Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Komputerowe narzędzia
wspomagające prowadzenie i
dokumentowanie oceny
ryzyka przy projektowaniu
maszyn
dr inż. Marek Dz
wiarek
III Sympozjum Bezpieczeństwa Maszyn, Urządzeń i Instalacji
Przemysłowych, 10-11.04.2008 r.
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Ogólna strategia stosowania środków ochronnych do maszyn przez
konstruktora
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zasadnicze wymagania bezpieczeństwa wg
dyrektywy 2006/42/WE
Załącznik 1 p. 1:
Producent maszyny lub jego upoważniony
przedstawiciel musi zapewnić przeprowadzenie
oceny ryzyka w celu określenia wymagań w
zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
które mają zastosowanie do maszyny; zatem
maszyna musi być zaprojektowana i wykonana z
uwzględnieniem wyników oceny ryzyka.
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zasadnicze wymagania bezpieczeństwa wg dyrektywy 2006/42/WE
Za pomocą iteracyjnego procesu oceny ryzyka i zmniejszania
ryzyka, o którym mowa powyżej, producent lub jego
upoważniony przedstawiciel:
" określa ograniczenia dotyczące maszyny, w tym zamierzonego
używania i możliwego do przewidzenia w uzasadniony sposób
niewłaściwego jej użycia,
" określa zagrożenia, jakie może stwarzać maszyna i związane z
tym niebezpieczne sytuacje,
" szacuje ryzyko, biorąc pod uwagę stopień możliwych obrażeń
lub uszczerbku na zdrowiu i prawdopodobieństwo ich
wystąpienia,
" ocenia ryzyko, mając na celu ustalenie czy wymagane jest
zmniejszenie ryzyka, zgodnie z celem niniejszej dyrektywy,
" eliminuje zagrożenia lub zmniejsza ryzyko związane z takimi
zagrożeniami poprzez zastosowanie środków ochronnych,
zgodnie z hierarchią ważności ustanowioną w sekcji 1.1.2.b).
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Ogólna metodyka oceny ryzyka
OCENA RYZYKA
Identyfikacja
maszyny
Określenie ograniczeń
dotyczących maszyny
Identyfikacja zagrożeń
Oszacowanie
ryzyka
Redukcja ryzyka
TAK NIE zgodnie z hierarchią
Czy ryzyko jest
stosowania środków
akceptowalne?
bezpieczeństwa
Koniec
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Dokumentacja oceny ryzyka
" identyfikacja maszyny,
" założenia dotyczące działania maszyny,
" opisy zidentyfikowanych zagrożeń i
sytuacji zagrożenia,
" opisy środków redukcji ryzyka
zastosowanych w kolejnych etapach
projektowania,
" informacje o ryzyku resztkowym,
" wyniki oceny ryzyka.
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Ogólna struktura narzędzi programowych:
MODUA
GA
ÓWNY
DOKUMENTACJA WYMAGANA DYREKTYW
2006/42/WE
NYCH
HAA
ASEM
ZWI
ZANYCH Z
PYA
OWYCH
WYBUCHEM
NIESPRAWNOŚCI

BIOMEHCANICZ-
SYSTEMU STEROWANIA
MECHANICZNYCH
ELEKTRYCZNYCH
MODUA
Y DOTYCZ
CE
POSZCZEGÓLNYCH ZAGROŻEC

TACJA
TACJA
TACJA
TACJA
TACJA
TACJA
TACJA
TACJA
DOKUMEN
DOKUMEN
DOKUMEN
DOKUMEN
DOKUMEN
DOKUMEN
DOKUMEN
DOKUMEN
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Struktura modułu głównego
MODUA
GA
ÓWNY
- identyfikacja projektu
-Opis ograniczeń dotyczących maszyny, w tym
opis ograniczeń dotyczących maszyny, w tym
zamierzonego używania i możliwego do przewidzenia w
zamierzonego używania i możliwego do przewidzenia w
uzasadniony sposób niewłaściwego jej użycia
uzasadniony sposób niewłaściwego jej użycia
- identyfikacja zagrożeń wg PN-EN 1050 (lista kontrolna)
Moduły szczegółowe dotyczące poszczególnych zagrożeń
Wykaz zasadniczych wymagań bezpieczeństwa (lista
kontrolna)
DOKUMENTACJA WYMAGANA DYREKTYW
2006/42/WE
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Postępowania na poziomie modułu szczegółowego
Moduły szczegółowe
Uszczegółowienie ograniczeń
dotyczących maszyny
Uszczegółowienie identyfikacji
zagrożeń
Ocena ryzyka związanego z
danym zagrożeniem
Proponowane środki
bezpieczeństwa
Projekt szczegółowy
Konstrukcja maszyny
Weryfikacja oceny ryzyka,
dokumentacja
identyfikacja
zagrożeń
oddziaływania na
zagrożeń, analiza
inne zagrożenia
identyfikacji
Weryfikacja
Moduł główny
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zarządzanie oceną ryzyka
" administrator: otwiera i edytuje projekty,
zarządza oceną ryzyka z poziomu modułu
głównego
" projektant: ma uprawnienia dostępu do
modułu wskazanego przez administratora,
" walidator: ma uprawnienia dostępu do
modułu wskazanego przez administratora,
przeprowadza walidację projektu i sprawdza
dokumentację wytworzoną przez projektanta,
" edytor baz danych: ma uprawnienia do
modyfikacji i uzupełniania baz danych
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Algorytm postępowania przy obsłudze programu:
START PROGRAMU
Logowanie użytkownika
Nie Edycja
Czy nowy projekt?
danych
Tak
Wprowadzenie danych
identyfikacyjnych projektu
Wstępne dane o ograniczeniach
dotyczących maszyny
Uszczegóławianie
zapisów
Wstępna identyfikacja zagrożeń
Ocena ryzyka wg poszczególnych modułów na
kolejnych etapach projektowania
Dokument podsumowujący w każdym module ze
wskazaniem zasadniczych wymagań bezpieczeństwa
Lista kontrolna zasadniczych wymagań bezpieczeństwa
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Projekt  Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Realizacja w ramach: Sektorowego Programu Operacyjnego  Wzrost
Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2004-2006
Priorytet 1  Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez
wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu
Działanie 1.4  Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-
rozwojową a gospodarką
Poddziałanie 1.4.4  Projekty celowe realizowane przez Centra
Zaawansowanych Technologii (CZT)
Współfinansowanie: Unia Europejska - Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego (EFRR)
Okres realizacji: 1.05.2007  31.07.2008
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Wykonawcy projektu
Centralny Instytut Ochrony Pracy 
Koordynator
Państwowy Instytut Badawczy
Instytut Odlewnictwa
Centrum Mechanizacji
IOD
Górnictwa KOMAG
Centralny Ośrodek Instytut Zaawansowanych
Badawczo-Rozwojowy Technologii Wytwarzania
Opakowań COBRO IZTW (dawniej Instytut
Obróbki Skrawaniem IOS)
Fundacja
Instytut Obróbki
Technology Partners
Plastycznej INOP
FTP
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Komputerowe narzędzia
wspomagające prowadzenie i
dokumentowanie oceny
ryzyka przy projektowaniu
maszyn
dr inż. Marek Dz
wiarek
III Sympozjum Bezpieczeństwa Maszyn, Urządzeń i Instalacji
Przemysłowych, 10-11.04.2008 r.