Sieciowe systemy operacyjne

Active Directory

2

1. Systemy sieciowe Banyan

Firma Banyan, producent sztandarowego systemu VINES, twierdziła zawsze, e jej sieci s

przejrzyste dla ich u ytkownika. System VINES organizował bowiem zasoby sieci

rozproszonych w taki sposób, e wydawały si one stanowi jedn kompleksow cało

sieciow – i st d reklamowany był jako najlepsze ze wszystkich rozwi za sieciowych

przeznaczonych dla komputerów PC.

1.1. Usługi i aplikacje systemu VINES

Składnikiem kluczowym umo liwiaj cym działanie systemu VINES w sieciach

rozproszonych jest jego cz

o nazwie ENS (ang. Enterprise Network Services, czyli obsługa

sieci (komputerowej) przedsi biorstwa). Na ENS składaj si nast puj ce elementy:

• usługi katalogowe (StreetTalk),

• usługi zarz dzania sieci ,

• usługi inteligentnego przesyłania komunikatów,

• usługi zabezpiecze .

Wszystkie cztery ze wspomnianych powy ej składników usługi ENS działaj na obszarze

całej sieci WAN czy te sieci rozproszonej.

1.1.1. Usługi katalogowe (StreetTalk)

Usługi katalogowe i obsługa plików stanowi podstaw ka dego systemu sieciowego, a

Banyan zaproponował wietny pakiet słu cy do wykonywania tych czynno ci.

Oprogramowanie umo liwiaj ce systemowi VINES udost pnianie usług sieciowych

wszystkim u ytkownikom nosi nazw StreetTalk. Banyan opracował StreetTalk w celu

znormalizowania usług obsługi katalogów i plików. Zadaniem pakietu StreetTalk jest wi c w

zasadzie umo liwienie współdzielenia katalogów i plików znajduj cych si w sieci Banyan

LAN z innymi systemami obsługi plików, takimi jak NFS (systemu operacyjnego UNIX),

NTFS (systemu Windows NT) czy FAT (systemu DOS). I trzeba przyzna , e zadanie to

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

3

zostało spełnione – system automatycznie integruje z sieci nowo przył czone do niej stacje.

Sprawia to, e utworzenie sieci i jej obsługa staj si całkiem łatwe.

Inna wła ciwo systemu StreetTalk wynika st d, e instalowany jest on na ka dym serwerze

VINES osobno. Je li wi c jeden serwer obsługuj cy StreetTalk zostanie uszkodzony, nie

spowoduje to załamania całego systemu współdzielenia katalogów i plików. Ka dy serwer

obsługuje bowiem jedn cz

„puzzli” i dopiero informacja StreetTalk ze wszystkich

serwerów składa si na cało obrazu.

StreetTalk jest w pełni zintegrowany z ka d cz ci systemu VINES. Wszystkie usługi,

wł cznie z takimi jak wysyłanie poczty, drukowanie i usługi katalogowe, u ywaj StreetTalk

w celu zlokalizowania w sieci u ytkownika czy zasobu. StreetTalk umo liwia u ytkownikom

logowanie si z ka dego miejsca sieci; interfejs wygl da zawsze tak samo, niezale nie od

tego, czy u ytkownik korzysta z niego w biurze, czy w podró y. Po przył czeniu do sieci

nowego urz dzenia, zasobu czy u ytkownika, StreetTalk przypisuje mu unikaln nazw .

Fantastyczn wła ciwo ci StreetTalk'a jest jego umiej tno korygowania danych

u ytkowników, którzy zmienili miejsce przył czenia do sieci. Sieci ulegaj zmianom ka dego

dnia. StreetTalk umo liwia administratorom pozostawienie stacji roboczych w stanie, w jakim

zostały one do sieci przył czone, dzi ki czemu nie musz oni zmienia ich ustawie za

ka dym razem, gdy ich u ytkownik zechce przenie si w inne miejsce. StreetTalk okre la

miejsce lokalizacji stacji po jej pierwszym załogowaniu si jej u ytkownika w sieci.

Oszcz dza to administratorom naprawd znaczne ilo ci czasu.

Istnieje równie serwis o nazwie STDA (ang. StreetTalk Directory Assistance), który pełni

funkcj pomocy katalogowej umo liwiaj cej administratorom i u ytkownikom wyszukiwanie

terminów w sposób podobny jak w ksi ce telefonicznej. Mo na dzi ki niemu w kolejno ci

alfabetycznej utworzy list wszystkich zasobów sieci. Dzi ki temu mo liwe jest

znajdywanie u ytkowników, zasobów i serwerów nawet w du ych sieciach V1NES.

1.1.2. Usługi zarz dzania sieci

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

4

Do zarz dzania sieciami firma Banyan korzysta z usług, które nazywa usługami NMS (ang.

Network Management Sen ces). Serwis ten udost pnia interfejs o łatwych do obsługi

ekranach przedstawiaj cych informacje w zrozumiały sposób. Za pomoc systemu VINES

NMS mo na zarz dza takimi pozycjami, jak czynno ci u ytkownika, zmiany i usuwanie

zasobów w sieci, bezpiecze stwo, aplikacje i wydajno .

W poł czeniu z t usług korzysta mo na z Asystenta VINES. Asystent udost pnia wiele

przydatnych narz dzi zaprojektowanych w celu maksymalizacji sprawno ci sieci i ułatwienia

administratorom kontroli nad zasobami sieci. Hierarchiczny system menu ułatwia

administratorom wykonywanie poszczególnych czynno ci.

1.1.3. Usługi inteligentnego przesyłania komunikatów

Przesyłanie komunikatów systemu VINES potrafi samodzielnie dokona odpowiedniej

autokonfiguracji i poprawnie współpracuje ze wszystkimi programami obsługi poczty

elektronicznej. Jest przy tym w pełni zintegrowany z systemem StreetTalk, dzi ki czemu w

celu uzyskania do niego dost pu wystarczy zarejestrowanie si w bazie danych StreetTalk

jednego tylko z przył czonych do sieci serwerów. Po zarejestrowaniu si mo na swobodnie

korzysta z całej sieci, w tym mi dzy innymi przegl da informacje adresowe dotycz ce

u ytkowników sieci, a tak e odbiera – po podaniu odpowiedniego hasła – poczt

elektroniczn na dowolnej stacji roboczej. Jest to mo liwe dzi ki temu, e informacje

adresowe o u ytkownikach zapisywane s wył cznie w systemie StreetTalk. Dzi ki temu,

niezale nie od rodzaju programu obsługi poczty elektronicznej, z jakiego korzysta b d

u ytkownicy, współpraca z systemem przesyłania komunikatów systemu VINES b dzie

poprawna. Co wi cej, usługi przesyłania komunikatów s tak dobrze wbudowane w system

NMS, e administratorzy mog , je li zajdzie taka potrzeba, monitorowa wszystkie

przesyłane wiadomo ci.

