1. JAK ROZLICZAJĄ SIĘ MAŁŻONKOWIE?
•
Musi istnieć wspólność majątkowa i muszą pozostawać w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy
•
opodatkowana łączna suma dochodów, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków kwot odliczeń.
•
Małżonkowie sumują dochody, dzielą na pół, liczą podatek a potem mnożą go razy dwa, z tym że do sumy nie wlicza się dochodów opodatkowanych w sposób zryczałtowany.
•
Wniosek może być także złożony przez podatnika , który:
a) Zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego
b) Pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed dniem zeznania podatkowego
•
Z zasady tej mogą korzystać również te małżeństwa, w których jedno z małżonków prowadzi działalność gospodarczą i ma straty. Metoda ta jest szczególnie korzystna dla tych małżeństw, w których albo współmałżonek nie pracuje (nie osiąga dochodów) albo osiąga dochody bardzo niskie.
2. EFEKTYWNE I NIEEFEKTYWNE WYGASANIE ZOBOWIĄZAŃ.
3 sposoby efektywnego wygaśnięcia zobowiązania podatkowego:
a) Zapłata podatku
b) Potrącenie (kompensację)
c) Przejęcia majątku dłużnika
Efektywne gdy zostaje ono zaspokojone i wpływa w postaci środków pieniężnych.
Nieefektywne sposoby wygasania zobowiązań podatkowych - zobowiązanie wygasa, ale nie ma wpływu środków pieniężnych:
a) Zaniechanie poboru
b) Umorzenie zaległości
c) Przedawnienie zobowiązania podatkowego
d) Zwolnienie z obowiązku zapłaty.
3. ZALETY I WADY PODATKU LINIOWEGO
Zalety
a) Zaletą podatku liniowego jest stała stawka. Zawsze 19% .
b) Prosta forma liczenia .
c) łatwa ściągalność - nie ma ulg, więc i samo obliczenie jest dużo prostsze d) obniżenie kosztów ściagalnosci
e) korzystny tylko dla przedsiębiorców z z wysokim dochodem tj. powyżej 100 tyś zł
f) możliwość opłacania zaliczek na podatek w ulgowej formie: co kwartał lub zaliczek uproszczonych
Wady
a) Brak możliwości odliczenia ulg podatkowych.
b) Brak możliwości rozliczenia się z małżonkiem lub samotnie wychowywanym dzieckiem c) Potrzeba składania kliku deklaracji rocznych – w sytuacji kiedy osoba prowadzi działalność i jednocześnie pracujemy na etacie.
d) Nie może być także stosowany do dochodów uzyskiwanych z tytułu kontraktów menedżerskich oraz działalności polegającej na zawieraniu umów o zarządzanie przedsiębiorstwem
4. PODSTAWY PRAWNE DO TWORZENIA PODATKÓW
W Polsce prawo podatkowe tworzą:
a)Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.
b) Ordynacja podatkowa
c) Ustawy materialnego prawa podatkowego, m.in.:
* Ustawa o podatku od towarów i usług
*Ustawa o podatku od osób fizycznych
*Ustawa o podatku od osób prawnych
d) dyrektywy UE i inne akty prawne, które mogą narzucić pewne rozwiązania podatkowe e) ratyfikowane umowy międzynarodowe
f) umowy bilateralne
g) władztwo samorządu terytorialnego
5. OPISAĆ FUNKCJE FISKALNĄ PODATKÓW
•
Jest to główna funkcja każdego podatku
•
dostarczanie państwu dochodów – ponad 80%
•
podatek bez funkcji fiskalnej jest tylko podatkiem pozornym
•
państwo nie może dowolnie kształtować wysokości podatków jeśli będą za wysokie - pojawi się problem fiskalizmu
6. SAMOOBLICZANIE PODATKU I W PRZYPADKU JAKICH PODATKÓW
TA ZASADA ZNAJDUJE ZASTOSOWANIE.
Podstawowa zasada obowiązującą w polskim systemie podatkowym. Podatnik sam oblicza podstawę opodatkowania, nalicza podatek i odprowadza go do organu podatkowego. Na podatniku ciąży obowiązek i odpowiedzialność prawidłowego zaliczenia przychodów, kosztów uzyskania przychodu oraz zastosowania odpowiedniego sposobu obliczenia podatku.
a) Podatek dochodowy od osób fizyczny
b) Podatek dochodowy od osób prawnych
c) VAT
d) akcyza
e) podatek od gier
Zasada samoobliczania jest często błędnie określana jako zasada samoopodatkowania.
7. OGÓLNE ZASADY I WARUNKI ROZLICZENIA PODATKÓW U OSÓB
SAMOTNIE WYCHOWUJĄCYCH DZIECI.
