Projekty AVT
Jednokanałowy system
J
e
d
n
o
k
a
n
a
Å‚
o
w
y
s
y
s
t
e
m
Jednokanałowy system
J
e
d
n
o
k
a
n
a
Å‚
o
w
y
s
y
s
t
e
m
sterowania przez telefon
s
t
e
r
o
w
a
n
i
a
p
r
z
e
z
t
e
l
e
f
o
n
sterowania przez telefon
s
t
e
r
o
w
a
n
i
a
p
r
z
e
z
t
e
l
e
f
o
n
2447
Na łamach czasopism Elektronika dla Wszy- klawiatury telefonicznej. Klawisz  0 wyłą- najmniej rok pracy  ich zużycie wynikać bę-
stkich oraz Elektronika Praktyczna pojawiło czy ogrzewanie, klawisz  1 włączy. Zmiana dzie praktycznie tylko z samorozładowania.
się już kilka projektów urządzeń umożliwia- zostanie natychmiast potwierdzona tonem W czasie T2 osoba dzwoniąca może zmie-
jących zdalne sterowanie przez telefon. Ni- ciągłym lub przerywanym. Dzięki temu nić stan przekaz
nika wykonawczego K2. Na-
niejszy artykuł prezentuje nieskomplikowany dzwoniący będzie miał pewność, że zmiana stąpi to po naciśnięciu klawisza  0 albo  1
układ, który umożliwia sterowanie jednym została dokonana. Urządzenie automatycznie w telefonie pracującym w trybie tonowym.
urządzeniem za pomocą dowolnego telefonu przerwie połączenie po ustalonym czasie Sygnały DTMF przychodzące z linii tele-
pracującego w trybie tonowym. Układ wyko- (kilkanaście... kilkadziesiąt sekund) i po- fonicznej kierowane są do dwóch detektorów
rzystuje częstotliwości systemu DTMF, jed- wróci do stanu bezprądowego oczekiwania. tonu z układami NE(LM)567. Sygnał  0 to
nak do budowy systemu nie są potrzebne w kodzie DTMF mieszanina tonów o często-
żadne specjalizowane układy scalone  wy- Opis układu tliwościach 941Hz i 1209Hz. Z kolei sygnał
starczą cztery popularne i tanie kostki: Na pierwszy rzut oka, urządzenie może się  1 zawiera składowe o częstotliwościach
CMOS 4093, 4011 i dwie NE567. Układy wydać skomplikowane. W rzeczywistości 697Hz i 1209Hz. Dekodery tonu z układami
NE567 są rzadko wykorzystywane, a tym- okaże się proste, a jego działanie  oczywi- LM567 (NE567) reagują na składowe 697Hz
czasem te leciwe kostki z powodzeniem za- ste. Szczegółowy schemat ideowy pokazany oraz 941Hz i bezpośrednio sterują cewki
stępują one skomplikowane cyfrowe dekode- jest na rysunku 1. Sercem systemu jest przekaz
nika bistabilnego. (Dzięki temu pro-
ry tonów DTMF. W opisywanym urządzeniu dwucewkowy przekaz
nik bistabilny ozna- stemu sposobowi dekodowania układ reaguje
wykorzystuje się tylko dwie spośród ośmiu czony K2. Jak każdy przekaz
nik bistabilny, też na naciśnięcia klawiszy  2 i  # oraz  *
częstotliwości systemu DTMF. nie musi on być zasilany ciągle. Wystarczy i  # , ale nie ma to znaczenia.)
