MINISTERSTWO
EDUKACJI NARODOWEJ
Bogusława Radolińska
Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych
734[02].Z2.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
inż. Marzena Bogajczyk
mgr inż. Małgorzata Borucka
Opracowanie redakcyjne:
mgr Bogusława Radolińska
Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 734[02].Z2.01
 Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych , zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu introligator
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 13
5.1. Dobieranie materiałów, narzędzi, maszyn do wykonywania produktów 13
5.1.1. Ćwiczenia 13
5.2. Szycie ręczne nićmi oraz szycie drutem na zszywarkach 16
5.2.1. Ćwiczenia 16
5.3. Wykonywanie ręczne opraw prostych, złożonych i specjalnych 19
5.3.1. Ćwiczenia 19
5.4. Proces wykonywania opraw jednostkowych 21
5.4.1. Ćwiczenia 21
5.5. Proces wykonywania opraw wtórnych 26
5.5.1. Ćwiczenia 26
5.6. Kalkulacje kosztów wykonanego produktu 28
5.6.1. Ćwiczenia 28
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 30
7. Literatura 44
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie introligator.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
- literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik
dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.
Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które
zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:
- materiał nauczania  w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać  czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,
- pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,
- dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,
- sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie
odpowiadając na zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć
opanowanie określonego zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel
powinien do tych zagadnień wrócić, sprawdzając, czy braki w opanowaniu materiału są
wynikiem niezrozumienia przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
ucznia w trakcie nauczania. W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż
od postawy nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi
zainteresowanie ucznia. Uczeń nie zainteresowany materiałem nauczania,
wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni umiejętności założonych w jednostce
modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak zwaną  ciekawość wiedzy .
Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania rozdziału może stanowić
podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu.
Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać uwagę na predyspozycje
ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie
z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,
- testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:
- pokaz,
- ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),
- projektów,
- przewodniego tekstu.
734[02].Z2
Introligatorstwo rzemieślnicze
734[02].Z2.01
Wykonywanie opraw jednostkowych
i wtórnych
734[02].Z2.02
Wykonywanie galanterii introligatorskiej
Schemat jednostek modułowych w module
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępujące do realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć:
- posługiwać się nazewnictwem i terminologią stosowaną w poligrafii,
- rozpoznawać podstawowe materiały i surowce poligraficzne,
- określać podstawowe szeregi i formaty wyrobów poligraficznych,
- klasyfikować procesy wykonywania opraw,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- posługiwać się dokumentacją technologiczną,
- przeliczać jednostki,
- określać zastosowanie maszyn i urządzeń introligatorskich,
- współpracować w grupie,
- uczestniczyć w dyskusji,
- oceniać swoje umiejętności,
- analizować i wyciągać wnioski,
- prezentować siebie i grupę, w której pracuje,
- przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wykonywać jednostkowe operacje introligatorskie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
 zaplanować proces wykonywania opraw jednostkowych i wtórnych,
 dobrać narzędzia, urządzenia i maszyny do wykonywania opraw,
 posłużyć się dokumentacją techniczną i technologiczną,
 zorganizować stanowisko pracy,
 zaprojektować oprawę introligatorską,
 dobrać materiały do wykonywania opraw introligatorskich,
 wykonać szycie nićmi ręcznie,
 wykonać szycie drutem na zszywarkach,
 wykonać ręcznie oprawę prostą,
 wykonać ręcznie oprawę złożoną,
 wykonać ręcznie okładkę jednolitą i łączoną,
 wykonać ręcznie oprawę specjalną,
 określić zastosowanie opraw wtórnych,
 ocenić jakość oprawy przeznaczonej do oprawiania wtórnego,
 określić etapy wykonywania oprawy wtórnej,
 zaplanować operacje związane z wykonywaniem opraw wtórnych książek, albumów,
 wykonać czyszczenie grzbietu wkładu,
 uzupełnić ubytki oraz wzmocnić składki,
 wykonać szycie wkładu,
 wzmocnić grzbiet wkładu,
 określić kryteria oceny jakości opraw wtórnych,
 ocenić jakość wykonania oprawy,
 dokonać kalkulacji kosztów wykonanego produktu,
 dobrać środki ochrony indywidualnej,
 zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas wykonywania opraw introligatorskich.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Introligator 734[02]
Moduł: Introligatorstwo rzemieślnicze 734[02].Z2
Jednostka modułowa: Wykonywanie galanterii introligatorskiej 734[02]Z2.01
Temat: Wykonywanie ręczne oprawy bibliotecznej według zadanych parametrów.
Cel ogólny: Wykonywanie ręczne oprawy bibliotecznej według zadanych parametrów.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- skompletować metodą  składka na składkę ,
- scharakteryzować proces kontroli kompletowania wkładu,
- określić zakres zastosowania metody kompletowania  składka na składkę ,
- scharakteryzować proces szycia przez tasiemki oraz określić uwarunkowanie
technologiczne procesu,
- wykonać szycie przez tasiemki na szywnicy,
- określić czynniki wpływające na jakość okrawania,
- wykonać okładkę do oprawy bibliotecznej,
- wyregulować maszyny,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny podczas pracy na maszynach,
- organizować i planować zajęcia,
- pracować w zespole,
- oceniać pracę zespołu.