1.1.4. Usługi bezpiecze stwa

Usługi bezpiecze stwa s przezroczyste dla u ytkowników sieci, ale mimo to s bardzo

efektywne. Pozwalaj na zabezpieczanie plików, drukarek, bram, aplikacji i innych zasobów.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

5

Kontrola zasobów ma miejsce w momencie uzyskiwania do nich dost pu, wi c nawet je li

hacker byłby fizycznie przył czony do serwera, to nie udałoby mu si uzyska dost pu do

adnego zasobu, je li nie znajdowałby si na li cie praw dost pu (ang. ARL – Access Rights

List) tego serwera. Lista praw dost pu jest prostym sposobem zarz dzania bezpiecze stwem

w sieci VINES.

1.2. Standardy obsługiwane przez VINES

Sieci VINES współpracuj z wieloma ró nymi standardami i protokołami, zarówno na swoich

ł czach komunikacyjnych, jak i na wielu klienckich systemach operacyjnych. Głównymi

standardami obsługiwanymi przez VINES s :

• Standardy komunikacyjne: LAN, dial-up, X.25, SNA, TCP/IP oraz IBM

3270.Poł czenia bram tych standardów obsługiwane s podczas ł czenia

geograficznie odległych sieci VINES w jeden system.

• Klienckie systemy operacyjne: DOS, Windows, OS/2 i Macintosh. Ka dy z

nichmo e by u ywany jako system operacyjny klienta. VINES udost pnia

zasoby sieciowe przy u yciu rodzimych interfejsów tych systemów

operacyjnych. Dzi ki temu u ytkownicy nie musz poznawa nowego

„specjalnego” interfejsu sieciowego w celu uzyskania dost pu do zasobów

sieciowych ich stacji roboczych pracuj cych pod kontrol jednego z

wymienionych systemów operacyjnych.

1.3. Mocne i słabe strony VINES

Banyan próbuje ukry fakt, e VINES zbudowany został na fundamentach systemu UNIX. A

wi c UNIX jest bazowym systemem operacyjnym, dzi ki któremu VINES mo e w ogóle

działa . UNIX jest jednak cz sto nieaprobowany przez dostawców nowoczesnych

technologii. Mimo e system ten został opracowany wiele lat temu, nadal jest wietnym

systemem operacyjnym. Có , je li wiek UNIX-a odstrasza wiele osób -zwłaszcza tych, które

przy wyborze technologii informatycznych kieruj si zasad , któr uj mo na nast puj cym

dwuwierszem:

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

6

,,Technologia stara (ju nie jara)

lecz si mo e dobrze jara „.

(Z. Gała)

A osób takich jest niemało... i wiele z nich – niestety dla zwolenników UNIX-a – pracuje w

ró nych działach zaopatrzenia.

Prawdziw sił systemu VINES jest jego usługa katalogowa StreetTalk. Stanowi ona

pierwsz realizacj pomysłu hierarchicznego listowania osób i zasobów wewn trznej sieci

przedsi biorstwa. Usługa ta jest bardzo niezawodna i daje si przy tym łatwo konfigurowa .

Inn zalet systemu VINES jest fakt, e pozwala on – przy u yciu wspomnianej wy ej usługi

ENS – na obsług wielu ró nych platform, w tym takich jak: NetWare, UNIX (AIX, SCO i

Solaris) oraz NT. Umo liwia to wł czenie innych systemów LAN do usługi katalogowej

StreetTalk.

Mimo wielu zalet systemu V1NES, lista jego wad jest niemała. Obsługa urz dze

sprz towych jest bardzo ograniczona. Windows NT – dla porównania – umo liwia

błyskawiczne rozpoznanie i konfiguracj wi kszo ci przył czonych do sieci urz dze . VINES

zbudowany jest jednak na podstawie platformy starego UNIX-a, co oznacza, e

rozpoznawanie urz dze sprz towych nie jest mo liwe. Ponadto VINES potrafi obsługiwa

jedynie ograniczon liczb urz dze . W poł czeniu z przera aj co drog obsług techniczn

sprawia to, e VINES nie jest systemem wartym zakładania go tam, gdzie nie został jeszcze

zało ony. Tym bardziej, e firmie Banyan nie udało si zgromadzi rodków

umo liwiaj cych kontynuacj rozwoju tego produktu, co nie wró y mu dobrej przyszło ci.

2. Novell NetWare

Firma Novell ustanowiła wiatowy standard, je li chodzi o obsług sieci LAN. Banyan

natomiast opracował lepsze usługi katalogowe. Wszak pierwsz usług katalogow była

wła nie StreetTalk firmy Banyan. Przed jej opracowaniem jedyn usług obsługi

katalogów/plików był UNlX-owy system NFS (ang. Network File System – system plików

sieciowych). NFS został jednak zaprojektowany do obsługi sieci WAN, które składaj si z

wielu ró nych systemów hostów. StreetTalk został zaprojektowany specjalnie dla sieci LAN.

Novell oczywi cie szybko opracował podobny system. I zrobił to dobrze.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

7

adna inna firma nie potraktowała sieci na pocz tku lat 80 tak powa nie jak Novell.

Pozostaje on wi c liderem na tym rynku, cho jej miejsce powoli zajmuje Microsoft. Czy

rzeczywi cie zajmie – trudno na razie prorokowa . Według danych IDC (ang. International

Data Corporation), czyli Korporacji Danych Mi dzynarodowych, w 1996 roku na wiecie

sprzedano 2,4 miliona sieciowych systemów operacyjnych, przy czym 41% z tego sprzedał

Novell. IDC przy tym przewiduje, e udział firmy Novell w sprzeda y sieciowych systemów

operacyjnych w latach 1996 do 2000 zwi kszy si o 8 punktów procentowych.. Novell jak

dotychczas oferował lepsze rozwi zania, je li chodzi o sieci rozproszone i wewn trz-

korporacyjne.

Pami tajmy, e Novell NetWare byl pierwszym sieciowym systemem operacyjnym, który

umo liwiał obsług wielu platform. Był to te pierwszy sieciowy system operacyjny

obsługuj cy sieci o ró nych topologiach oraz trasowanie przesyłanych mi dzy nimi danych.

Prawdziwa siła systemu NetWare polegała na tym, e był on pierwszym sieciowym systemem

operacyjnym pozwalaj cym na obsług sieci komputerów pracuj cych pod kontrol DOS-u.

Firma Novell dostrzegła równie system Apple, dla którego NetWare stal si pierwszym

sieciowym systemem operacyjnym udost pniaj cym usługi TCP/IP. Przyniosło to pó niej

niemałe korzy ci – zwłaszcza w godzinie sławy AppleTalk i innych systemów Apple. Ale

wszystko to jest wynikiem ponadprzeci tnych wła ciwo ci systemu Novell NetWare, które

przedstawiam w nast pnym punkcie.