Potrzebę takiego projektu zgłosił pewien podać krótkie impulsy sterujące, które zmie- Co bardzo ważne, jeden ze styków prze-
Czytelnik z Warszawy, który chciał za pomo- nią jego stan. kaz
nika wykonawczego K2 pracuje w obwo-
cą telefonu sterować ogrzewaniem domku Dzięki zastosowaniu takiego przekaz
nika dzie generatora informacji zwrotnej. W za-
letniskowego na Mazurach. Potrzebny mu pobór prądu w spoczynku można zmniejszyć leżności od stanu tego styku, generator 2kHz
był tylko jeden kanał, bo jesienią i zimą do zera. Tak jest w opisywanym urządzeniu. pracuje albo w sposób ciągły (styk zwarty),
chciał przed przyjazdem odpowiednio wcze- Należy zauważyć, że układ jest zasilany z ba- albo przerywany sygnałem 2Hz (styk roz-
śniej włączyć ogrzewanie elektryczne. terii napięciem Vb, ale w spoczynku zasilana warty). Wytworzony sygnał 2kHz przesyłany
Według przyjętych założeń układ powi- jest tylko część układu  detektor dzwonka jest przez linię telefoniczną do abonenta wy-
nien być jak najprostszy. Działanie jest nastę- i układy czasowe. Dzięki obecności układów wołującego  w ten prosty sposób otrzymuje
pujące. Opisywane urządzenie, zasilane z ba- CMOS, pobór prądu w spoczynku jest pomi- on niezawodną informację o aktualnym sta-
terii, doÅ‚Ä…czone jest równolegle do normalne- jalnie maÅ‚y (mniej niż 1µA). Po pojawieniu nie urzÄ…dzenia.
go aparatu telefonicznego, na przykład we się określonej liczby  dzwonków (wyzna- A oto szczegółowy opis. W stanie spo-
wspomnianym domku na Mazurach. Aby czonej przez czas T1 zależny od C23, R6), czynku linia telefoniczna dołączona jest do
włączyć lub wyłączyć ogrzewanie, należy zostanie włączony przekaz
nik K1. Jeden styk obwodu detektora sygnału dzwonienia (R1,
wybrać odpowiedni numer i po kilku(nastu) tego przekaz
nika dołączy do linii telefonicz- R2, C1, D1, D4, OPT1, R3, R4, C2, U1A).
dzwonkach urządzenie zgłosi się tak samo, nej rezystor 600-omowy, co centrala potrak- Pojawienie się w linii sygnału dzwonienia
jak automatyczna sekretarka. Aktualny stan tuje jako zgłoszenie abonenta. Drugi styk po- (jedna sekunda  impuls, trzy sekundy prze-
oddalonego urządzenia (załączony/wyłączo- da zasilanie na drugą część układu  obwody rwy) powoduje zmianę stanu na wyjściu
ny) sygnalizowany jest na bieżąco za pomo- te oznaczone są Vcc. Układ pozostanie włą- U1A z niskiego na wysoki. Dioda D2 powo-
cÄ… tonu: dz
więk przerywany  wyłączone, czony przez czas T2 (zależny od C21, R5), duje, że naładowany w spoczynku kondensa-
dz
więk ciągły  załączony. Stan ten można a potem sam się wyłączy. Dzięki takiej zasa- tor C21 zostanie szybko rozładowany. Napię-
łatwo zmienić naciskając jeden z przycisków dzie pracy alkaliczne baterie R6 starczą na co cie na nim i na wejściu bramki U1B mierzone
Elektronika dla Wszystkich
15
Projekty AVT
względem masy wzrośnie, natomiast napięcie Jeśli na linii pojawi się ton 697Hz związa- wać wyższe składowe i wpuszczać w linie
na wyjściu U1B spadnie. Rozpocznie się pro- ny z naciśnięciem przez abonenta wywołują- (a także na wejścia dekoderów U2, U3) czy-
ces powolnego rozładowania kondensatora cego klawisza  1 , zadziała dekoder U2. sty sygnał sinusoidalny. W trakcie testów
C23 przez rezystor R6. Jednosekundowy im- Układ NE567(LM567) ma wyjście z otwar- modelu okazało się, że filtr ten nie jest po-
puls dzwonka rozładuje szybko kondensator tym kolektorem i do tego wyjścia podłączone trzebny  niewielkie wyższe harmoniczne nie
C21, a w ciągu trzech sekund przerwy nie jest bezpośrednio jedno z uzwojeń przekaz
ni- zakłócają pracy kostek U2, U3. W wersji
zdąży się on naładować i w efekcie na wyj- ka bistabilnego K2. Drugie uzwojenie podłą- podstawowej elementy te nie będą montowa-
ściu bramki U1B będzie się w czasie dzwo- czone jest do wyjścia takiego samego układu ne  zamiast nich należy wykonać zworę
nienia utrzymywał stan niski. Po czasie T1, U3, reagującego na ton 941Hz, związany między punktami E, F.
