Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Zdalne sterowanie
przez telefon
2121
część 1
Wystarczy z dowolnego krańca świa- PHONE. Przychodzący z centrali sygnał
Przed dwoma miesiÄ…cami
ta zatelefonować do siebie do domu uży- wywołania (dzwonienia) o częstotliwości
przedstawiony był na łamach EdW
wając aparatu mającego możliwość wy- 25Hz i amplitudzie kilkudziesięciu wol-
prosty sposób zdalnego sterowania
bierania tonowego; po kilku dzwonkach tów przechodzi przez układ wywołania
przy pomocy pilota telewizyjnego
nasz odbiornik  przyjmie rozmowę i powoduje pulsujące świecenie diody
i zgłosi swoją gotowość sygnałem LED zawartej w transoptorze OPT1.
i scalonego odbiornika kodu RC-5.
dz
więkowym - wtedy wystarczy nacis- Układ formujący i opóz
niajÄ…cy decydu-
W tym miesiÄ…cu proponujemy
nąć jeden lub więcej klawiszy numerycz- ją, po ilu dzwonkach odbiornik zareaguje
wykorzystanie innego, równie
nych w telefonie i urządzenie włączy lub i niejako  odbierze rozmowę . Po tym
interesujÄ…cego sposobu zdalnego
wyłączy sterowane urządzenia, na przy- ustalonym czasie zadziała przekaz
nik
kład lampy oświetlenia zewnętrznego, REL1, który dołączy do linii jedno z uzwo-
sterowania - z pomocÄ… kodu DTMF.
system alarmowy, symulator obecności
W artykule opisano
domowników, kuchenkę mikrofalową,
peÅ‚nowartoÅ›ciowy system ·zdalne sterowanie z wykorzysta-
magnetowid, itp.
niem dowolnego klawiszowego
sterowania czterema urzÄ…dzeniami
W sumie odbiornik pełni dość skom-
plikowane funkcje, jednak dzięki zasto- aparatu telefonicznego (z funk-
przez liniÄ™ telefonicznÄ….
sowaniu nowoczesnych układów scalo- cją tonowego wybierania nume-
UrzÄ…dzenie, nazywane dalej
nych układ elektroniczny został uprosz-
ru)
odbiornikiem, pracuje na zasadzie
czony do niezbędnego minimum i jego
·możliwość sterowania za pomo-
automatycznej sekretarki: jest
budowa nie sprawi trudności. Co prawda
cÄ… lokalnej klawiatury
szczegółowe zrozumienie działania urzą-
podłączone do linii telefonicznej
·możliwość sterowania pracÄ… od
dzenia nie jest niezbędne do jego uru-
równolegle do istniejącego aparatu
jednego do czterech urządzeń
chomienia, jednak warto zapoznać się
telefonicznego. ·niezależność od sieci energe-
z jego pracą, choćby ze względu na za-
tycznej dzięki rezerwowemu za-
stosowane rozwiązania układowe. Poda-
silaniu z czterech ogniw R6
ne wskazówki będą dużą pomocą dla
wszystkich poczÄ…tkujÄ…cych konstrukto- ·pobór prÄ…du przez ukÅ‚ad poniżej
rów.
1µA (w spoczynku)
·prosta konstrukcja dziÄ™ki zasto-
Opis układu
sowaniu specjalizowanego de-
Schemat blokowy odbiornika pokaza-
kodera DTMF
rysunku 1
no na rysunku 1
rysunku 1
rysunku 1
rysunku 1. Linia telefoniczna podłą-
·niski koszt wykonania
czona jest do zacisków oznaczonych
7
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
jściu bramki U1D stale utrzymuje się
stan niski. Kondensator C5 jest stopnio-
wo rozładowywany przez rezystor R7. Po
przekroczeniu dolnego progu przełącza-
nia bramki U1B, na nóżce 9 bramki U1C
pojawia siÄ™ wysoki stan logiczny. Na wy-
jściu bramki U1C pojawia się stan niski,
który przez rezystor R18 otwiera tranzys-
tor T3 i podaje zasilanie na kostkÄ™ U3.
Dzięki zastosowaniu tranzystora T3 układ
w stanie spoczynku praktycznie nie po-
biera prÄ…du (poniżej 1µA). Jest to bardzo
istotne przy korzystaniu z baterii rezer-
wowej.
Jednocześnie na wyjściu bramki U2D
pojawia siÄ™ stan wysoki. Po pierwsze
spowoduje to zadziałanie przekaz
nika
REL1, zaświecenie diody LED D6 i włą-
czenie w linię telefoniczną wtórnego
uzwojenia transformatora TR1. Centrala
potraktuje to jako podniesienie słuchaw-
ki w aparacie i połączy rozmowę.
