R A P O R T E P
R A P O R T E P
W tym dziale opisujemy wybrane kity oferowane przez różnych producentów. Przekazujemy
uwagi dotyczące montażu, uruchamiania i działania zestawu. Wszystkie urządzenia były bowiem
zmontowane i sprawdzone w laboratorium EP.
Tor zdalnego sterowania, część 2
Odbiornik kodowanego zamka szyfrowego
Velleman K6707
Przedstawiamy opis drugiej
czÍÅ›ci zestawu dwÛch kitÛw
Vellemana - odbiornika
kodowanego zamka szyfrowego.
Zastosowanie zestawu zostało
omÛwione w pierwszej czÍÅ›ci
artykuÅ‚u, tak wiÍc teraz
wspomnimy tylko
o podstawowych parametrach
odbiornika.
UkÅ‚ad moÅ‚e wspÛÅ‚pracowaĘ kiejkolwiek anteny odbiorczej, cha-
z jednym lub wieloma, ustawiony- rakterystycznego elementu kałdego
mi na ten sam kod, pilotami K6706. odbiornika radiowego. Zastosowano
Odbiornik mołe włączaĘ i wyłączaĘ tu rozwiązanie podobne do znane-
dowolne urządzenia elektryczne go nam juł z układu nadajnika: ro-
o poborze prÄ…du nie przekraczajÄ…- lÍ anteny peÅ‚ni cewka L2. I tu tak-
cym 10A, w dwÛch trybach: Å‚e nie musimy siÍ obawiaĘ Å‚mud-
1. Chwilowym, kiedy to sterowa- nego nawijania tej cewki: została
ne urządzenie jest włączane tylko ona wytrawiona na płytce jako
na czas naciskania przycisku pilota. owalna ściełka.
2. Przemiennym, w ktÛrym ko- Z odbiornika sygnaÅ‚ przekazywa-
lejne naciÅ›niÍcia przycisku pilota ny jest do ukÅ‚adu detekcyjnego peÅ‚-
powodujÄ… na przemian wÅ‚Ä…czanie niÄ…cego rÛwnieÅ‚ rolÍ wzmacniacza
i wyłączanie odbiornika prądu. m.cz. Został on zrealizowany na
Układ odbiornika mołe byĘ za- jednym ze wzmacniaczy operacyj-
silany z transformatora sieciowego nych wchodzących w skład struk-
2x9VAC lub z dowolnego ürÛdÅ‚a na- tury ukÅ‚adu LM258. Drugi wzmac-
piÍcia staÅ‚ego o wartoÅ›ci 12..16V niacz operacyjny pracuje jako kom-
i wydajnoÅ›ci prÄ…dowej max. 100mA. parator, z ktÛrego wyjÅ›cia pobiera-
Odbiornik wyposałony jest ny jest sygnał prostokątny i kiero-
w wizualnÄ… sygnalizacjÍ natÍÅ‚enia wany na wejÅ›cie RX IN ukÅ‚adu IC1
odbieranego sygnału radiowego - UM3758-120A. Dioda LED LD2
i aktualnego stanu (przekaünik wÅ‚Ä…- doÅ‚Ä…czona za poÅ›rednictwem rezys-
czony lub wyÅ‚Ä…czony). ZasiÍg trans- tora R21 do przewodu sygnaÅ‚owe-
misji wynosi ok. 30m. go pozwala na wizualnÄ… obserwa-
cjÍ przebiegi transmisji danych po-
Opis dziaÅ‚ania ukÅ‚adu miÍdzy odbiornikiem a dekoderem.
Schemat elektryczny układu od- Kolejnym blokiem, chyba najwał-
biornika pokazany został na rys. niejszym dla funkcjonowania ukła-
2. Mołna go podzieliĘ na cztery du, jest dekoder. Układ UM3758 zo-
podstawowe bloki funkcjonalne, stał ustawiony w tryb pracy deko-
ktÛre kolejno omÛwimy. dera przez poÅ‚Ä…czenie wyprowadze-
Odbiornik radiowy został zbu- nia MODE z masą zasilania. W tym
dowany z wykorzystaniem tranzys- trybie pracy układ odbiera dane
tora w.cz. T1 typu BF199. Jest to przesyłane szeregowo na jego we-
typowy odbiornik superreakcyjny, jÅ›cie i dokonuje ich porÛwnania.