wyznaczonym przez R6, C23, na wyjściu z naciśnięciem klawisza  0 . Kostki LM567 Na schemacie zaznaczono żółtym kolo-
bramki U1C pojawi się stan niski, który spo- pracują tu w typowej aplikacji. Potencjome- rem dodatkowe punkty A, B, C, O1, O2, O3,
woduje zadziałanie przekaz
nika K1. Przede try PR1, PR2 pozwalają dostroić dekodery P1, P2. Okażą się one wręcz nieocenione
wszystkim jeden styk przekaz
nika poda zasi- do podanych częstotliwości. przy uruchamianiu i testowaniu urządzenia.
lanie na część układu z kostkami U2, U3, U4 Bramki układu scalonego U4 tworzą dwa Bardziej zaawansowani elektronicy po-
 napięcie to oznaczono Vcc. Drugi styk włą- generatory. Generator z bramkami U4C, winni jeszcze zwrócić uwagę na pewne spra-
czy w obwód linii telefonicznej rezystor R9. U4D wytwarza cały czas przebieg o częstotli- wy. W opisywanym urządzeniu oddzielono
Dołączenie do linii rezystora R9 o typowej wości około 2Hz. Przebieg ten podawany jest galwanicznie linię telefoniczną od głównego
 telefonicznej wartości 600&! (590...620&!) przez rezystor R28 na wejście bramkujące dru- układu. Gwarantują to transoptor OPT1, prze-
zostanie zinterpretowane w centrali jako pod- giego generatora o częstotliwości około 2kHz kaz
nik K1 oraz kondensatory C3, C4 o wyso-
niesienie słuchawki. Centrala przestanie wy- (U4A, U4B). Na rezystorze R25 występuje kim napięciu pracy (630V). Takie oddzielenie
syłać sygnał dzwonienia i połączy rozmowę. więc sygnał modulowany, ale tylko wtedy, gdy nie ma co prawda większego znaczenia
Sygnały akustyczne z linii zostaną podane styki przekaz
nika wykonawczego są w położe- w przypadku urządzenia zasilanego z baterii,
przez kondensatory C3, C4 na wzmacniacz niu (na rysunku) spoczynkowym. Gdy styki te jednak jest dobrym zwyczajem. Dodatkowo
filtrujący z tranzystorem T3 i dalej na dekode- są zwarte, na wejście bramkujące (nóżka 6 oddzielenie galwaniczne zapewnia przeka-
ry tonu U2, U3. Tranzystor T3 wchodzi U4B) podawany jest stan wysoki i generator z
nik K2. Obwody oddzielone galwanicznie
w skład filtru dolnoprzepustowego o często- 2kHz generuje ton ciągły. Ciągły lub przery- od głównego układu zaznaczono na schema-
tliwości granicznej około 1kHz. Filtr ten nie wany sygnał 2kHz przekazywany jest z wyj- cie ideowym jasnym kolorem szarym.
dopuszcza na wejścia kostek U2, U3 sygna- ścia bramki U4A przez R25, C5, T2, R18 na li-
łów wyższej częstotliwości, które mogłyby nię telefoniczną. W ten sposób abonent wywo- Montaż i uruchomienie
spowodować błędne działanie urządzenia. łujący (na drugim końcu linii) jest na bieżąco Układ można zmontować na jednostronnej
Jednocześnie tranzystor T3 wzmacnia kilka- informowany, że jego rozkazy są realizowane. płytce drukowanej, pokazanej na rysunku 2.