Metody nauczania uczenia się:
- metoda przewodniego tekstu.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- uczniowie pracują w grupach 2-osobowych.
Czas: 180 minut.
Środki dydaktyczne:
- zestaw ćwiczeń opracowany przez nauczyciela dla każdego ucznia,
- przykłady opraw szytych ręcznie różnymi sposobami
- plansze z czynnościami wykonania oprawy bibliotecznej,
- stanowisko wyposażone w maszynę do prasowania, krajarkę jednonożową,
- wytwory papiernicze: tektura o grubości 2,5 mm formatu A1 i papier offsetowy
o gramaturze 80 g/m2 formatu A3,
- przymiar liniowy,
- nożyce introligatorskie,
- kostka introligatorska,
- nożyczki,
- nóż,
- kątownik.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Uczestnicy:
- uczniowie klas introligatorskich.
Zadanie dla ucznia:
Zaprojektuj i wykonaj oprawę biblioteczną formatu A5 15-składkową z okładką
tekturową o grubości 2,5 mm, szytą przez tasiemki w liczbie 4 sztuk. Przygotuj i wyreguluj
maszyny i urządzenia. Podczas zajęć stosuj zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami
i maszynami.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
3. Podział uczniów na zespoły.
Faza właściwa
- Praca metodą tekstu przewodniego.
Faza I. Informacje
Pytania wprowadzające:
1. Jakie znasz rodzaje opraw złożonych?
2. Jaka jest zasada działania krajarki jednonożowej?
3. Jaka jest zasada działania szywnicy?
4. Jakie znasz zasady bezpiecznej pracy przy maszynach i urządzeniach do oprawy złożonej?
5. Jakie znasz metody kontroli kompletowania wkładu?
6. Jakie czynniki wpływają na jakość okrawania oprawy?
Faza II. Planowanie
1. Ile należy użyć arkuszy papieru offsetowego formatu A3 do wykonania wkładu
15-składkowego formatu A5 w nakładzie 4 sztuk?
2. Ile arkuszy tektury formatu A1 o grubości 2,5 mm należy użyć do wykonania okładki do
oprawy bibliotecznej formatu A5 w liczbie 4 sztuk?
3. Jakie maszyny dobierzesz do wykonania zadania?
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracują w zespołach, proponują procesy technologiczne wykonania oprawy.
2. Uczniowie zastanawiają się nad doborem maszyn i urządzeń do wykonania zadania.
3. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność procesu technologicznego oraz doboru
maszyn i urządzeń.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie dobierają materiały zgodnie z zadanymi parametrami.
2. Uczniowie złamują arkusze do odpowiedniego formatu.
3. Uczniowie prasują składki.
4. Uczniowie kompletują wkłady metodą  składka na składkę .
5. Uczniowie wykonują wkład.
6. Uczniowie wykonują okładki.
7. Uczniowie łączą wkład z okładką.
8. Uczniowie sprawdzają zgodność z procesem technologicznym wykonania oprawy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Faza V. Sprawdzenie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność zaplanowanych przez siebie
poszczególnych operacji procesu technologicznego. Nauczyciel sprawdza poprawność
wykonanego zadania.
2. Po uzyskaniu aprobaty nauczyciela w poszczególnych etapach procesu technologicznego
uczniowie przystępują do wykonania zadania.
3. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonanego zadania.
Faza VI. Analiza końcowa
1. Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie. Wskazuje jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.
Zakończenie zajęć:
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
Ankieta dla ucznia:
Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność
zajęć i dokonać ewentualnych zmian.
1. Czy potrafisz dobrać odpowiednie surowce do wykonania oprawy bibliotecznej według
zadanych parametrów?
2. Czy potrafisz scharakteryzować operacje kontroli kompletowania wkładów?
3. Czy potrafisz wykonać szycie przez dwie tasiemki przy użyciu szywnicy?
4. Czy potrafisz określić zakres zastosowania oprawy bibliotecznej?
5. Czy potrafisz odczytywać dane z dokumentacji technologicznej?
6. Czy zajęcia spełniły Twoje oczekiwania?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Introligator 734[02]
Moduł: Introligatorstwo rzemieślnicze 734[02].Z2
Jednostka modułowa: Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych 734[02]Z2.01
Temat: Projektowanie i wykonanie ręczne okładek zeszytowych do oprawy prostej
według zadanych parametrów oprawy. Obliczenie zużycia materiałów
i kosztów wykonanych okładek.
Cel ogólny: Zaprojektowanie, wykonanie okładki zeszytowej i obliczenie zużycia
materiału.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- dobrać odpowiednie materiały introligatorskie do wykonania okładki zeszytowej,
- obliczyć zużycie materiałów,
- zaprojektować okładkę zeszytową zgodnie z założeniami technologicznymi,
- wykonać przegniatanie kostką introligatorską lub bigówką,
- scharakteryzować materiały introligatorskie do wykonania okładki,
- scharakteryzować proces technologiczny wykonania okładki,
- określić czynniki wpływające na jakość i estetykę wykonania okładki,
- skalkulować koszty zużycia materiałów,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny podczas pracy.
Metody nauczania uczenia się:
- metoda przewodniego tekstu.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca samodzielna.