•
Zasada podobna do rozliczania się małżonków
•
Wspólne rozliczanie się z dziećmi – do ukończenia przez dzieci 25 lat (uczą się w szkołach oraz w roku podatkowym nie uzyskały dochodów (lub uzyskały do kwoty wolnej od podatku)
•
dzieci niepełnosprawne – bez ograniczeń wiekowych
8. OGÓLNE ZASADY PRAWA PODATKOWEGO
a) Równomierności – konieczność dostosowania opodatkowania do osiąganych przez jednostki dochodów
b) Pewności – podatek powinien być wyraźnie z góry określony
c) Dogodności – każdy podatek powinno się ściągać w takim czasie i w taki sposób, aby podatnikowi było go jak najdogodniej zapłacić
d) Taniości – nie zwiększać ciężaru podatkowego i zapewnić możliwie najszybszy dopływ środków
a) Zasady fiskalne - wydajność i elastyczność podatków
b) Zasady gospodarcze - właściwy wybór źródeł podatkowych oraz uwzględniania ekonomicznych skutków opodatkowania
c) Zasady sprawiedliwości - powszechność i równość opodatkowania
d) Zasady techniki podatkowej - pewność, dogodność, taniość i prostotę podatku 9. ROZLICZANIE SIĘ Z PODATKÓW W RODZINIE - to jest pytanie o rozliczanie małżonków i dzieci + ewentualnie jakieś ulgi na dzieci, więc polski sposób rozliczenia już gdzieś wyżej jest
a) w Polsce
b) w UE
10. FUNKCJE PODATKÓW
Fiskalna - dostarcza państwu (samorządom) dochodów (w różnym stopniu) Regulacyjna - kształtowanie dochodu i majątku będących w dyspozycji podatników. Poprzez przesuwanie środków finansowych w odpowiednich proporcjach między podmiotami gospodarczymi a budżetem, następuje korekta dochodów.
Stymulacyjna - wykorzystywanie instrumentów podatkowych w celu wywarcia wpływu na warunki działania jednostek oraz na kierunki i tempo ich rozwoju. Podatek może wpłynąć zachęcająco lub zniechęcająco na decyzje w sprawie podejmowania lub likwidowania działalności oraz ustalenia zakresu jej prowadzenia (system zwolnień i ulg podatkowych – ustawowe i uznaniowe) 11. PODATKI W UE – PORÓWNANIE
Podatek dochodowy od os fiz:
Podobienstwa:
• dotyczy całości dochodów podatnika
• w większości krajów jest progresywny (znaczne różnice w liczbie progów podatkowych),
• w większości krajów jest tzw. kwota wolna od podatku, która uwzględnia minimum egzystencji,
• w większości krajów istnieją różne zasady opodatkowania rezydentów i
nierezydentów.
Opodatkowanie towarów i usług
Przedsiębiorca z reguły jest zobowiązany do comiesięcznego (lub kwartalnego) odprowadzania podatku należnego, który może być pomniejszony o podatek naliczony.
Zróżnicowane są szczegółowe rozwiązania dotyczące odliczeń
Podmioty prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek zarejestrować się jako płatnicy VAT, przy czym stosowane są dobrowolne zwolnienia podmiotowe dla tych przedsiębiorców, których roczne obroty nie przekraczają określonego limitu (limity są zróżnicowane i wynoszą od 7 do 76 tys. euro). Brak zwolnień w Hiszpanii, Holandii, Szwecji i we Włoszech.
Dochodowy od os prawnych:
Belgia: podatki nakłada się na okres jednego roku
Włochy: podatki dochodowe i majątkowe, mogą być nakładane jedynie w formie ustawy.
Szwajcaria: w ustawie konstytucyjnej wymienione są wszystkie podatki obowiązujące w kraju.
Niemcy: obowiązek ustawowego nakładania podatków, jednak też określony podział między landy i gminy
Luksemburg - większość stanowią podatki łączne; tylko niektóre są podatkami indywidualnymi 12. ZASADY KSZTAŁTOWANIA PODATKU
Zasada trwałej wydajności podatku - postulat wystarczalności podatku i zdolności podatku do wzrostu.
Wydajność podatku jest miernikiem oceny prawidłowości wyboru źródeł podatkowych.
Podstawą opodatkowania powinny być takie stany faktyczne lub prawne, które pozostają w bezpośrednim związku z rozwojem gospodarczym co zagwarantuje elastyczność dochodów budżetowych.
Taryfa podatkowa i jej kształt - doktryna podatkowa najczęściej opowiada się za taryfą progresywną - z tym że taryfa powinna być łagodna, co wyraża dbałość o zachowanie źródła dochodu.
*Wydajność netto - koszty poboru podatku w porównaniu z dochodami z danego źródła są niskie.
