Podstawy logistyki
1
Fr(Beier ederick J., Rutkowski Krzysztof - Logistyka. SGH, 1996 (ISBN 83-86689-06-4)), 1996, 2004
ZAA

CZONE MATERIAA
Y S
WYA

CZNIE DLA CELÓW DYDAKTYKI.
TYLKO DLA GRUP, Z KTÓRYMI MAM WYKA
ADY
NIE WOLNO ICH POWIELAĆ ANI ROZPOWSZECHNIAĆ!!! Jerzy Kwaśnikowski
Nieco inaczej o logistyce:
Logistyka - jedna z najbardziej dynamicznie rozwijających się nauk
przede wszystkim w USA, Unii Europejskiej, Japonii).
Przedmiot zainteresowania:
procesy sprawnego i efektywnego zarządzania przepływami:
" materiałów (surowców, półproduktów i zespołów) do produkcji,
" materiałów podczas produkcji,
" wyrobów gotowych,
" (odpadów poprodukcyjnych i po-konsumpcyjnych)
" związanych z nimi informacji.
Podstawowe obszary (rodzaje) działalności o ró\
nej skali wielkości, a więc
i znaczeniu dla firmy) objęte są analizami logistycznymi i zarządzaniem
logistycznym:
- obsługa klienta,
- transport,
- składowanie i utrzymywanie zapasów,
- realizacja zamówień,
- prognozowanie popytu,
- procesy zaopatrzenia (zakupu) i dystrybucji (sprzeda\
y),
- lokalizacja zakładów produkcyjnych i składów
(magazynów),
- pakowanie (łączenie, dzielenie, ... ładunków),
- serwis po sprzeda\
y (zaopatrywanie w części),
- obsługa zwrotów i czynności reparacyjne,
- gospodarowanie odpadami
- .przepływ informacji.
Podstawy logistyki
2
KONCEPCJA I ROZWÓJ LOGISTYKI
1. Uwagi wstępne
Podstawowa prawda ekonomiczna:
zasoby i konsumenci tych zasobów
są znacznie rozproszeni geograficznie.
Konsument nie mieszka te\
w pobli\
u miejsc lokalizacji
przedsiębiorstw produkujących wyroby i usługi.
Cel mened\
erów odpowiedzialnych za (logistykę)
pokonanie luki przestrzenno-czasowej dzielącej poda\
i popyt:
produkty (towary, usługi) muszą dotrzeć do klientów
- w odpowiednim czasie (wtedy, gdy ci ich potrzebują),
- w odpowiednie miejsce (tam, gdzie ich potrzebują),
- w takiej ilości i w takim stanie, w jakim są zapotrzebowane,
- za rozsądną cenę.
Przy rozpatrywaniu i spełnianiu tych potrzeb muszą być uwzględnione
koszty tych dostaw.
Realizacja:
z reguły logistyk,
często cały wyodrębniony pion logistyczny przedsiębiorstwa
lub wynajęta firma logistyczna (outsourcing)
Podstawy logistyki
3
Instrumenty realizacji tych zadań:
transport,
zapasy,
składy,
obieg informacji
pojawiły się (w przeszłości) du\
o wcześniej ni\
koncepcje logistyczne,
lecz do lat pięćdziesiątych nie było \
adnej dominującej filozofii
dotyczącej przepływów towarowych w gospodarce.
Sferę zarządzania przepływami towarowymi dzielono między ro\
ne piony
funkcjonalne, na przykład
- transport w dziale produkcji,
- zapasy w dziale marketingu, finansów i/lub produkcji,
- realizacja zamówienia w pionie księgowości lub sprzeda\
y.
Rzadkie były próby koordynacji i zarządzania przepływami rzeczowymi w
sposób kompleksowy (całościowy).
Typowy był (dla tradycyjnych przedsiębiorstw)
podział decyzji i odpowiedzialności za to między poszczególne piony
funkcjonalne przedsiębiorstwa,
co prowadziło do wielu konfliktów oraz do podejmowania decyzji
suboptymalnych.
Podstawy logistyki
4
B_R,
Podstawy logistyki
5
Od lat 50-tych pojawiają się (najpierw w USA) koncepcje mened\
erskie
pogrupowania działań związanych z przepływami produktów
w celu kompleksowego zarządzania nimi.
Rodzącej się nauce o zarządzaniu przepływami towarów i usług
między punktem pochodzenia a punktem ostatecznej konsumpcji
nadawano wiele nazw:
Physical Distribution, Physical Distribution
Management, Distribution Engineering, Materials
Management, Marketing Management, Distribution,
Business Logistics, Business Logistics
Management, Distribution Logistics, Logistics,
Logistical Management czy Industrial Logistics.