W momencie zadziałania przekaz
nika
na czas ustalony przez wartości C7, R11
Rys. 1. Schemat blokowy odbiornika.
(kilka sekund) uruchomiony zostanie tak-
że generator impulsów prostokątnych
jeń transformatora TR1. Odpowiada to bramek U1A, U1B, U2D występuje stan z bramką U2A. Impulsy te o częstotli-
podniesienu słuchawki w aparacie tele- niski, na wyjściach U1D, U1C i U2A - wości około 1kHz zostaną wysłane w li-
fonicznym - centrala przestanie wysyłać stan wysoki. Warto zwrócić uwagę, że nię telefoniczną za pośrednictwem tran-
sygnały dzwonienia i rozmowa zostanie wszystkie kondensatory elektrolityczne zystora T2. Tym samym urządzenie poin-
połączona. Jednocześnie z zadziałaniem w stanie czuwania są pod napięciem. formuje abonenta wywołującego o swej
przekaz
nika REL1 podane zostanie na- Dzięki temu są zawsze zaformowane gotowości do przyjęcia rozkazów - syg-
pięcie zasilające na kostkę dekodera ko- i nie ma obawy błędnego działania ukła- nałów DTMF. Abonent wywołujący na-
du DTMF. W linię zostaje też wysłany du wskutek prądów upływu. ciśnie teraz w swym aparacie (pracują-
sygnał gotowości - ton ciągły trwający Przychodzące sygnały dzwonienia po- cym oczywiście w systemie wywołania
1 sekundę. wodują pulsujące świecenie diody trans- tonowego, nie impulsowego) odpowied-
Jeśli w takim stanie pracy odbiornik optora OPT1. Aby jednak układ (podłą- nie klawisze. Przychodzące od niego syg-
odbierze z linii sygnał standardu DTMF, czony na stałe równolegle do telefonu) nały DTMF przejdą do wejścia dekodera
wtedy na wyjściach dekodera DTMF po- nie reagował na przebiegi powstające U3 przez transformator TR1, kondensa-
jawi się sygnał logiczny w postaci 4-bito- podczas wybierania impulsowego, zasto- tor C9 i rezystor R15.
wej liczby binarnej, odpowiadającej ode- sowano diodę Zenera D2 oraz układ Szczegółowe informacje o dekoderze
branemu znakowi. Jeśli odebrany kod opóz
niający R4, C2. Dzięki temu, na wy- kodu DTMF - układzie scalonym typu
odpowiada naciśnięciu jednego z klawi- jściu bramki U1A powinien pojawiać się 8880, zawarte są w artykule  Scalony
szy numerycznych 1...8, wtedy blok de- stan wysoki tylko podczas impulsów dekoder kodu DTMF w tym numerze
kodująco-pomiętający zmieni stan jedne- dzwonienia. Pokazano to na rysunku 3. EdW.
go z czterech wyjść. Stany logiczne Każdy przychodzący jednosekundowy W roli transformatora separującego
z tych czterech wyjść sterują przekaz
ni- impuls dzwonienia powoduje rozładowa- układ od linii telefonicznej zastosowano
kami wykonawczymi. nie kondensatora C3 przez diodę D3. transformator sieciowy TS2/24. Spośród
Urządzenie zasilane jest z dowolnego Dzięki temu podczas dzwonienia na wy- popularnych dwuwatowych transforma-
zasilacza 12V 250mA, a dla całkowitego
uniezależnienia się od sieci, przewidzia-
no też zasilanie awaryjne w postaci bate-
rii 6V. Przy zasilaniu bateryjnym nie dzia-
Å‚ajÄ… wprawdzie przekaz
niki wykonawcze,
ale odbiornik przyjmuje i zapamiętuje roz-
kazy odbierane z linii telefonicznej.
Szczególowy schemat ideowy odbior-
rysunku 2
nika pokazany jest na rysunku 2. Nato-
rysunku 2
rysunku 2
rysunku 2
miast przebiegi w ważniejszych punk-
rysunkach
tach układu pokazane są na rysunkach
rysunkach
rysunkach
rysunkach
3 4.
3 4
3 i 4
3 4
3 4
Właściwy dekoder kodu DTMF to kos-
tka U3. Kilka dwuwejściowych bramek
Schmitta z kostek U1 i U2 (CMOS 4093)
realizuje wszystkie niezbędne opóz
nienia
i zależności logiczne.
Rys. 3. Reakcja układu na sygnały w linii tlf.
W stanie spoczynku, na wyjściach
8 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Rys. 2. Schemat ideowy odbiornika.
