserwacji rzeczywistości i własnych doświadczeń wysnuwa on trzeźwe,
rozsądne i wręcz pocieszające wnioski. To znaczy: życie jest procesem ciągłym,
w którym wszystko ma swój czas (jest czas rodzenia i czas umierania; czas
płaczu i czas uśmiechu; czas wojny i czas pokoju). A zatem tak jak przemijają
chwile szczęścia (wydaj się, szybko, ale jest to czas subiektywny), tak też
miną chwile złe czy wręcz tragiczne (choć wydaje się, że trwają bez końca).
Życie na ziemi podlega bowiem jednemu stałemu prawu, prawu przemijania. Należy
się z tym pogodzić, choćby dlatego, że nie mamy na to wpływu, i cieszyć się
szczęściem, a płakać w cierpieniu. Ufność zaś pokładać w Bogu, który wszystkie
nasze uczynki osądzi. I on to właśnie jest w systemie filozoficznym Koheleta
jasnym punktem i nadzieją.

Chrystus- największa i najwspanialsza osobowość Nowego Testamentu:
Bóg-człowiek, zbawiciel. Z godnością i pokorą przyjął los, który wyznaczył mu
jego ojciec. Żył prosto i ubogo. Kiedy zaczął nauczać, szły za nim coraz
większe rzesze słuchaczy. Punktem zwrotnym w jego biografii jest przemiana na
górze Tabor, gdzie objawił się swoim apostołom jako Bóg. W Jerozolimie zdobywał
coraz większą sławę. Uwielbienie dla niego wzrosło zwłaszcza po wskrzeszeniu
Łazarza. Wówczas stał się niewygodny dla kapłanów. Doprowadzono do procesu i
wydano wyrok skazujący, choć dopuszczono się przy tym bardzo wielu naruszeń
procedury prawnej. Jezus zarówno przed Annaszem, Kajfaszem, jak i przed
sanhedrynem (najwyższa władza sądownicza) zachowywał się spokojnie i godnie.
Nie odpowiadał na zaczepki słowne, prowokacje i policzkowanie. Przed
sanhedrynem usiłowano go ośmieszyć, dowieść mu niekonsekwencji i braku odwagi.
Na pytanie Kajfasza: Czy Ty jesteś synem Boga żywego? mógł odpowiedzieć, tylko
tak lub nie. Gdyby zaprzeczył, skłamałby; potwierdzając, wydałby na siebie
wyrok śmierci. Jezus wiedział, że musi się wypełnić wola ojca. Wiedział, że
musi umrzeć, aby odkupić grzechy ludzi (na Golgocie wypowie słynne słowa:
Conssummatum est). Ze sprawy Jezusa zrobiono proces polityczny (zarzucono mu
podburzanie narodu i namawianie do niepłacenia podatków Rzymowi). Przez cały
czas rozprawy, następnie biczowania, drogi krzyżowej i męki na krzyżu Chrystus
zachowywał się jak ktoś, kto rozumię sens i potrzebę takiej ofiary. A przecież
cierpiał jak człowiek. I dla człowieka. Przy tym potrafił przebaczyć tym,
którzy zadawali mu ból i upokarzali go. Wprowadził on w świat Nowego Testamentu
miłość jako wartość najwyższą. Jezus jest archetypem poświęcenia, męki
odkupiającej, ale taż chwalebnego zmartwychwstania. Abraham - patriarcha narodu
izraelskiego który osiadł na rozkaz Boga wraz z żoną Sarą i swym plemieniem na
ziemi Kanaan w Palestynie (Ziemia Obiecana), opływali w dostatek. Abraham jest
wzorem pokory i wiary. Na wezwanie Boga gotów był złożyć ofiarę całopalenia ze
swego syna Izaaka, w ostatniej chwili