Czas trwania zajęć:
- 2 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- plansze, schematy przestawiające urządzenia do wykonania okładek,
- zestaw ćwiczeń opracowanych przez nauczyciela dla każdego ucznia,
- przykłady okładek,
- tektura o gramaturze 140 g/m2 formatu A1,
- kostka introligatorska,
- bigówka,
- nożyce introligatorskie,
- przyrząd pomiarowy.
Uczestnicy:
- uczniowie klas introligatorskich.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Zadanie dla ucznia:
Zaprojektuj i wykonaj 10 okładek zeszytowych do oprawy prostej, o grubości grzbietu
8 mm, formatu A5. Przegnieć grzbiety i sprawdz
poprawność wykonania okładki. Dokonaj
kalkulacji kosztów zużycia materiału. Podczas pracy stosuj zasady bezpiecznej pracy
z urządzeniami i maszynami przy których będziesz pracował.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu oraz szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy na zespoły.
Faza właściwa
- Praca metodą tekstu przewodniego.
Faza I. Informacje
Pytania wprowadzające:
1. Jakie znasz rodzaje okładek stosowanych do oprawy prostej?
2. Jaki jest proces technologiczny ręcznego wykonania okładki prostej?
3. Jaka jest zasada działania nożyc introligatorskich?
4. Jaka jest zasada działania bigówki?
5. Jakie znasz rodzaje opraw prostych?
6. Jakie znasz zasady bezpiecznej pracy przy maszynach i urządzeniach do oprawy prostej?
7. Jakie czynniki wpływają na jakość wykonania okładki?
8. Co wpływa na kalkulację kosztów wytworzonego produktu?
Faza II. Planowanie
1. Ile należy użyć tektury formatu A1 do wykonania zadania?
2. Ile będzie wynosić koszt zużycia materiałów do wykonania zadania?
3. Jakie materiały, urządzenia dobierzesz do wykonania zadania?
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracują samodzielnie, proponują projekty okładek.
2. Uczniowie zastanawiają się nad doborem materiałów.
3. Uczniowie zastanawiają się nad doborem maszyn i urządzeń.
4. Uczniowie zastanawiają się nad ilością zużycia materiałów.
5. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wykonanych projektów oraz procesów
technologicznych.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie wykonują projekty okładek na papierze.
2. Uczniowie dobierają materiały do wykonania okładki zgodnie z projektem.
3. Uczniowie wykonują okładki zgodnie z projektem.
4. Uczniowie dokonują kalkulacji zużycia materiałów i kosztów.
Faza V. Sprawdzenie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych projektów. Nauczyciel
sprawdza poprawność wykonanych operacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
2. Po uzyskaniu aprobaty nauczyciela uczniowie wykonują okładki.
3. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonanych okładek.
4. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonania kalkulacji zużycia materiałów.
Faza VI. Analiza końcowa
1. Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie. Wskazuje jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.
Zakończenie zajęć:
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
Ankieta dla ucznia:
Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność
zajęć i dokonać ewentualnych zmian.
1. Czy potrafisz dobrać odpowiednie materiały do wykonania okładki zeszytowej według
zadanych parametrów?
2. Czy potrafisz prawidłowo wykonać przegniecenia na okładce?
3. Czy potrafisz określić czynniki wpływające na jakość wykonania okładki?
4. Czy potrafisz dokonać prawidłowo kalkulacji kosztów wykonanego produktu?
5. Czy zajęcia spełniły Twoje oczekiwania?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5. ĆWICZENIA
5.1. Dobieranie materiałów, narzędzi, maszyn do wykonywania
produktów
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj narzędzia introligatorskie przedstawione na rysunku i określ ich zakres
zastosowania.
e
c d
b
a
Rysunek do ćwiczenia 1
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na zastosowanie narzędzi w procesach technologicznych wyrobów
introligatorskich.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić narzędzia,
2) przyporządkować właściwą nazwę narzędzi do rysunku,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.
Zalecane metody nauczania uczenia się
 ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
 podstawowe narzędzia introligatorskie,
 arkusz ćwiczeń z rysunkiem narzędzi  ich budową,
 poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 2
Z podanych materiałów, narzędzi, urządzeń i maszyn: krajarka jednonożowa, papier
offsetowy, kostka introligatorska, zszywarka, nóż, przymiar liniowy, prasa introligatorska,
szywnica, klej CR, kapitałka, nici, deski, cyrkiel, kolec, drut  wybierz te, które potrzebne
będą do wykonania oprawy zeszytowej zszytej drutem.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na dobór odpowiednich materiałów, narzędzi, urządzeń, maszyn do
procesu technologicznego oprawy zeszytowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić materiały, narzędzia, urządzenia i maszyny introligatorskie,
2) wybrać właściwą nazwę,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- materiały, narzędzia, urządzenia i maszyny introligatorskie,
- arkusz do ćwiczeń zawierający próbki materiałów, rysunki narzędzi, urządzeń, maszyn
i ich budowy,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Rozpoznaj jakie materiały były użyte do wykonania półproduktu. Na rysunku
przedstawiony jest wkład.
