Ja k u b To b e r
B a r t ło m ie j W c isły
P o ja w ia s ię w o k re sie n ie m o w lęc ym i w zn a c zn ym sto p n iu
d e c yd u je o t ym , ja k d zie c k o k o n st ru u je rze c zyw isto ść.
P o sia d a jąc zd o ln o ść o d ró żn ia n ia sie b ie o d in n yc h i
za st a n a w ia n ia się n a d s o b ą, p o słu g u je m y się n a szym
o b ra ze m sa m yc h s ie b ie w c e lu o c e n y i p o rzÄ…d k o w a n ia
n a p Å‚yw a jÄ…c yc h in f o rm a c ji. N ie c h o d zi t ylk o o d o zn a w a n ie
sie b ie , a le ró w n ie ż o f u n k c jo n o w a n ie c a łe g o s yst e m u
c zło w ie k a . P o jęc ie Ja p o m a g a n a m zro zu m ie ć n ie sp ó jn e i
o d e r w a n e o d sie b ie zja w is k a (lu d zie za c h o w u jÄ… siÄ™ in a c ze j
ja k m a ją c e l, a in a c ze j g d y g o n ie m a ja ). Ja je st w a żn ym
w ym ia re m n a sze g o d o św ia d c ze n ia i k o n st ru o w a n ia św ia t a ,
o d g r yw a w ie lk a ro lÄ™ w n a szym za c h o w a n iu .
O so b o w o ść d a n e j o so b y je s t k o m b in a c ją
c e c h p syc h o lo g ic zn yc h za p o m o c ą, k t ó r yc h ją
k la syfik u je m y. P syc h o lo g o w ie p ro w a d zili
w sze c h s t ro n n e b a d a n ia n a d c e c h a m i
o so b o w o śc i. D o p ro w a d ziło to d o
w yszc ze g ó ln ie n ia sze sn a st u p o d st a w o w yc h
c e c h :
1. S k r yto ść a lb o o t w a r to ść
2. M a ła in t e lig e n c ja a lb o d u ża in t e lig e n c ja
3. Uc zu c io w o ść a lb o st a b iln o ść e m o c jo n a ln a
4. P o k o ra a lb o d o m in a c ja
5. P o w a g a a lb o b e zt ro s k a
6. O p o r t u n izm a lb o su m ie n n o ść
7. N ie śm ia ło ść a lb o p rze d s ięb io rc zo ść
8. Tw a rd o ść a lb o w ra żliw o ść
9. Uf n o ść a lb o p o d e jrzliw o ść
10. K o n w e n c jo n a ln o ść a lb o n ie k o n w e n c jo n a ln o ść
11. P ro s t o lin ijn o ść a lb o sp r yt
12. P e w n o ść s ie b ie a lb o lęk liw o ść
13. K o n s w e r w a t yzm a lb o n o w a t o r s t w o
14. Z a le żn o ść o d g ru p y a lb o sa m o w ys t a rc za ln o ść
15. N ie o p a n o w a n ie a lb o o p a n o w a n ie
16. S w o b o d a a lb o n a p ięc ie
S a m o o c e n Ä… n a zyw a m y to ja k s a m i siÄ™
p o st rze g a m y n a t le o to c ze n ia .
M o żn a w yró żn ić m .in . s k ra jn e ro d za je
sa m o o c e n y:
Òð
Pozytywne p o st rze g a n ie sa m e g o sie b ie 
d zia ła k o n s t ru k t yw n ie , w p ływ a n a w yd a jn o ść
p ra c y
Òð
Negatywne p o st rze g a n ie s a m e g o sie b ie 
m o że p ro w a d zić d o p o w st a w a n ia
w e w n ęt rzn yc h k o n flik t ó w o ra z p o g o r sze n ia
D o p o w st a n ia s a m o o c e n y n ie zb ęd n e je st
p o sia d a n ie d a n yc h , z k t ó r yc h m o żliw e b ęd zie
w yc iąg n ięc ie o d p o w ie d n ic h w n io sk ó w .
y
ró d łe m t a k ic h in fo rm a c ji je st f e e d b a c k 
in fo rm a c ja zw ro t n a .
Inform a c ja zw rotna (feedba c k)   to
sp rzęże n ie zw ro t n e m ięd zy to b ą a in n ym i
lu d z
m i, to re a k c ja je d n e j s t ro n y n a d zia Å‚a n ia i
sło w a d ru g ie j , p o zw a la jąc a u św ia d o m ić so b ie ,
ja k i w yw ie ra jÄ… w p Å‚yw  .
 Fe e d b a c k  je st n a m p rze k a zyw a n y p rze z
c a Å‚y c za s: n ie fo rm a ln ie  o d ro d zin y,
zn a jo m yc h , sąsia d ó w w p o st a c i re a k c ji n a to ,
c o i ja k ro b im y i fo rm a ln ie  o d p rze ło żo n e g o
k o m e n t u jÄ…c e g o n a sze w yn ik i i p o d w Å‚a d n yc h
o c e n ia jąc yc h n a s z s p o só b k ie ro w a n ia n im i.
