4. Kanon świątyni egipskiej  typowe przykłady, konstrukcja i forma, pojęcie 
kanonu ; kanon świątyni odbiciem stosunków społecznych starożytnego Egiptu.
Kanon zasada kompozycyjna według, której w ubiegłych okresach rozwoju architektury jej twórcy projektowali
swoje dzieła. Najstarszym i najdłużej obowiązującym był kanon w starożytnym Egipcie: miał znaczenie religijne
i polityczne, ewoluował na przestrzeni trzech tysięcy lat trwania państwa faraonów
Świątynie egipskie były dla Egipcjan najważniejszymi budynkami w miastach. Faraon miał trzy zadania do
spełnienia: obronę granic, wzniesienie twierdz i budowę świątyń. Faraonowie wierzyli, że dzięki budowie
świątyń zapewnią ludowi przechylność bogów. Świątynie egipskie budowane były przeważnie z kamienia i
tworzyły monumentalne bryły o nieskazitelnych kształtach. Do budowy używano bazaltu, granitu, wapieni,
alabastru, bazaltu. Wzór budowli sakralnej zaczął się wykształcać w Egipcie w okresie Starego
Państwa.(XXVII-XXII w p.n.e.). Najstarszą zachowaną jest świątynia Dżesera w Sakkara.
A najlepiej zachowaną z tego okresu jest świątynia Chefrena w Gizie (XXV wiek p.n.e.)  to jej wybudowanie
wprowadziło pewien kanon, obowiązujący do końca Starego Państwa. Każda świątynia składała się z pięciu
głównych elementów: holu wejściowego, otwartego dziedzińca, 5 nisz na posągi,zespołu magazynów i
sanktuarium
.
Świątynię tego okresu charakteryzował
-rytmiczny układ kamiennych bloków
- doskonałe proporcje wyrażające się poprzez stosunek wielkości kolumn do wielkości horyzontalnie
położonych belek poprzecznych podtrzymujących dach
-piękne oszlifowanie kamieni stanowiących budulec
-wrażenie harmonii i równowagi
W tym czasie najczęściej formowano kolumny formowane na wzór roślin, tj. pojawiły się kolumny papirusowe
(kolumny w świątyni Amona w Karnaku), z motywem kwiatu lotosu oraz palmy. W zespole świątyń z VI
dynastii, w Sakkara kolumny z motywami roślinnymi zastąpiły prostokątne filary i wieloboczne kolumny
Ustalił się jednakowy dla tego typu budowli plan:
- przed budynkiem: fasada wejściowa, zwana pylonem, przez którą prowadziła brama do wnętrza
- za bramą: dziedziniec kolumnowy (często z sadzawką dla świętych krokodyli)
- potem przedsionek kolumnowy i boczne sale
A na osi światyni główna sala z posągiem bóstwa (sanktuarium), dostępna wyłącznie dla faraona i kapłanów.
Wnętrze egipskiej świątyni było chłodne i ciemne
W póz
niejszym okresie Średniego Państwa (XXII-XVIII w p.n.e.) pojawiają się kolumny zwane pro
doryckimi ( ich trzony nie naśladują elementów roślinnych)  np. w świątyni w Abu Gorab
Pojawia się tu mur z kryptoportykami, a w korytarzach liczne reliefy przedstawiające prace rolnicze w różnych
porach roku.
Formują się dwie szkoły architektoniczne:
1. Memficka (styl klasyczny)
2. Tebańska (uproszczenia, większa swoboda kompozycji)
W następnym okresie Nowego Państwa (XVI-XI w p.n.e.) architektura staje się lżejsza, bogatsza  wykształca
się kanon budowy świątyń starożytnego Egiptu
Przykładami mogą być
-świątynia Hatszepsut w Dejr El Bahari
-świątynia w Luksorze (poł II tys. p.n.e.)
- świątynia w Karnaku
Do świątyń prowadzą monumentalne aleje procesyjne z szeregami posągów sfinksów po obu stronach. Wejście
na dziedziniec obramowane jest olbrzymimi pylonami, które są wizytówką świątyni  pokrywają je liczne reliefy
przedstawiające faraona w glorii i chwale
Za pylonami znajduje się potężny czworokątny dziedziniec otoczony portykami
- w głębi znajduje się sala hipostylowa, (sala objawienia) z kolumnami podtrzymującymi dach
dalej sala ofiarna z ołtarzem i sanktuarium kryjące posąg bóstwa.
W skład światyni wchodziła również sadzawka z krokodylami (dziedziniec)
W tym czasie utrwalił się też typ świątyń łączonych z grobowcem kutym w litej skale. Komora grobowca
połączona była ze świątynią długim podziemnym korytarzem. W okresie Nowego państwa pojawił się nowy typ
głowic  pojawia się kolumna hatorycka z wizerunkiem bogini Hathor, patrzącej na 4 strony świata  np.
świątynia. Abu Simbel w Nubii)
Sposób korzystania ze świątyni, możliwości uczestniczenia w obrzędach był różny zależnie od pozycji
społecznej człowieka.
Na dziedziniec wstęp miał każdy. Do Sali hipostylowej mogli wejść urzędnicy i dostojnicy wojskowi. Do Sali
ofiarnej (na barkę) mogli wchodzić najwyżsi rangą urzędnicy państwowi a do sanktuarium wyłącznie faraon i
kapłani. Rozmieszczenie światła w świątyni potęgowało atmosferę tajemnicy, gdyż zanikało w miarę
wchodzenia do środka. Kaplica (sanktuarium) tonęło w ciemnościach; na dziedzińcu było za to dużo
światła.Orientacja świątyń nie była jednolita- zależało to od bóstwa jakiemu była poświęcona ( i tak świątynia w
Abu Simbel jest skierowana na wschód, w Karnaku na pł-zach a w Luksorze na północ). Elementy zdobnicze
umieszczane na kolumnach i murach świątynnych były ukazywane realistycznie, i nawiązywały do świata
przyrody ( dolny pas pokrywały wyobrażenia roślinne a sklepienia ozdabiano wyobrażeniem gwiazd ciemnym
tle, kapitele kolumn miały formę kwiatów lotosu, palm, pąków kwiatów).
Poniżej ukazany jest schemat świątyni egipskiej na przykładzie świątyni Horusa w Edfu.
Aleja sfinksów prowadzi do a) pylonów, pomiędzy którymi wchodziło się na b) dziedziniec, dalej c)
przedsionek i pomiędzy pylonami do d) sali hipostylowej dalej znajdowała się e) sala ofiar czyli sala na barkę
z której dochodziło się do f) sanktuarium otoczonego kaplicami i pomieszczeniami pomocniczymi. g) to
korytarz okrężny, otaczający najważniejsze części świątyni i umożliwiający szybką komunikację między
wszystkimi strefami budowli