a
b
c
Rysunek do ćwiczenia 3
Zapisz nazwy materiałów i określ ich zastosowanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na rodzaje materiałów używanych we wkładach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić materiały introligatorskie,
2) rozpoznać rodzaj wkładu,
3) określić nazwy,
4) zapisać zakres zastosowania,
5) uzasadnić wybór
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- różne wkłady introligatorskie,
- materiały introligatorskie,
- arkusz do ćwiczeń zawierający próbki materiałów, ich nazwy,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.2. Szycie ręczne nićmi oraz szycie drutem na zszywarkach
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj łączenie wkładu kartkowego przez zszycie drutem.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na estetykę i staranność wykonania wkładu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją obsługi maszyny i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) przygotować zszywarkę do pracy,
3) ustawić grubość szycia,
4) wykonać szycie boczne wkładu,
5) sprawdzić jakość szycia drutem.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia,
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- skompletowane wkłady,
- instrukcje: bezpieczeństwa i higieny pracy oraz obsługi maszyn,
- narzędzia do regulacji maszyny,
- zszywarka,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj łączenie sposobem broszurowym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na estetykę, staranność wykonania wkładu, oprawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać odpowiednie nici,
2) przygotować komplet składek i zaznaczyć na grzbiecie nieparzystą liczbę miejsc
przekłucia,
3) wykonać szycie na klamerkę,
4) sprawdzić jakość szycia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- skompletowane wkłady,
- narzędzia i materiały do szycia,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Rozpoznaj sposoby szycia nićmi.
Na rysunku przedstawione są różne sposoby ręcznego szycia nićmi. Podpisz rysunki.
a
b
c
Rysunek do ćwiczenia 3
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na różne metody szycia nićmi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić sposoby szycia ręcznego nićmi,
2) odszukać schematy szycia ręcznego nićmi,
3) scharakteryzować sposoby szycia ręcznego nićmi,
4) podpisać rysunki.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- różne schematy sposobów szycia ręcznego,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Ćwiczenie 4
Dokonaj oceny jakości operacji szycia drutem na zszywarce.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na analizowanie i wyjaśnianie zachodzących zjawisk.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy jakości szycia wkładów kartkowych i jednoskładkowych,
2) opisać występujące błędy,
3) określić sposób eliminacji występujących błędów.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- gotowe wkłady zszyte zeszytowo i bocznie,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 5
Wykonaj łączenie składek we wkład sposobem szycia nićmi przez tasiemki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe i estetyczne wykonanie wkładu wieloskładkowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać odpowiednie nici,
2) przygotować szywnicę do szycia,
3) komplet składek umieścić na szywnicy,
4) zszyć według sposobu podanego w poradniku,
5) przykleić odcinki tasiemki,
6) sprawdzić jakość szycia przez dwie tasiemki.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- skompletowane wkłady,
- narzędzie i materiały do szycia ręcznego,
- szywnica,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.3. Wykonywanie ręczne opraw prostych, złożonych i specjalnych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj rodzaje opraw przedstawione na rysunku i określ ich zakres zastosowania.
a) b)
Rysunek do ćwiczenia 1
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na typy opraw i ich zastosowanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić rodzaje opraw,
2) przyporządkować właściwą nazwę oprawy do rysunku,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- arkusz do ćwiczeń,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj rodzaje kształtu grzbietów w oprawach przedstawionych na rysunku i określ
ich zastosowanie.
a b
Rysunek do ćwiczenia 2
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na zastosowanie kształtów grzbietu w oprawach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) rozróżnić rodzaje kształtu grzbietów,
2) przyporządkować właściwą nazwę kształtu grzbietu do rysunku,
3) uzasadnić wybór,
4) zapisać zakres zastosowania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- arkusz do ćwiczeń z różnymi kształtami grzbietów, budową, operacjami powstawania
grzbietów,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj wzmocnienie grzbietu wkładu o grubości 5,5 cm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonanie zwijki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać odpowiedni papier,
2) obliczyć wymiary zwijki,
3) wykonać zwijkę,
4) przykleić zwijkę do grzbietu wkładu.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- wkład wieloskładkowy,
- klej,
- papier o różnej gramaturze,
- nóż introligatorski,
- przymiar liniowy,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.4. Proces wykonywania opraw jednostkowych
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj ręcznie oprawę pracy dyplomowej z okładką albumową jednorodną formatu A4
z zaklejonego sposobem wachlarzowym wkładu kartkowego według zadanych parametrów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na estetykę i staranność wykonania oprawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać obliczeń ilości potrzebnych surowców,
2) przygotować wyklejki,
3) przykleić wyklejki,
4) dobrać odpowiednie maszyny, urządzenia i narzędzia,
5) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn
i urządzeń,
6) wyregulować maszyny,
7) okroić wkład,