Fe e d b a c k p rze k a zyw a n y je st ró w n ie ż o d n a s
sa m yc h d zięk i g ro m a d ze n iu d o św ia d c ze ń i
a n a lizie n a szyc h re a k c ji n a w Å‚a sn e i in n yc h
za c h o w a n ia .
vð
m o że b yć p o zyt yw n y (p o c h w a ła )
vð
n e g a t yw n y (n a g a n a )
Z a ró w n o w zm a c n ia n ie d o b r yc h d zia ła ń i
za c h o w a Å„, ja k i k o r yg o w a n ie i p o p ra w ia n ie
sła b yc h m u si b yć k o n s t ru k t yw n e . N e g a t yw n y
fe e d b a c k p rze k a zyw a n y w n ie w ła śc iw y s p o só b
m o że s t a ć się d e st ru k t yw n ą k r yt yk ą.
1. Z a n a lizo w a ć a k t u a ln ą s yt u a c ję :
a )ro zw a żyć n a c zym p o le g a p ro b le m , c o w ym a g a
zm ia n y i d la c ze g o ,
b ) p rzyg o t o w a ć p rzyk ła d y w yja śn ia jąc e , c o s ię st a ło i
ja k ie b yły t e g o k o n s e k w e n c je .
3. O k re ślić c e le i w yn ik i, d o ja k ic h s ię d ąży :
a ) u st a lić, d o c ze g o f e e d b a c k m a n a s d o p ro w a d zić,
b ) s k o n s t ru o w a ć st ra t e g ię za p e w n ia jąc ą o s iąg n ięc ie
c e lu .
Ist o t n e je st u s t a le n ie t a k ie g o c e lu , d o k t ó re g o b ęd ą
p rze k o n a n e o b ie st ro n y, g d yż t ylk o c zło w ie k sa m m o że
zm ie n ić sw o je za c h o w a n ie lu b d zia ła n ie .
3 . W ziąć p o d u w a g ę zró żn ic o w a n ie lu d zi p o d w zg lęd e m
m o żliw o śc i p rzyjm o w a n ia k o n st ru k t yw n e j k r yt yk i.
4 . W yk re o w a ć w ła śc iw ą a t m o s fe rę.
W yt w o rze n ie a t m o sf e r y za u f a n ia , w za je m n e g o
sza c u n k u i o t w a r t o śc i je s t k o n ie c zn e d o o f e ro w a n ia i
p rzyjm o w a n ia fe e d b a c k u . Z a p e w n ie n ie k o m fo r t u
c za s o w e g o , o d p o w ie d n ie g o m ie jsc a i o k a zyw a n ie
e m p a t ii zd e c yd o w a n ie n a m t o u Å‚a t w i.
5 . S k u t e c zn ie s ię k o m u n ik o w a ć.
N a le ży p a m ięt a ć, że w ia d o m o śc i p rze k a zyw a n e
s ą n ie t ylk o p o p rze z to c o m ó w im y, a le ró w n ie ż
p o p rze z to ja k im to n e m , ja k s zyb k o i ja k a je s t
n a s za m o w a c ia ła . W a żn e je s t a k t yw n e słu c h a n ie ,
o b s e r w o w a n ie ro zm ó w c y, za d a w a n ie p yt a ń.
6 . O p is a ć za c h o w a n ie , k t ó re c h c e m y zm ie n ić.
7. O p isa ć p o żąd a n e za c h o w a n ie .
8 . W sp ó ln ie s zu k a ć ro zw iąza ń.
Isto t n e je st , a b y u d zie la jąc w sk a zó w e k , c zy
za d a jąc p yt a n ia za c h ęc ić ro zm ó w c ę d o
sa m o d zie ln e g o ro zw iÄ…za n ia p ro b le m u .
9 . S k u p ić się n a t ym c o d o b re
1 0 . O s iąg n ąć p o ro zu m ie n ie .
A b y w p łyn ąć n a zm ia n ę za c h o w a n ia lu b s p o so b u d zia ła n ia o d b io rc a f e e d b a c k u
m u s i za a p ro b o w a ć:
a ) o b ie k t yw n e s t a n d a rd y d la d a n e j d zia ła ln o śc i lu b o b s za ru za c h o w a ń, b ęd ąc yc h
p rze d m io te m d ys k u sji,
b )f a k t , iż is t n ie je ro zb ie żn o ść m ięd zy a k t u a ln ym za c h o w a n ie m a w ym a g a n ym ,
c ) k o n ie c zn o ść p o d jęc ia p e w n yc h d zia ła ń, że b y t ą ro zb ie żn o ść zn iw e lo w a ć,
d )t e rm in y d o k o n yw a n ia zm ia n .
Dziękujemy