9
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Rys. 4. Przebiegi podczas wywoływania.
torków ten ma największe napięcie wtór- we, aby uniknąć zużycia prądu w obwo- żone w układ automatycznego rozłącze-
ne (24V) i najlepiej nadaje się do takiego dach bazy. Ma to duże znaczenie, gdy nia - w przeciwnym wypadku w razie po-
celu. przy braku napięcia sieci system jest za- myłki układ zgłosiłby swą gotowość i po-
Po odebraniu ważnego sygnału silany z baterii rezerwowej. Dzięki zasto- został w tym stanie na stałe, a centrala
DTMF, na wyjściach Q1 - Q4 kostki U3 sowaniu MOSFETów, prąd w obwodzie potraktowałaby taki stan jak zwarcie linii
pojawi się liczba binarna odpowiadająca ich bramek nie płynie i gdy zabraknie na- i abonent zostałby odłączony.
numerowi klawisza naciśniętego w apa- pięcia zasilającego 12V, pobór prądu Układ odłączy się od linii telefonicznej
racie. Jednocześnie na wyjściu oznaczo- w stanie spoczynku będzie mniejszy od (puści przekaz
nik REL1), gdy rozładowa-
nym StD (nóżka 15) pojawi siÄ™ dodatni 1µA. Wprawdzie przekaz
niki wykonaw- ny podczas dzwonienia kondensator C3
impuls, informujący że na wyjściach Q1- cze REL2-REL5 wyłączą się, jednak sys- naładuje się znów przez rezystor R5. Do-
Q4 znajduje się świeżo odebrany kod. tem nie zapomni stanów poszczegól- datkowo zastosowano też układ rozłą-
Ten czterobitowy kod podany jest na nych przerzutników - po włączeniu zasila- czenia z bramką U1C. Należy zauważyć,
wejście układu kostki U4, popularnego nia sieciowego właściwe przekaz
niki iż w zasadzie pracuje ona jako generator
dekodera 1 z 10 CMOS 4028. Przy naciś- znów zostaną uruchomione. Przy zasto- (porównaj obwody bramki U2A). Poja-
nięciu klawiszy numerycznych 1...9, na sowaniu zwykłych tranzystorów T5-T8, wienie się stanu wysokiego na nóżce
jednym z wyjść dekodera U4 pojawi się podczas zaniku napięcia sieci, prąd 9 bramki U1C uruchomi ten generator -
stan wysoki. Natomiast dodatni impuls o wartości kilku miliamperów płynąłby po przyjęciu  rozmowy i po czasie wy-
z wyjścia StD kostki U3 podany jest na w obwodach przerzutników, na których znaczonym wartościami R8 i C6, na nóż-
wejścia zegarowe CLK czterech prze- wyjściach występowałby stan wysoki. ce 10 tej bramki znów pojawi się stan
rzutników J-K typu 4027 z kostek U5 W systemie przewidziano też możli- wysoki, co rozłączy połączenie i przywró-
i U6. Jak wiadomo, jeśli na obu we- wość ręcznego sterowania pracą prze- ci układ do stanu spoczynkowego (oczy-
jściach J, K przerzutnika, podczas rosną- kaz
ników (i dołączonych do nich urzą- wiście, jeśli wcześniej nie naładuje się
cego zbocza na wejściu, występuje stan dzeń). Wykorzystuje się do tego wejścia C3). Pojemność kondensatora C6 musi
niski, to stan wyjść przerzutnika nie asynchroniczne S, R przerzutników. Dla być odpowiednio duża, aby przed rozłą-
zmieni się. W przedstawianym układzie zapewnienia na wejściach spoczynkowe- czeniem można było spokojnie nadać
wejścia J, K są połączone z wyjściami go stanu niskiego, konieczne jest zasto- rozkazy sterujące - wystarczającą war-
dekodera dziesiÄ™tnego U4. W danej sowanie rezystorów R26...R33. Podanie toÅ›ciÄ… jest 47µF.
chwili, stan wysoki może więc wystąpić stanu wysokiego (uwaga! musi to być W urządzeniu przewidziano dość roz-
co najwyżej na jednym wyjściu dekodera napięcie +5V, a nie +12V!) na jedno budowany układ zasilacza z diodami
U4 (lub na żadnym, gdy naciśnięto w te- z wejść K1...K8 powoduje ustawieniu lub D13...D17. Jest to związane z wykorzys-
lefonie cyfrÄ™  0 albo znaki  # ,  * )., wyzerowanie odpowiedniego przerzutni- taniem baterii rezerwowej.