2.1. Wła ciwo ci NetWare

Główn przyczyn tego, e systemowi NetWare udało si tak dalece wyprzedzi konkurencj ,

jest fakt, e NetWare jest systemem operacyjnym zaprojektowanym specjalnie do obsługi

sieci. System Banyan wymaga uprzedniego zainstalowania systemu UNIX. Windows NT jest

natomiast, tak jak NetWare, systemem operacyjnym, ale w odró nieniu od NetWare, nie

został on zaprojektowany specjalnie jako system maksymalizuj cy sprawno usług

sieciowych. NetWare został utworzony z my l o optymalizacji czynno ci sieciowych, co

stanowi o jego przewadze w stosunku do pozostałych systemów sieciowych. Wła ciwo ciami

decyduj cymi o owej przewadze s :

• obsługa NDS, czyli obsługa katalogów NetWare,

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

8

• usługi bezpiecze stwa,

• usługi baz danych,

• usługi przesyłania komunikatów,

• usługi drukowania,

• moduły NLM, czyli moduły ładowalne NetWare.

Pierwsza ze wspomnianych sze ciu usług sprawia, e Novell nadal stanowi mocn

konkurencj wzgl dem Windows NT. Na utworzenie przez Banyan systemu StreetTalk

Novell odpowiedział opracowaniem usługi NDS.

2.2. Standardy obsługiwane przez NetWare

Podczas tworzenia systemu NDS Novell zdecydował zastosowa si do standardu X.5OO

komitetu CCITT. Novell jest firm w du ym stopniu uwzgl dniaj c standardy otwarte

podczas opracowywania swoich produktów. Dzi ki zastosowaniu si do hierarchicznej

struktury nazwy standardu X.5OO, NDS uniemo liwia tworzenie kopii obiektów. Ka dy z

nich musi bowiem mie swoj własn rozró nialn nazw (ang. Distinguished Name, w

skrócie DN). Je li wi c w dziale sprzeda y pracowałby pracownik o imieniu Bil a numerem

działu byłoby 2345, to rozró nialn nazw pracownika byłoby BILL.SALES.2345. Samo

imi BILL (bez dodania SALES.2345) stanowi tzw. RDN, czyli wzgl dn nazw rozró nialn

(ang. Relative Distinguished Mam ).

Podczas korzystania z usług NDS ka dy obiekt musi by unikatowo zidentyfikowany przez

okre lenie miejsca tego obiektu w drzewie katalogów. Dzi ki temu z jednej wzgl dnej nazwy

rozró nialnej (RDN) korzysta mo na w poł czeniu z ró nymi tzw. Pojemnikami. Dla usług

NDS Novell pojemniki s czym w rodzaju archiwum informacji o grupach osób

korzystaj cych z okre lonego serwera. Mo na na przykład korzysta ze wzgl dnej nazwy

BILL zarówno dla pojemnika SALES.2345, jak i dla pojemnika HR.2345. Wła ciwo ta jest

bardzo mocn cech systemu NDS. System NDS umo liwia podział rzeczywisto ci – za

pomoc pojemników – na elementy i zasoby, które Novell nazywa „li mi” lub „obiektami

li ci”.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

9

Obiektami po redniego szczebla systemu NDS, które przez Novell nazywane s „obiektami

pojemników” (pojemników na obiekty, czyli na li cie) s Organizacja (O), Jednostka

organizacyjna (OU), Kraj (C), a tak e [Root]. Zwykle obiektami li ci s u ytkownicy,

drukarki, serwery, mapy katalogów, itp. Takie znaczenie „obiektu li cia” mo e by cokolwiek

myl ce, ale jego sens jest logicznie uzasadniony. W znaczeniu tradycyjnym li jest obiektem

znajduj cym si na ko cu drzewa, czyli obiektem, który nie zawiera innych obiektów.

Podobnie Novell u ywa tego terminu na okre lenie obiektu, który nie mo e zawiera w sobie

innych obiektów. W zwi zku z tym je li co jest „obiektem li cia”, to znajduje si na ko cu

drzewa struktury katalogowej. Najcz ciej jest nim drukarka lub u ytkownik. W systemie

NDS tworzy mo na nieograniczon liczb pojemników i obiektów. Standardowo w systemie

NDS znajduje si 37 typów pojemników i obiektów li ci. Umo liwiaj one zarz dzanie

zasobami wszelkiego rodzaju. Po przył czeniu do sieci nowych zasobów mo na zdefiniowa

nowe typy obiektów i doda je do struktury nazw NDS.

U ytkownicy ADMIN mog ogl da graficznie uporz dkowan , czyteln struktur obiektów

systemu NDS. Jako u ytkownik ADMIN zalogowa si mo na z dowolnej stacji roboczej.

Umo liwia to zarz dzanie całym drzewem katalogów; mo na dodawa i usuwa

u ytkowników, serwery i inne zasoby sieciowe. U ytkownicy w celu uzyskania dost pu do

zasobów sieciowych musz logowa si tylko raz. NDS jest prawdopodobnie najlepsz

dost pn usług katalogow .

Microsoft zmienił ostatnio nazwy swoich usług obsługi katalogów, ale nie spowodowało to

specjalnego zbli enia systemu NT do obiektowo zorientowanej struktury bazy danych, której

przykładem jest NDS.

2.3. Usługi bezpiecze stwa

Bezpiecze stwo jest kolejnym obszarem, na którym NetWare ma mo liwo zabły ni cia.

Firma Novell – jako pomysłodawca wykorzystania nazw u ytkowników, haseł i profili

u ytkownika w sieci LAN – ustanowiła standard dla usług bezpiecze stwa. Informacje profilu

u ytkownika zapisywane s na dysku sieciowym NetWare w formacie zaszyfrowanym.

Rozwi zanie to jest o tyle wspaniałe, e umo liwia dost p do plików, do których

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

10

u ytkownicy systemów DOS, UNIX, OS/2, czy Windows nie mog uzyska dost pu nawet

na poziomie fizycznym.

Informacja dotycz ca hasła przesyłana jest ze stacji roboczej do serwera w formacie

zaszyfrowanym. Nawet administrator nie mo e sprawdzi znajduj cego si na serwerze hasła

u ytkownika. Administrator mo e zwi kszy lub zmniejszy liczb zezwole nadanych

u ytkownikowi, ale tylko u ytkownik wie, jakie jest jego hasło. Administrator mo e okre li ,

jak cz sto u ytkownik musi zmienia swoje hasło, ale nie ma mo liwo ci dokonania tej

zmiany.

U ytkownicy maj dost p do tych samych zasobów, niezale nie od tego czy uzyskuj go za

po rednictwem stacji roboczych, czy bezpo rednio z serwera ze wzgl du na to, e

zabezpieczenia NetWare ustanowione zostały na poziomie najni szym z mo liwych.

Wszelkie próby uzyskania dost pu do informacji lub zasobów sieciowych przechodz przez

system bezpiecze stwa NetWare. Równie zatem system NDS obsługi katalogów NetWare

jest ci le powi zany z systemem bezpiecze stwa NetWare. Dzi ki temu u ytkownicy

uzyskuj dost p tylko do tych zasobów, do których hasła i zezwolenia ich upowa niaj . W

systemie bezpiecze stwa NetWare wykryto niewiele słabych stron; w systemie Windows NT

ich wielo zawsze była ródłem krytyki.

