O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - P r z e d m i o t y p r z y r o d n i c z e
arkusz
ARKUSZ
EGZAMINACYJNY
2
Biologia º% C. ojciec XHY jest zdrowy, matka XHXH jest zdrowa.
º% D. ojciec XhY jest chory, matka XHXh jest nosicielkÄ….
Zadanie 1. Zadanie 4.
Przyporządkuj do każdego naczynia krwionośnego Poniżej wymieniono elementy, o które konkurują między
charakterystyczne dla niego cechy budowy. Wstaw X we sobą osobniki należące do tego samego lub różnych
właściwe miejsca tabeli. gatunków zwierząt. Przedmiotem konkurencji wyłącznie
wewnÄ…trzgatunkowej jest konkurencja o...
Naczynie Cechy budowy
krwionośne
Ściana zbudo- Najgrubsza Brak Obecność
º% A. terytorium.
wana z trzech warstwa warstwy zastawek
º% B. pokarm.
warstw mięśniówki mięśniowej
º% C. dominacjÄ™ w stadzie.
Tętnice
º% D. dostÄ™p do wody.
Żyły
Naczynia
włosowate
Chemia
Materiał do zadania 2.
º% WspólnÄ… cechÄ… tej grupy organizmów jest wytwarzanie MateriaÅ‚ do zadania 1.
zarodników, które służą do rozmnażania bezpłciowego.
Rozmnażanie pÅ‚ciowe uzależnione jest od obecnoÅ›ci wody. º% Tlen, azot i wodór możemy zidentyfikować za pomocÄ…
Ciało ich może mieć postać ulistnionej łodyżki lub zielonej, rozpalonego łuczywka. W przypadku dwutlenku węgla należy
blaszkowatej plechy przytwierdzonej do podłoża za pomocą dodatkowo użyć wody wapiennej.
chwytników. Nigdy nie wytwarzają korzeni.
Zadanie 1.
Zadanie 2. Zaznacz, w odpowiednim miejscu tabeli, czy podane
Powyższy opis dotyczy& obserwacje, występujące przy identyfikacji gazów, są
poprawne.
º% A. mchów.
1. Po włożeniu rozżarzonego łuczywka do pro- TAK NIE
º% B. widÅ‚aków.
bówki zawierającej tlen, łuczywko rozpala się
º% C. skrzypów.
jasnym płomieniem.
º% D. paproci.
º% E. roÅ›lin nagozalążkowych. 2. Po wÅ‚ożeniu rozpalonego Å‚uczywka do probów- TAK NIE
ki z azotem, Å‚uczywko pali siÄ™ nadal.
3. Po włożeniu rozpalonego łuczywka do probów- TAK NIE
Materiał do zadania 3.
ki z dwutlenkiem węgla, łuczywko natychmiast
gaśnie. Wprowadzenie gazu z probówki do wody
º% Hemofilia jest chorobÄ… sprzężonÄ… z pÅ‚ciÄ…. Allel h warunkujÄ…cy
wapiennej powoduje jej mętnienie.
wystÄ…pienie choroby jest recesywny i znajduje siÄ™ na
4. Po włożeniu rozpalonego łuczywka do probów- TAK NIE
chromosomie płciowym X. Warunkiem wystąpienia choroby
ki z wodorem, słychać charakterystyczny trzask.
u kobiet jest obecność w komórkach dwóch alleli recesywnych
h, natomiast u mężczyzn jednego allelu h, ze względu na to, że
w komórkach płci męskiej jest tylko jeden chromosom X. Zadanie 2.
Wiedząc, że liczba atomowa Z = 20, a liczba masowa A = 40,
określ poprawną ilość cząstek elementarnych w atomie wapnia.
40
Zadanie 3. C
20
W związku z tym możliwe jest, aby hemofilia wystąpiła
u dziewczynki, której& º% A. 20 protonów, 18 elektronów, 20 neutronów.
º% B. 20 protonów, 20 elektronów, 20 neutronów.
º% A. ojciec XhY jest chory, matka XHXH jest zdrowa. º% C. 40 protonów, 40 elektronów, 40 neutronów.
º% B. ojciec XHY jest zdrowy, matka XHXh jest nosicielkÄ…. º% D. 20 protonów, 40 elektronów, 20 neutronów.
300 przedmioty przyrodnicze | organizer gimnazjalny | |
w w w . g i m n a z j a l n i . p l
O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - P r z e d m i o t y p r z y r o d n i c z e
Szybkość marszu Zachowanie herbaty
Materiał do zadania 3.
