Wojciech Surówka OP
Wprowadzać katechumenat!
Jeśli poważnie mamy myśleć o ewangelizacji, czy re-ewangelizacji, wydaje się koniecznym
sięgnięcie do starożytnych wzorców, do czego bardzo zdecydowanie zachęca nas Kościół.
Kilka dni temu, podczas audiencji generalnej, papież Benedykt XVI zatwierdził treść trzynastu
tomów  Dyrektorium Katechetycznego Drogi Neokatechumenalnej . Jest to kolejny krok (po
zatwierdzeniu  Statutu w 2008 r.) prowadzący do uznania specyfiki neokatechumenatu w Kościele
powszechnym. Papież stwierdził, że celebracje zawarte we wspomnianym dokumencie  nie są
w ścisłym tego słowa znaczeniu celebracjami liturgicznymi, ale stanowią część itinerarium
wzrastania w wierze . Fakt ich zatwierdzenia jest kolejnym dowodem na to, że Kościół uważnie
towarzyszy Drodze Neokatechumenalnej  w cierpliwym rozeznaniu, rozumiejąc jej bogactwa, ale
troszczy się także o komunię i harmonię całego Ciała Kościoła.
Myślę, że fakt zatwierdzenia przez Stolicę Apostolską jak i sam treść  Dyrektorium
Katechetycznego Drogi Neokatechumenalnej będą w przyszłości niejednokrotnie komentowane
przez liturgistów, chciałbym jednak zwrócić uwagę na fakt, że poza celebracjami liturgicznymi
 Dyrektorium zawiera również katechezy wygłaszane podczas kolejnych etapów itinerarium
w wierze. W związku z tym wydarzeniem wróciłem do lektury wywiadu udzielonego dla KAI przez
Kiko Arg�ello, inicjatora Drogi Neokatechumenalnej. Znalazłem w nim również wschodnie wątki.
Kiko wspomina o zainteresowaniu, jakim cieszy się Droga wśród prawosławnych duchownych.
 Rozmawialiśmy ze śp. patriarchą Aleksym, ówczesnym metropolitą Cyrylem, czy biskupem
Hilarionem. Mówiliśmy jasno, że nie chcemy nikogo nawracać, ale że odczuwamy problemy tego
społeczeństwa zniszczonego komunizmem  brak wiary, szerzący się alkoholizm, samotność itp.
Podkreślaliśmy, że chcemy pomagać naszym braciom i że możemy ofiarować naszą metodę
wtajemniczenia chrześcijańskiego również Kościołowi prawosławnemu. Rozpoczęliśmy Drogę
także w wielu parafiach greckokatolickich, gdzie celebruje się liturgię wschodnią, tak jak
w prawosławiu. Dzięki temu proboszczowie prawosławni dostrzegli możliwość, a także potrzebę
otwarcia się na Drogę Neokatechumenalną. Prawosławni hierarchowie ze swojej strony też bardzo
zainteresowali się naszą propozycją. Odwiedzili nas. Obecnie jesteśmy w kontakcie z patriarchą
Cyrylem, stojącym na czele Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
Czytają te słowa, coraz bardziej jestem przekonany, że ponowne odkrycie sakramentu chrztu
i katechumenatu jest najpilniejszą potrzebą pastoralną naszych czasów. Przekonanie swoje opieram
nie tylko na jasnych i jednoznacznych wytycznych zawartych w dokumentach Kościoła, ale
również na wypowiedziach teologów. Ich bijący na alarm głos możemy słyszeć już od wielu lat.
Dla przykładu przytoczę opinię protestanta, prawosławnego i katolika.
Karl Barth, pyta:  Dlaczego pomiędzy nami jest tak wielu sennych chrześcijan a tak mało
chrześcijan wyznających swoją wiarę? Właśnie dlatego, że chrzest jest przyjmowany nieświadomie,
co prowadzi do chrześcijaństwa ludowego . Nie chodzi tutaj jedynie o sam fakt chrztu dzieci, ale
o Barth wypowiedział te słowa jeszcze w pierwszej połowie XX w.
Czterdzieści lat temu, na ten sam temat zabierał głos znakomity liturgista prawosławny Aleksander
Schmemann. W książce poświęconej sakramentowi chrztu pisał:  Wiedza o paschalnym wymiarze
chrztu, jest czymś więcej, niż prostym zapoznaniem się z jeszcze jednym interesującym rozdziałem
historii liturgii. W rzeczy samej jest to jedyna droga ku pełniejszemu pojmowaniu tego sakramentu,
jego znaczenia w życiu Kościoła i w naszym osobistym chrześcijańskim życiu. I właśnie jak nigdy
dotąd w naszych czasach potrzebujemy pogłębionego zrozumienia tego podstawowego sakramentu
chrześcijańskiej wiary i chrześcijańskiego życia. Dlaczego? Po prostu dlatego, że chrzest jest
nieobecny w naszym życiu. Oczywiście, jeszcze jest uznawany za oczywistą konieczność,
niebudzącą wątpliwości. Ciągle jest udzielany w naszych kościołach i przyjmowany jako coś
�rozumiejącego się samo przez się. Jednak, nie zważając na to wszystko, ośmielę się twierdzić, że
w rzeczywistości jest on nieobecny, i że ta �nieobecność jest przyczyną tragedii Kościoła
w naszych czasach.
I na koniec wypowiedz
ks. Franciszka Blachnickiego może najbardziej dramatyczna w swoim
wyrazie.  Ciekawe, że wtedy, kiedy rodzina chrześcijańska była jeszcze tym, czym miała być, nie
było w Kościele żadnej nauki religii, żadnej katechizacji, a chrześcijaństwo było o wiele bardziej
żywe, dynamiczne. Dzisiaj dzieci coś tam słyszą na lekcji religii, jakąś teorię, a w domu
stwierdzają, że to jest gadanie ponad głowami, piękne frazesy, bo przecież tak nigdzie nie jest. Gdy
dziecko dochodzi do używania własnego rozumu, to po prostu przestaje w to wszystko wierzyć, bo
codziennie spotyka się z zaprzeczeniem tego, o czym słyszało na religii. Po wielu latach nauki
religii wyrastają nam ciągle nowe pokolenia pogan, analfabetów życia religijnego, co najwyżej
pokolenie niemowląt w Chrystusie, chrześcijan żyjących cieleśnie, dla których ideał życia
chrześcijańskiego to tylko legendy i życiorysy świętych ze średniowiecza czy starożytności. (& )
Nie ma innej drogi ratunku dla Kościoła, jak znalez
ć na nowo drogę do formowania dojrzałych
chrześcijan, czyli przywrócić katechumenat. Parafia, która nie będzie miała autentycznego
katechumenatu  umrze.
Tego typu wypowiedzi moglibyśmy znalez
ć dużo więcej. Jeśli poważnie mamy myśleć
o ewangelizacji, czy re-ewangelizacji, wydaje się koniecznym sięgnięcie do starożytnych wzorców,
do czego bardzo zdecydowanie zachęca nas Kościół. Niezależnie od tego, w jakim miejscu na ziemi
posługujemy, w Krakowie, w Petersburgu, Rzymie czy Kijowie, katechumenat jest dla nas wzorem
wszelkiej katechizacji dorosłych. Próba powzięta przez Drogę Neokatechumenalną nie jest jedyna,
ale aprobata Stolicy Apostolskiej, wyrażona względem  Dyrektorium Katechetycznego , wydaję się
światłem, któremu należy się z uwagą przyjrzeć.