krotnie sygnały użyteczne. Opisane czerwonym kolorem elementy Montaż nie jest trudny. Należy go rozpocząć
R20, R21, R22, C16, C17, C18 tworzą filtr od wykonania pięciu zaznaczonych zwór,
Rys. 1 Schemat ideowy dolnoprzepustowy. Pierwotnie miał on filtro- a następnie lutować kolejno elementy, poczy-
Elektronika dla Wszystkich
16
Projekty AVT
nając od najmniejszych. Stopień trudności Na rysunku 3 pokazano układ wyprowa- Jeśli układ reaguje prawidłowo, należy wy-
projektu wyznaczono na dwie gwiazdki, jed- dzeń (widok od spodu) maleńkich przekaz
ni- regulować potencjometry PR1, PR2, ustalające
nak samo zmontowanie nie powinno sprawić ków bistabilnych serii firmy P MEISEI, której częstotliwość roboczą detektorów tonu U2
kłopotów nawet mniej doświadczonym. Nie wyroby są popularne na krajowym rynku. i U3 dokładnie na 697Hz i 941Hz. To jest naj-
należy montować R20, R21, R22, C16, C17, Po zmontowaniu układu i gruntownym trudniejsza operacja. Na szczęście nie trzeba
C18  zamiast nich wykonać zworę między sprawdzeniu poprawności montażu należy do tego żadnych przyrządów  wystarczy jaki-
punktami E, F. podłączyć z
ródło zasilania, najlepiej z włą- kolwiek aparat telefoniczny z klawiaturą tono-
Model pokazany na fotografii różni się czonym szeregowo amperomierzem. Pobór
kilkoma szczegółami od płytki z rysunku 2. prądu powinien szybko zmaleć do wartości
Wykaz elementów
Wynika to z modyfikacji i ulepszeń, jakie rzędu mikroamperów. Należy pozostawić
wprowadzono po laboratoryjnych testach układ w tym stanie co najmniej przez godzi-
Rezystory
prototypu. nÄ™, by aluminiowe kondensatory elektroli- R1,R11,R13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3k&!
R
1
,
R
1
1
,
R
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
,
3
k
&!
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,8k&!
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
,
8
k
&!
R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470k&!
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
k
&!
R4,R27,R30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R
4
,
R
2
7
,
R
3
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
&!
R5,R6,R29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1M&!
R
5
,
R
6
,
R
2
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
M
&!
R8,R15,R23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&!
R
8
,
R
1
5
,
R
2
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
k
&!
R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .590&! 1W
R
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
9
0
&!
1
W
R12,R26,R28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
R
1
2
,
R
2
6
,
R
2
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470&!
R
1
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
&!
R16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13,3k&!
R
1
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
3
,
3
k
&!
R17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9,09k&!
R
1
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
9
,
0
9
k
&!
R18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k&!
R
1
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
,
7
k
&!
R19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1...2,2k&!
R
1
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
.
.
.
2
,
2
k
&!
R20,R21,R22 . . . . . . . . . . .zwora F-F nie montować
R
2
0
,
R
2
1
,
R
2
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
z
w
o
r
a
F
F
n
i
e
m
o
n
t
o
w
a
ć
R24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .680&!
R
2
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
8
0
&!
R25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
2
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
&!
PR1,PR2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5k&! helitrim
P
R
1
,
P
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
k
&!
h
e
l
i
t
r
i
m
Kondensatory
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .680nF
C
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
8
0
n
F
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47nF
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
n
F
C3,C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF/630V
C
3
,
C
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
/
6
3
0
V
C5,C8,C9,C11,C12 . . . . . . . . . . . . . . . .100nF MKT
C
5
,
C
8
,
C
9
,
C
1
1
,
C
1
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
M
K
T
C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150nF MKT
C
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
5
0
n
F
M
K
T
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10nF MKT
C
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
n
F
M
K
T
C16-C18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .nie montować
C
1
6
C
1
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
n
i
e
m
o
n
t
o
w
a
ć
C10,C13 . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7µF/10V tantalowy
C
1
0
,
C
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
,
7
µ
F
/
1
0
V
t
a
n
t
a
l
o
w
y
Rys. 2 Schemat montażowy tyczne C21, C23 zdążyły się zaformować.
C14,C15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
C
1
4
,
C
1
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
c
e
r
a
m
i
c
z
n
y
Dobrze byłoby na ten czas zewrzeć R5 albo
C19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22nF MKT
C
1
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
n
F
M
K
T
dolutować równolegle rezystor o oporności
C20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220nF
C
2
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
n
F
Układ można umieścić w dowolnej obu- kilku kiloomów.