Jeśli podczas rosnącego zbocza na ka. Liczby 1...8 odpowiadają klawiszom W praktyce bateria taka jest bardzo
wejściu zegarowym, stan wysoki będzie w aparacie telefonicznym. Numery nie- pożądana, bo w większości miast nasze-
na wejściu J, to wyjście Q zostanie usta- parzyste ustawiają przerzutniki (włączają go kraju nadal występują krótsze czy
wione w stan wysoki (gdy na wyjściu przekaz
niki), numery parzyste zerują dłuższe przerwy w dopływie energii elek-
Q już wcześniej był stan wysoki - nic się przerzutniki (wyłączają przekaz
niki). Od- trycznej. A po nawet krótkiej przerwie
tam nie zmieni). Jeśli z kolei podczas ros- biornik może być więc sterowany ręcz- przerzutniki ustawią się w jakiś przypad-
nącego zbocza sygnału zegarowego, nie za pomocą przycisków K1...K8 kowych stanach. Zastosowanie baterii,
stan wysoki wystąpi na wejściu K które- umieszczonych na płycie czołowej, oraz w najprostszym przypadku czterech pa-
goś przerzutnika, to wyjście Q tegoż zdalnie z wykorzystaniem linii telefonicz- luszków R6, całkowicie likwiduje takie
przerzutnika zostanie wyzerowane - po- nej i aparatu z klawiaturą. niebezpieczeństwo. Nie należy tu jednak
jawi się tam stan niski. Do monitorowania stanu poszczegól- stosować akumulatorów CdNi, tylko
Wyjścia przerzutników dołączone są nych przekaz
ników przewidziano cztery dobrej jakości baterie alkaliczne. Przy po-
do bramek tranzystorów polowych diody LED, dołączane między wyjścia jemności około 2000mAh wystarczą na
MOSFET T5 - T8. W zasadzie można tu O1, O3, O5, O7 i dodatni biegun napięcia rok, a ich wymiana spowodowana bę-
włączyć zwykłe tranzystory NPN (doda- zasilającego 12V. dzie zazwyczaj samorozładowaniem. Za-
jąc rezystory w obwodzie bazy), jednak Aby urządzenie należycie spełniało miast baterii można też zastosować mały
celowo zastosowano tranzystory polo- przewidzianą funkcję, musi być wyposa- szczelny akumulator ołowiowy o pojem-
10 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
ności kilku Ah, pracujący w trybie buforo- mym układ U3 będzie stale zasilany i po- przeprowadzić eksperymenty i spróbo-
wym. Oczywiście będzie on dołączony bór prądu w spoczynku będzie wynosił wać zamienić diodę D15 na diodę Schot-
do zacisków oznaczonych 12V, a nie do około 3...4mA (max 9mA). Ma to znacze- tky ego, a diody D16, D17 zastąpić czer-
wejścia BAT 6V. nie przy zasilaniu z baterii rezerwowej. woną lub lepiej podczerwoną diodą LED.
Obwód R19, R20, T4 został przewi-
Dodatkowe tajniki układu Możliwości zmian
dziany do sterowania poborem prÄ…du
Ten fragment opisu nie jest niezbędny układu U3 przez wykorzystanie wejścia Układ z elementami o podanych war-
do zrozumienia działania układu - omawia PDI (Power Down Input). Niestety, nie tościach będzie pracował poprawnie,
zagadnienia dodatkowe. wszystkie wersje dekodera 8870 mają jednak w szczególnych przypadkach ce-
Wyjaśnienia wymaga rola bramki takie wejście. Przykładowo w kostce lowe może być wprowadzenie pewnych
U2C. Została ona przewidziana po to, by UM92870A, używanej do prób, nóżka zmian.
po włączeniu czy wyłączeniu odpowied- 6 nie jest wejściem PDI, tylko B/H (służy Przede wszystkim dotyczy to pojem-
nich przekaz
ników wykonawczych moż- do wyboru kodu wyjściowego). Tylko ności C5 i rezystancji R7. Stała czasowa
na było wydać rozkaz rozłączenia  roz- w wersjach UM92870B i UM92870C, R7C5 określa, po ilu dzwonkach układ
mowy . Nastąpi to po naciśnięciu oraz w kostce MT8870D nóżka 6 jest się zgłosi. Według założeń, opisywany
w  wywołującym aparacie telefonicz- wejściem PDI. Ponieważ także przy kost- odbiornik powinien być dołączony do linii
nym klawisza # (któremu odpowiada kod kach innych producentów można się tu telefonicznej, równolegle do istniejącego
dwójkowy 1100, czyli dziesiętnie 12). Po natknąć na przykre niespodzianki, w wer- telefonu. Żeby nie przeszkadzał on
prostu pojawienie się kodu 1100 wywoła sji standardowej nóżka 6 powinna być w normalnym użytkowaniu telefonu, na-
na wyjściu bramki U2C stan niski. Dzięki zwarta do masy. Obwód R19, R20, T4 leży dobrać stałą czasową R7C5 rzędu
obecności kondensatora C4, stan niski można wykorzystać tylko wtedy, gdy kilkudziesięciu sekund, aby odbiornik
pojawi się na chwilę także na nóżce 13 dysponuje się dokładnymi danymi posia- zgłaszał się dopiero po 5...8 dzwonkach.