powstrzymany przez anioła przed jej spełnieniem: zamiast syna Bóg przyjmuje
ofiarę barana.
Józef - syn Jakuba i Rachel, ostatni z biblijnych patriarchów; znienawidzony
przez braci i zaprzedany w niewolę egipską, dzięki umiejętności wyjaśnienia snu
o 7 krowach chudych, które pożarły 7 krów tłustych mianowany pierwszym
ministrem faraona. Podczas głodu udziela schronienia swej rodzinie, a cały ród
osiedla się potem w ziemi Gessen, nieopodal delty Nilu. Dzieje Józefa
unaoczniają władzę Opatrzności Bożej, dzięki której zaprzedany Józef mimo
niesłusznych oskarżeń nie zostaje niewinnie skazany za rzekome uwiedzenie żony
dowódcy straży, Putyfara, a następnie z niewolnika staje się władcą. Józef jest
ucieleśnieniem ideału człowieka, łączącego harmonijnie wszystko to co ludzkie z
tym co boskie i symbolizującego istotę humanizmu.
Mojżesz - jedna z najważniejszych postaci Starego Testamentu, Mojżesz był
prawodawcą Izraela, wyprowadził żydów z Egiptu, żył w ciągłym kontakcie z
Bogiem - np. na górze Synaj Bóg przekazał Mojżeszowi Dziesięcioro Przykazań. Od
wieków uznawano także Mojżesza za autora Pięcioksięgu. Według przekazu
biblijnego urodził się w czasach, gdy faraon gnębił lud Izraela i kazał zabijać
nowo narodzonych chłopców. Matka Mojżesza włożyła go do koszyka z trzciny i
pozostawiła na brzegu Nilu. Niemowlę znalazła córka faraona, przygarnęła je i
wychowała. Gdy dorósł, dokonał dzieła wyjścia Izraelitów z Egiptu i
przeprowadził ich do Ziemi Obiecanej.
Dawid - król izraelski, "idealny władca" (1012 - 972 p.n.e.). Biblia podaje, iż
był autorem psalmów biblijnych. W młodości był pasterzem i lutnistą, słynne
jest podanie o tym jak strzelający z procy, zabił olbrzyma Goliata. Dawid
ogłosił się królem po śmierci króla Saulam
Salomon - król izraelski, syn Dawida. Mądrość króla Salomona stała się
przysłowiowa, a czasy gdy panował, Biblia określa jako złoty wiek Izraela.
Salomon dbał o kulturę, literaturę, rozbudowę, a także gospodarkę państwa,

natomiast wojen unikał. Salomon tak jak swój ojciec był autorem psalmów.
Mądrość Salomona zachwyciła królową Sabę, a przykładem jego mądrości jest
często przypominany wyrok rozstrzygający spór dwu kobiet o dziecko. Samarytanin
- Akcja przypowieści o Samarytaninie dzieje się na niebezpiecznej drodze z
Jerozolimy do Jerycha, gdzie zbójcy pobili człowieka i zostawili umierającego
na drodze. Przechodnie omijali go (nawet przechodzący kapłan), a Samarytanin
(mieszkaniec Samarii) opatrzył rany, pielęgnował go w chorobie, a odjeżdżając
zostawił karczmarzowi dużo pieniędzy, by ten opiekował się rannym.
"Samarytanin" jest dzisiaj rzeczownikiem oznaczającym człowieka miłosiernego,
okazującego, współczucie. Znaczenie literalne tej przypowieści polega na
konieczności pomagania ludziom znajdującym się w krytycznej sytuacji (jak ten
umierający człowiek). Uniwersalna wymowa przypowieści polega na wskazaniu drogi
ku dobru, uczy żyć godnie. Osobowości biblijne można dzielić według dowolnego
kryterium: nowotestamentowe i starotestamentowe; pozytywne i negatywne. Wiele
takich właśnie biblijnych indywidualności stało się archetypami i weszło na
stałe do światowej kultury, np. Piłat (umywać ręce), Herod (rzeź niewiniątek),
Salomon (salomonowy wyrok, mądrość).