[kroki/min]
º% Aby otrzymać tlenek wapnia (wapno palone) należy poddać
87 herbata lekko się kołysze i trochę rozlewa
prażeniu węglan wapnia według poniższego równania reakcji:
95 herbata mocno się kołysze i rozlewa
103 herbata lekko się kołysze i trochę rozlewa
T
CaCO3 CaO + CO2
110 herbata spokojna, nie wylewa siÄ™
115 herbata spokojna, nie wylewa siÄ™
Zadanie 3.
Wiedząc, że: masy cząsteczkowe substancji biorących udział tej
reakcji MCaCO = 100 u, MCaO = 56 u, odpowiedz, ile kilogramów Zadanie 2.
3
CaCO3 należy poddać prażeniu, aby otrzymać 112 kg CaO. Które ze zdań można uznać za prawdziwe lub przynajmniej
prawdopodobne?
º% A. 20 kg.
º% B. 111 kg. º% A. Herbata zachowuje siÄ™ niespokojnie tylko dla niektórych
º% C. 200 kg. czÄ™stotliwoÅ›ci stawiania kroków.
º% D. 222 kg. º% B. Gdyby Ania szÅ‚a szybciej, herbata znów zaczęłaby siÄ™
rozlewać.
Zadanie 4. º% C. Za rozlewanie herbaty najprawdopodobniej odpowiada
Na podstawie oznaczeń literowych podanych substancji zjawisko rezonansu.
przyporządkuj je do odpowiednich grup związków.
Zadanie 3.
º% A. Etanol. KoÅ„ ciÄ…gnie wóz ze staÅ‚Ä… prÄ™dkoÅ›ciÄ…. KoÅ„ dziaÅ‚a na wóz
º% B. Kwas etanowy. z pewnÄ… siÅ‚Ä…, natomiast z drugiej zasady dynamiki Newtona
º% C. Etanian etylu. wiemy, że siÅ‚a powoduje przyspieszenie. Dlaczego zatem wóz
ciągnięty przez konia nie przyspiesza? Zaznacz prawidłową
odpowiedz
.
1. kwas karboksylowy
A B C
2. alkohol
A B C
º% A. Ponieważ koÅ„ nie ma tyle siÅ‚y.
3. ester
A B C
º% B. Ponieważ druga zasada dynamiki dziaÅ‚a jedynie
w układach inercjalnych, koń zaś jest układem
nieinercjalnym.
º% C. Ponieważ na wóz dziaÅ‚a siÅ‚a tarcia równoważąca siÅ‚Ä™
pochodzÄ…cÄ… od konia.
Fizyka
Zadanie 4.
Na różnych planetach Układu Słonecznego przyspieszenie
Zadanie 1. grawitacyjne ma różną wartość (patrz dane liczbowe
Uszereguj poniższe miejsca ze względu na prędkości, jakie w tabeli). Ania, Maciek, Kasia i Kuba wylosowali po jednej
może w nich rozwijać wiatr. Zacznij od krain, w których wiatr planecie, po czym obliczyli, jaki byłby na niej ich ciężar.
wieje najsłabiej. Wpisz obok nich numery od 1-4. Ustal, którą planetę wylosowało każde dziecko, znając
ich masę ciała. Wpisz odpowiednią literę w dane miejsce
º% A. Pustynia. tabeli.
º% B. Las.
º% C. Wiejska Å‚Ä…ka. º% A. Ania  50 kg.
º% D. Pustynia lodowa na Antarktydzie. º% B. Maciek  75 kg.
º% C. Kasia  55 kg.
º% D. Kuba  60 kg.
Materiał do zadania 2.
Planeta Przyspieszenie Obliczony ciężar Imię dziecka,
º% Ania zauważyÅ‚a, że czasami, gdy niesie kubek z herbatÄ…,
grawitacyjne [N] które wyloso-
płyn faluje i się wylewa, a czasami nie. Postanowiła zbadać, od
[m/s2] wało tę planetę
czego to zależy. Wykonała serię doświadczeń, w których niosła
Merkury 3,7 203,5
kubek z herbatą, idąc z różną szybkością, i notowała, jak dużo
herbaty się wylewa. Wyniki przedstawiła w tabeli:
Wenus 8,87 665,25
Szybkość marszu Zachowanie herbaty
Ziemia 9,81 490,5
[kroki/min]
75 herbata spokojna, nie wylewa siÄ™
Mars 3,69 221,4
71 herbata spokojna, nie wylewa siÄ™
przedmioty przyrodnicze | organizer gimnazjalny | | 301
w w w . g i m n a z j a l n i . p l
O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - P r z e d m i o t y p r z y r o d n i c z e
Geografi a
Zadanie 1.