bramki U1D (nie można jednak zewrzeć danego dekodera DTMF. Gdyby natomiast odbiornik był dołączany
tego kondensatora, bo kostka U3 pamię- Rezystory R21...R24 w wersji stan- do linii tylko na czas nieobecności do-
ta na wyjściach Q1-Q4 ostatnio odebrany dardowej nie są stosowane. Potrzebne mowników, można zmniejszyć pojem-
kod - zwarcie C4 uniemożliwiłoby po- są tylko wtedy, gdy przewiduje się możli- ność C5, aby układ zgłaszał się już po
wtórne zadziałanie urządzenia). Na nóżce wość sterowania przekaz
nikami przez 1 czy 2 dzwonkach.
11 bramki U1D pojawi się stan wysoki, wejścia A, B, C, D, na przykład z odbior- Gdyby przypadkiem w jakichś szcze-
co spowoduje szybkie naładowanie kon- nika kodu RC5 albo innego systemu, gólnych warunkach okazało się, że od-
densatora C5 przez diodę D4 i pojawie- choćby z kostkami MC145026...028, lub biornik podłączony równolegle do apara-
nie się stanu niskiego na nóżce 9 bramki UM3758. Nie jest to jednak takie proste, tu reaguje na sygnały wybierania impul-
U1C. To spowoduje powrót do stanu bo wymaga ingerencji w obwód wejścia sowego tego aparatu, należy ekspery-
spoczynku, czyli wyłączenie przekaz
nika TOE, sterującego wyjściami Q1-Q4 (nóż- mentalnie dobrać elementy R3, R4
REL1 i odcięcie zasilania U3. ka 10 U3) i w linię sygnału zegarowego i ewentualnie C2. Pomocne będzie
Bramka U2B dekoduje dodatkowo (wyjście StD, nóżka 12 U3). Na płytce w tym obejrzenie przy pomocy oscylo-
cyfrę  0 klawiatury, której odpowiada drukowanej przewidziano odpowiednie skopu przebiegów na wyjściu bramki
kod binarny 1010, czyli 10. Sygnał ten punkty oznaczone Y oraz V. U1A przy sygnale dzwonienia oraz pod-
(aktywny stan niski) jest dostępny Punkty A, B, C, D mogą też służyć ja- czas impulsowania.
w punkcie oznaczonym O. ko wyjście odebranych kodów do współ- Gdyby w urządzeniu został zastoso-
Wyprowadzono także wyjście Q9 de- pracy z dodatkowym układem wykonaw- wany inny transformator separujący, na-
kodera U4; należy jednak pamiętać, że na czym. leżałoby odpowiednio do jego przekładni
obu tych wyjściach (9 oraz 0) stan aktyw- Gdyby ktoś z Czytelników samodziel- zwiększyć lub zmniejszyć wzmocnienie
ny utrzymuje się aż do odebrania następ- nie zaprojektował odpowiedni układ wejściowego wzmacniacza kostki U3,
nego ważnego kodu DTMF. współpracy opisanego urządzenia z inny- korygując wartość rezystora R15 (zwięk-
Niestety podczas testów okazało się, mi systemami zdalnego sterowania, szenie rezystancji R15 = zmniejszenie
że w układzie nie zawsze można wyko- chętnie zaprezentujemy opis na łamach wzmocnienia).
rzystać funkcje bramek U2C i U2B. Za- EdW. Zamiast tranzystorów MOSFET, jako
stosowane kostki dekodera DTMF typu Wypada wspomnieć jeszcze o spra- T5...T8 można wlutować jakiekolwiek
UM92870A charakteryzują się pewną nie wie zasilania rezerwowego. Świeże ba- tranzystory NPN, dodając w obwodzie
opisaną w katalogu właściwością. Moż- terie alkaliczne mogą mieć napięcie bazy każdego z nich rezystor szeregowy
na się było spodziewać, że po włączeniu 1,6...1,62V. Jeśli jako D14...D17 zastoso- o wartości 2,2kW. Zwiększy to jednak
zasilania układ zostanie wyzerowany, wane zostaną zwykłe 1-amperowe diody spoczynkowy pobór prądu.
