32. Kamica żółciowa (Cholelithiasis)
Dotyczy 15-30% populacji, 3x częściej u kobiet.
Kamienie mogą powstawać w samym pęcherzyku żółciowym lub w przewodach żółciowych wskutek wytrącania
się z żółci złogów cholesterolu. Mogą być pojedyncze lub mnogie. Kamica pęcherzyka żółciowego prowadzi
często do jego przewlekłego zapalenia. Kamica przewodów żółciowych może powodować ich częściowe lub
całkowite zatkanie, co prowadzi do żółtaczki mechanicznej; bywa też przyczyną ostrego zapalenia trzustki w
wyniku zatkania przewodu trzustkowego.
Rodzaje kamieni:
� Cholesterolowe (10%)  nie dają cienia w RTG; unoszą się w pęcherzuku
� Mieszane: cholesterolowe z solami wapnia (80%) 
� Bilirubinowo-barwnikowe (10%)  w przewlekłej hemolizie, marskości wątroby, kamienie bilirubinowe
nie dają cienia w RTG; barwnikowe w pęcherzyku opadają na dno
Czynniki ryzyka:
� REGUA
A 5 F: female(kobieta), fair (jasnoskóra), Fat (otyła), forty (40letnia), fecund
(płodna) !
� Czynniki genetyczne
� Płeć żeńska, przebyta ciąża
� Wiek ( częściej u starszych)
� Nadwaga i odżywianie (dieta tłuszczowa ubogoresztkowa)
� Cukrzyca
Przyczyny:
� Zaburzenia wydzielania kwasu przez błonę śluzową pęcherzyka żółciowego
� Zmniejszenie kurczliwości pęcherzyka żółciowego (zmniejszona ruchliwość pęcherzyka skutkuje
dłuższym przebywaniem w nim żółci).Niepełne opróżnianie pęcherzyka żółciowego (zalegająca w nim
stale resztka żółci ulega stopniowemu zagęszczeniu aż do uformowania się kamieni)
� Nieprawidłowy skład żółci- zwiększenie jej litogenności (żółć nielitogenna zawiera cholesterol,
fosfolipidy, kw. żółciowe w odp. Proporcjach 5:25:70, a w żółci litogennej jest duży udział cholesterolu
i/lub zmniejszona ilość kw. żółciowych  efektą przesycenie żółci cholesterolem). Przyczyny zaburzeń
składu żółci:
o Niedobór kw. żółciowych  z przyczyn: zwiększonego wnikania lipidów do hepatocytów,
zmniejszonej synt. kw. żółciowych, zwiększonej syntezy cholesterolu, zmniejszenie przemiany
cholesterolu, zwiększona utrata kw. żółciowych przez jelita (Choroba Crohna, resekcja jelia)
o
� Podwyższonego stężenia w żółci bilirubiny, która jest żółtawym barwnikiem wydzielanym z żółcią
powstałym w wyniku fizjologicznego rozpadu starych lub uszkodzonych czerwonych krwinek
� Zakażenia przewodów wyprowadzających żółć z wątroby
Objawy:
� Brak objawów tzw. kamica niema- bezobjawowa u 60-80%
� Kamica objawowa (20-30%):
o Napad kolki wątrobowej  kurczowe bóle w prawym podżebrzu wywołane zazwyczaj
przechodzeniem kamienia przez przewód pęcherzykowy (ductus cysticus), trwające 15-30min
najczęściej po pokarmach tłustych, pieczonych, mogą promieniować do do pleców oraz do
prawego barku (uwaga aby nie pomylić z zawałem serca i zatorem płuc- mają podobny
objaw) i pod prawą łopatkę; nudności, wymioty, przelotna żółtaczka
o W badaniu  objaw Chełmońskiego  ból przy opukiwaniu prawego podżebrza
o Badania dodatkowe  leukocytoza, przyspieszone OB, wzrost enz. wątrobowych (GGTP,
fosfataza alkaliczna) i bilirubiny
o Uczucie ucisku lub pełności w prawym nadbrzuszu
o Nietolerancja pokarmów tłustych, pieczonych, kawy, zimnych napojów, wzdęcia
� W badaniu palpacyjnym:
o Objaw Chełmońskiego  ból przy opukiwaniu prawego podżebrza
o Objaw Murphy ego  nagłe zatrzymanie głębokiego wdechu spowodowane bólem, po
uciśnięciu na wydechu w okolicy pęcherzyka żółciowego
o Hiperalgezja sterf Heada  w schorzeniu pęcherzyka żółciowego (VI-IX trzon kręgu
piersiowego po stronie prawej)
� W badaniu laboratoryjnym:
o W zapaleniu pęcherzyka żółćą leukocytoza, przyspieszone OB.
o W zatkaniu przewodu żółciowego wspólnegoą wzrost enz. gammaGT, LAP, fosfatazy
zasadowej oraz bilirubiny
o We wstępującym zap. dróg żółciowych  lekki wzrost stęż. aminotransferaz
www.chomikuj.pl/gregow 1
Diagnostyka (zob tez ks. Guzik i Herold)
� USG  najczulsza, najlepsza metoda
� RTG (rzadziej)  zob s.245 (Guzik) i s556 Herold
� TK, scyntygrafia dróg żółciowych (rzadziej)
Leczenie: (zob tez Guzik i Herold)
� Na kolkę żółciową  l. p/bólowe (pyralgine, pentazocyne)+ spazmolityk (papaweryna)
� Głodówka w pierwszej dobie, potem dieta lekkostrawna
� Antybiotyki  w zakażeniu dróg żółciowych ( amoksycylina)
� Chirurgiczne usunięcie kamieni żółciowych  cholecystektomia laparoskopowa
� Nieoperacyjne metody:
o doustne leki rozpuszczające kamienie cholesterolowe (kw. ursodezoksycholowy i
chenodezoksycholowy
o litotrypsja pozaustrojowa  rozkruszanie kamieni falą wstrząsową
o rozpuszczanie kamieni przez endoskop
� leczenie kamicy przewodowej:
o usunięcie kamieni podczas cholecystektomii
o endoskopowa papillotomia ( nacięcie brodawki Vatera) i usunięcie kamieni
o litotrypsja mechaniczna lub falą wstrząsową
Powikłania:
� W pęcherzyku żółciowym
o Zapalenie pęcherzyka żółciowego (ostre lub przewlekłe nawracające)
ż Bakteryjne (E.coli, Clostridium perfringens, Klebsiella, Enterobacter, Enterokoki
ż Zapalenie to może doprowadzić nawet do ropniaka, zgorzelinowego zapalenia
pęcherzyka i sepsy a nawet raka pęcherzyka żółciowego
o Ropniak
o Wodniak pęcherza żółciowego  po zaczopowaniu przew. Pęcherzykowego
o Rak
o Zgorzel pęcherzyka żółciowego
o perforacja
� W drogach żółciowych
o Zapalenie dróg żółciowych
ż Występuje wtedy triada objawów Charcota  ból w prawym nadbrzuszu, żółtaczka,
gorączka, częste wymioty
o Zatkanie przewodu pęcherzykowego (objaw: kolka żółciowa przy ostrym zatkaniu)
o Kamica przewodu żółciowego wspólnego
o Zapalenie trzustki
� W jelitach
o Przebicie (perforacja) kamieni do dwunastnicy lub do jamy otrzewnej
o Niedrożność jelita cienkiego wywołana przez kamień
www.chomikuj.pl/gregow 2