Z rywalizacji pojęciowej zwycięsko wyszedł termin logistyka,
stając się symbolem jednej z najbardziej dynamicznie
rozwijających się nauk ostatnich dziesięcioleci.
Dotyczy to w conamniej równym stopniu logistyki jako rodzaju usług.
2. Definicje logistyki
y
ródłosłowu szuka się w greckich słowach
logos, logicos (liczenie, sztuka liczenia; prawidłowo myślący, rozsądny)
albo francuskich loger lub logis (zakwaterowanie, kwatera).
Do greckiego nawiązał cesarz bizantyjski Leontos VI, pisząc na początku X
w.n.e. po grecku dzieło pn. Sumaryczne wyło\
enie sztuki wojennej, gdzie
obok strategii i taktyki wyró\
nił trzecią naukę wojenną - logistykę.
Miała ona głównie zajmować się ro\
nymi wyliczeniami związanymi
z przemarszami wojsk.
Do z
ródłosłowu francuskiego nawiązuje się w związku z opublikowaniem
przez barona de Jomini w r. 1837 w Pary\
u dzieła Zarys sztuki wojennej.
W szóstym rozdziale pt.: O logistyce, czyli sztuce wprawiania w ruch
Podstawy logistyki
6
oddziałów, przypisuje on logistyce znaczenie przyjęte póz
niej w naukach
cywilnych. Mówi w nim m.in. o lokalizacji i zaopatrywaniu magazynów,
planowaniu i realizacji marszów, przygotowywaniu środków
transportowych, urządzaniu dróg komunikacyjnych i zaopatrywaniu
oddziałów, a wiec o problemach, którymi zajmuje się wraz z zaszłymi
zmianami, współczesna logistyka.
Przetłumaczona na angielski praca de Jomini stała się standardową
lekturą amerykańskich oficerów, a przedmiot o nazwie logistyka znalazł się
w roku 1885 w programie nauczania nowo otwartej szkoły marynarki
wojennej USA.
W latach następnych termin ten został powszechnie zaakceptowany
w słownictwie wojskowym, rozumiany jako ekonomiczny element działań
militarnych.
Podczas II wojny światowej Departament Obrony USA powołał zespoły
interdyscyplinarne w celu rozwoju matematycznych modeli planowania
oraz ich zastosowania do rozwiązywania problemów logistycznych armii.
Do najwa\
niejszych nale\
ały lokalizacja i zaopatrzenie magazynów oraz
problemy transportowe. Te zespoły stworzyły podwaliny pod badania
operacyjne i logistykę.
Cywilna odmiana logistyki nie jest jednak tak jednoznacznie rozumiana
i do tej pory nie ma tak jednolitego terminu identyfikacyjnego jak produkcja
czy marketing.
Przez logistykę rozumie się zarządzanie działaniami przemieszczania
i składowania, które maja ułatwić przepływ produktów z miejsc
pochodzenie do miejsc finalnej konsumpcji, jak równie\
związaną z nimi
informacją, w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi
po rozsądnych kosztach.
Produkt nale\
y rozumieć ogólnie, zarówno jako towary jak i usługi.
Niektórzy specjaliści, np. Pfohl, przytaczają kilka grup definicji,
zorientowanych na
Podstawy logistyki
7
przepływ,
cykl u\
ytkowania wyrobu,
usługi.
Określona jako zorientowana na
1o przepływ, jedną z najpopularniejszych na świecie [B-R] jest definicja
opracowana przez amerykański Council of Logistics Management (CLM):
Logistyka jest terminem opisującym proces planowania, realizacji
i kontroli sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu
surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz
odpowiedniej informacji,
z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenie
wymagań klienta.
Działania logistyczne mogą obejmować (choć nie musza się do
nich ograniczać): obsługę klienta, prognozowanie popytu,
przepływ informacji, kontrole zapasów, czynności manipulacyjne,
realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w
części, lokalizacje zakładów produkcyjnych i składów, procesy
zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie
odpadami, czynności transportowe i składowanie.
Podstawy logistyki
8
Definicja European Logistics Association (ELA) brzmi
 Logistyka jest pojęciem obejmującym organizację, planowanie, kontrolę i
realizację przepływów towarów od ich wytworzenia i nabycia, przez
produkcję i dystrybucję, a\
do finalnego odbiorcy, której celem jest
zaspokojenie wymagań rynku, przy minimalnych kosztach i przy
minimalnym zaanga\
owaniu kapitału.
