ETAP 3. ZAPEWNIENIE WŁAŚCIWEJ ORGANIZACJI PRACY – INFORMACJE DLA PRACODAWCÓW I OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI
Organizacja transportu ręcznego wymaga zastosowania metod, które powinny:
• wyeliminować nadmierne obciążenia układu mięśniowo – szkieletowego (np.: poprzez zapewnienie obsady personelu odpowiedniej do liczby pacjentów wymagających szczególnej opieki, zatrudnienie oprócz kobiet także mężczyzn, zapewnienie stosowania się przez pracowników do norm podnoszenia i przenoszenia ciężarów),
• ograniczyć długotrwały wysiłek (należy stosować przerwy w pracy i odpoczynek),
• ograniczyć do minimum odległości ręcznego przemieszczania przedmiotów,
• wykluczyć przemieszczanie przedmiotów, jeżeli:
- przemieszczanie ma być wykonywane tylko za pomocą skrętu tułowia pracownika,
- istnieje możliwość wystąpienia nagłych ruchów przemieszczanego przedmiotu,
- ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji,
- pochylenie pracownika przekracza 45 °.
Przy transporcie przedmiotów nieporęcznych i niestabilnych, ze zmiennym środkiem ciężkości należy stosować następujące zasady:
• przedmioty
nieporęczne lub trudne do utrzymania powinny być przemieszczane przy użyciu sprzętu pomocniczego,
• przedmioty,
których
środek ciężkości znajduje się powyżej połowy ich wysokości, nie powinny być przenoszone ręcznie,
• w przypadku przenoszenia przedmiotu trzymanego w odległości większej niż 30 cm od tułowia – należy zmniejszyć o połowę dopuszczalną masę ładunku przypadającego na jednego pracownika lub zapewnić wykonanie tego transportu przez co najmniej 2 pracowników,
• ostre
krawędzie oraz wystające elementy przemieszczanych przedmiotów powinny być osłonięte,
• opakowania przenoszonych przedmiotów lub urządzeń powinny być wytrzymałe, niestwarzające swoim kształtem lub krawędziami potencjalnych zagrożeń wypadkowych,
• balony szklane z kwasami lub z cieczami żrącymi powinny być transportowane na specjalnie przystosowanych do tego celu wózkach.
Instrukcja bezpiecznego postępowania przy przemieszczaniu przedmiotów nieporęcznych i niestabilnych
Jeżeli w zakładzie opieki zdrowotnej wykonywane są prace związane z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów nieporęcznych, niestabilnych, ze zmienny środkiem ciężkości i innych, które z powodu masy, kształtu lub właściwości mogą spowodować zagrożenie wypadkowe, w zakładzie należy opracować instrukcję określającą sposoby postępowania pracowników przy przemieszczaniu tych przedmiotów.
Wydanie takiej instrukcji i zapoznanie z nią pracowników jest obowiązkiem pracodawcy.
Uwaga: niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie przedmiotów przez pomieszczenia, schody, korytarze albo drzwi zbyt wąskie w stosunku do rozmiarów tych przedmiotów,
jeżeli stwarza to zagrożenie wypadkowe.
Dopuszczalne wartości podnoszonych i przenoszonych ciężarów Normy podnoszenia i przenoszenia ciężarów zostały ustalone z uwzględnieniem następujących czynników:
•
płci pracownika,
• wieku
pracownika,
• odległości, na którą wykonywane są prace transportowe,
• charakteru
pracy,
• charakteru
drogi.
Normy dla osób dorosłych
Mężczyźni
Praca
Kobiety
Mężczyźni
Praca zespołowa
Stała
12 kg
30 kg
max 25 kg/1 os.
Dorywcza (max 4 x godz.)
20 kg
50 kg
max 42 kg/1 os.
Niedopuszczalne jest:
Ręczne przenoszenie przedmiotów o masie - na wy
sokość powyżej 4 m
przekraczającej 30 kg
- lub odległość przekraczającą 25 m
Oburęczne przemieszczanie przedmiotów, jeżeli siła - 300 N przy pchaniu potrzebna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu - 200 N przy ciągnięciu przekracza
Zespołowe przemieszczanie przedmiotów o masie przekraczającej 500 kg
Uwaga:
• Ręczne przemieszczanie i przewożenie ciężarów o masie przekraczającej
ustalone normy jest niedopuszczalne.
Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet Niedopuszczalne jest zatrudnianie kobiet przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała:
• przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają: 5.000 kJ
Przy pracy w ciągu całej zmiany roboczej
20 kJ/min
Przy pracy dorywczej (max 4 x godz.)
