16
5. KONFIGURACJA I PARAMETRYZACJA
Stan CONF składa się z pięciu faz wymienionych niżej. Ustawia się w nich następujące wiel-
kości:
" SWIT - przełączniki konfiguracyjne - switch
" ONPA - początkowe wartości parametrów on-line
" OFPA - parametry off-line
" PRST - struktura początkowa - preset
" CALC - kalkulator procesowy z blokami funkcyjnymi (od wersji 2.0).
Przechodzenie z WORK do CONF omówiono w p.4.2. Dla przypomnienia, naciskając V na-
leży doprowadzić do wyświetlenia CONF, po czym dwukrotnie nacisnąć I/E. Przejście do
konfiguracji można również wymusić przełącznikiem sprzętowym (p. 5.4.) lub przez wymia-
nę pamięci EEPROM na nie używaną. Z CONF do WORK przeprowadza pseudo-faza RUN.
5.1. Panel czołowy
Funkcje elementów panelu podczas konfiguracji i parametryzacji podano na rys.5.1a,b. Doty-
czy to również trybu PARM w WORK (por. p.4.2). W stanie CONF wyróżnia się poziom
nadrzędny przeznaczony do wyboru fazy oraz wewnętrzne poziomy faz. Ilustruje to rys. 5.2.
Pierwszą fazą, która zgłasza się po przejściu do CONF jest SWIT.
Do faz wchodzi się naciskając I/E, a wychodzi naciskając V.
Podobnie było z trybami w WORK. Gotowość wejścia do fazy sygnalizuje LED I (Enter-
Input), a wyjścia - świecąca kropka na identyfikatorze (Exit). Tak więc przy operacjach na
poziomie nadrzędnym LED I jest zapalony, a wewnątrz fazy zgaszony. Kropka identyfikatora
zachowuje się odwrotnie - wewnątrz fazy świeci, na poziomie nadrzędnym pozostaje zga-
szona.
Przyciski +, - służą do zmiany fazy na poziomie nadrzędnym. Wewnątrz fazy, czyli po
naciśnięciu I/E, służą albo do zmiany przełącznika, parametru, struktury (M" ), albo do
zmiany wartości (A" ).
O aktualnym przeznaczeniu przycisków +, - informują LED-y A, M (por. PARM w p. 4.2).
M sygnalizuje możliwość przejścia do następnego przełącznika, parametru, struktury (Move),
A - możliwość zmiany wartości (Alter).
Naciskanie A/M zmienia przeznaczenie przycisków +, - (Alter / Move).
Na poziomie nadrzędnym LED-y A, M pozostają zgaszone. Utrzymywanie wciśniętego przy-
cisku + lub - powoduje przyspieszenie. W przypadku Move przyspieszenie jest stopniowane,
a w Alter - dekadowe (od najmniej do najbardziej znaczącej cyfry).
Dotyczy to faz SWIT, ONPA, OFPA, oraz parametryzacji PARM.
Natychmiastowe przejście na koniec listy przełączników lub parametrów wymaga na
ciśnięcia +, - (w podanej kolejności). Powrót na początek następuje po -, +.
a)
17
b)
- Exit
" powrót na poziom nadrzędny, gdy "
- Enter
" wejście do fazy konfiguracji, gdy I"
" zmiana przeznaczenia przycisków +, -
Alter
A" możliwość zmiany wartości
- Move
M" możliwość przejścia do następnego
przełącznika, parametru
" wybór trybu na poziomie nadrzędnym
" zmiana wartości, gdy A"
" następny przełącznik, parametr, gdy M"
Rys.5.1. Funkcje elementów panelu czołowego podczas konfiguracji i parametryzacji:
a) wskaz
nik, identyfikator i LED-y
b) przyciski (I" , A" , M" oznacza, że dany LED świeci)
Przykład. Załóżmy, że wspominany poprzednio okres aktualizacji DI.up ma mieć wartość
5s, a nie 1s jak default w Dodatku B. Przyjmując, że regulator znajduje się na początku po-
ziomu nadrzędnego, czyli wyświetla SWIT, należy kolejno wykonać następujące czynności:
1. Za pomocą przycisków +, - ustawić na wskaz
niku napis ONPA (DI.up jest parametrem
on- line).