2.4. Usługi baz danych

Inn mocn stron systemu NetWare jest fakt, e oferuje on usługi bazy danych sieci LAN w

rodowisku klient-serwer. Usługi te znacznie ułatwiaj ycie wszystkim twórcom aplikacji

pisanych pod Novell Netware. Tworz one bowiem główne archiwum informacji, które

składowane s w serwerze. W systemie NetWare dost pne s dwie usługi baz danych:

NetWare Btrieve oraz NetWare SQL.

• Btrieve jest systemem baz danych indeksowanym przy u yciu klucza,

zaprojektowanym w celu ułatwienia tworzenia aplikacji specjalistycznych.

Wiele przedsi biorstw korzysta z systemu Btrieve w celu zapisywania danych

(rekordów) na serwerze NetWare. U ytkownicy stacji roboczych mog dzi ki

temu uzyskiwa do tych danych szybki dost p.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

11

• Próbuj c dostosowa si do standardów przemysłowych, Novell opracował

system NetWare SQL. SQL jest skrótem od structured query language i jest on

starym (czy raczej: dojrzałym) standardem u ywanym w sieciach mainframe

do wykorzystywania informacji zapisanych w komputerze głównym. Istnieje

wiele wersji SQL, ale Novell starał si trzyma pierwotnej wersji SQL podczas

opracowywania swojej wersji sieci LAN. W NetWare SQL uczyniono o jeden

krok wi cej w porównaniu z Btrieve, wprowadzaj c mo liwo dost pu do

rekordów Btrieve z poziomu ró nych platform i aplikacji.

Mimo e NetWare do zarz dzania rekordami u ywa Btrierve, to wykorzystanie SQL jako

interfejsu NetWare SQL umo liwia wielu platformom dost p do rekordów Btrieve. Dzi ki

temu aplikacje opracowane dla Btrieve oraz dla SQL mog poprawnie współdzieli dane.

System NetWare obsługuje wiele ró nych aplikacji innych producentów, ale dwie wy ej

wspomniane stanowi najlepsze narz dzia do tworzenia aplikacji dla sieci Novell LAN.

2.5. Usługi przesyłania komunikatów

Ostatnimi laty w dziedzinie usług przesyłania komunikatów dokonał si znaczny rozwój.

Novell nie jest oczywi cie jedyn firm działaj c na tym polu. Na pewno usługi przesyłania

komunikatów zyskaj now twarz, lecz zapewne podstawy, które Novell stosuje od lat, nie

ulegn wi kszym zmianom.

Tradycyjn nazw u ywan na okre lenie tej usługi była NetWare Message Handling Service,

czyli wła nie usługa przekazywania komunikatów – w skrócie MHS. Umo liwia ona łatwe

przesyłanie komunikatów mi dzy wieloma ró nymi aplikacjami czołowymi. Aplikacje te

mog współdzieli dane znajduj ce si w ró nych miejscach sieci tak LAN, jak i WAN.

Usługa MHS mo e by zainstalowana równie na pojedynczym przył czonym do sieci

komputerze PC. Mo na go tak skonfigurowa , aby przesyłał dane w okre lonym czasie.

Dzi ki temu dane mo na przesyła w czasie, kiedy ruch w sieci jest najmniejszy, lub kiedy

najni sze s opłaty za jej u ywanie.

Twórcy oprogramowania mog od firmy Novell uzyska zestawy ułatwiaj ce tworzenie

aplikacji i usług zwi zanych z przesyłaniem komunikatów w sieci NetWare. Usługa MHS jest

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

12

stale rozbudowywana i zmieniana, ale wci (a mo e dzi ki temu) zapewnia efektywny i tani

sposób przesyłania wiadomo ci z jednego miejsca sieciowego rodowiska Novell w inne.

2.6. Usługi drukowania

Usługi drukowania s w przypadku NetWare rodzime dla rodowiska systemu operacyjnego

NetWare. Usługi podstawowe umo liwiaj u ytkownikom współdzielenie do 16 drukarek

przy u yciu sieciowego serwera wydruku. Sieci NetWare umo liwiaj dost p do wielu

serwerów wydruku w ramach jednej sieci, a prawdziwa elastyczno drukowania w sieci

NetWare wynika z faktu, e drukarki w celu korzystania z nich wcale nie musz by

bezpo rednio przył czane do serwera wydruków.

Drukarka mo e by przył czona do serwera, ale równie dobrze mo e by przył czona do

stacji roboczej znajduj cej si gdzie w sieci. Mimo e drukarki przył czone do stacji

roboczych nadal obsługiwane s przez serwer wydruków, to w stacjach takich nale y

zainstalowa oprogramowanie serwera wydruków, a dokładnie rzecz bior c, niewielki

program rezydentny (ang. TSR – Terminale and Stay Resideni). Dzi ki temu w sieciach

Novell skonfigurowa mo na wiele ró nych kombinacji drukarek i serwerów wydruku.

2.7. Moduły ładowalne NetWare (moduły NLM)

Moduły ładowalne NetWare s niezb dne do zapewnienia poprawnego działania

oprogramowania NetWare. Pocz wszy od wersji 3.12 systemu NetWare, moduły ładowalne

stały si podstaw sieciowych działa systemu Novell. Owe interfejsy programowe

umo liwiaj aplikacjom klient-serwer działanie w charakterze modułów. Ułatwia to obsług

cz sto wykorzystywanych usług sieciowych serwera. Aplikacje NLM mog dzi ki temu mie

taki sam, jak moduły, dost p do usług bezpiecze stwa NetWare, co sprawia, e s one łatwe

do kontroli i administrowania.

Pozytywn wła ciwo ci modułów ładowalnych NetWare jest to, e nie wymagaj one

wył czania serwera w celu ich załadowania czy te usuni cia. Dzi ki temu aplikacje mog

by ładowane i usuwane w dowolnej chwili. Administratorzy mog wi c tworzy pliki

wsadowe w odpowiednim czasie ładuj ce i usuwaj ce moduły NLM. Novell oferuje wiele

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

13

zestawów słu cych do takiego projektowania aplikacji, które umo liwia korzystanie z nich

jako z modułów NLM.

2.8. Standardy obsługiwane przez NetWare

NetWare potrafi obsługiwa wiele ró nych standardów i protokołów działaj cych za

po rednictwem ł czy komunikacyjnych oraz kilka klienckich systemów operacyjnych:

• Standardy komunikacyjne: LAN, dial-up, X.25, SNA, SDLC, ISDN, Tl,

TCP/IP oraz IBM 3270. Poł czenia bram tych standardów obsługiwane s

przez NetWare. Oprócz tego Novell sam produkuje dostosowane do obsługi

NetWare routery i mostki. NetWare Link/64 jest urz dzeniem umo liwiaj cym

przesyłanie danych mi dzy geograficznie oddalonymi stacjami roboczymi z

pr dko ciami wahaj cymi si od 9,6 bps do 64 Kbps. Do tego samego słu y

ł cze NetWare Tl, tyle e umo liwia ono transmisj z pr dko ci 2,084 Mbps.

