Centralna Komisja Egzaminacyjna

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

W ROKU SZKOLNYM 2012/2013

CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA

HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI

ARKUSZ GH-H1-125, GH-H4-125, GH-H5-125, GH-H6-125, GH-H7-125, GH -HL1-125

LISTOPAD 2012

Numer

Wymagania ogólne

Wymagania szczegółowe

zadania

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 4. Cywilizacja grecka. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,

2) umiejscawia w czasie i porównuje system 1.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

sprawowania władzy oraz organizację

związki przyczynowo-skutkowe

społeczeństwa w Sparcie i Atenach

analizowanych wydarzeń, zjawisk

peryklejskich.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

6. Dziedzictwo antyku. Uczeń:

informacje pozyskane z różnych źródeł

1) charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia i formułuje wnioski; dostrzega w narracji kultury materialnej i duchowej antycznego historycznej warstwę informacyjną,

świata w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, 2.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

architekturze, sztuce, literaturze;

związki przyczynowo-skutkowe

2) podaje przykłady osiągnięć cywilizacyjnych analizowanych wydarzeń, zjawisk

antyku, które mają wpływ na cywilizację

i procesów historycznych; wyjaśnia

współczesną.

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

poprzedzania, równoczesności

i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

społecznym oraz ciągłość w rozwoju

kulturowym i cywilizacyjnym.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

8. Arabowie i świat islamski. Uczeń:

3.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

1) umiejscawia w czasie i przestrzeni kierunki informacje pozyskane z różnych źródeł

i zasięg podbojów arabskich.

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

związki przyczynowo-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

poprzedzania, równoczesności

11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy.

i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

Uczeń:

4.

społecznym oraz ciągłość w rozwoju

1) rozpoznaje typowe instytucje systemu

kulturowym i cywilizacyjnym.

lennego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji

historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

związki przyczynowo-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

11. Społeczeństwo średniowiecznej Europy.

poprzedzania, równoczesności

Uczeń:

i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

3) wyjaśnia okoliczności przyjęcia chrztu społecznym oraz ciągłość w rozwoju

przez Piastów oraz następstwa kulturowe,

kulturowym i cywilizacyjnym.

społeczne i polityczne chrystianizacji Polski.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej 5.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

Europy. Uczeń:

informacje pozyskane z różnych źródeł

3) rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, i formułuje wnioski; dostrzega w narracji wskazując różnice pomiędzy stylem historycznej warstwę informacyjną,

romańskim a stylem gotyckim,

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

z uwzględnieniem przykładów z własnego

związki przyczynowo-skutkowe

regionu.

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,

5) ocenia dokonania Kazimierza Wielkiego

6.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

w dziedzinie polityki wewnętrznej (system związki przyczynowo-skutkowe

obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz analizowanych wydarzeń, zjawisk

w polityce zagranicznej.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

poprzedzania, równoczesności

14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

1) sytuuje w czasie i przestrzeni Polskę okresu społecznym oraz ciągłość w rozwoju

rozbicia dzielnicowego;

kulturowym i cywilizacyjnym.

5) ocenia dokonania Kazimierza Wielkiego

II. Analiza i interpretacja historyczna.

w dziedzinie polityki wewnętrznej (system 7.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz informacje pozyskane z różnych źródeł

w polityce zagranicznej.

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 15. Polska w dobie unii z Litwą. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,

1) wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

Polski z Litwą.

związki przyczynowo-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: historycznej warstwę informacyjną,

4) opisuje zmiany społeczno-gospodarcze

8.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

w epoce rozbicia dzielnicowego i dostrzega związki przyczynowo-skutkowe

związki pomiędzy rozwojem ruchu

analizowanych wydarzeń, zjawisk

osadniczego a ożywieniem gospodarczym.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

7. Chrześcijaństwo. Uczeń:

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

1) Umiejscawia w czasie i przestrzeni

poprzedzania, równoczesności

narodziny i rozprzestrzenianie się

chrześcijaństwa.

i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

społecznym oraz ciągłość w rozwoju

9. Początki cywilizacji zachodniego

chrześcijaństwa. Uczeń:

kulturowym i cywilizacyjnym.

4) opisuje relacje pomiędzy władzą cesarską II. Analiza i interpretacja historyczna.

a papieską w X-XI wieku.