C21,C23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/10V
C
2
1
,
C
2
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
/
1
0
V
dowie, choćby popularnej KM-60. Dopiero po zaformowaniu C21 i C23
C24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330nF MKT
C
2
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
0
n
F
M
K
T
Jeśli ktoś będzie miał trudności ze zdoby- można testować układ. Rysunek 4 pokazuje
C25,C26 . . . . . . . . . . . . . . . . . .22µF/10V tantalowy
C
2
5
,
C
2
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
µ
F
/
1
0
V
t
a
n
t
a
l
o
w
y
ciem przekaz
nika dokładnie takiego samego sposób podłączenia urządzenia podczas
C27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/10V
C
2
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
0
µ
F
/
1
0
V
jak w modelu, może śmiało zastosować jaki- pierwszych prób. Na tym etapie przydatność
kolwiek dwucewkowy przekaz
nik bistabilny swą pokażą dodatkowe punkty na płytce. Do
Półprzewodniki
na napięcie 5V. Zapewne będzie on miał inny punktów D, O3 należy podłączyć przycisk
D1-D3,D7-D9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
D
1
D
3
,
D
7
D
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
1
4
8
rozkład wyprowadzeń, więc trzeba go będzie S1, który będzie zastępował sygnał dzwonie-
D4,D5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4001
D
4
,
D
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
0
0
1
wlutować na przewodach, umieszczając nad nia z centrali. Do punktów P1, O1 należy
D6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dioda Zenera 18V
D
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
o
d
a
Z
e
n
e
r
a
1
8
V
płytką. Nie będzie to podłączyć diodę LED i rezystor
OPT1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CNY17-2
O
P
T
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
C
N
Y
1
7
2
trudne, należy jed- Rys. 3 (330...750&!).
T1,T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC558
T
1
,
T
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
5
8
nak zwrócić uwagę, Na początku trzeba sprawdzić, czy działa- T3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC548
T
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
4
8
czy na obudowie jÄ… obwody dzwonienia i czasowe. W tym ce- U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4093
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
0
9
3
U
2
,
U
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
M
5
6
7
przekaz
nika nie za- lu należy naciskać przycisk S1 w rytmie: U2,U3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM567
U4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CMOS 4011
U
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
C
M
O
S
4
0
1
1
znaczono bieguno- - 1 sekunda naciśnięty,
Inne
wości  niektóre - 3...5 sekund  zwolniony.
K1 . . . . . . . . . . .przekaz
nik M4-5H lub odpowiednik
K
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
p
r
z
e
k
a
z

n
i
k
M
4
5
H
l
u
b
o
d
p
o
w
i
e
d
n
i
k
przekaz
niki (polary- Po kilkudziesięciu sekundach takiego
K2 . . . . . . . . . . . . . . .przekaz
nik DS2E-L2 5V lub
K
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
p
r
z
e
k
a
z

n
i
k
D
S
2
E
L
2
5
V
l
u
b
zowane) wymagają naciskania zadziała przekaz
nik K1 i za-
odpowiednik
o
d
p
o
w
i
e
d
n
i
k
określonej bieguno- świeci się lampka LED1. Należy wtedy po-
Z1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ARK2
Z
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
R
K
2
wości napięcia po- zostawić w spoczynku przycisk S1  po
Z2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ARK3
Z
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
R
K
3
dawanego na cewki. dalszych kilkudziesięciu sekundach przeka-
Co ciekawe, iden- z
nik się wyłączy. Na czas tej próby warto
tyczne z wyglądu dolutować równolegle do R5 i R6 rezystory
Komplet podzespołów z płytką jest
przekaz
niki innych o wartości 100...220k&! - pozwoli to szyb-
dostępny w sieci handlowej AVT jako
firm nie mają takich ciej sprawdzić działanie obwodów współ-
kit szkolny AVT - 2447
wymagań. pracujących z kostką U1.
Elektronika dla Wszystkich
17
Projekty AVT
wą. Układ należy zestawić według rysunku 5, z widełek) wcisnąć klawisz  1 i tak ustawić rowy bistabilny przekaz
nik K2 na pewno nie
dodając trzy diody LED i dwa rezystory. Punk- PR1, by zaświeciła się lampka LED2. Na- nadaje się do pracy przy napięciu sieci
ty D, O3 są tym razem zwarte, co gwarantuje stępnie należy delikatnie pokręcać PR1 i znacznym obciążeniu. Dlatego absolutnie
ciągłą pracę przekaz
nika K1 i detektorów tonu. i ustawić go niejako w środku zakresu świe- niezbędny jest dodatkowy przekaz
nik, włą-
Potrzebny też będzie zasilacz o napięciu cenia diody LED2. Analogicznie przy naci- czający właściwe obciążenie. Można też wy-
co najmniej 18V i rezystor Rx. Należy zasto- śnięciu klawisza  0 w aparacie telefonicz- korzystać triak. Przykłady pokazane są na ry-
sować rezystor o takiej wartości i mocy strat, nym należy wyregulować PR2 na podstawie sunku 6.