Wieloprotokołowy router NetWare obsługuje protokoły IPX, IP oraz

AppleTalk. Umo liwia on u ytkownikom ł czenie sieci Ethernet, Token Ring,

Local Ring oraz ARCnet w dowolny sposób, a tak e umo liwia przezroczysty

sposób korzystania ze wszystkich zasobów sieciowych ka dej z tak

poł czonych sieci.

• Klienckie systemy operacyjne: DOS, Windows, OS/2, UNIX oraz Macintosh.

Pod kontrol takich systemów mog pracowa stacje klientów sieci NetWare.

2.9. Mocne i słabe strony NetWare

Główn sił Novell NetWare jest jego pozycja wynikaj ca z tego, e jest to najcz ciej

stosowany sieciowy system operacyjny dla sieci lokalnych. Mimo e Microsoft ostatnio

odbiera Novellowi cz

jego siły przebicia, to jest to niewielka cz stka, która nie jest w

stanie zaszkodzi wy ej wspomnianej pozycji Novella. Pozycji, któr zawdzi cza

najlepszemu oprogramowaniu serwerów plików i wydruków. Bo wła nie odpowiedni sposób

udost pniania plików i drukarek czyni z sieci prawdziwie efektywne narz dzie pracy.

NetWare obsługuje najszerszy zakres usług słu cych obsłudze przedsi biorstwa. Uprzednio

omówiony system NDS jest najlepsz dost pn na rynku usług katalogow systemu

operacyjnego dla sieci LAN. Po zestawieniu powy szych wła ciwo ci NetWare z

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

14

mo liwo ci dost pu do bardzo wielu dobrych narz dzi ró nych producentów

oprogramowania, łatwo dostrzec, dlaczego NetWare warto uwzgl dni podczas

podejmowania decyzji o rodzaju sieci w przedsi biorstwie. Tym bardziej, e oferta

Microsoftu, czyli konkurencji w zakresie obsługi przedsi biorstw, jest bardzo słaba.

Novell mógłby jednak pomy le o poprawie systemu w kilku miejscach – na przykład w

zakresie obsługi aplikacji. NetWare wietnie udost pnia pliki i zasoby, ale jako dostawca

rozproszonych aplikacji klient/serwer przegrywa z Microsoftem.

Słabym punktem NetWare jest równie monitorowanie stanu sieci oraz ogólne zarz dzanie

sieci . Cho w NetWare wbudowanych jest kilka narz dzi zarz dzania sieci , to nie spełniaj

one swojego zadania. Wielu administratorów nie jest pewnych, co do stanu zarz dzanej przez

nich sieci – nie wiedz , czy jest ona wykorzystywana efektywnie, czy te nie. Czy nast pna

wersja NetWare, poprawi co w tym wzgl dzie?

3. Microsoft Windows NT

Windows for Workgroups był dla Microsoftu wył cznie stopniem po rednim mi dzy

Windows 3.0 a Windows 95. Windows 95 jest pierwszym produktem tej firmy z

wbudowanymi protokołami IPX/SPX oraz TCP/IP, czyli pierwsz jej powa niejsz ofert

ukierunkowan na rynek sieci.

Prawdopodobnie wła nie podczas prac nad Windows 95 w Microsofcie zdano sobie spraw ,

e w celu zwi kszenia sprzeda y tego systemu potrzebowa on b dzie zwi kszenia swoich

mo liwo ci sieciowych. Wkrótce potem okazało si , e u ytkownicy zdecydowali, i

aplikacje, interfejsy graficzne oraz mo liwo zarz dzania nimi oraz korzystania z nich jest

wa niejsza ni mo liwo pracy w stabilnej sieci.

Microsoft stale poprawiał i rozwijał aplikacje pracuj ce w rodowisku systemu operacyjnego

Windows 95. Administratorzy uwierzyli, e je li maj opracowa jak aplikacj , to musi by

ona stworzona dla platformy Microsoft Windows.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

15

W mi dzyczasie Microsoft opracował platform NT i opatrzył j takim samym interfejsem,

jaki zastosował w Windows 95. Wiele osób dziwiło si wi c (przynajmniej na pocz tku), e

aplikacje, które działały w rodowisku DOS, działały równie pod Windows 95, ale nie

chciały działa w rodowisku Windows NT. Mimo to, po wypuszczeniu na rynek wersji

Windows NT Server, reklamowana ona była jako najlepszy sieciowy system operacyjny dla

sieci, w których Windows 95 zainstalowany był na stacjach roboczych.

Po tym, jak u ytkownicy przyzwyczaili si do obsługi aplikacji w systemie Windows 95, dla

producentów tych aplikacji było oczywiste, e nast pne ich wersje powinny by

przystosowane do działania równie w rodowisku NT. W mi dzyczasie stare systemy Novell

zostały dostosowane do obsługi Windows for Workgroups. Tyle e na wi kszo ci stacji

wymieniono WfW na Windows 95.

Wersja 3.51 systemu Windows NT zawiera wiele anomalii przynajmniej raz dziennie

zaznaczaj cych swoj obecno , wersja 4.0 jest ju natomiast przyzwoicie wykonanym

produktem. Po ustaleniu si reputacji Windows NT jako w pewnym stopniu wiarygodnego

systemu, Novell pocz ł bardzo szybko traci swój udział w rynku. Strategia Microsoftu

powiodła si . W wi kszo ci nowo tworzonych sieci LAN instalowany był Windows NT.

Zanim Novell zorientował si , co si stało, najpopularniejszym sieciowym systemem

operacyjnym stał si NT Server 4.0 (pisz „:server” przez „v”, a nie przez „w”, gdy polska

wersja j zykowa tego systemu nie istnieje).

Szybko sieci pracuj cej w systemie NT wymagała pocz tkowo poprawy ze wzgl du na nie

najwi ksze mo liwo ci procesorów serii 80486 DX2 montowanych wówczas w komputerach

PC. Zast pienie ich przez procesory serii Pentium sprawiło, e pecety mogły ju swobodnie

korzysta z sieci obsługiwanych przez Windows NT. Windows wygrał wi c, nawet w opinii

wielu u ytkowników systemu NetWare, ze wzgl du na lepsz integracj aplikacji i usług

sieciowych.

Wygl dało to, wi c pokrótce tak, e Microsoft pozbierał fragmenty ró nych usług

sieciowych, tworz c z nich system NT, który nast pnie poł czył w bardzo efektywny sposób

z aplikacjami i usługami działaj cymi na klientach i serwerach. Sieciowe wersje Microsoft

Office oraz setek innych obsługiwanych przez NT aplikacji zapewniły systemowi NT znaczn

przewag nad systemem NetWare.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

16

Dzi wi c wiadomo, e je li aplikacja sieciowa ma si dobrze sprzedawa , powinna by

napisana przede wszystkim dla systemu NT. Systemu, którego główne wła ciwo ci

przedstawiam w nast pnym punkcie.