ktÛrego czÍstotliwośĘ pracy moÅ‚e- JeÅ‚eli dwa kolejne odebrane sÅ‚o-
my regulowaĘ za pomocÄ… trymera wa okaÅ‚Ä… siÍ identyczne i jedno-
CV1. NiektÛrych CzytelnikÛw zdzi- czeÅ›nie zgodne z ustawionym ko-
wił zapewne brak na schemacie ja- dem , to na wyjściu OUT pojawi
Elektronika Praktyczna 6/98
23
R A P O R T E P
Ostatnim blokiem układu jest,
dośĘ dziwacznie skonstruowany,
ukÅ‚ad sygnalizacji stanu przekaüni-
Rys. 2.
ka. JeÅ‚eli przekaünik RY1 jest wy-
siÍ stan niski i bÍdzie trwaÅ‚ aÅ‚ do na tym kondensatorze osiÄ…gnie war- Å‚Ä…czony, to prÄ…d pÅ‚ynÄ…cy przez je-
momentu odebrania dwÛch kolej- tośĘ rÛwnÄ… 2/3 napiÍcia zasilania, go cewkÍ zasila za poÅ›rednictwem
nych, rÛÅ‚niÄ…cych siÍ od siebie, lub na wyjÅ›ciu inwertera N3 pojawi siÍ rezystora R17 bazÍ tranzystora T3.
niezgodnych z ustawionym kodem stan niski, ktÛry po zanegowaniu Tranzystor ten przewodzi i dio-
sÅ‚Ûw. Na rys. 3 przedstawiono for- przez inwerter N4 spowoduje wy- da LED LD1 Å›wieci Å›wiatÅ‚em ciÄ…g-
mat przesyłanego słowa danych zerowanie przerzutnika FF1. łym. Jełeli natomiast tranzystor T2
oraz reakcjÍ odbiornika na odebra- UkÅ‚ad z inwerterem N1 sÅ‚uÅ‚y zewrze cewkÍ przekaünika do ma-
nie poprawnej transmisji. zerowaniu obydwÛch przerzutni- sy, to baza tranzystora T3 bÍdzie
Stan niski, Å›wiadczÄ…cy o odebra- kÛw w momencie wÅ‚Ä…czenia zasi- polaryzowana wyÅ‚Ä…cznie poprzez
niu poprawnej transmisji, zostaje lania. Czas impulsu zerujÄ…cego, do- rezystor R18. Rezystor ten jest do-
po zanegowaniu przez inwerter N6 prowadzonego bezpośrednio do łączony do wyjścia generatora asta-
skierowany na wejÅ›cie SET prze- wejÅ›cia RST FF2 i poprzez diodÍ bilnego zbudowanego na inwerte-
rzutnika typu D - FF1 IC3. Powo- D2 do analogicznego wejÅ›cia FF1, rze N5, co powodowaĘ bÍdzie im-
duje to natychmiastowe włączenie jest określony pojemnością C12 pulsowe włączania diody LED. Po-
tego przerzutnika, a takÅ‚e zmianÍ i rezystancjÄ… R13. zostaÅ‚a czÍśĘ ukÅ‚adu to stabilizator
stanu pracujÄ…cego jako dwÛjka li- Zajmijmy siÍ teraz sterowaniem napiÍcia wykorzystujÄ…cy popularny
czÄ…ca drugiego przerzutnika zawar- przekaünika RY1. Jego cewka zasi- ukÅ‚ad 7809 - VR1.
tego w strukturze układu IC3 - FF2. lana jest od strony masy za po-
DośĘ ìpokrÍtnaî kombinacja zbu- Å›rednictwem tranzystora T2. Baza MontaÅ‚ i uruchomienie
dowana z inwerterÛw N2, N3 i N4 tego tranzystora polaryzowana jest MontaÅ‚ wykonujemy w typowy
sÅ‚uÅ‚y wyzerowaniu przerzutnika przez rezystor R16, ktÛry moÅ‚e byĘ sposÛb, rozpoczynajÄ…c od elemen-
FF1 w chwilÍ po zakoÒczeniu doÅ‚Ä…czony do dwÛch punktÛw tÛw najmniejszych, a koÒczÄ…c na
transmisji. Podczas jej odbierania, w ukÅ‚adzie. PoÅ‚Ä…czenie oznaczone wlutowaniu przekaünika, kondensa-
stan wysoki z wejÅ›cia SET prze- na schemacie jako Tryb Przemien- torÛw elektrolitycznych i stabiliza-
rzutnika FF1 wymusza stan niski ny pozwala na wÅ‚Ä…czanie i wyÅ‚Ä…- tora napiÍcia. Nie naleÅ‚y zapomi-
na wyjÅ›ciu inwertera N2, co po- czanie przekaünika za pomocÄ… ko- naĘ o wlutowaniu zwory oznaczo-
woduje rozÅ‚adowanie za poÅ›rednic- lejnych naciÅ›niÍĘ przycisku pilota. nej na pÅ‚ytce symbolem ìJî.