by przez aparat telefoniczny po podniesieniu wskazań lampki LED3. Operacji tej warto
słuchawki płynął prąd rzędu 15...30mA. Możliwości zmian
Aparat będzie wtedy poprawnie pracował Rys. 5 Przede wszystkim można zmieniać czas re-
i wysyłał do budowanego urządzenia sygna- akcji układu na sygnał dzwonienia, in-
ły DTMF. aczej mówiąc, zmieniać liczbę dzwon-
Aby wyregulować układ U2, należy we ków, potrzebną do zadziałania układu.
współpracującym aparacie (słuchawka zdjęta Najlepiej będzie, gdy czas ten będzie
długi (kilkanaście dzwonków), by opi-
Rys. 4 sywane urządzenie nie przeszkadzało
w normalnym użytkowaniu podłączo-
nego równolegle telefonu.
W razie potrzeby można zmienić
wartość C23 (10...1000µF) oraz R6
(100k...1M&!).
W większości przypadków nie zaj-
dzie natomiast potrzeba zmiany czasu
automatycznego wyłączenia (obwód
poświęcić trochę czasu, by potencjometry C21, R5).
ustawione były na środku zakresu trzymania Gdyby się okazało, że podczas użytko-
układów U2, U3, a nie gdzieś na skraju. Za- wania przyrządu czas T1 wyznaczony przez
pewni to niezawodną pracę także przy zmia- R6 C23 stopniowo się zwiększa, oznacza to,
nach temperatury i napięcia baterii. że kondensator C23 pozostający stale pod
Kontrolka LED4 napięciem przeformowuje się i jego pojem-
REKLAMA · REKLAMA · REKLAMA · REKLAMA
pozwoli sprawdzić, ność wzrasta. Zjawisko takie może zacho-
jak zachowuje się dzić, gdy kondensator C23 jest zwykłym
przekaz
nik K2 w cza- aluminiowym elektrolitem. W przypadku
sie pracy  kiedy użycia  tantala takie zjawisko nie powinno
zmienia stan swych wystąpić. To samo dotyczy czasu automa-
styków. Póz
niej, tycznego wyłączenia T2, wyznaczonego
w czasie normalnego przez C21. Kondensatory tantalowe gene-
użytkowania diody ralnie nie ulegają przeformowaniu (ani roz-
LED nie są potrzebne formowaniu), jednak po długim okresie pra-
i należy je odlutować. cy (lub składowania) mogą mieć zwiększo-
Mogłyby wprawdzie ny prąd upływu. Warto wtedy zmniejszyć
pozostać, ale zwięk- wartość współpracujących rezystorów do
szą pobór prądu z ba- 470k lub jeszcze bardziej.
terii.
Jeśli układ pracu- Piotr Górecki
je, można dołączyć
obciążenie. Miniatu- Uwaga! Opisywany układ nie posiada
homologacji Mini-
sterstwa A
ączności
Rys. 6 i powinien być trak-
towany tylko jako
CENA: 130zł
C
E
N
A
:
1
3
0
z
Å‚
przykład rozwiąza-
nia ciekawego pro-
Pełny program nauczania radioelektroniki.
blemu. Dołączanie
Można wykonać 200 układów eksperymentalnych:
do publicznej sieci
telekomunikacyj-
wzmacniacze, generatory, zasilacze, syreny, odbior-
nej urządzeń nie
niki radiowe, układy logiczne, muzyczne, sterujące
majÄ…cych homolo-
itp.. W skład zestawu wchodzą: układy scalone, tran-
gacji jest prawnie
zystory, diody, kondensatory, rezystory, silnik,
zabronione. Osoby
głośnik, fotokomórka, konsola plastikowa i inne.
chcÄ…ce wykorzy-
stać taki układ
w praktyce, uczy-
Do podanej ceny należy doliczyć 7% VAT.
nią to na własną
AVT Korporacja Dział Handlowy, ul. Burleska 9, 01-939 Warszawa,
odpowiedzialność.
tel./fax: [phone].
Elektronika dla Wszystkich
18