3.1. Wła ciwo ci Windows NT

Microsoft NT ma tak wiele ró nych cech, e nie sposób uj ich wszystkich w formie

krótkiego streszczenia, st d te ogranicz si tu jedynie do informacji hasłowych.

Zamieszczone tam informacje dotycz tak e Windows NT i – mi dzy innymi – s to raporty

na temat wi kszo ci cech i wła ciwo ci tego systemu. A zatem:

• Interfejs NT: W systemie NT zastosowano taki sam interfejs u ytkownika jak

w Windows 95 – w celu zwi kszenia zgodno ci mi dzy tymi systemami oraz

ułatwienia obsługi systemu NT osobom, które poznały ju Windows 95.

• Kreatory administracji: S to małe aplikacje („applety”) ułatwiaj ce

wykonywanie zada , do ułatwiania których zostały powołane. Prowadz one

krok pokroku przez wszystkie etapy wymagane w celu wykonania okre lonej

czynno ci. Podczas takich czynno ci, jak: zało enie konta u ytkownika,

okre lenie zasad dost pu do pliku czy folderu, administratorzy systemu mog

korzysta z pomocy kreatorów ułatwiaj cych im znacznie wykonanie

okre lonego zadania.

• Monitory sieci: umo liwiaj administratorom sprawdzanie nat enia ruchu do i

z serwera na poziomie pakietów. Mo na równie zapisa dane dotycz ce ruchu

w celu pó niejszej jego analizy. Jest to bardzo wygodna funkcja ułatwiaj ca

rozwi zywanie ewentualnych problemów dotycz cych sieci. Samo narz dzie,

za pomoc pomiarów szacuj cych przepływ ruchu przez sie , umo liwia

okre lenie miejsc szczególnie zatłoczonych i wskazanie powodów tych

utrudnie ruchu w sieci.

• Edytor zało e systemowych oraz Profile: daje Administratorowi prawo

zarz dzania i opieki nad rodowiskiem pracy oraz nad poszczególnymi

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

17

czynno ciami. Umo liwia to u ytkownikom korzystanie z tego samego

interfejsu niezale nie od miejsca, z którego si logowali.

• Mened er zada : Słu y do kontroli aplikacji i zada . Udost pnia informacje

dotycz ce ka dej aplikacji i zadania wykonywanego przez stacj robocz oraz

stopnia wykorzystania procesora i pami ci. Mo e by przydatny, cho wielu

administratorów uwa a go za narz dzie zbyteczne.

• Serwer informacji internetowej (IIS): Za pomoc tej wła ciwo ci Microsoft

wypełnił jedn z powa niejszych luk na rynku systemów operacyjnych. Usługa

ta jest ci le zwi zana z wła ciwym systemem NT i umo liwia ona

administratorom konfigurowanie serwera WWW w bardzo prosty sposób. W

skrócie polega to na tym, e ka dy plik znajduj cy si na serwerze mo e za

pomoc tego narz dzia by publikowany w sieci. Przed wprowadzeniem tej

usługi do konfigurowania serwerów WWW u ywano starszych zestawów

UNIX-owych. Microsoft wymy lił graficzny sposób wykonania tego, co

wcze niej potrafiło zabra wiele godzin. Przed wprowadzeniem edytorów

HTML wiele osób musiało tworzy kod HTML za pomoc edytorów

tekstowych. Po napisaniu kodu trzeba było przenie go do serwera WWW

albo przez skopiowanie go tam bezpo rednio, albo za pomoc programu FTP.

Zabierało to stanowczo zbyt du o czasu. Usługa IIS pozwala na wykonanie

dokładnie tego samego za pomoc kilku klikni mysz . Jak wida , jest to

bardzo mocny produkt, który Microsoft sprytnie wprowadził w odpowiedniej

chwili.

• Serwer indeksu pomocy Microsoft: Usługa ta automatycznie indeksuje cały

tekst oraz wła ciwo ci ka dego pliku, który znajduje si na serwerze. Przydaje

si zwłaszcza podczas przeszukiwania systemu NT. Usługa ta umo liwia

wyszukanie w sieci okre lonej cz ci okre lonego pliku czy cho by pliku

zawieraj cego okre lone słowa kluczowe. Narz dzie to gwarantuje, e ka de z

wyst pie szu kanego słowa zostanie wy wietlone w odpowiednim oknie.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

18

• Protokół PPTP: protokół ten umo liwia wykorzystanie Intemetu do utworzenia

wirtualnych sieci prywatnych, co z kolei pozwala na bezpieczne przył czenie

komputera PC (klienta) do serwera.

• Udost pnianie plików i drukarek: Usługa domen Microsoft u ywa płaskiej

struktury nazw w celu okre lenia logicznych nazw sieciowych u ytkowników,

drukarek i innych zasobów. Płaska struktura nazw jest odpowiednia dla sieci

prostych, składaj cych si z elementów znajduj cych si w niewielkiej

odległo ci geograficznej. Taki sposób organizacji niesie jednak ze sob

znaczne ograniczenia, z których jednym – bardzo wa nym ograniczeniem –

jest organizacja wszystkich u ytkowników i zasobów sieciowych w ramach

jednej listy. Znaczenie tego ograniczenia w pełni rozumiej ci, którzy

korzystali zarównoz hierarchicznych systemów plików (na przykład sieci

Novell), jak i z systemów płaskich (omawiane NT). Jest to powód, dla którego

sieci Novell s uwa aneza lepsze w tym zakresie funkcjonalno ci.

• Serwer klastra Microsoft: Usługa ta umo liwia automatyczny powrót do stanu

funkcjonowania po wyst pieniu uszkodzenia serwera b d aplikacji dzi ki

„grupowej” obsłudze wa nych aplikacji. Pozwala to na przykład na

aktualizowanie wersji systemu NT kolejno dla ka dego serwera, co oznacza,

e administratorzy nie musz ju zdejmowa z sieci wa nych danych podczas

przeprowadzania jej konserwacji. Tak długo bowiem, jak jeden cho by z

serwerów grupy jest wł czony, tak długo aplikacje obsługiwane grupowo

mog by normalnie wykorzystywane przez u ytkowników.

• Serwer kolejek komunikatów Microsoft: Z kolei ta usługa umo liwia

wiarygodn transmisj danych w sieci NT. Nawet wtedy, gdy serwery czy

sama sie s niedost pne b d niepewne, serwer kolejek komunikatów u ywa

technik zapisz-i-prze lij dalej w celu zapewnienia, e pliki te zostan

dostarczone tam, gdzie dostarczone zosta powinny. Cały mechanizm polega

na tym, e kopia komunikatu b d danych trzymana jest w pliku kolejki,

dopóki miejsce docelowe nie b dzie gotowe do ich przyj cia. Jest on

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

19

szczególnie przydatny wtedy, gdy sie jest zaj ta b d gdy okre lona docelowa

stacja robocza została wył czona lub uszkodzona.

• Wieloprocesorowy serwer SMP: System NT pozwala u ytkownikom na

korzystanie z serwerów wieloprocesorowych, które s bardzo szybkimi

komputerami o du ym stopniu niezawodno ci opartymi na wi cej ni jednym

procesorze; system NT pozwala na instalowanie od jednego do o miu

procesorów.