Uzupełnij poniższy schemat wpisując w odpowiednie miejsca litery od A do D tak, aby powstał model przyczynowo-skutkowy
prowadzÄ…cy ostatecznie do zjawiska eksplozji demograficznej w Afryce.
º% A. Ograniczenie wystÄ™powania chorób zakaz
nych.
EKSPLOZJA
º% B. Wysoki współczynnik przyrostu naturalnego.
DEMOGRAFICZNA
º% C. Poprawa poziomu i dostÄ™pnoÅ›ci Å›wiadczeÅ„ medycznych.
º% D. WydÅ‚użenie czasu trwania życia ludnoÅ›ci.
Zadanie 2.
Uzupełnij tabelę, zaznaczając w odpowiednim miejscu nazwę obiektu w Polsce wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa
Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO oraz numer zdjęcia, na którym został przedstawiony. Nazwy tych obiektów podano
poniżej i oznaczono literami A, B i C.
Kraina geograficzna Nazwa obiektu Numer zdjęcia
º% A. Stare Miasto w ZamoÅ›ciu.
º% B. Zamek Krzyżacki w Malborku. Å»uÅ‚awy WiÅ›lane
A B C 1 2 3
º% C. Kopalnia soli w Wieliczce.
Wyżyna Lubelska
A B C 1 2 3
Wyżyna Śląsko-Krakowska
A B C 1 2 3
Zdjęcia obiektów:
Zdjęcie nr 1 Zdjęcie nr 2 Zdjęcie nr 3
Zadanie 3.
W tabeli przedstawiono wybrane cechy trzech wysoko rozwiniętych krajów świata. Nazwy tych krajów podano poniżej
i oznaczono literami A, B i C. Zaznacz w tabeli litery, którymi oznaczono odpowiednie kraje.
Kraj Powierzchnia kraju w tys. km2 Przyrost naturalny ludności w 0 PKB na osobę w USD
º% A. Francja.
551,5 4,36 44 540
A B C º% B. Stany Zjednoczone.
º% C. Japonia.
377,9  0,14 38 625
A B C
9826,7 5,6 46 238
A B C
Materiał do zadania 4. Zadanie 4.
º% ZdjÄ™cie przedstawia fragment odcinka rzeki Ob. 1. Forma rzez
by terenu przedstawiona na zdjęciu to&
º% A. terasa rzeczna. º% B. delta rzeki. º% C. meandry.
2. Forma ta powstała w wyniku&
º% A. akumulacji piasku przez rzekÄ™.
º% B. erozji wgÅ‚Ä™bnej rzeki.
º% C. erozji bocznej rzeki.
3. Forma ta jest charakterystyczna dla&
º% A. odcinka górnego rzeki.
º% B. odcinka Å›rodkowego rzeki.
º% C. odcinka dolnego rzeki.
302 przedmioty przyrodnicze | organizer gimnazjalny | |
w w w . g i m n a z j a l n i . p l
O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - P r z e d m i o t y p r z y r o d n i c z e
KLUCZ PUNKTOWANIA
ZADAC

Biologia
Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3. Zadanie 4.
Tętnice  ściana zbudowana A. D. C.
z trzech warstw, najgrubsza war-
stwa mięśniówki.
Żyły  ściana zbudowana z trzech
warstw, obecność zastawek.
Naczynia włosowate  brak war-
stwy mięśniowej.
Chemia
Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3. Zadanie 4.
1. TAK. B. C. 1. B.
2. NIE. 2. A.
3. TAK. 3. C.
4. TAK.
Fizyka
Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3. Zadanie 4.
B., C., A., D. A., C. C. C., B., A., D.
Geografi a
Zadanie 1. Zadanie 2.
W kolejności: Kraina geograficzna Nazwa obiektu Numer zdjęcia
C  D  A  B
Żuławy Wiślane B. 3.
Wyżyna Lubelska A. 2.
Wyżyna Śląsko-Krakowska C. 1.
Zadanie 3. Zadanie 4.
Kraj Powierzchnia kraju w tys. km2 Przyrost naturalny ludności w 0 PKB na osobę w USD Od góry:
1. C.
A 551,5 4,36 44 540
2. C.
C 377,9  0,14 38 625
3. B.
B 9 826,7 5,6 46 238
Więcej zadań dostępnych jest
w Organizerze gimnazjalnym
przedmioty przyrodnicze | organizer gimnazjalny | | 303
- Przedmioty przyrodnicze
w w w . g i m n a z j a l n i . p l