8) wzmocnić grzbiet wkładu,
9) przygotować okładzinówki, grzbietówkę,
10) przygotować oklejkę,
11) wykonać okładkę,
12) połączyć wkład z okładką przez wyklejki,
13) zaprasować, wysuszyć oprawę,
14) uzasadnić sposób wykonania zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,
- zestaw narzędzi do regulacji maszyn i urządzeń,
- gotowy wkład zaklejony sposobem wachlarzowym,
- nożyczki,
- przymiar liniowy,
- kleje,
- pędzle, miseczki,
- gaza introligatorska,
- kapitałka,
- kostka introligatorska,
- materiał na wyklejkę,
- materiał na okładkę,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
- prasa introligatorska,
- krajarka jednonożowa,
- nożyce introligatorskie,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj oprawę brulionu z gotowych półproduktów według zadanych parametrów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe wykonywanie oprawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać obliczeń,
2) dobrać odpowiedni materiał,
3) sprasować składki,
4) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
5) wykonać szycie sposobem broszurowym,
6) przygotować wyklejki,
7) przykleić wyklejki,
8) dobrać odpowiednie maszyny, urządzenia i narzędzia,
9) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn
i urządzeń,
10) wyregulować maszyny,
11) przygotować okładziny i lamówkę,
12) nakleić okładziny w odpowiedniej odległości od grzbietu,
13) okroić wkład z przodu,
14) nakleić na grzbiet lamówkę,
15) przygotować oklejkę,
16) nakleić oklejkę na okładziny i zawinąć do wewnątrz,
17) okroić oprawę z góry i z dołu,
18) zaprasować i wysuszyć oprawę
19) uzasadnić sposób wykonania zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
- instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,
- zestaw narzędzi do regulacji maszyn i urządzeń,
- składki,
- nożyczki,
- przymiar liniowy,
- kleje,
- pędzle, miseczki,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
- kostka introligatorska,
- prasa introligatorska,
- krajarka jednonożowa,
- nożyce introligatorskie,
- materiał na wyklejkę,
- materiał na okładkę,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj okładkę biblioteczną do wkładu formatu A5 według zadanych parametrów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór materiałów do wykonania okładki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wykonać obliczenia,
2) dobrać odpowiednie materiały,
3) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
4) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn
i urządzeń,
5) przygotować okładzinówki, grzbietówkę,
6) przygotować oklejki okładzinowe, oklejkę grzbietową i narożniki z płótna,
7) zmontować okładkę biblioteczną specjalną,
8) zaprasować okładkę i wysuszyć,
9) uzasadnić sposób wykonania zadania,
10) ocenić jakość wykonanej okładki.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- materiały na oklejki,
- materiały na okładzinówkę i grzbietówkę,
- klej,
- nożyczki,
- prasa introligatorska,
- nożyce introligatorskie,
- instrukcje: bezpieczeństwa i higieny pracy, obsługi maszyn,
- pędzle, miski,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Ćwiczenie 4
Wykonaj ręcznie oprawę albumową formatu A4 z gotowych półproduktów według
zadanych parametrów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowe rozmieszczenie elementów okładki na oklejce.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać obliczeń ilości potrzebnych surowców,
2) przygotować kartki tekturowe,
3) przykleić kartki do wkładu kartkowego,
4) przygotować i przykleić listwy przygrzbietowe,
5) dobrać odpowiednie maszyny, urządzenia i narzędzia,
6) zapoznać się z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcją obsługi maszyn
i urządzeń,
7) przygotować okładzinówki, grzbietówkę i listwy przygrzbietowe,
8) przygotować oklejkę,
9) wykonać okładkę,
10) wykroić otworki we wkładzie i okładce,
11) połączyć wkład z okładką za pomocą ozdobnego sznurka,
12) uzasadnić sposób wykonania zadania,
13) ocenić jakość wykonanej oprawy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,
- kartki z tektury,
- materiał na okładkę,
- sznurek ozdobny,
- nożyczki,
- przymiar liniowy,
- klej,
- pędzle, miski,
- wycinak do skór,
- kostka introligatorska,
- prasa introligatorska,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Ćwiczenie 5
Wykonaj okładkę jednolitą zakrywającą z gotowych półproduktów według zadanych
parametrów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór surowca do wykonania okładki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać obliczeń,
2) dobrać odpowiedni materiał,
3) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
4) zapoznać się z instrukcją obsługi i urządzeń oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy,
5) wykonać przegniecenia w okładce,
6) skompletować wkład z okładką,
7) skleić wkład z okładką,
8) wykonać okrawanie oprawy,
9) uzasadnić sposób wykonania zadania,
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- bigówka,
- kostka introligatorska,
- klej CR,
- prasa introligatorska,
- instrukcje: obsługi urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wkład kartkowy,
- tektura różnej grubości,
- nożyce introligatorskie,
- krajarka jednonożowa,
- przymiar liniowy,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.5. Proces wykonywania opraw wtórnych
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj naprawę książki, której bardzo zniszczony jest grzbiet okładki i wkładu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na sposób reperacji grzbietu okładki i wkładu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
- dokonać oceny zniszczenia,
- dobrać odpowiedni materiał,
- dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
- oczyścić grzbiet wkładu,
- przygotować nowe wyklejki,
- przykleić nowe wyklejki,
- wzmocnić grzbiet wkładu,
- przygotować nową oklejkę grzbietową i grzbietówkę,
- zmontować okładkę,
- połączyć wkład z okładką,
- zaprasować i wysuszyć oprawę,