3.2. Standardy obsługiwane przez Windows NT

Windows NT potrafi obsługiwa wiele ró nych standardów i protokołów działaj cych za

po rednictwem ł czy komunikacyjnych oraz kilka klienckich systemów operacyjnych.

Główne standardy obsługiwane przez system NT to:

• Standardy komunikacyjne: LAN, dial-up, X.25, SNA, SDLC, ISDN, Tl,

TCP/IP oraz IBM mainframe. Microsoft jest chwalony za to, e ł cza

wszelkiego rodzaju – wszystkie jakie tylko u ytkownik potrafi sobie

wymarzy – s przez niego obsługiwane. A nawet je li okazuje si , e mamy z

czym problem, to zapewne która z firm programistycznych opracowała jego

rozwi zanie ju jaki czas temu.

• Klienckie systemy operacyjne: DOS, Windows, OS/2, UNIX oraz Macintosh –

ka dy z tych systemów mo e by zainstalowany na stacjach roboczych

klientów sieci NT. Inn praktyczn wła ciwo ci jest fakt, e system Windows

NT działa na ró nych platformach – Intel, MIPS, PowerPC, DEC-Alpha i in.

3.3. Bezpiecze stwo Windows NT

Windows NT jest pierwszym systemem firmy Microsoft, wyposa onym w funkcje

zabezpiecze . Windows 3.0/3.1/3.11 oraz Windows for Workgroups nie miały adnych

zabezpiecze poza funkcj logowania si do sieci. Wszystkie pliki i katalogi znajduj ce si na

dysku komputera pracuj cego pod kontrol którego z tych systemów operacyjnych mog by

łatwo przegl dane, zmieniane i usuwane. Podobnie jest w Windows 95, który prosi o podanie

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

20

hasła, którego podanie b d niepodanie nie zmienia praktycznie niczego – no., mo e poza

kolorami pulpitu. Hasło w Windows NT jest hasłem z prawdziwego zdarzenia – spełnia swoj

rol i wcale nie daje si łatwo obej . Bezpiecze stwo w Windows NT potraktowane jest

bardzo powa nie. Z punktu widzenia administratora daje si ono łatwo konfigurowa . Za

pomoc usługi, któr Microsoft nazywa „Mened erem u ytkownika dla domen”,

administrator mo e w prosty sposób przypisa dowolny stopie zabezpiecze dla dowolnego

u ytkownika i dowolnego zasobu. Udost pnianie wła ciwo ci Windows NT oznacza, e pliki,

katalogi a tak e całe dyski twarde mog by konfigurowane w celu umo liwienia odczytu,

odczytu/zapisu, usuwania oraz własno ci pliku tylko tym u ytkownikom, którzy maj do tego

prawo. Podczas zapisu danych na dysk twardy, Windows NT korzysta z systemu plików NT

(czyli z systemu NTFS -ang. NT Files System). Format plików NT pozwala wła cicielom

plików, katalogów oraz dysków twardych na pełn kontrol tego, co inni u ytkownicy mog

zobaczy , skopiowa , usun lub zapisa w zasobach, których s wła cicielami. Mo na

wykonywa tylko te czynno ci, na które pozwalaj posiadane zezwolenia. Zdejmuje to spor

cz

pracy z ramion administratora – dzi ki temu nie musi ju nadzorowa i kontrolowa

systemu bezpiecze stwa plików i katalogów. W zakresie haseł administrator mo e nakaza

zmienianie haseł w odpowiednich odst pach czasu. Istnieje równie funkcja umo liwiaj ca

okre lanie pór dnia, w których u ytkownicy maj dost p do wyznaczonych zasobów. Jednym

słowem - bezpiecze stwo systemu NT jest wietne.

3.4.Mocne i słabe strony Windows NT

Patrz c na dobre strony Windows NT, podkre li nale y mo liwo obsługi wielu platform –

w zakresie wi kszym ni ka dy inny sieciowy system operacyjny. NT obsługuje z łatwo ci

takie platformy, jak Intel, MIPS, PowerPC oraz DEC Alpha. Oznacza to, e ka dy, kto

zakłada now sie LAN, mo e – dzi ki systemowi NT – wykorzysta szybko i efektywno

serwera Alpha jako głównego serwera swojej sieci. Stacje robocze mog by za to tanimi

stacjami roboczymi opartymi na procesorach 80486 lub na procesorach Pentium.

Nast pnym aspektem, w którym Windows wygrywa z Novellem, jest zakres obsługi aplikacji.

Windows NT jest systemem najlepszym z najlepszych dla serwera aplikacji. Nie ma chwili, w

której u ytkownik podczas korzystania z aplikacji zobaczyłby ró nic mi dzy wersjami

uruchamianymi lokalnie a zdalnymi. Wykorzystywanie zasobów sieciowych dla celów

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

21

poszczególnych aplikacji odbywa si pod kontrol systemu NT niezauwa alnie dla klienckich

stacji roboczych.

Trzecim ródłem siły systemu NT jest mocna baza finansowa rozwoju systemu NT, jego

mo liwo ci oraz aplikacji dla systemu NT. Oprócz tego wi kszo aplikacji rozwijanych na

wiecie dotyczy systemu NT. Fakt ten w poł czeniu z „nie mierteln ” obsług klienta

powoduje, e system NT w miar upływu czasu mo e tylko stawa si systemem coraz

wi kszym, coraz lepszym i coraz bardziej niezawodnym. A dla u ytkowników oznacza to

coraz lepsze interfejsy graficzne, coraz lepsze aplikacje, coraz łatwiejsze w u yciu narz dzia

internetowe i coraz wi cej innych coraz to bogatszych mo liwo ci.

4. Podsumowanie

Spo ród przedstawionych systemów Windows NT jest systemem najłatwiejszym. Mimo i

Banyan VINES jest systemem na wymarciu, to był on pierwszym systemem sieci LAN, który

umo liwiał wykorzystanie usług katalogowych obejmuj cych cał sie . Novell rozwin ł

podobny system, nazwany NDS, który do dzi uwa any jest za najlepszy tego rodzaju produkt

na rynku.

Mimo i Microsoft zebrał swój system z fragmentów ró nych aplikacji, udało mu si

utworzy zintegrowany sieciowy system operacyjny sprzedawany dzi jako cało , podczas

gdy produkty konkurencyjne wzgl dem NT, które projektowane były jako rozwi zania

cało ciowe, ci te s na kawałki po to, aby móc sprzeda indywidualnie cho najlepsze ich

elementy. Stało si tak ze wzgl du na zwyci stwo strategii rozwoju aplikacji i zdobywania

poparcia innych producentów Microsoftu nad strategi dostarczania najlepszych usług

platformy sieciowej. Dzi Windows NT Serwer oferuje najlepszy pakiet dla administratora,

ale nigdy nie wiadomo, co przyniesie przyszło ^ Dlatego nie nale y wykre la adnego z

graczy ...póki piłka w grze.