twem diody D4 kondensatora C11. JeÅ‚eli wykorzystamy poÅ‚Ä…czenie Zmontowany ukÅ‚ad bÍdzie teraz
Po zmianie stanu na wyjÅ›ciu de- oznaczone jako Tryb Chwilowy, to wymagaÅ‚ dwÛch zabiegÛw: ustawie-
kodera, kondensator C11 zaczyna przekaünik bÍdzie siÍ wÅ‚Ä…czaÅ‚ je- nia kodu i numeru kanaÅ‚u oraz ze-
siÍ Å‚adowaĘ poprzez rezystor R15, dynie na czas przytrzymywania strojenia nadajnika radiowego z od-
o wartości dokładnie stokrotnie przycisku pilota + czas określony biornikiem. Rozpoczniemy od usta-
wiÍkszej od R14. Kiedy napiÍcie pojemnoÅ›ciÄ… C11 i rezystancjÄ… R15. wienia kodu, chociaÅ‚ pozostawie-
Elektronika Praktyczna 6/98
24
R A P O R T E P
WYKAZ ELEMENTÓW
Rezystory
R1: 270&!
R2, R3: 18k&!
R4: 33k&!
R5: 5,6k&!
R6: 2,7k&!
R7: 6,8k&!
R8: 6,8M&!
R9, R10: 1k&!
R11: 100k&!
R12, R13: 47k&!
Rys. 3.
R14: 470&!
R15: 470k&!
nie wolnymi wszystkich wejśĘ ad- wiajcie siÍ jednak, jak juÅ‚ wspo-
R16..R18: 10k&!
resowych kodera w nadajniku i de- mniałem, strojenie zostało wykona-
R19: 220k&!
kodera w odbiorniku teł jest pew- ne w ciągu kilku minut przez trzy-
R20: 680&!
nym kodem. nastoletnie dziecko!
R21: 2,2k&!
ZarÛwno na pÅ‚ytce nadajnika jak Zanim jedna rozpoczniemy stro-
Kondensatory
i odbiornika, obok wejśĘ adreso- jenie, wskazane byłoby dołączenie
C1, C2: 2pF
wych UM3758 wykonane zostaÅ‚y zasilania do obydwÛch ukÅ‚adÛw. Ba-
C3: 22pF
dwa szeregi punktÛw lutowniczych: teryjkÍ 12V wkÅ‚adamy w przeznaczo- C4: 82pF
jeden połączony z masą, a drugi ne dla niej miejsce w obudowie pi- C5..C7: 330pF
z dodatnim biegunem zasilania. lota i ustawiamy trymera CV1 na- C8, C9: 100nF
C10..C14: 1µF/16V
Kałde z wejśĘ adresowych mołe- dajnika w połołeniu środkowym (w
C15: 470µF/25V
my za pomocą zworek wykonanych ustaleniu tego połołenia pomocny
CV1: 5pF
z krÛtkich odcinkÛw srebrzanki po- bÍdzie rysunek umieszczony w in-
Półprzewodniki
łączyĘ z masą, z plusem zasilania strukcji montału). Aby uniknąĘ do-
D1..D5: 1N4148
lub teÅ‚ pozostawiĘ nie podÅ‚Ä…czo- tykania podczas strojenia ukÅ‚adu rÍ-
D6, D7: 1N4000..07
ne. Kombinacja jest zupeÅ‚nie do- kÄ…, zamykamy obudowÍ pilota. Do
ZD1: dioda Zenera 4,3V
wolna, wałne jest jedynie, aby by- układu odbiornika dołączamy zasi-
ZD2: dioda Zenera 4,7V
Å‚a identyczna w odbiorniku lanie, najlepiej transformator siecio-
IC1: UM3758-120A
i w nadajniku. wy o uzwojeniach wtÛrnych 2x9V
IC2: LM258
KolejnÄ… czynnoÅ›ciÄ… bÍdzie usta- lub zasilacz prÄ…du staÅ‚ego, nieko- IC3: 4013
IC4: 40106
lenie numeru kanaÅ‚u, na jakim pra- niecznie stabilizowany, o napiÍciu
LD1, LD2: diody LED
cowaĘ bÍdzie ukÅ‚ad odbiorczy. Za 12..16VDC. Trymer CV1 w odbiorni-