Zasada sprawiedliwości podatkowej - powszechność, równość, zdolność dochodowa 13. ZASADY WPROWADZANIA PODATKÓW
Mogą być wprowadzane wyłącznie poprzez ustawę. Ustawa taka nie może być przyjęta w trybie pilnym, najpóźniej do dnia 30 listopada tak, aby mogła obowiązywać od 1 stycznia następnego roku.
Okres między uchwaleniem ustawy, a dniem jej wejścia w życie określany jest mianem vacatio legis.
14. ZASADY FUNKCJONOWANIA PODATKÓW (KONSTYTUCJA, TRYB
KONSTYTUCYJNY), ZASADY KONSTYTUCYJNE
Zasady legislacji:
· Lex retro non agit – ustawa nie działa wstecz
· Zasada jawności – przepisy prawne zaczynają obowiązywać po ich opublikowaniu w dzienniku ustaw; musi być wskazany termin wejścia w życie ustawy
· Zasada vacatio legis – okres w którym podatnik może zaznajomić się z nową regulacją i także jest to okres do wydania przepisów wykonawczych; zwykle od kilku miesięcy do pół roku
· Zasada jasności przepisów
· Zakaz zmieniania przepisów podatkowych w ciągu roku podatkowego
· Zasada minimalnej stabilizacji prawa
· Zasada poszanowania praw nabytych- aby podatnik nie był zaskakiwany zmianami podatkowymi
· Zakaz obładowywania ustawy podatkowej przepisami podatkowymi
15. KLASYFIKACJA PODATKÓW
k ryterium p
rzedmiotowe :
a) majątkowe (od stanu majątku, od zmian praw majątkowych, od przyrostu majątku niezwiązanego z właścicielem majątku)
b) przychodowe ( przemysłowe i od działalności produkcyjnej, usługowej i handlowej, rolny od gruntów, leśny, zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych)
c) dochodowe ( rzeczywisty czysty dochód podatnika z poszczególnych lub ze wszystkich źródeł
łącznie)
d) podatki od wydatków (koszt własnej produkcji i wydatek z wykorzystania osiągniętego dochodu)
- Akcyza ( pobierana od spożywania artykułów produkowanych przez dużą grupę wytwórców
należących do różnych sektorów
- Opłata monopolowa ( forma podatku w odniesieniu do artykułów monopolistów)
•
b
ezpośrednie i pośrednie :
•
b
udżetu państwa i gminy
•
o
bligatoryjne i fakultatywne
•
o
gólne i celowe .
•
p
eriodyczne i jednorazowe.
16. SYSTEM PODATKOWY I CZYNNIKI GO KSZTAŁTUJĄCE
System podatkowy – ogół podatków obowiązujących w danym kraju. W danym czasie powiązanych jakąś myślą przewodnią
*Czynniki kształtujące system podatkowy:
a) czynniki ekonomiczne
• wybór właściwych źródeł podatkowych
• wybór odpowiedniego momentu (fazy procesu ekonomicznego) przejęcia podatku
• właściwe określenie podmiotu gospodarczego, który ma być objęty obowiązkiem podatkowym, oraz ustalanie właściwej wysokości nakładanych podatków
b) czynniki prawne
• przejrzystość poszczególnych aktów prawnych, które składają się system podatkowy danego państwa i ich wewnętrzna zwartość
• logiczna konstrukcja rokująca urzeczywistnienie zamierzonego celu
c) czynniki zewnętrzne (globalne)
• występująca koniunktura gospodarcza na świecie
• rola danego państwa w gospodarce światowej
d) czynniki wewnętrzne
• warunki społeczno-gospodarcze państwa
• stopień rozwoju gospodarczego
• typ ustroju społeczno-gospodarczego
• rola i zakres działalności państwowej
17. VAT
PODMIOT PODATKU
a) Osoby fizyczne
b) Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej
c) Osoby prawne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą
Zasada terytorialności – opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają czynności wykonywane na obszarze Polski, niezależnie od tego, czy wykonuje je podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce czy też poza terytorium Polski (przedstawiciel podatkowy) Zwolnienia podmiotowe w podatku VAT przyznawane są :
a) Osobom prowadzącym działalność na niewielką skalę
b) Podmioty rozpoczynające działalność w ciągu roku podatkowego, jeżeli przewidywana przez podatnika wielkość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty 50 000zł
c) Rolnik ryczałtowy
PRZEDMIOT PODATKU
a) Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski b) Eksport towarów
c) Import towarów
d) Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium Polski e) Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
Zwolnienia przedmiotowe:
a) Świadczenie usług niekomercyjnych
b) Import towarów zwolnionych od cła, import towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego
c) Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, których import jest zwolniony od podatku d) Dostawa towarów używanych
OBOWIĄZEK PODATKOWY I MIEJSCE ŚWIADCZENIA
Obowiązek podatkowy powstaję z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi.