9.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

10. Bizancjum i Kościół wschodni. Uczeń:

3) wyjaśnia przyczyny i skutki rozłamu

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

w Kościele w XI wieku.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

18. Rozłam w Kościele zachodnim. Uczeń:

związki przyczynowo

1) wymienia czynniki, które doprowadziły

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

do rozłamu w Kościele zachodnim;

2) opisuje cele i charakteryzuje działalność i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

Marcina Lutra.

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uczeń:

10.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

związki przyczynowo

1) wymienia instytucje ustrojowe demokracji

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

15. Polska w dobie unii z Litwą. Uczeń:

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji 1) wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii historycznej warstwę informacyjną,

Polski z Litwą.

11.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

19. Polska i Litwa w czasach ostatnich

związki przyczynowo-skutkowe

Jagiellonów. Uczeń:

analizowanych wydarzeń, zjawisk

1) ocenia politykę zagraniczną ostatnich

i procesów historycznych; wyjaśnia

Jagiellonów.

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

19. Polska i Litwa w czasach ostatnich

12.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

Jagiellonów. Uczeń:

informacje pozyskane z różnych źródeł

2) przedstawia okoliczności zawarcia unii i formułuje wnioski; dostrzega w narracji realnej pomiędzy Polską a Litwą i jej główne historycznej warstwę informacyjną,

postanowienia oraz wskazuje na mapie

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

związki przyczynowo-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej

sąsiedzi w XVII w. Uczeń:

13.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

związki przyczynowo

1) wyjaśnia główne przyczyny wojen

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

Rzeczypospolitej ze Szwecją, Turcją i Rosją.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

24. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII poprzedzania, równoczesności

wieku. Uczeń:

1) przedstawia przyczyny i przejawy kryzysu i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

społecznym oraz ciągłość w rozwoju

państwa polskiego w czasach saskich;

2) wyjaśnia zmiany położenia

kulturowym i cywilizacyjnym.

międzynarodowego Rzeczypospolitej

II. Analiza i interpretacja historyczna.

w XVIII w.

14.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

27. Walka o utrzymanie niepodległości

informacje pozyskane z różnych źródeł

w ostatnich latach XVIII w. Uczeń:

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

1) sytuuje w czasie I, II i III rozbiór

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany związki przyczynowo

terytorialne po każdym rozbiorze;

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

3) rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne

przyczyny upadku Rzeczypospolitej.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

26. Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej.

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

Uczeń:

poprzedzania, równoczesności

2) sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja; wymienia i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

społecznym oraz ciągłość w rozwoju

reformy Sejmu Wielkiego oraz postanowienia Konstytucji 3 maja;

kulturowym i cywilizacyjnym.

15.

3) wyjaśnia okoliczności zawiązania

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

konfederacji targowickiej i ocenia jej

informacje pozyskane z różnych źródeł

następstwa.

27. Walka o utrzymanie niepodległości

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

w ostatnich latach XVIII w. Uczeń:

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

2) przedstawia cele i następstwa powstania związki przyczynowo

kościuszkowskiego.

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i procesów historycznych; wyjaśnia znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

i procesy historyczne w czasie oraz

14. Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń: porządkuje je i ustala związki

4) opisuje zmiany społeczno-gospodarcze

poprzedzania, równoczesności

w epoce rozbicia dzielnicowego i dostrzega i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

związki pomiędzy rozwojem ruchu

społecznym oraz ciągłość w rozwoju

osadniczego a ożywieniem gospodarczym.

kulturowym i cywilizacyjnym.

16. Wielkie odkrycia geograficzne. Uczeń: II. Analiza i interpretacja historyczna.

1) sytuuje w czasie i przestrzeni wyprawy 16.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy,

informacje pozyskane z różnych źródeł

Ferdynanda Magellana oraz sytuuje

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii historycznej warstwę informacyjną,

i Hiszpanii.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. Uczeń: związki przyczynowo-skutkowe

3) identyfikuje najważniejsze wynalazki

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa i procesów historycznych; wyjaśnia

ekonomiczne i społeczne ich zastosowania.

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

I. Chronologia historyczna.

Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska

28. Rewolucja francuska. Uczeń:

1) wyjaśnia główne przyczyny rewolucji

i procesy historyczne w czasie oraz

porządkuje je i ustala związki

i ocenia jej skutki.

poprzedzania, równoczesności

29. Epoka napoleońska. Uczeń:

1) opisuje zmiany w Europie w okresie

i następstwa; dostrzega zmiany w życiu

społecznym oraz ciągłość w rozwoju

napoleońskim w zakresie stosunków

społeczno-gospodarczych i politycznych.

kulturowym i cywilizacyjnym.