Powtarzamy, że przy operacjach na poziomie nadrzędnym LED I świeci (gotowość Enter-
Input), zaś kropka identyfikatora jest zgaszona.
18
Rys. 5.2. Fazy konfiguracji CONF
2. Nacisnąć I/E celem wejścia do fazy ONPA (Enter).
Na wskaz
niku pojawia się symbol pierwszego parametru on-line, czyli KP.1. LED I gaśnie,
kropka identyfikatora zaczyna świecić (gotowość Exit). Jednocześnie zapala się LED M
sygnalizując możliwość przejścia do następnego parametru (Move).
3. Przyciskami +, - ustawić DI.up na wskaz
niku (przyspieszenie stopniowane).
Nazwa DI.up i wartość, np. 1.0, są prezentowane na zmianę w cyklu 3+1 s (por. p. 4.2).
LED M świeci nadal.
4. Naciskając A/M zapalić LED A (Alter).
Cykl nazwa/wartość zmienia się na 1+3s, tzn. wartość jest prezentowana dłużej, a nazwa
tylko na chwilę przypominana.
5. Przyciskami +, - ustawić DI.up na wymaganą wartość 5.0 (przyspieszenie dekadowe).
LED A świeci, a więc cyklem pozostaje 1+3s.
6. Naciskając V wrócić na poziom nadrzędny.
Na wskaz
niku pojawia się ONPA, kropka identyfikatora gaśnie, a zapala się LED I.
W ten sam sposób dokonuje się ustawienia przełączników konfiguracyjnych i parametrów off-
line, wyboru struktury początkowej itd. Gdyby oprócz DI.up chodziło o ustawienie wartości
również innego parametru on-line, np. poziomu alarmowego AL1.L, wówczas należy wrócić
do Move (A/M), odszukać parametr AL1.L (+, -), przełączyć z powrotem na Alter (A/M) i
ustawić nową wartość (+, -).
Opisane czynności ilustruje rys.5.3 (kropki ... oznaczają aktualną wartość KP.1, tutaj nieistot-
ną).
CNF?. Brak danych konfiguracyjnych regulator sygnalizuje pulsującym napisem CNF?.
Pojawia się on po wymianie pamięci EEPROM na nową lub przy kiepskim stanie technicz-
nym (rozdz.11). Naciśnięcie V gasi CNF?, na wskaz
niku pojawia się napis PRST (rys.5.1).
RAM?. Pulsujące RAM? po włączeniu zasilania świadczy o wyczerpaniu baterii podtrzymania
RAM i konieczności rozpoczęcia obliczeń od nowa (po wyzerowaniu pamięci, p.11.3). Naci-
śnięcie V gasi RAM?, regulator kontynuuje pracę.
19
ONPA I" - Enter
1.
2.
Te.1 /... " M" - Exit Move
3. DI.up / 1.0 M" Move
1.0 / DI.up A" Alter
4.
5.0 / DI.up " A" - Exit Alter
5.
6.
ONPA I" - Enter
Rys.5.3. Przyciski, wskaz
nik cyfrowy, LED-y i identyfikator podczas ustawiania parametru DI.up na
wartość 5s w fazie ONPA
5.2. Fazy konfiguracji SWIT, PRST, CALC
Konfiguracja typowego regulatora PID polega na wyborze struktury układu regulacji oraz
wariantów jego realizacji. W RF-537 podobnie jak w regulatorach Siemensa, Honeywella,
czy Foxboro, wyboru dokonuje się przez przyporządkowanie odpowiednich wartości zmien-
nym konfiguracyjnym, które pełnią rolę flag sterujących przebiegiem programu. Z tego
względu nazywa się je przełącznikami konfiguracyjnymi. Strukturę układu regulacji i jej wa-
rianty określa się w fazach SWIT, PRST i CALC.