5. Active Directory

Active Directory to usługi katalogowe do Windows Server 2003. Katalog przechowuje

informacje o obiektach dost pnych w sieci – czy s to udziały sieciowe, drukarki, komputery,

czy te wyspecjalizowane serwery bazodanowe, czy inne oprogramowanie serwerowe.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

22

Przy u yciu Active Directory mo na odwzorowa struktur przedsi biorstwa (np. podział na

jednostki organizacyjne, działy itp). Dzi ki temu, e obiekty „nale ” do okre lonego w zła

drzewa (lub - lasu), mo na precyzyjnie definiowa ła cuch uprawnienia lub delegowa

„prawa administracyjne”.

Usprawnienia w usługach katalogowych w Windows Server 2003 obejmuj chyba ka dy

aspekt działania Active Directory. Nowa usługa działa szybciej i nawet na analogicznym

sprz cie mo e obsłu y wi cej u ytkowników. Katalog jest znacznie bardziej elastyczny w

stosunku do tego, który byt dost pny w Windows 2000 Server. Mo na niemal dowolnie

zmienia schemat katalogu (czyli struktur okre laj c , w jaki sposób opisywane s obiekty

umieszczane w drzewie AD). W ten sposób mo na na przykład dodatkowo opisa informacje

o koncie u ytkowników lub o zainstalowanych specjalistycznych drukarkach.

Niewykorzystywane obiekty schematu mog by np. ukrywane. Warto doda , e aby

edytowa schemat, nale y zarejestrowa specjalne biblioteki oraz utworzy własn konsol

administracyjn (szczegóły opisane s w pomocy Windows Server 2003).

Mechanizmy replikacji mog przesyła tylko zmiany, nawet gdy zmodyfikowany został

schemat katalogu (wykorzystywana jest technologia Inter-Site Topology Generator – ISTG),

gdzie minimalizowana jest ilo przesyłanych informacji.

Logowanie do domeny Windows Server 2003 odbywa si znacznie szybciej. Klient mo e

przechowywa w pami ci podr cznej informacje pozwalaj ce zalogowa si do domeny

(które w Windows 2000 znajduj si w tzw. Global Catalog). Ułatwia to wykorzystanie

Active Directory, gdy ł cze pomi dzy zdalnym biurem a central nie jest pewne (nie trzeba w

ka dym oddziale instalowa kopii GC).

W Windows Server 2003 mo na zainstalowa specjaln konsol do zarz dzania polisami

grupowymi (GPMC). Konsola pozwala przypisywa uprawnienia na dowolnym „w le”

drzewa. Instalacja nowej polisy sprowadza si do przeci gni cia obiektu na dany w zeł.

GPMC pozwala tak e na praktyczne przetestowanie działania polis – mo na wygenerowa

„wynikowy” zestaw uprawnie , a nawet przetestowa , jakie operacje da si wykona po

nało eniu okre lonych ogranicze w ró nych w złach drzewa.

Dzi ki Active Directory administrator ma pot ne narz dzie pozwalaj ce na wprowadzenie

porz dku i okre lonej, hierarchicznej struktury w sieci. Równocze nie jest to bardzo

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

23

interesuj ca struktura, pozwalaj ca zapisa informacje na potrzeby własnych aplikacji,

rozwijanych wewn trz przedsi biorstwa (czy te wdra anych w firmie). Jednak w niektórych

scenariuszach wdro e instalacja pełnej infrastruktury katalogowej mo e by niepotrzebna.

Firma mo e ju mie katalog Active Directory, a aplikacja wymaga na przykład tylko

mechanizmu do przechowania tymczasowych danych. Je eli zostan umieszczone w „du ym”

katalogu, to b d podlega replikacji itp., a nie zawsze jest to potrzebne.

Wreszcie czasami w małej firmie mo e w ogóle nie by takich informacji, które nie musz

by replikowane w całej strukturze Active Directory. W Windows Server 2003 dost pny jest

specjalny „tryb” działania Active Directory, pozwalaj cy wydzieli fragment katalogu na

potrzeby danej aplikacji. Taka partycja cz sto bywa przydatna. Mo na okre li , e np. nie

b dzie ona replikowana pomi dzy kolejnymi serwerami AD. W ten sposób ka dy oddział,

pracuj cy na własnych aplikacjach przechowuj cych dane w wydzielonej partycji AD nie

b dzie niepotrzebnie wysyłał informacji do innych serwerów.

Dost pna jest tak e specjalna wersja usług Active Directory – Active Directory Application

Mode (ADAM). Tego typu katalog mo e by instalowany „obok” głównej instalacji AD;

nawet w rodowisku Windows XP. Na jednym serwerze mo e obok siebie działa kilka

niezale nych instancji ADAM. ADAM mo e by wykorzystane np. jako repozytorium

informacji o u ytkownikach w przypadku serwera WWW. Dzi ki temu serwer byłby w ogóle

„poza” główn instalacj AD (instalacja serwera WWW w ramach AD zawsze jest

niepotrzebnym ryzykiem).

Warto doda , e pakiet (do pobrania ze stron Microsoftu) zajmuje 16 MB. Dla programisty do

obsługi „du ego” Active Directory, jak i ADAM dost pne s dwa interfejsy programistyczne.

ADSI jest specjalnym API opracowanym przez Microsoft do obsługi Active Directory.

Równocze nie do operacji na katalogu mo na wykorzystywa zapytania zgodne z LDAP

(uniwersalny schemat kwerend przeznaczony do odpytywania struktur katalogowych).

W Windows Server 2003 obsługiwane s wirtualne listy elementów. Klient, który chce

odczyta du y zestaw obiektów, mo e utworzy po stronie serwera specjalny tymczasowy

obiekt – list , po czym przegl da kolejno informacje, ci gaj c je małymi partiami. Jest to

rozszerzenie LDAP opracowane przez IETF. W LDAP w Windows Server 2003 mo na

wykorzysta bezpieczn komunikacj przy u yciu TLS (zgodnie z RFC 2830) oraz

autoryzacj typu diggest jak to opisuje RFC 2829.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

24

Interfejs ADSI bezproblemowo mo e by wykorzystywany z poziomu aplikacji pisanych w

.NET. Dost pne s specjalne biblioteki, zatem z punktu widzenia programisty obsługa

katalogu sprowadza si praktycznie do u ywania dwóch obiektów: opisuj cego encj AD

oraz po rednika w wyszukiwaniu informacji.

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]

1

1. Literatura

1.1. Komar, B. (2002). TCP/IP dla ka dego. Gliwice: Helion.

1.1. Sportack M.: (1999). Sieci komputerowe. Ksi ga eksperta. Gliwice: Helion.

1.1. „PC World Komputer PRO”. Nr 2/2003.

1.1. http://www.telenetforum.pl

1.1. http://digipedia.pl

1.1. http://www.idg.pl

1.1. http://www.pckurier.pl

1.1. http://www.accesssite.webpark.pl

http://sieci-komputerowe.w.interia.pl

[e-mail]