- uzasadnić sposób wykonania zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- materiały introligatorskie,
- klej CR,
- prasa introligatorska,
- deski,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj przyklejenie wypadających kartek w nowej książce.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić uwagę na sposób przyklejenia kartek do oprawy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ocenić stopień uszkodzenia i ilość kartek, które wypadły,
2) dobrać odpowiednie urządzenia i narzędzia,
3) dobrać odpowiedni klej,
4) rozłożyć książkę,
5) nałożyć klej na krawędzie grzbietów kartek,
6) wkleić kartki,
7) okroić wkład,
8) zaprasować i wysuszyć,
9) uzasadnić sposób wykonania zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- materiały introligatorskie,
- klej CR,
- miseczki,
- prasa introligatorska,
- deski,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
5.6. Kalkulacje kosztów wykonanego produktu
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj 200 opraw zeszytowych na zszywarce. Oblicz, ile metrów drutu potrzeba do
wykonania opraw, gdy do zszycia 1 egzemplarza oprawy zeszytowej zużywa się 30 mm
drutu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposób
obliczania zużycia materiału.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać odpowiedni drut,
2) wykonać oprawy zeszytowe,
3) okroić oprawy,
4) dokonać obliczeń zużytego drutu,
5) uzasadnić sposób wykonania zadania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- instrukcje: obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wkłady jednoskładkowe z okładką,
- zszywarka,
- drut,
- krajarka jednonożowa,
- prasa introligatorska,
- kostka introligatorska,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Cena arkusza tektury o wymiarach 70x100 cm wynosi 1 zł. Z takiego arkusza wykonano
8 okładek zakrywających. Oblicz koszt papieru użytego do wykonania 200 takich samych
okładek.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposób
obliczenia zużycia materiału i koszt materiału.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać obliczeń zużytego papieru,
2) dokonać obliczeń kosztu papieru,
3) uzasadnić obliczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
- arkusz do ćwiczeń,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wykonywanie opraw
jednostkowych i wtórnych
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania 4, 6, 9, 11, 18 są z poziomu ponadpodstawowego,
 zadania 1, 2, 3, 5, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą poprawną odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej 1 z poziomu
ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym 2 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. c, 4. d, 5. c, 6. a, 7. d, 8. c, 9. b, 10. b, 11. a,
12. c, 13. b, 14. d, 15. a, 16. d, 17. a, 18. b, 19. b, 20. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Rozpoznać narzędzie do wykonywania
1 A P b
złamania
2 Rozróżnić właściwości papieru B P a
Rozpoznać zastosowanie krajarki
3 A p c
jednonożowej
Dokonać analizy operacji
4 D PP d
technologicznej zdobienia okładek
Zidentyfikować podstawowe
5 zastosowanie materiałów A P c
introligatorskich
6 Wyjaśnić operację łączenia oprawy C PP a
Rozróżnić podstawowe zastosowanie
7 B P d
materiałów introligatorskich
Rozpoznać właściwy materiał
8 A P c
introligatorski
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Dokonać analizy sytuacji zagrożenia
9 D PP b
i zastosować właściwą zasadę bhp
Nazwać podstawowe narzędzie
10 A P b
introligatorskie
11 Zaplanować zużycie materiału D PP a
Rozróżnić maszynę i określić jej
12 B P c
zastosowanie
Wytłumaczyć, jaka operacja
13 jednostkowa wpływa na dobrą C P b
otwieralność oprawy
Rozpoznać zastosowanie tektury
14 A P d
w produktach
Dokonać wyboru łączenia kartek we
15 C P a
wkład za pomocą grzebienia
Wyjaśnić, czym charakteryzuje się
16 C P d
okładka zakrywająca
Rozpoznać sposoby kontroli
17 A P a
kompletowania wkładu
18 Obliczyć koszty zużycia materiałów C PP b
19 Rozróżnić metody reperacji opraw B P b
20 Opisać sposoby zdobienia opraw A P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).
5. Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.
7. Jeżeli uczeń zakończy test przed czasem, to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze
od niego pracę.
8. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
9. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
9. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Ręczne złamywanie arkuszy wykonuje się przy użyciu
a) zaciskarki.
b) kostki introligatorskiej.
c) nożyczek.
d) młotka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
2. Podłużny kierunek włókien papieru, równoległy do grzbietu wkładu, powinien być
zachowany
a) we wszystkich elementach oprawy.
b) tylko w oklejkach.
c) w żadnym z elementów oprawy.
d) tylko w zwijce.
3. Do okrawania wkładu z trzech stron stosuje się
a) nożyce introligatorskie.
b) noże krążkowe.
c) krajarki jednonożowe.
d) wykrawarki.
4. Folie do tłoczenia mają zastosowanie w procesie
a) kształtowania grzbietu.
b) wykonywania obwolut.
c) lamowania pudełka.
d) zdobienia okładek.
5. W celu uzyskania bardzo dużej wytrzymałości sklejenia, do zaklejenia zszytego grzbietu
stosuje się kleje
a) kostne.
b) zwierzęce.
c) emulsyjne.
d) roślinne.
6. W oprawie albumowej wkład łączy się z okładką za pomocą
a) sznurka.
b) spirali.
c) grzebienia.
d) drutu.
7. Płótno lniane wykorzystuje się w introligatorstwie do wykonywania
a) wyklejek.
b) wklejek.
c) przyklejeń.
d) oklejek.
8. Paski grzbietowe wykonuje się
a) z papieru kredowego.
b) z bibuły.
c) z gazy introligatorskiej.
d) z płótna lnianego.
9. Nagłe uszkodzenie krajarki jednonożowej wymaga
a) wezwania karetki.
b) wyłączenia maszyny.
c) naprawienia samemu uszkodzenia.
d) wyłączenia maszyny następnie włączenia i dalszej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
10. Narzędziem, za pomocą którego zaokrąglisz grzbiet wkładu, jest
a) kostka introligatorska.
b) młotek.
c) kolec.
d) krosno.