30. Europa po kongresie wiedeńskim. Uczeń: II. Analiza i interpretacja historyczna.

1) przedstawia zasady i postanowienia

17.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

kongresu wiedeńskiego, uwzględniając jego informacje pozyskane z różnych źródeł

decyzje w sprawie polskiej.

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

32. Europa i świat w XIX w. Uczeń:

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

2) dostrzega podobieństwa i różnice

związki przyczynowo

w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec.

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. Uczeń:

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłoś

1) sytuuje w czasie i przestrzeni powstanie ci dla

rozumienia świata współczesnego.

listopadowe i powstanie styczniowe.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

35. Życie pod zaborami. Uczeń:

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

3) porównuje warunki życia społeczeństwa

w trzech zaborach w II połowie XIX w.,

18.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

związki przyczynowo

uwzględniając możliwości prowadzenia

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

działalności społecznej i rozwoju narodowego.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

39. Sprawa polska w I wojnie światowej.

19.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

Uczeń:

informacje pozyskane z różnych źródeł

1) charakteryzuje stosunek państw zaborczych i formułuje wnioski; dostrzega w narracji do sprawy polskiej oraz opisuje poglądy historycznej warstwę informacyjną,

zwolenników różnych orientacji politycznych; wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

3) wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania

związki przyczynowo-skutkowe

sprawy polskiej.

analizowanych wydarzeń, zjawisk

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

II. Analiza i interpretacja historyczna.

Uczeń wyszukuje oraz porównuje

informacje pozyskane z różnych źródeł

i formułuje wnioski; dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną,

37. I wojna światowa i jej skutki. Uczeń: 2) charakteryzuje specyfikę działań

20.

wyjaśniającą i oceniającą; wyjaśnia

związki przyczynowo

wojennych, ze szczególnym uwzględnieniem

-skutkowe

analizowanych wydarzeń, zjawisk

nowych środków technicznych.

i procesów historycznych; wyjaśnia

znaczenie poznawania przeszłości dla

rozumienia świata współczesnego.

IV. Znajomość zasad i procedur

demokracji.

Uczeń rozumie demokratyczne zasady

10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: i procedury i stosuje je w życiu szkoły

oraz innych społeczności; rozpoznaje

6) wyjaśnia, czym są prawa człowieka

21.

przypadki łamania norm

i uzasadnia ich znaczenie we współczesnej demokracji.

demokratycznych i ocenia ich

konsekwencje; wyjaśnia znaczenie

indywidualnej i zbiorowej aktywności

obywateli.

I. Wykorzystanie i tworzenie

informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje

informacje na temat życia publicznego;

wyraża własne zdanie w wybranych

sprawach publicznych i uzasadnia je; jest 28. Gospodarka w skali państwa. Uczeń: otwarty na odmienne poglądy.

1) wyjaśnia terminy: produkt krajowy brutto, 22.

VI. Rozumienie zasad gospodarki

wzrost gospodarczy, inflacja, recesja;

rynkowej.

interpretuje dane statystyczne na ten temat.

Uczeń rozumie procesy gospodarcze

oraz zasady racjonalnego

gospodarowania w życiu codziennym;

analizuje możliwości dalszej nauki

i kariery zawodowej.

V. Znajomość podstaw ustroju

Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń opisuje sposób działania władz

13. Władza ustawodawcza w Polsce. Uczeń:

publicznych i innych instytucji;

1) przedstawia zadania i zasady

23.

wykorzystuje swoja wiedzę o zasadach

funkcjonowania polskiego parlamentu, w tym demokracji i ustroju Polski do

sposób tworzenia ustaw.

rozumienia i oceny wydarzeń życia

publicznego.

I. Wykorzystanie i tworzenie

26. Gospodarstwo domowe. Uczeń:

24.

informacji.

4) wyjaśnia, jakie prawa mają konsumenci

Uczeń znajduje i wykorzystuje

i jak mogą ich dochodzić.

informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych

sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy.

VI. Rozumienie zasad gospodarki

rynkowej.

Uczeń rozumie procesy gospodarcze

oraz zasady racjonalnego

gospodarowania w życiu codziennym;

analizuje możliwości dalszej nauki

i kariery zawodowej.