2o Definicja zorientowana na cykl u\
ytkowania wyrobu, to na przykład
Society of Logistics Engineers (SOLE):
Logistyka to  wspomagające zarządzanie działania planistyczne, kontrolne
i regulacyjne, które podczas okresu u\
ytkowania produktu zapewniają
wydajne wykorzystanie zasobów i adekwatną skuteczność elementów
logistycznych podczas wszystkich faz okresu u\
ytkowania, tak \
e dzięki
ingerowaniu we właściwym czasie w system zapewnia się efektywne
sterowanie zu\
yciem zasobów.
Definicja zorientowana na cykl u\
ytkowania wyrobu mo\
e być przydatna
przy rozpatrywaniu jej łącznie z kalkulacją, analizą i projektowaniem
kosztów okresu u\
ytkowania. Takie koszty to koszty całkowite wynikające
ze stosowania wyrobu (systemu) w okresie jego funkcjonowania
(LCC  Life-Cycle-Costs).
3o Trzeci rodzaj definicji, zorientowanych na usługi, opiera się na
zało\
eniu, i\
usługa mo\
e być tylko wtedy optymalnie zaoferowana
klientowi, gdy wszystkie czynności będą przebiegały
w sposób skoordynowany. Mo\
e mieć postać (A.D.Little, Center of
Logistics Research  Pennsylvania State University):
Logistyka jest  procesem koordynacji wszystkich czynności
niematerialnych, które muszą być przeprowadzone dla wykonania usługi
w sposób efektywny pod względem kosztów i zgodny z wymaganiami
klienta.
Podstawy logistyki
9
Główny kierunek tych działań obejmuje następujące trzy dziedziny:
- zminimalizowanie czasu oczekiwania (realizacji zlecenia),
- zarządzanie potencjałem usługowym oraz
- dostawa usług przez kanał dystrybucyjny.
Inne, zorientowane na usługi rozumienie logistyki reprezentują banki, dla
których kierownictwo logistyczne to stworzenie odpowiedniej
infrastruktury, dzięki której cały system zaopatrzenia zostaje włączony
w kierowanie działalnością operacyjną. Logistyka, oprócz spełniania funkcji
usługowych, zapewnia tak\
e pomoc wszystkim innym dziedzinom.
Tak więc do logistycznego kierowania bankiem nale\
ą:
rachunkowość finansowa, informatyka i elektroniczne urządzenia do
przetwarzania danych (EDP), kontrola i rewizja, własne badania i rozwój,
nieruchomości i bezpieczeństwo, kierowanie personelem i kształcenie.
Definicja zorientowana na usługi mo\
e być przydatna, gdy działania
logistyczne są ściśle związane z innymi usługami.
W tym kursie podstaw logistyki podstawą będzie najbardziej rozpowszechnione w nauce i technice [Pfohl, 1] pojęcie zorientowane na przepływ (pierwsza grupa definicji).
Analiza tych definicji pozwala wyró\
nić trzy podstawowe zadania stawiane
logistyce
koordynacje przepływów surowców, materiałów do produkcji
i wyrobów gotowych do konsumentów,
minimalizację kosztów tego przepływu, oraz
podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi
klienta.
Zarządzanie tak rozumianymi przepływami mo\
e mięć miejsce zarówno
w skali makroekonomicznej (np. w gospodarce (całego) danego kraju
lub w obszarze większym - EUROLOGISTYKA),
jak równie\
w skali mikroekonomicznej (np. w przedsiębiorstwach
produkcyjnych i/lub handlowych oraz innych firmach i organizacjach
Podstawy logistyki
10
ro\
nego typu, np. w hotelach, szkołach, (domach studenckich?),
szpitalach, bankach itd.).
Procesy logistyczne charakterystyczne dla przedsiębiorstw
produkcyjno-handlowych.
Główne podsystemy systemu logistycznego przedsiębiorstwa, wyró\
nione
według kryterium podziału funkcjonalnego (wg Pfohla - fazowego - tzn. wg
fazy powstawania produktu) to
logistyka zaopatrzenia,
logistyka produkcji,
logistyka dystrybucji,
logistyka utylizacji (recyrkulacji).
Szczególnym zainteresowaniem mened\
erów, cieszy się tzw.
logistyka marketingowa.
Obejmuje ona podsystemy logistyki zaopatrzenia i logistyki dystrybucji.
Często te\
zaopatrzenie i produkcja obsługiwane są przez
logistykę materiałową.
Koncepcja podziału systemu logistycznego przedsiębiorstwa na
funkcjonalne (fazowe) podsystemy logistyczne oraz podstawowe czynności
logistyczne objęte takim kompleksowym systemem ilustrują rysunki
(np. rys.2 B-R).
Podstawy logistyki
11
u: rysunki, równie\
rys.2 ze str. 17 B-R