SWIT. W fazie tej są ustawiane przełączniki określające standardowe zastosowania regulato-
ra, tzn. takie, w których nie ma potrzeby korzystania z bloków kalkulatora CALC. Listę prze-
łączników oraz ich możliwe wartości, czyli  położenia podano w Dodatku A. Przełączniki są
tam pogrupowane odpowiednio do zespołów funkcjonalnych. Grupy są następujące :
" Główne przełączniki konfiguracyjne: struktura regulacyjna, rodzaj sterowania, przetwa-
rzanie wejść standardowe lub opcjonalne
" Wejścia analogowe: zakres, pierwiastkowanie, linearyzacja, stan Man po uszkodzeniu
" Wejścia binarne: przeznaczenie (sygnał), kierunek, potwierdzenie gotowości, kontrola si-
łownika
" Wielkość zadana: bezuderzeniowość, śledzenie zmiennej procesowej, wartość bezpieczna,
zewnętrzna wielkość zadana
" Algorytm PID: PI lub P, wejście D, zakres i sygnał programowej zmiany nastaw (gain
sch.)
" Cechy sterowania: priorytet Man, wyjście po awarii, ręczne sterowanie 3-pozycyjne, ma-
ster pary redundancyjnej, zerowanie w DDC i redundancji, kierunek wskazywania
" Wyjścia analogowe: przeznaczenie, zakres, alternatywny sygnał dla A02, Man po uszko-
dzeniu
" Wyjścia binarne: przeznaczenie, kierunek, Man przy przeciążeniu
" Przekroczenia alarmowe: sygnał, rodzaj alarmu, potrzeba drugiego alarmu, alarm na
wskaz
niku, ustawianie w NORM
" Wskaz
nik i linijka LED-owa: sygnały NORM, pozycja kropki dziesiętnej, sygnał linijki,
zakres przy błędzie, bargraf lub punkt
20
" Wznowienie zasilania: zachowanie - kontynuacja/Man/inne, położenia A/M, I/E gdy brak
baterii podtrzymania RAM, alarm na wskaz
niku
" Tryb komunikacji: nadawanie do komputera, nadawanie i ograniczony odbiór (dane konfi-
guracyjne, parametry), nadawanie i odbiór nieograniczony.
W grupie przełączników głównych pierwszy przełącznik STR (Structure) określa strukturę
układu regulacji. Do wyboru jest 13 struktur, w tym stałowartościowa, stosunku, nadążna,
DDC, kaskadowa zwykła, kaskadowa stosunku itd. (rozdz.8). Drugim przełącznikiem jest
OUT (output) określający rodzaj sterowania (wyjścia) - ciągłe, 2-pozycyjne, 3-pozycyjne.
Trzeci przełącznik INP (input) dokonuje wyboru między standardowym przetwarzaniem
wejść analogowych (rozdz.6), a opcjonalnym za pomocą bloków kalkulatora CALC (od wer-
sji 2.0). Kolejne grupy przełączników są omawiane w następnych rozdziałach. Grupy prze-
kroczenia alarmowe oraz wskaz
nik i linijka przedstawiono wcześniej (p.4.1, 4.3).
Podczas wybierania Move (M" ) przełączniki pojawiają się w kolejności alfabetycznej, a nie w
grupach. Wyjątek stanowią przełączniki główne STR, OUT, INP. Porządek alfabetyczny uła-
twia poszukiwanie.
Ustawianie przełącznika konfiguracyjnego odbywa się według procedury opisanej w po-
przednim punkcie. W celu rozproszenia ewentualnych wątpliwości podamy jednak jeszcze
jeden przykład.
Przykład. Załóżmy, że chodzi o stałowartościową regulację stosunku - STR=FRTO (fixed
ratio) oraz sterowanie 3-pozycyjne bez sprzężenia od siłownika OUT=3STP (step, sterowanie
krokowe). Pozostałe przełączniki i parametry pozostają na wartościach pierwotnych (default).
Po skonfigurowaniu regulatora należy od razu przejść do WORK.
Przyjmując, że regulator znajduje się na poziomie nadrzędnym należy kolejno wykonać ope-
racje według rys.5.4. Podobnie jak wcześniej, kropki przy STR i OUT oznaczają aktualną war-
tość. Położenia przycisków A/M, I/E po przejściu do WORK określają odpowiednie przełącz-
niki konfiguracyjne (REST i SETP w p.11.3).