11. Do wykonania 160 sztuk okładzinówek formatu B5 należy użyć
a) 20 arkuszy tektury formatu B2.
b) 17 formatu tektury B2.
c) 40 formatu tektury B2.
d) 5 formatu tektury B2.
12. W oprawie zeszytowej wkład łączy się z okładką za pomocą
a) bindownicy.
b) niciarki.
c) zszywarki.
d) oklejarki.
13. A
ączenie składek we wkład za pomocą nici gwarantuje
a) złą otwieralność oprawy.
b) dobra otwieralność oprawy.
c) średnią otwieralność oprawy.
d) nie gwarantuje otwieralności.
14. Tektura znajduje zastosowanie w technologii wykonywania
a) wkładów.
b) opasek.
c) torebek.
d) okładek.
15. Połączenie kompletu kartek we wkład za pomocą grzebienia jest sposobem łączenia
a) specjalnego.
b) złożonego.
c) prostego.
d) broszurowego.
16. Okładka zakrywająca charakteryzuje się liczbą przegnieceń równą
a) 1.
b) 2.
c) 3.
d) 4.
17. Kontrolę kompletowania ułatwiają
a) znaki grzbietowe i sygnatura arkusza.
b) sygnatura arkusza i znaki boczne.
c) marginesy i znaki boczne.
d) norma i znaki grzbietowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
18. Cena 1 arkusza tektury formatu B1 jest równa 1 zł, to koszty materiału na okładzinówki
niezbędne do wykonania 320 opraw złożonych o formacie B5 wynoszą
a) 120 zł.
b) 40 zł.
c) 60 zł.
d) 150 zł.
19. W technologii wykonywania reperacji książek nie występuje operacja
a) łatania.
b) satynowania.
c) szycia.
d) oczyszczania.
20. Zdobienie boków wkładów i opraw wykonywane ręcznie sposobem rzemieślniczym to
a) mechacenie, polerowanie, marmurkowanie.
b) złocenie, barwienie, zadrukowywanie.
c) barwienie, złocenie, mechacenie.
d) barwienie, złocenie, marmurkowanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wykonywanie opraw
jednostkowych i wtórnych
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania 1 9, 12 17, 19 są z poziomu podstawowego.
 zadania 10, 11, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą poprawną odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej jednego z poziomu
ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym dwóch z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. c, 5. a, 6. b, 7. b, 8. c, 9. b, 10. b, 11. d,
12. b, 13. b, 14. d, 15. b, 16. d, 17. d, 18. a, 19. a, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Określić podstawowe zastosowanie
1 A P d
kostki introligatorskiej
Rozróżnić właściwy kierunek włókien
2 B P a
papieru
Dobrać sposób okrawania wkładu
3 C P a
w oprawach
Dokonać analizy operacji
4 C P c
technologicznej zdobienia okładek
Rozpoznać podstawowe narzędzia
5 A P a
introligatorskie
Rozróżnić operację technologiczną
6 B P b
łączenia wkładu z okładką
Nazwać właściwy materiał
7 A P b
introligatorski
Określić operację jednostkową
8 A P c
wykonywaną na zszywarce
Wyróżnić oprawę wzmacnianą za
9 B P b
pomocą zwijki
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Dokonać analizy operacji łączenia
10 D P b
wkładów
Uzasadnić zastosowanie materiału
11 D P d
pokryciowego z płótna
Wymienić zagrożenia podczas
12 B P b
obsługiwania krajarki jednonożowej
Określić nazwę odpowiedniego
13 urządzenia wspomagającego szycie A PP b
ręczne
14 Dobrać rodzaj okładki do oprawy C P d
Wyjaśnić sposób wzmocnienia grzbietu
15 C P b
wkładu
Rozróżnić operacje stosowane przy
16 B PP d
reperacji książek
17 Rozpoznać okładkę jednolitą A P d
18 Dokonać analizy zużycia materiału D PP a
Wybrać właściwy rodzaj
19 A P a
zabezpieczenia bhp
Przeanalizować proces technologiczny
20 D PP b
wykonania oprawy złożonej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).
5. Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.
7. Jeżeli uczeń zakończy test przed czasem, to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze
od niego pracę.
8. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
9. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
9. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Do złamywania ręcznego wyrobu papierniczego należy zastosować
a) nożyce introligatorskie.
b) nożyczki.
c) nóż.
d) kostkę introligatorską.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
2. Kierunek ułożenia włókien papieru w wyklejce w stosunku do grzbietu wkładu powinien
być
a) równoległy.
b) ukośny.
c) prostopadły.
d) dowolny.
3. W technologii wykonywania opraw złożonych, połączenie wkładu z okładką należy
poprzedzić okrawaniem
a) wkładu z 3 stron.
b) grzbietu wkładu z 1 strony.
c) wkładu z 1 strony.
d) grzbietu wkładu z 2 stron.
4. Urządzenie umożliwiające złocenie okładek twardych to
a) bindownica.
b) szywnica.
c) prasa do tłoczenia.
d) perforówka.
5. Narzędzie służące do ręcznego nanoszenia kleju na grzbiet wkładu to
a) pędzel.
b) pistolet.
c) kostka introligatorska.
d) szpachelka.