czyli na wszystkich wyjściach Q1 - Q4 krzemowe, to układ będzie zasilany częś-
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
wystąpi stan niski (kod 0000). Niestety ciowo z zasilacza, a częściowo z baterii
tak nie jest - po włączeniu zasilania na rezerwowej. W stanie spoczynku nie ma
wszystkich czterech wyjściach występu- to żadnego znaczenia, ale po przyjęciu
je stan wysoki (kod binarny 1111, odpo- sygnału wywołania, przy napięciu czte-
REKLAMA REKLAMA
wiadający liczbie 15). Właściwość ta rech świeżych ogniw bliskim 6,5V, z ba-
praktycznie uniemożliwia wykorzystanie terii może być pobierany prąd rzędu
bramek U2B i U2C. Dlatego w wersji 20mA. Przy nominalnym napięciu ogniw
standardowej nie należy montować kon- równym 6,0V, prąd ten będzie miał war-
densatora C4, a rezystor R6 można za- tość około 5mA. Jest to sytuacja w pełni
stąpić zworą. dopuszczalna, zważywszy sporadyczne
Wykorzystanie tych bramek w ich i krótkie okresy pracy urządzenia i dużą
przewidzianej funkcji jest jednak możli- pojemność baterii, rzędu 2Ah.
we, ale należy wówczas zewrzeć złącze Jeśli ktoś jednak chciałby zmniejszyć
emiter-kolektor tranzystora T3. Tym sa- pobór prądu z baterii rezerwowej może
11
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Po zmontowaniu, w celu
uformowania kondensatorów Rys. 5. Płyta główna.
elektrolitycznych, należy
koniecznie pozostawić układ
na kilka-kilkanaście godzin pod
napięciem. Tuż po pierwszym
włączeniu układ na pewno nie
będzie działał poprawnie!
Rys. 6. PÅ‚yta sterowania.
12 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
W tym celu należy zmontować i dołą-
czyć przewodami do punktów K1...K8
i O1, O3, O5, O7, J, H, płytkę z przycis-
kami i diodami LED. PÅ‚ytkÄ™ tÄ™ pokazano
rysunku 6
na rysunku 6
rysunku 6
rysunku 6
rysunku 6. Szczegółowe wskazówki
dotyczace montażu płyty czołowej poda-
ne są w dalszej części artykułu.
Dla ułatwienia warto też do wyjść de-
kodera DTMF (punkty oznaczone A, B,
C, D) dołączyć diody LED połączone sze-
regowo z rezystorami 2,2kW. Pozwoli to
na bieżąco monitorować pracę kostki
U3.
Warto też prowizorycznie przyluto-
wać jakiś przycisk równolegle do kon-
densatora C2 - będzie on udawał odebra-
nie sygnałów dzwonienia.
Do takich prób warto też równolegle
do R7 dolutować dodatkowy rezystor
(10...100kW) przyspieszajÄ…cy proces
zgłoszenia.
ry-
Układ testowy pokazany jest na ry-
ry-
ry-
ry-
Rys. 7. Układ testowy.
sunku 7
sunku 7
sunku 7.
sunku 7
sunku 7
Po włączeniu zasilania przerzutniki
rów: tyle zużywa z kostek U5, U6
Montaż i uruchomienie
Według krajowych przepisów,
stabilizator U7. ustawiÄ… siÄ™ w ja-
Główną część układu można zmonto-
Układ złożony kichś przypadko-
wszelkie urządzenia dołączane
wać na jednostronnej płytce drukowanej,
z kostek CMOS wych stanach. Naj-
rysunku 5
pokazanej na rysunku 5 do publicznej sieci telefonicznej
rysunku 5
rysunku 5
rysunku 5.
praktycznie nie po- pierw należy więc
Montaż należy rozpocząć od wykona-
powinny mieć homologację
biera prądu. Gdyby sprawdzić, czy
nia wszystkich zwór oznaczonych na
było inaczej, należy działają przyciski
(czyli poprzedzone badaniami
płytce literą Z.
odszukać przyczy- K1...K8 umiesz-
zezwolenie na użytkowanie)
Najpierw warto zmontować zasilacz
nÄ™ - zwykle jest niÄ… czone na dodatko-
i sprawdzić, czy przy zasilaniu 12V daje
wydane przez Ministerstwo
zwarcie lub pomył- wej płytce sterują-
on na wyjściu (na kondensatorach C12,
ka w montażu. A
ączności. cej. W gotowym
C16, C7) napięcie w granicach 5,2...5,6V.