T1: BF199
pomocÄ… odcinkÛw srebrzanki wy- ku takÅ‚e ustawiamy mniej wiÍcej
T2, T3: BC548
konujemy zworkÍ pomiÍdzy punk- w Å›rodkowym poÅ‚oÅ‚eniu. Dioda kon-
VR1: 7809
tami oznaczonymi na pÅ‚ytce jako trolna LD2 nie powinna siÍ w tym
Różne
CH1 (kanał 1) lub CH2 (kanał 2). momencie świeciĘ lub mołe świe-
J1..J3: ARK2
JeÅ‚eli zewrzemy ze sobÄ… punkty ciĘ siÍ bardzo sÅ‚abo. Naciskamy te-
RY1: przekaz
nik VR10V12
CH1 to odbiornik bÍdzie reagowaÅ‚ raz wÅ‚aÅ›ciwy przycisk pilota umiesz-
na naciÅ›niÍcie przycisku SW1 w pi- czonego w odlegÅ‚oÅ›ci ok. 1 m od od- miÅ‚Ä… niespodzianka sprawiona nam
locie. PoÅ‚Ä…czenie punktÛw CH2 biornika. Dioda LD powinna zacząĘ przez Vellemana: Å›rubokrÍt taki
umoÅ‚liwi sterowanie za pomocÄ… wyraünie migotaĘ, a przekaünik po- znajduje siÍ w zestawie! Tym wÅ‚aÅ›-
przycisku SW2. Praca na dwÛch winien zareagowaĘ zgodnie z usta- nie Å›rubokrÍtem powtarzamy kilku-
kanaÅ‚ach moÅ‚e okazaĘ siÍ uÅ‚ytecz- wionym dla niego trybem pracy. Je- krotnie regulacjÍ, za kaÅ‚dy razem
na w przypadku, kiedy np. chce- Å‚eli tak siÍ nie stanie, to pokrÍcajÄ…c odsuwajÄ…c nadajnik coraz dalej od
my zainstalowaĘ dwa odbiorniki delikatnie trymerem CV1 w odbior- odbiornika. W sprzyjających warun-
w jednym pomieszczeniu. MoÅ‚emy niku staramy siÍ uzyskaĘ prawidÅ‚o- kach moÅ‚emy w ten sposÛb osiÄ…g-
wtedy za pomocÄ… jednego pilota we dziaÅ‚anie ukÅ‚adu. nąĘ zasiÍg do ok. 30m.
sterowaĘ pracÄ… dwÛch urzÄ…dzeÒ. Do przeprowadzenia ostatecznej Na zakoÒczenie jeszcze jedna
Nie ma teł oczywiście ładnych regulacji wskazana jest pomoc dru- uwaga przeznaczona dla tych Kon-
przeszkÛd, aby do sterowania jed- giej osoby. WrÍczamy jej pilota struktorÛw, ktÛrzy chcieliby wyko-
nym odbiornikiem wykorzystaĘ do- i prosimy o naciÅ›niÍcie przycisku rzystaĘ zbudowane urzÄ…dzenie do
wolnÄ… liczbÍ nadajnikÛw - pilotÛw po odejÅ›ciu od odbiornika na kil- sterowania alarmem samochodo-
z ustawionym identycznym kodem. ka metrÛw. Najprawdopodobniej wym. Po zamontowaniu odbiorni-
OstatniÄ… czynnoÅ›ciÄ…, jaka nam ukÅ‚ad nie zareaguje prawidÅ‚owo ka wewnÄ…trz samochodu zasiÍg
pozostaÅ‚a do wykonania, bÍdzie ze- i konieczne bÍdzie ponowne dostro- dziaÅ‚ania ukÅ‚adu moÅ‚e znacznie siÍ
strojenie nadajnika z odbiornikiem. jenie trymerem CV1. OperacjÍ stro- zmniejszyĘ, co jednak nie ma wiÍk-
Na samÄ… myÅ›l o strojeniu obwodÛw jenia w dziaÅ‚ajÄ…cym ukÅ‚adzie ko- szego znaczenia praktycznego.
radiowych wielu elektronikom cier- niecznie naleły wykonywaĘ śrubok- Zbigniew Raabe, AVT
pnie skÛra (mnie takÅ‚e). Nie oba- rÍtem z plastykowym ostrzem. I tu Basia Raabe
Elektronika Praktyczna 6/98
25