PRST. W fazie tej można wyzerować pamięć - clr (clear) lub wybrać jedną z czterech go-
towych struktur USR1, ...,USR4, których dane mieszczą się w pamięci EPROM. Zerowanie
clr powoduje ustawienie przełączników i parametrów na wartościach pierwotnych (default).
Oprogramowanie wersji v.1.00 zawiera następujące struktury USR1) :
" USR1 - regulacja stałowartościowa, sterowanie ciągłe - STR=FSP, OUT=CONT
" USR2 - regulacja stałowartościowa, sterowanie krokowe - FSP, 3STP
" USR3 - regulacja stosunku, sterowanie krokowe - FRTO, 3STP
" USR4 - regulacja kaskadowa, sterowanie ciągłe - FSPC, CONT
Dotyczą one najczęstszych zastosowań. Pozostałe przełączniki i parametry przyjmują warto-
ści default (v.1.00).
Jeżeli układ użytkownika z grubsza odpowiada jednej ze struktur USR, wówczas proces kon-
figuracji regulatora RF-537 można skrócić przepisując najpierw do pamięci EEPROM tę
strukturę, a potem dokonując tylko zmiany niektórych przełączników. W następnych wersjach
oprogramowania zestaw gotowych struktur może być odmienny2) . Wtedy po clr pojawiają
się inne napisy, albo USR kończy się innym numerem. Przykładem może być struktura ARP
odpowiadająca znanemu regulatorowi parametrycznemu.
1)
Kolejno pod adresami: F000...F3FF, F400...F7FF, F800...FBFF, FC00...FFFF (hex).
2)
Przewidziane są także wersje, w których pojawi się tylko clr (ograniczenie pojemności pamięci).
21
SWIT I"
STR /... M" - Move
... / STR A" - Alter
FRTO / STR A"
STR / FRT M" - Move
OUT / ... M"
... / OUT A" - Alter
3STP / OUT A"
SWIT I"
RUN I"
YES ?
M.BSY, praca WORK
Rys.5.4. Przyciski, wskaz
niki, LED-y i identyfikator podczas ustawiania STR=FRTO, OUT=3STP
Szczegóły operacji w fazie PRST ilustru-
je rys.5.5. Pewna różnica w stosunku do
innych faz polega na tym, że po wybra-
niu clr lub USR (w Move) przepisanie
danych z EPROM do EEPROM następu-
je dopiero po ponownym naciśnięciu I/E.
Natomiast w pozostałych fazach zapis do
EEPROM następuje natychmiast po po-
jawieniu się wartości na wskaz
niku.
Podczas przepisywania wskaz
nik wy-
świetla M.BSY (memory busy). Po M.BSY
regulator przechodzi automatycznie na
poziom nadrzędny do SWIT oczekując
na ewentualną zmianę przełączników.
Ponowne naciśnięcie I/E powinno nastą-
Rys. 5.5. Obsługa regulatora w fazie PRST pić w ciągu 10 sekund, w przeciwnym
razie regulator wróci na poziom nad-
rzędny do PRST. Taki dość krótki okres oczekiwania na decyzję chroni przed przypadkowym
wymazaniem aktualnej konfiguracji w wyniku clr lub USR.
22
CALC. W fazie tej konfiguruje się 16 bloków funkcyjnych nazywanych wspólnie kalkulato-
rem procesowym. Zazwyczaj służą one do niestandardowego przetwarzania sygnałów wej-
ściowych lub generowania wielkości zadanej. Opis tych bloków, zakresy parametrów oraz
przykłady zastosowań podano w  Instrukcji podstawowej (Część II). Tutaj wspomnimy tyl-
ko, że wewnątrz fazy CALC znajdują się  sub-fazy DEFN i CONN, w których wybiera się
bloki i dokonuje połączeń między nimi, podobnie jak to ma miejsce w przypadku sterowni-
ków wielofunkcyjnych oraz większych sterowników PLC. Parametry bloków są ustawiane w
ramach PARM, ONPA, OFPA, z tym że dla odróżnienia od parametrów standardowych reali-
zuje się to w ramach wewnętrznych  sub-faz nazywanych również CALC.