Jeśli wszystko urządzeniu górny
Przedstawiony odbiornik DTMF
Pobór prądu ze z
ródła 12V wynosi około
jest w porzÄ…dku przycisk powinien
5mA. nie ma takiej homologacji.
należy włożyć do włączać dany ka-
Po uruchomieniu zasilacza można
Jednym z powodów jest fakt, że
podstawki układ nał (przekaz
nik),
zmontować pozostałe elementy: naj-
U3 i pozostawić dolny - wyłączać.
nie wydaje siÄ™ stosownych
pierw bierne, potem półprzewodniki.
układ pod napię- Stany przekaz
ni-
zaświadczeń dla wyrobów
Transformator separujÄ…cy TR1 to
ciem na kilka go- ków muszą odpo-
zwykły transformator sieciowy TS24.
w postaci zestawów do
dzin. Chodzi tu wiadać wskazaniu
W przeciwieństwie do większości trans-
o uformowani e diod D18...D21,
samodzielnego montażu.
formatorów tego typu, nie ma on nóżek
kondensatorów umieszczonych na
do wlutowania w płytkę - należy go przy-
elektrolitycznych. Jest to niezbędne, po- płytce czołowej.
kręcić dwoma wkrętami M3 i wykonać
nieważ aluminiowe elektrolity przecho- Jeśli wszystkie kanały dają się włą-
połączenia przewodami. Na płytce ozna-
wywane przez kilka miesięcy czy lat mają czać i wyłączać, należy sprawdzić współ-
czono punkty S, T, U, W. Podczas luto-
zawsze znaczną upływność, i układ na pracę z linią telefoniczną. W zasadzie po-
wania trzeba uważać, żeby nie pomylić
pewno nie będzie działał poprawnie zaraz trzebne są dwie linie, ale można poradzić
uzwojeń - uzwojenie sieciowe 220V za-
po pierwszym włączeniu zasilania. sobie, mając tylko jedną - własną. Należy
jmuje większą objętość, niż uzwojenie
Po takim kilkugodzinnym formowaniu wtedy skorzystać z pomocy kolegi albo
wtórne i ma dużo większą rezystancję.
kondensatorów można przystąpić do zaprzyjaz
nionego sÄ…siada. Trzeba kogoÅ›
W modelu zastosowano podstawkÄ™
ostatecznego sprawdzania. poprosić, aby zadzwonił na nasz numer
tylko pod kostkÄ™ U3.
W roli przekaz
nika REL1 można zasto-
sować zarówno mały przekaz
nik teleko-
munikacyjny (np. jak w modelu Meisei
M4-5H), jak i duży RM81 czy RM96.
W skład zestawu AVT-2121 wchodzi
tylko jeden przekaz
nik wykonawczy, po-
zostałe należy zakupić oddzielnie.
Po zmontowaniu elementów na płycie
(ale jeszcze bez kostki U3) należy spraw-
dzić pobór prądu. Należy dołączyć zasi-
lacz o napięciu 12V - pobór prądu powi-
nien nadal wynosić około 5 miliampe-
Rys. 8. Układ do odszukiwania błędów.
13
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Rys. 9. Widok płyty czołowej.
i po zgłoszeniu się odbiornika i usłysze- wygląd płyty czołowej. Nabywcy zesta-
niu sygnału potwierdzenia, nacisnął wu AVT-2121 otrzymają samoprzylepną
w swoim aparacie (przełączonym na wy- naklejkę, inni mogą skserować na papie-
bieranie tonowe - przełącznik w pozycji rze samoprzylepnym rysunek 9.
TONE, a nie PULSE) kolejno klawisze 1, Zalecam poniższą kolejność montażu
2, 1, 2, 3, 4, 3, 4, 5, 6, 5, 6, 7, 8, 7, 8. Mo- płyty czołowej. Najpierw przyłożyć do
ment zgłoszenia odbiornika wskaże nam plastikowej płyty przedniej naklejkę z ry-
dioda świecąca D6. Przy podanej kolej- sunkiem (ale jej nie przyklejać). Następ-
ności naciskania klawiszy powinny kolej- nie położyć na wierzch nieuzbrojoną płyt-
no zapalać się i gasnąć diody D18...D21 kę drukowaną, dokładnie wszystko dopa-
na płytce sterującej. sować i zaznaczyć igłą wszystkie punkty
Do takiej próby, aby nie nadużywać wiercenia. Dla ułatwienia, w płytce dru-
cierpliwości bliz
niego, warto zmniejszyć kowanej wykonane są dodatkowe otwo-
rezystancję R7; celowe może być także ry wyznaczające środki przycisków i diod
dolutowanie równolegle do C3 i C6, do- LED.