Uwaga: 1 kJ = 0,24 kcal.
• przy ręcznym przenoszeniu pod górę - po pochylniach, schodach itp., których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30o, a wysokość 5 m - ciężarów o masie przekraczającej:
8 kg
Przy pracy stałej
15 kg
Przy pracy dorywczej (max 4 x godz.)
• przy
przewożeniu na wózkach 2, 3 i 4-kołowych ciężarów o masie przekraczającej 80
kg.
Niedopuszczalne jest zatrudnianie kobiet w ciąży lub karmiących piersią przy pracach:
• przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 2.900 kJ na zmianę roboczą,
• polegających na ręcznym podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów o masie przekraczającej:
3 kg
Przy pracy stałej
5 kg
Przy pracy dorywczej (max 4 x godz.)
• polegających na ręcznym przenoszeniu pod górę - po pochylniach, schodach itp., których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30o, a wysokość 5 m - ciężarów o masie przekraczającej:
2 kg
Przy pracy stałej
3,75 kg
Przy pracy dorywczej (max 4 x godz.)
• w pozycji wymuszonej,
• w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej.
Wykaz prac wzbronionych młodocianym
Niedopuszczalne jest zatrudnianie pracowników młodocianych przy pracach związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym:
• polegających wyłącznie na podnoszeniu, przenoszeniu i przewożeniu ciężarów;
• wymagających powtarzania dużej liczby jednorodnych ruchów;
• przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonywanie pracy, przekraczają: Dla dziewcząt
Dla chłopców
Przy wysiłku
Przy 6 godzinnym
Przy wysiłku
Przy 6 godzinnym
krótkotrwałym
dobowym czasie
krótkotrwałym
dobowym czasie
pracy
pracy
10,5 kJ na minutę
2.300 kJ
12,6 kJ na minutę
3.030 kJ
• polegających na ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu przez jedną osobę na odległość powyżej 25 m przedmiotów o masie przekraczającej:
Przy pracy
Dla dziewcząt
Dla chłopców
Dorywczej
14 kg
20 kg
Przy obciążeniu powtarzalnym
8 kg
12 kg
• przy ręcznym przenoszeniu pod górę, w szczególności po schodach, których wysokość przekracza 5 m, a kąt nachylenia - 30°, ciężarów o masie przekraczającej: Przy pracy
Dla dziewcząt
Dla chłopców
Dorywczej
10 kg,
15 kg
Przy obciążeniu powtarzalnym
5 kg
8 kg
Niedopuszczalne jest zatrudnianie młodocianych przy pracach wymagających stale wymuszonej i niewygodnej pozycji ciała:
• wykonywanych w pozycji pochylonej lub w przysiadzie.
Zezwala się na zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy pracach związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym:
• polegających na podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów o masie i na odległości nieprzekraczające wartości określonych dla pracowników młodocianych oraz pracach wymagających powtarzania dużej liczby jednorodnych ruchów, jeżeli jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego młodocianych.
• Zatrudnianie
młodocianych przy pracach, o których mowa powyżej nie może mieć charakteru pracy stałej, lecz ma ograniczać się do zaznajamiania młodocianych z czynnościami podstawowymi, niezbędnymi do odbycia przygotowania zawodowego.
Osoby zatrudniaj
• Łączny ące pra
cza
c
s wy owników młodocianych
konywania czynnoś
powinny podejmowa
ci wymienionych powyż ć dzia
ej w ciłania
ą
niezbędne
gu doby nie
do zapewnienia im szczególnej o
może przekraczać 1/3
chrony zdrowia podcza
czasu pracy mł
s pracy, bio
odocianego.
rąc pod uwagę ryzyko
wynikaj
• ące z ich braku
Masa
ładun
doświadczenia, braku
ków, o któr
ś
ych mowa powywiadomo
ż
ści istniejących lub potencjalnych
ej, obejmuje również masę urządzenia
zagrożeń oraz niepe
transportołne
w j dojrza
ego.
łości fizycznej i psychicznej.
W szczególności pracownikom młodocianym należy zapewnić:
• wykonywanie pracy i zajęć na stanowiskach pracy i w warunkach niestwarzających zagrożeń dla ich bezpieczeństwa i zdrowia;
• nadzór nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu lub innych osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez młodocianych;
• informacje o możliwych zagrożeniach i o wszelkich podejmowanych działaniach dotyczących ich zdrowia;
• przerwy w pracy dla odpoczynku w pomieszczeniach odizolowanych od czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych.
