Stopy innych metali
Stopy niklu
" Konstrukcyjne (monele)
" Oporowe (chromel, alumel, nichromy,
kanthal)
" O szczególnych własnościach fizycznych
(inwar, kowar, elinwar, permalloy)
" Odporne na korozjÄ™(hastelloy)
" Żarowytrzymałe (nimonic, inconel)
Skład chemiczny wybranych stopów niklu do obróbki plastycznej
Znak stopu Stężenie pierwiastków, %
Cr Fe Co Mo Cu Mn Al Ti Si C
NiCr20Co13Mo4Ti3Al 19,5 d"2 13,5 4,3 d"0,1 d"1 1,4 3 d"0,1 0,06
NiCr15Fe7Ti2Al 15,5 7 - - d"0,5 d"1 0,7 2,5 d"0,5 d"0,0
8
NiCr26Fe20Co3Mo3W3 25,5 19,5 3,3 3,3 - d"0,2 - - d"1,5 d"0,1
NiCu30-LC - d"2,5 - - 31 d"2 - - d"0,5 d"0,0
4
NiFe36Cr12Mo6Ti3 12,5 36 - 5,8 d"0,2 d"0,5 d"0,3 2,9 d"0,4 0,04
5
NiMo16Cr15Fe6W4 15,5 5,5 d"2,5 16 - d"1 - - d"0,0 d"0,0
8 1
Stopy kobaltu
" Żarowytrzymałe: Vitalium Co-25Cr-5W-3Fe-2Ni,
Haynes20Cr-15W
" Na magnesy trwałe: permedur 50Co-50Fe
" Stellity: narzędziowe lub odporne na ścieranie
" Stopy kobaltu stosowane sÄ… do wyrobu
elementów silników odrzutowych, sztucznych
satelitów, elementów pracujących w wysokich
temp. (do 1000°C), na magnesy do budowy
silników przemysłowych, generatorów średniej
częstotliwości, w urządzeniach techniki
mikrofalowej, licznikach.
Stopy tytanu
" Konstrukcyjne i maszynowe
" Odporne na korozjÄ™
" Z pamięcią kształtu
" Biomateriały
Kryterium klasyfikacji stopów tytanu jest ich struktura w stanie równowagi.
Wyróżnia się trzy rodzaje struktur, w zależności od składu chemicznego:
- jednofazowe stopy Ä…,
- dwufazowe stopy Ä…+²,
-jednofazowe stopy ²
Charakterystyka stopów tytanu
Zalety Wady
Stopy Ä…
" Zachowuje dobrą wytrzymałość na " Mniejsza plastyczność blachy (przy
temperaturÄ™ rzÄ™du 650°C i dobrÄ…
zginaniu) w porównaniu ze stopami
wytrzymaÅ‚ość na peÅ‚zanie dwufazowymi Ä…+², a także znacznie gorsza
w porównaniu do stopów o strukturze ².
w tej temperaturze.
" W gazach atmosferycznych mogą przebywać " Duża wrażliwość na kruchość wodorową.
do temp. 1090°C, wobec tego można je kuć.
" Gorsza, w porównaniu z czystym
" Podatne do obróbki skrawaniem. tytanem, odporność na korozję.
" Nie wykazują spadku plastyczności przy " Możliwość umocnienia tylko poprzez
obróbce cieplnej. obróbkę plastyczną na zimno. Natomiast,
" Posiadają dobre właściwości odlewnicze. przy większych wydłużeniach, wykazuje
" Są dobrze spawalne. mniejszą podatność do odkształcenia
" WykazujÄ… dobrÄ… udarność w temp. do -70ºC. plastycznego
Charakterystyka stopów tytanu c. d.
Zalety Wady
Stopy Ä… + ²
" Dwukrotnie wyższa wytrzymałość w " Wrażliwe na nieprawidłowości powstałe
porównaniu do czystego Ti. podczas obróbki cieplnej - zwiększona
" Dobra plastyczność również przy zginaniu. kruchość.
" A
atwiej przebiega kucie, walcowanie i " Własności mechaniczne spoin znacznie
tÅ‚oczenie w porównaniu do stopów Ä… i ². gorsze niż dla stopów Ä….
" Możliwość otrzymywania wysokiej " Zachowują dostateczna wytrzymałość
wytrzymaÅ‚oÅ›ci poprzez obróbkÄ™ cieplnÄ…. tylko do temperatury 430°C.
" Dobra spawalność.
" Wysoka wytrzymałość w temperaturach
pokojowych i podwyższonych.
Stopy ²
" Dobra plastyczność przy wszystkich " Bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia
rodzajach tłoczenia, łatwo stają się podczas procesu produkcji.
nadplastyczne " Powyżej temperatury 700°C skÅ‚onne do
" Zachowują dostatecznie wysoka rozpuszczania gazów atmosfery.
wytrzymaÅ‚ość do temperatury 540°C. " Wysoka wytrzymaÅ‚ość stopów powoduje
" Nie podlegają obróbce cieplnej dla dużą ich sprężystość przy tłoczeniu.
zwiększenia wytrzymałości. " Zawierają Mo - pierwiastek deficytowy,
trudno dostępny.
Zastosowanie:
" w przemyśle lotniczym, okrętowym  stosowane są na
elementy turbin parowych, silników odrzutowych;
na pokrycia samolotów bojowych, rakiet.
" w przemyśle chemicznym (aparatura chemiczna),
spożywczym, elektrotechnicznym, elektronicznym.
" w medycynie, jako narzędzia chirurgiczne, z tych
stopów wykonywane są elementy urządzeń takich jak:
dializatory, sztuczne serce.
" ze względu na biokompatybilność są stosowane jako
materiały na implanty.
Stopy berylu
" W technice lotniczej i kosmicznej, na
elementy silników rakietowych (komór
spalania i dysz do 3000° C)
Stopy magnezu
" Elektrony Mg-Al-Zn
" Mała gęstość
Stopy metali trudno topliwych
" Stopy niobu: elementy rakiet i statków
kosmicznych, systemów wytwarzania i
magazynowania energii, elementy turbin
gazowych
" Stopy tantalu: kondensatory elektrolityczne, w
przemyśle chemicznym
" Stopy molibdenu: w mechanice precyzyjnej, w
elektronice, w budowie aparatury chemicznej
" Stopy wolframu: w elektronice
Stopy metali nisko topliwych
" Stopy ołowiu z antymonem (ołów twardy)
" Stopy cyny
" Stopy łożyskowe
" Stopy drukarskie
" Stopy niskotopliwe
" Spoiwa i luty
Inne stopy
" Intermetaliki (intermetale)
" Metale z pamięcią kształtu
" Metale szlachetne
" Szkła metaliczne