datkowych elektrolitów o pojemności Po wywierceniu wszystkich otworów
100...220µF (wczeÅ›niej zaformowanych w plastikowej pÅ‚ycie przedniej, należy
przez kilka godzin pod napięciem 5V). umocować do niej płytkę drukowaną za
Jeśli montaż został wykonany popra- pomocą dwóch wkrętów M3. A
by wkrÄ™-
wnie, układ będzie pracował od razu i ta- tów należy wpuścić w plastik, a same
ka jedna próba całkowicie wystarczy. wkręty zakontrować nakrętkami. Dopie-
Jeśliby jednak coś nie zadziałało, należy ro teraz należy nakleić papierową naklej-
poszukać błędu, wykorzystując wskaza- kę, która zakryje łby wkrętów. Następnie
nia dodatkowych diod LED dołączonych należy starannie wykonać w papierze ot-
do punktów A, B, C, D. wory na diody i przyciski, a potem przy-
W razie grubszej pomyłki, do wyszu- kręcić płytkę drukowaną już w pełni
kania popełnionego błędu, można wyko- uzbrojoną, z dolutowanymi od strony
rysunku 8
rzystać układ z rysunku 8
rysunku 8
rysunku 8
rysunku 8. Do włączenia druku przewodami.
odbiornika należy użyć przycisku wluto- Przekrój zmontowanej płyty czołowej
rysunku 10
wanego równolegle do kondensatora pokazano w uproszczeniu na rysunku 10
rysunku 10
rysunku 10
rysunku 10.
C2.
Problem bezpieczeństwa
W urzÄ…dzeniu przewidziano wykorzys-
tanie od jednego do czterech przekaz
ni- Przy opracowaniu układu poświęcono
ków wykonawczych. Na płytce można wiele uwagi sprawom bezpieczeństwa
zmontować zarówno przekaz
niki RM81 użytkowania. W niektórych czasopis-
(o obciążalności styków 16A), RM82 (2
x 8A) lub RM96 (8A).
Na krawędzi płyty głównej umieszczo-
no też zaciski śrubow ARK oznaczone
K1,2...K7,8. Umożliwią one łatwe dołą-
czenie dowolnych urządzeń elektrycz-
nych, także tych zasilanych z sieci 220V.
PÅ‚ytki drukowane sÄ… przewidziane do
zamontowania w estetycznej obudowie
typu KM-60 (trzeba wyciąć cztery naroż-
niki dużej płytki drukowanej).
Rys. 10. Szczegóły konstrukcji płyty czołowej.
rysunku 9
Na rysunku 9
rysunku 9 pokazano proponowany
rysunku 9
rysunku 9
14 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
Projekty AVT
D13: 1A Schottky
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
D18-D21: LED 3mm czerwona
Rezystory
Rezystory
Rezystory
Rezystory
Rezystory
OPT1: CNY-17
R1: 3,3kW
REL1: Meisei M4-5H lub DS2Y 5V
R2: 6,8kW
lub inny o napięciu pracy 5V
R3, R15: 470kW
REL2-REL5: RM81 12V lub
R4, R12, R19-R33: 100kW
podobny
R5, R6, R7, R8: 1MW
TR1: TS2/24
R9, R10, R34-R37: 2,2kW
T4, T1: BC548
R11: 4,7MW
T3, T2: BC558
R13: 10kW
T5, T6, T7, T8: BS107, BS170 lub
R14: 91kW
podobne
R16: 51kW
U1, U2: CMOS 4093
R17: 300kW
U3: MT8870, UM92870A lub
R18: 5,1kW
odpowiednik
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
U4: CMOS 4028
C1: 680nF foliowy 100V
U5, U6: CMOS 4027
C2: 47nF
U7: 7805
C3, C5, C13: 100µF/10V
Różne
Różne
Różne
Różne
Różne
C4: nie stosować (patrz tekst)
X1: 3,579MHz
C6: 47µF/10V
zaciski ARK2 7 szt
C7: 1µF MKT
płytka drukowana układu
C8: 22nF
płytka drukowana klawiatury
C9, C10: 100nF
naklejka samoprzylepna płyty
C11, C12, C16, C17: 100nF
czołowej
ceramiczny
obudowa KM-60
C14: 10µF/10V
koszyk na 4 baterie paluszki
C15: 220...470µF/16V
microswitch z ośką min. 6mm 8szt
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
D1, D3, D4, D14: 1N4148
Uwaga! Elementy REL3 - REL5,
D2: dioda Zenera 18V
D10-D12, R19-R24, T4 nie
D5, D7-D12, D15-D17: 1N4001 wchodzą w skład kitu AVT-2121.
D6: LED 3mm żółta
15
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96