5.3. Fazy parametryzacji ONPA i OFPA. Uruchomienie RUN
Problematykę parametryzacji poruszano już wcześniej, tutaj więc ograniczamy się tylko do
usystematyzowania zasadniczych spraw.
ONPA. W fazie tej są ustawiane początkowe wartości parametrów on-line, tzn. tych, które
będzie można potem ew. modyfikować w trybie PARM podczas obsługi procesu. Należą do
nich nastawy algorytmu PID, poziomy przekroczeń alarmowych, współczynniki określania
zmiennej procesowej, stosunku itp. Zmiana wartości w PARM jest możliwa, gdy pozwala na
to sprzętowy przełącznik blokady konfiguracji i parametryzacji (zob.dalej) oraz binarne wej-
ście blokujące (p.7.1). Wyjątek stanowią poziomy przekroczeń alarmowych, pod warunkiem
odpowiedniej wartości przełącznika ALNO (p.4.3). Przykład ustawiania parametru DI.up w
fazie ONPA podano na rys. 5.3. Parametry on-line są uporządkowane w grupy celem łatwiej-
szego odszukania (Dodatek B).
OFPA. Ustawia się tu parametry off-line, które podczas obsługi procesu muszą pozostać stałe,
bowiem w istotny sposób zmieniłyby funkcjonowanie regulatora, zakres liczb na wskaz
niku,
komunikację itp. Podział parametrów na off-line i on-line jest podobny jak w innych regulato-
rach cyfrowych. Ustawianie wartości przebiega identycznie jak w ONPA.
Porównując listy wartości parametrów z listą wartości przełączników w Dodatkach A i B wi-
dać, że podczas wyświetlania wartości przełączników są zakończone kropką, a parametrów
nie. Powinno to dopomóc początkującemu użytkownikowi w szybszej orientacji, co wskaz
nik
aktualnie przedstawia.
RUN. Po ustawieniu przełączników i parametrów regulator RF-537 jest gotów rozpocząć
pracę WORK. W tym celu operując na nadrzędnym poziomie konfiguracji należy za pomocą
przycisków +, - ustawić RUN, po czym nacisnąć I/E (rys.5.2). Na wskaz
niku pojawia się py-
tanie YES?. Naciskając V można ewentualnie zrezygnować z WORK i powrócić do CONF.
Drugie naciśnięcie I/E powoduje wyświetlenie M.BSY (memory busy), podczas którego regu-
lator analizuje dane konfiguracyjne. Niezgodności są sygnalizowane jako CNF?. Gdy wszyst-
ko jest w porządku, M.BSY znika, i pojawia się wartość zmiennej wiodącej NORM wskazu-
jąc, że regulator rozpoczął pracę.
5.4. Przełączniki sprzętowe
Niezależnie od przełączników konfiguracyjnych SWIT (programowych) regulator RF-537 ma
na płycie mikrokomputera cztery przełączniki sprzętowe dip-switch, od których zależy jego
zachowanie w kilku szczególnych sytuacjach. Numerację przełączników podano na rys. 5.6.
23
Rys. 5.6. Przełączniki sprzętowe w pozycjach:
1-on, 2-off, 3-off, 4-on (ciemne pole - palec przełącznika)
Przeznaczenie przełączników jest następujące:
1. Symulacja obiektu - on, obsługa procesu - off
2. Blokada konfiguracji - on, bez blokady - off
3. Blokada parametryzacji - on, bez blokady - off
4. Stan po wznowieniu zasilania: sprzed zaniku - on, CONF - off
Symulacja umożliwia przeprowadzenie testów przed rozpoczęciem sterowania obiektem o
krytycznym znaczeniu1) . Blokada konfiguracji i parametryzacji zapobiega naruszeniu danych
przez osoby niepowołane. Nowo wyprodukowany regulator po włączeniu z reguły przechodzi
do CONF oczekując na konfigurację. Jeżeli po wznowieniu zasilania regulator ma płynnie
wznowić pracę, przełącznik 4 należy ustawić na on oraz odpowiednio określić przełączniki
programowe (p.11.3).
1)
Niezależnie od tego regulator RF-537 i obiekt można oczywiście symulować na komputerze PC.