Katedra Awioniki i Systemów Sterowania WSOSP
Katedra Awioniki i Systemów Sterowania WSOSP
Wyposażenie pokładowe
Wykład 2
Systemy radionawigacji i lÄ…dowania
część III
System VOR (VHF Omnidirectional Range)
dr inż. Andrzej RYPULAK
dr inż. Andrzej RYPULAK
Plan zajęć
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
2. Budowa i zasada działania
3. Wskaz
niki
4. Błędy
1.
Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
System radionawigacyjny VOR (VHF Omnidirectional Range) jest
namiarowym system bliskiego zasięgu, przeznaczonym do prowadzenia
SP po trasach przelotowych wg radiolatarni VOR.
Wprowadzony w 1960 r.
Umożliwia on określenie na pokładzie statku powietrznego tzw. radiala
(namiaru wytworzonego przez radiolatarnię VOR), na którym znajduje się
statek powietrzny.
Stosowany jest w lotnictwie cywilnym.
Pracuje w zakresie fal radiowych VHF w paśmie częstotliwości
(108÷117,95) [MHz]
PodstawowÄ… jego zaletÄ… w stosunku do systemu pracujÄ…cego na falach
długich i średnich (automatyczny radiokompas) jest większa
dokładność.
©A.R
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
System radionawigacyjny VOR składa się z sieci radiolatarni naziemnych
oraz odbiorników zainstalowanych na pokładach samolotów.
Radiolatarnie naziemne sÄ… instalowane bÄ…dz
w pobliżu lotnisk (VOR
lotniskowy), bÄ…dz
na skrzyżowaniach lub załamaniach korytarzy
powietrznych (VOR trasowy).
VOR/DME Linin  LIN 113.100MHz
©A.R
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
VOR/DME Warszawa Okęcie  OKE 113.400MHz
©A.R
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
Dane nawigacyjne zwiÄ…zane z pracÄ… radiolatarni VOR (typ,
współrzędne, częstotliwość pracy, czas pracy, dane identyfikacyjne
itp.) publikowane sÄ… przez odpowiednie agencje ruchu lotniczego.
Częstotliwość
Czas
Pomoc Identyfik. Współrzędne Uwagi
Stacja
pracy
[kHz] [MHz]
54°17 59,05  N DME KRT
VOR/DME KRT - 113,2 H24
Kartuzy
18°12 28,78  E Ch 79X
NDB 54°24 36,73  N DME DAR
DAR 409 114,2 H24
Darłowo
VOR/DME 16°23 17,11  E Ch 89X
NDB 52°49 00,66  N DME DRE
DRE 440 115,3 H24
Drezdenko
DVOR/DME 15°49 56,97  E Ch 100X
NDB 53°47 05,66  N DME MRA
MRA 409 117,3 H24
MrÄ…gowo
DVOR/DME 21°07 58,24  E Ch 120X
NDB 52°09 19,35  N DME SIE
SIE 367 114,7 H24
Siedlce
VOR/DME 22°12 02,85  E Ch 94X
51°55 58,39  N DME LIN
DVOR/DME LIN - 113,1 H24
Linin
21°09 30,70  E Ch 078X
52°15 32,91  N DME WAR
VOR/DME WAR  114,9 H24
Zaborówek
20°39 25,55  E Ch 96X
©A.R
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
Radiolatarnie VOR są zwykle połączone w funkcjonalną całość
z radiolatarniami systemu pomiaru odległości DME
i oznaczane jako VOR/DME.
Ponadto występują jeszcze radiolatarnie połączone  systemu
VOR (cywilnego) i wojskowego systemu bliskiej nawigacji
TACAN oznaczane jako VORTAC (DVORTAC).
VOR/DME VORTAC
©A.R
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
Przeznaczenie:
" określenie namiaru SP od radiolatarni względem północy
magnetycznej (radiala),
©A.R
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
Przeznaczenie:
" osiągnięcie żądanego namiaru do lub od radiolatarni VOR,
" sygnalizację minięcia radiolatarni przez SP,
" sygnalizacjÄ™ dz
więkową sygnału rozpoznawczego radiolatarni (trzy
znaki alfabetu Morse a, 7 grup na min).
©A.R
1. Przeznaczenie i ogólna charakterystyka systemu VOR
Zakres częstotliwości pracy: 108...117,95 MHz
40 kanałów w zakresie 108...112 MHz
108.0; 108.05; 108.20; 108.25; 108.40; 108.45 .... 111.85 MHz  VOR
- separacja naprzemian 50 kHz i 150 kHz ponieważ częstotliwości
108.1; 108.15; 108.30; 108.35 .... 111.95 MHz  ILS (localiser)
120 kanałów w zakresie 112...117.95 MHz
112.0; 112.05; 112.1; 112.15; 112.20 ...117.95 MHz - separacja 50 kHz
©A.R
2.
Budowa i zasada działania
2. Budowa i zasada działania
Elementami składowymi urządzenia pokładowego są:
" odbiornik;
" anteny:
Śmigłowiec SW-4
©A.R
2. Budowa i zasada działania
Elementami składowymi urządzenia pokładowego są:
" pulpit sterowania;
" wskaz
nik:
©A.R
2. Budowa i zasada działania
Modulowany częst. sygnał
podnośnej o f= 9960 Hz
Sygnał modulowany
amplitudowo z f=30Hz
©A.R
2. Budowa i zasada działania
Schemat blokowy odbiornika
" sygnał fazy zmiennej o częstotliwości 30 Hz;
" modulowana częstotliwościowo przez sygnał odniesienia, składowa 9960 Hz;
" sygnał identyfikacyjny o częstotliwości 1020 Hz, nadawany w kodzie Morse'a.
©A.R
3.
Wskaz
niki
3. Wskaz
niki
©A.R
3. Wskaz
niki
Wskaz
nik CDI - Cross Deviation Indicator
©A.R
3. Wskaz
niki
Symulator wskazań wskaz
nika CDI
http://www.relia.net/~george/aviation/sim/
©A.R
4.
Błędy
4. Błędy
BÅ‚Ä…d okreÅ›lania radiala 1 ...3°,
" błąd terenowy spowodowany odbiciem sygnałów od
obiektów znajdujących się w pobliżu urządzeń
nadawczych;
" błąd pomiaru różnicy faz w urządzeniu pokładowym.
©A.R
4. Błędy
VOR Dopplerowski
BÅ‚Ä™dy zmniejszone do Ä… 0,4°,
Sygnał fazy zmiennej jest wytwarzany na zasadzie efektu
Dopplera. VOR dopplerowski jest w pełni kompatybilny z
klasycznymi odbiornikami. WadÄ… sÄ… wysokie koszty instalacji.
©A.R
ZADANIA DO DOMU
System DME str. 347 - 351
" Przeznaczenie i rodzaje systemów
" Zasada działania systemu i urządzenia pokładowego
" Parametry techniczne
" Zobrazowanie na wskaz
niku
System TACAN str. 351 - 358
" Przeznaczenie i ogólna charakterystyka
" Zasada działania systemu i urządzenia pokładowego
" Parametry techniczne
Satelitarny system nawigacyjny GPS str. 358 - 379
" Przeznaczenie i ogólna charakterystyka
" Zasada działania systemu i urządzenia pokładowego
" Parametry techniczne
" Błędy
System lÄ…dowania ILS str. 400 - 406
" Przeznaczenie i ogólna charakterystyka
" Zasada działania systemu i urządzenia pokładowego
" Parametry techniczne
" Błędy i wady systemu