Szczególne sposoby powstawania obowiązku podatkowego:
a) Jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej b) Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny byd potwierdzone fakturą c) W eksporcie towarów
d) W imporcie towarów
e) Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonania usługi otrzymano część należności Miejsce świadczenia:
f) Miejsce w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu g) Miejsce w którym towaru są instalowane lub montowane.
h) Miejsce w którym towary znajdują się w momencie dostawy
i) Miejsce rozpoczęcia transportu (dostarczenie na pokład samolotów, statków, pociągów) j) Miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności, w przypadku braku takiego miejsca – miejsce stałego zamieszkania.
PODSTAWA OPODATKOWANIA
Podstawą opodatkowania w podatku VAT jest obrót netto – kwota sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT (ew. otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata mająca wpływ na cenę towarów)
STAWKI PODATKU
–
Podstawową stawką w Polsce do 31 grudnia 2013 jest stawka 23%
–
5% obejmuje produkty żywnościowe, książki na wszystkich nośnikach fizycznych oraz czasopisma
–
7% – nabycie towarów od rolnika ryczałtowego - zryczałtowana kwota zwrotu VAT dla rolnika ryczałtowego, który jest z VAT zwolniony.
–
0%, która obowiązuje przy:
a) wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów,
b) eksporcie towarów.
ZASADY OBLICZANIA PODATKU
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Podatkiem naliczonym jest:
a) suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika, b) suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego (w przypadku importu), c) zryczałtowany zwrot podatku,
d)kwota podatku należnego od importu oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Podatnik ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą:
•
dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju
określonych czynności wykonywanych na terytorium kraju.
Jeżeli naliczony > należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę podatku należnego za następne okresy.
18. AKCYZA
Szczególny rodzaj podatku pośredniego od spożycia np. na produkty tytoniowe i alkoholowe, jak i od produkcji np. na energię elektryczną, kopaliny. Wszystkie wyroby i usługi będące przedmiotem podatku akcyzowego zostały wymienione w załączniku do ustawy o podatku akcyzowym.
Akcyza różni się od podatków obrotowych sposobem określania przedmiotu i podstawy opodatkowania:
•
podatek obrotowy jest powszechny, akcyza jest pobierana tylko od niektórych towarów;
•
podmiotami podatku akcyzowego są producenci i importerzy wyrobów akcyzowych bez względu na formę organizacyjno – prawną;
•
zapłacenie podatku akcyzowego nie zwalnia od zapłacenia na ogólnych zasadach podatku od towarów i usług;
•
podatek akcyzowy jest wkalkulowany przez podatnika w cenę wyrobu i dopiero od tej wartości naliczany jest podatek od towarów i usług, po tak wyliczonej cenie brutto towar staje się przedmiotem obrotu.
Stawki ustala się kwotowo lub procentowo (duża swoboda dla ministerstwa finansów) Ustawodawca określa tylko górne granice stawek dla poszczególnych grup wyrobów.
Główne cele podatku akcyzowego to:
a) cel fiskalny - zwiększenie dochodów budżetowych.
b) cel pozafiskalny - dążenie do zmniejszenia spożycia określonych produktów 19. GRANICE OPODATKOWANIA
Granice ekonomiczne
–
granicą ekonomiczną (absolutną) jest wielkość dochodu narodowego
–
udział podatków w podziale DN powinien być elastyczny i zależny od stanu koniunktury gospodarczej (automatyczne stabilizatory).
–
Kryterium Smitha - Opodatkowanie nie powinno przekraczać takiego poziomu obciążeń, aby dochód, zysk czy majątek nie były wystarczającym źródłem do uiszczenia podatków.
–
Kryterium Laffera - Granicą opodatkowania, w danym podatku, będzie stawka, przy której wpływy podatkowe przestają rosnąć.
–
Kryterium sprawiedliwości poziomej - Takie same zjawiska będące elementem oceny zdolności płatniczej nie mogą być traktowane podatkowo niejednakowo
Psychologiczne granice
–
Kryterium stawki. Podatki „zabierające” podatnikowi ponad 50% dochodu lub majątku są uważane za przejaw fiskalizmu.
–
Kryterium dochodu do dyspozycji. Wysokość dochodu do dyspozycji po opodatkowaniu w relacji do cen i kosztów standardowej egzystencji nie może być niewspółmierna
–
Kryterium klasowe. Wysokość podatku płaconego przez różne grupy zawodowe i społeczne nie może znacznie się różnić
–
Kryterium świadomości. Świadomość podatkowa nie może być za niska, ani podatki nie mogą być za bardzo ukryte