6. Operacja polegająca na wykonaniu otworków, ułatwiających połączenie wkładu z okładką
to
a) perforowanie.
b) wykrawanie.
c) przekrawanie.
d) frezowanie.
7. Do wykonania oklejek okładek jednorodnych używa się
a) gazy introligatorskiej.
b) materiału pokryciowego.
c) kapitałki.
d) bibuły.
8. Zszywarka to maszyna, która służy do
a) zawieszenia wkładu w okładce.
b) łączenia wkładu z okładką za pomocą kleju.
c) łączenia wkładu z okładką za pomocą drutu.
d) tłoczenia okładek twardych.
9. Zwijka to element oprawy
a) prostej.
b) złożonej.
c) zeszytowej.
d) specjalnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
10. Materiał introligatorski gwarantujący wysoką jakość łączenia składek we wkład z
jednoczesną otwieralnością oprawy, to
a) klej introligatorski.
b) nić introligatorska.
c) grzebień.
d) drut introligatorski.
11. Materiał pokryciowy z płótna może być zastosowany do wykonania okładki
a) przylegającej.
b) zakrywającej.
c) zeszytowej.
d) łączonej lamówką.
12. Typowym zagrożeniem dla życia i zdrowia obsługującego krajarkę jednonożową podczas
wykonywania wkładów jest
a) choroba górnych dróg oddechowych.
b) uraz mechaniczny kończyn górnych.
c) uszkodzenie słuchu.
d) porażenie prądem.
13. Urządzenie wykorzystujące sznurek, wspomagające ręczne szycie składek, to
a) zszywarka.
b) szywnica.
c) bigówka.
d) prasa introligatorska.
14. Okładkę biblioteczną stosuje się do opraw
a) przylegających.
b) zakrywających.
c) broszurowych.
d) złożonych.
15. W oprawach wtórnych stosuje się wzmocnienie grzbietu wkładu, są to
a) przyklejki, paski grzbietowe bez skrzydełek, zwijkę.
b) kapitałki, paski grzbietowe ze skrzydełkami, zwijkę.
c) paski grzbietowe, wyklejki, opaski.
d) oklejki, kapitałki, nici.
16. Operacje przydatne przy reperacji książek to
a) perforowanie, czyszczenie, rozbieranie.
b) wyrównywanie, kalibrowanie, naklejanie.
c) szycie, wymiarowanie, klejenie.
d) czyszczenie, łatanie, naklejanie.
17. Okładka jednolita wykonana z jednego kawałka materiału to
a) jednorodna, jednolita, zakrywająca.
b) przylegająca, jednorodna, łączona lamówką.
c) biblioteczna, zeszytowa, przylegająca.
d) przylegająca, zakrywająca, zeszytowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
18. Do wykonania 10 egzemplarzy 16-stronicowych wkładów o formacie A4 należy użyć
arkuszy A1 w liczbie
a) 10 sztuk.
b) 20 sztuk.
c) 50 sztuk.
d) 15 sztuk.
19. Przed rozpoczęciem krojenia dużej ilości papieru obsługujący powinien założyć
a) ubranie robocze.
b) obuwie zmienne.
c) nakrycie głowy.
d) osłony uszu.
20. Przy doborze grubości materiału, przeznaczonego na grzbietówki w oprawie złożonej,
należy brać pod uwagę
a) grubość wkładu, szerokość okładzinówek, kształt grzbietu.
b) grubość wkładu, kształt grzbietu, zdobienie.
c) kształt grzbietu, wysokość okładzinówek, barwienie.
d) kształt grzbietu, format wkładu, grubość wkładu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Wykonywanie opraw jednostkowych i wtórnych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
7. LITERATURA
1. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Wydawnictwo Operon
Sp. z o. o.
2. Czyżycki W.: Prace z papieru, kartonu, tektury. Introligatorstwo. Państwowe Zakłady
Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1986
3. Czyżycki W., Marek A., Zabierowska J.: Zajęcia praktyczno-techniczne. Państwowe
Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1986
4. Jakucewicz S.: Papier w poligrafii. Inicjał, Warszawa 2005
5. Jefimow, W.: Pracownia introligatorska w szkole i w domu. WSiP, Warszawa 1986
6. Magdzik S.: Introligatorstwo przemysłowe. WSiP, Warszawa 1992
7. Mały słownik encyklopedyczny. Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo,
Zakład Narodowy im. Ossolińskich  Wydawnictwo, Wrocław 1986
8. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997
9. Zjawiński Z.: Introligatorstwo. Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego,
Warszawa 1976
10. Ornatowski T., Figurski J. Praktyczna nauka zawodu. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii
Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000
11. Poligrafia ogólna. Praca zbiorowa pod red. K. Boratyńskiego. WSiP, Warszawa 1988
12. Sołtys D., Szmigel M.K. Doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie diagnozy
edukacyjnej. Wydawnictwo >>Zamiast Korepetycji<<, Kraków 2000
13. Krajowy standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu Introligator poligraficzny
734502. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2007
Czasopisma:
 Poligrafika,
 Poligrafia polska,
 Print Publishing,
 Przegląd Papierniczy,
 Opakowania,
 Świat Druku,
 Świat Poligrafii.
Literatura metodyczna:
1. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997
2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITeE, Wyższa Szkoła
Inżynierska, Radom 1998
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44