Piaskowce Tarnawskiej Góry
Wadowice
Lokalizacja:
województwo małopolskie
powiat suski
gmina Sucha Beskidzka 5518
miejscowoS
ć Tarnawa Dolna
Region geograficzny:
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
Beskidy Zachodnie
Beskid Makowski
Jednostka geologiczna:
Zewnętrzne Karpaty fliszowe
5516
płaszczowina magurska
piaskowce ze Skawiec
4396 4398
Sucha Beskidzka
Na południowym stoku Tarnawskiej Góry (502 m w lesie dochodzimy do miejsca, gdzie możemy zobaczyć
n.p.m.), około 700 m od centrum wsi Tarnawa Dolna, ciąg rozpadlin tworzących system szczelin w piaskowcach 4
1 znajduje się nieczynny kamieniołom piaskowców karpackich odsłaniających się w partiach podszczytowych Tarnawskiej
nazywanych piaskowcami ze Skawiec. Góry. W rozpadlinach widoczne są także niewielkie pustki
W kamieniołomie odsłania się kilkudziesięciometrowy okreS
lane jako jaskinie dylatacyjne. Takie szczeliny powstają
profil piaskowców reprezentujących osady głębokiego morza. na skutek podcinania stoku lub utraty stabilnoS
ci wynikającej
Na powierzchniach i w obrębie grubych warstw piaskow- z zalegania i upadu warstw i otwierają się w partiach grzbie-
2 ców możemy obserwować: kanały erozyjne, S
lady życiowej towych wzniesień jako wynik odspajania się i osiadania całych
działalnoS
ci organizmów (Zoophycos), a także charaktery- partii warstw skalnych budujących wzniesienie.
styczne struktury sedymentacyjne w postaci uziarnienia Jest to dobry przykład dydaktyczny form morfologicz-
frakcjonalnego, czyli stopniowego zmniejszania się wielkoS
ci nych występujących na stokach gór o złożonej budowie
3 ziarna w obrębie warstwy od największych w spągu do naj- geologicznej. Umożliwia on przeS
ledzenie tych form na
mniejszych w stropie warstwy. W kamieniołomie widzimy różnych etapach rozwoju.
także deformacje przebiegu warstw w postaci fałdów oraz Te dwa obiekty geologiczne na Tarnawskiej Górze, z
systemy regularnych spękań w skale, nazywane ciosem. których jeden proponowany jest jako stanowisko dokumen-
Na najniższym z trzech poziomów eksploatacyjnych tacyjne dla piaskowców ze Skawiec stanowią o atrakcyjnoS
ci
kamieniołomu, w S
cianie jak i leżących blokach, obserwu- obiektu geoturystycznego ze względu na wysoką wartoS
ć
jemy wyróżniającą się jaS
niejszą barwą warstwę drobnokali- poznawczą i dydaktyczną.
browego zlepieńca piaszczystego. W warstwie tej występują Pod samym szczytem Tarnawskiej Góry możemy w lesie
liczne drobne mikroskamieniałoS
ci, a także wapienne okru- zaobserwować, na przestrzeni kilkudziesięciu metrów, cie-
chy glonów i alg. kawe formy pochodzenia niewątpliwie antropogenicznego.
Piaskowce ze Skawiec powstawały około 60 mln lat Są to niewysokie (do jednego metra) i długoS
ci kilkunastu
temu w głębokim (kilka kilometrów) równoleżnikowo metrów nagromadzenia ułożonych jeden na drugim frag-
usytuowanym morskim basenie sedymentacyjnym. Materiał mentów piaskowców tworzących jakby fragmenty  mu-
okruchowy (piasek, muł czasem żwir) deponowany był u rów pomiędzy drzewami. Otaczają one niewielki obszar
wylotu potężnych kanałów w obrębie podmorskich stożków zaroS
nięty drzewami, które są zdecydowanie młodsze od
usypywanych u podnóża skłonu wyspowego na dnie zbiorni- drzew poza  murami . Tego typu nagromadzenia kamieni
ka przez prądy zawiesinowe. Postępujące przez miliony lat są przejawem działalnoS
ci człowieka w minionych czasach.
procesy geologiczne (diageneza, lityfikacja) doprowadziły Mogą one być związane z uprawą roli  oczyszczanie pola z
do utworzenia zwięzłych skał, jakimi są piaskowce widoczne kamieni, lub budową umocnień  znane w innych częS
ciach
w odsłonięciu. W wyniku póx
niejszych procesów tekto- Beskidów grody np. w Tarnawie na południe od Bochni.
nicznych skały te zostały zdeformowane w postaci fałdów i Obiekt może być atrakcyjny nie tylko dla turysty
wypiętrzone w postaci gór. dysponującego pewnym zasobem wiedzy z zakresu nauk
Udając się z kamieniołomu drogą w górę mijamy kolejne wy- o Ziemi. Znajduje się przy atrakcyjnej krajoznawczo dro-
robisko, w którym także eksploatowano piaskowce. Powyżej dze przebiegającej malowniczą doliną karpacką. Jest łatwo
100
Tarnawa Dolna
dostępny, położony blisko drogi z miejscem do bezpiecznego can be observed. The Skawce Sandstones belong to the
zaparkowania nawet dużym autokarem. W pobliżu Tarnaw- Magura Unit of the Outer Carpathians and were deposited
skiej Góry przebiegają dwa szlaki turystyczne: czerwony i about 60 My ago, in a several-kilometers-deep, latitudinal
zielony. Około 1 km na północ od kamieniołomu znajduje sedimentary basin. Clastic material was laid down at the
się atrakcyjny punkt widokowy  przełęcz R
leszowicka (428 mouths of huge channels cut in submarine fans which were
m n.p.m.). W chwili obecnej w pobliżu brak jakiegokolwiek deposited from density flows at the foot of island shelf
zagospodarowania turystycznego. slope. At the surfaces and within the thick sandstone beds
numerous features can be observed: erosional channels,
trace fossils (Zoophycos) and characteristic graded bedding.
The sandstones from the Tarnawska Góra
Moreover, folds and joint systems can be recognized. In
In the vicinity of Tarnawa Dolna village (north from Su- the summit part of the Tarnawska Góra Hill interesting
cha Beskidzka town) a quarry was developed at the slope of morphological features can be observed: fracture systems
the Tarnawska Góra Hill. The quarry has been abandoned and small caves. At the summit traces of human activity
but in the walls the stratotype of the Skawce Sandstones - low stone walls - were discovered.
1
4
2
Wybrana literatura: 43, 83, 84, 141, 247,
248, 432, 443
Autorzy karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:
3
A. WaS
kowska-Oliwa, M. Doktor (2005)
101