Zapewnienie właściwych i bezpiecznych sposobów wykonywania pracy przez pracowników należy do obowiązków osób kierujących pracownikami (bezpośrednich przełożonych).
Uwaga: W przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania pracy jest nieprawidłowy i
stwarza zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników lub osób postronnych, należy
niezwłocznie wstrzymać pracę do czasu zastosowania odpowiednich działań
eliminujących zagrożenie.
Szkolenia bhp
Aby móc właściwe chronić swoje zdrowie i wykonywać pracę jak najdłużej, osoby wykonujące ręczne prace transportowe powinny posiadać odpowiednią wiedzę dot. zagrożeń układu mięśniowo-szkieletowego, prawidłowego wykonywania prac polegających na podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów, a także bezpiecznej dla siebie i pacjentów obsługi urządzeń pomocniczych. Osoby te powinny więc odbywać specjalnie przygotowane dla nich szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem do pracy oraz powtarzać je okresowo co 5 lat w przypadku personelu medycznego i co 3 lata w przypadku personelu pomocniczego.
Zapewnienie pracownikom wstępnych i okresowych szkoleń bhp jest obowiązkiem pracodawcy.
Do obowiązków pracowników należy uczestniczenie w szkoleniach bhp oraz poddawanie się egzaminom sprawdzającym ich wiedzę z tego zakresu.
Badania lekarskie
Ze względu na zagrożenie urazami związane z wykonywaniem ręcznych prac transportowych, wszystkie osoby wykonujące tego rodzaju pracę mają obowiązek poddawać się profilaktycznym badaniom lekarskim sprawdzającym ich zdolność do pracy tego rodzaju oraz jej wpływ na ich stan zdrowia. Badania lekarskie powinny być przeprowadzane w poradniach medycyny pracy, przez lekarzy posiadających stosowne uprawnienia oraz kończyć się wydaniem zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak lub istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania ręcznych prac transportowych.
Pracownicy wykonujący ręczne prace transportowe podlegają następującym lekarskim badaniom profilaktycznym:
Czynnik szkodliwy lub
Badanie wstępne
Badanie okresowe
Częstotliwość
uciążliwy
badań
Praca fizyczna
Badanie ogólne: ze
Badanie ogólne: ze
Co 5 lat.
związana z wydatkiem
zwróceniem uwagi na układ zwróceniem uwagi na
Powyżej 45.
energetycznym na
ruchu, krążenia i
układ ruchu, krążenia i
roku życia co
pracę powyżej 1500
oddechowy
oddechowy
3 lata
kcal/8h lub 3 kcal/min
dla mężczyzn i powyżej Badanie pomocnicze: w
Badanie pomocnicze: w
1000/8h lub 2kcal/min
zależności od wskazań –
zależności od wskazań –
dla kobiet
EKG, spirometria, próba
EKG, spirometria, próba
wysiłkowa VO2max
wysiłkowa VO2max
Praca w wymuszonej
Badanie ogóle: ze
Badanie ogóle: ze
Co 3 – 5 lat
pozycji (w pochyleniu,
zwróceniem uwagi na układ zwróceniem uwagi na
skręceniu tułowia, w
ruchu
układ ruchu
przysiadzie, na
kolanach)
Badanie pomocnicze: w
Badanie pomocnicze: w
zależności od wskazań
zależności od wskazań
Praca wymagająca
Badanie ogólne: ze
Badanie ogólne: ze
Co 3 – 5 lat
ruchów monotypowych
zwróceniem uwagi na układ zwróceniem uwagi na
(powtarzalnych)
ruchu i obwodowy układ
układ ruchu i obwodowy
kończyn
nerwowy
układ nerwowy
Badanie pomocnicze: w
Badanie pomocnicze: w
zależności od wskazań
zależności od wskazań
Podnoszenia i przenoszenia ciężarów nie powinno powierzać się osobom:
•
głuchym,
• niemym,
• o
słabym wzroku,
• umysłowo upośledzonym,
• o
poważnych schorzeniach serca,
• cierpiącym na dolegliwości mięśniowo-szkieletowe, przepuklinę, dyskopatię.
Uwaga: Właściwym do oceny stanu zdrowia pracownika jest lekarz medycyny pracy
orzekający o istnieniu lub braku przeciwwskazań do zatrudnienia na zajmowanym stanowisku.
Obowiązek zapewnienia pracownikom profilaktycznych badań lekarskich należy do pracodawcy. Badania lekarskie przeprowadzane są na koszt pracodawcy oraz powinny odbywać się w godzinach pracy.