Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko - trzy kierunki w literaturze Oświecenia. Scharakteryzuj dokładniej jeden z nich.











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Oświecenie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Klasycyzm,
sentymentalizm, rokoko - trzy kierunki w literaturze
Oświecenia. Scharakteryzuj dokładniej jeden z
nich.










kategoria:   J.polski
zakres:   Oświecenie
dodano:   1999-07-26




Klasycyzm :
Główny prąd artystyczny Oświecenia. Wyznacza poezji
cele utylitarne, stawia przed nią zadania
dydaktyczno-moralizatorskie, które wyrastają z przekonania o
wielkiej roli słowa jako narzędzia oddziaływania na społeczeństwo.
Literatura była w Polsce silnie powiązana z problematyką polityczną.
Boileau - normatywna poetyka klasyczna. Franciszek
Ksawery Dmochowski - "Sztuka rymotwórcza" poetyka normatywna.
Celem sztuki jest osiągnięcie doskonałości w realizacji
piękna i prawdy (piękno występuje w naturze zgodnie z teorią
mimesis). W naturze wszystko jest uformowane i unormowane. Należy ją
naśladować, bo jest doskonała. Rozum musi trzymać na wodzy fantazję
i wyobraźnię. Źródłem konfliktów jest natura ludzka a nie
tak jak w Antyku fatum. W klasycyzmie odbija się tendencja
apollińska: rozum warunkuje pojęcie, zadania i tematykę literatury.
Jeśli chodzi o formę to nadal obowiązuje zasada decorum. Język
wymaga czystości i jasności. Ideałem jest język aforyzmów (używanie
glossów jak najbardziej wskazane). Dobranie gatunku musi się
pokrywać z problemem: epos, tragedia (w Polsce nie występuje),
poemat opisowy czy dydaktyczny, komedia polityczna lub obyczajowa,
oda, list poetycki, bajka, satyra. Ważne jest zachowanie czystości
gatunkowej (nie wolno mieszać). Pisarz ma być wychowawcą
społeczeństwa, więc powinien poruszać problemy ogólnoludzkie i
społeczne. Główne ośrodki w Polsce to Warszawa i Puławy.
Sentymentalizm : Prekursorem Jean Jacob Rousseau.
Nakłada na literaturę obowiązek ukazywania życia
wewnętrznego człowieka oraz kształtowania autentycznych więzi
międzyludzkich, co też prowadzi do moralizatorstwa. Myśl
przewodnia sentymentalizmu: " Życie bez miłości, to
czarodziejska latarnia bez światła. " J.W.Goethe
Sentymentalizm jako nurt Oświecenia ma jednak motywację
racjonalną. Ważne jest panowanie nad uczuciami, ale w pewnym stopniu
można ominąć rozum i pozwolić na swawolne działanie uczuć (w
człowieku zauważalne są dwie struktury: rozumu i uczuć). Treści
sentymentalizmu są opozycyjne wobec klasycznych. Ludzie
zaczynają wytwarzać sztucznie atmosferę ewokującą rodzenie się uczuć
(nastrojowe świątynie, altany, obeliski, kaskady, które mają być
scenerią do marzeń i lektury prowadzącej do wyzwolenia uczuć, często
w sposób teatralny). Stany uczuciowe starano okazywać się za pomocą
wyglądu, zachowania i przesadnej czułostkowości. Przywiązywano wagę
do różnych pamiątek i miejsc związanych ze szczególnymi przeżyciami.
Dążenie do naturalności i prostoty wiązało się z zainteresowaniem
ludem i obyczajami. Miłość została uznana za najistotniejsze i
najsilniejsze uczucie w życiu ludzkim. W sentymentalizmie
mamy do czynienia z poezją miłosną (np. "Do Justyny" F.Karpińskiego)
i grobową (np. "Żale sarmaty" F.Karpińskiego). 'Gorączka
werterowska' odzewem młodych na losy Wertera w utworze Goethe'go.
Egzaltowana czułostkowość i pozorna ludowość nie świadczyły
jeszcze o istocie sentymentalizmu, bowiem przeciwstawiał się on
wszelkiej oschłości, nieczułości na krzywdę i nędzę człowieczą. Jego
idea była związana z duchem Oświecenia, czyli humanitaryzmem.
Modelem miłości sentymentalnej może być uczucie między Laurą
i Filonem w sielance sentymentalnej "Laura i Filon" Franciszka
Karpińskiego. Człowiek sentymentalny: - postrzegany
prywatnie, a nie społecznie, - ma uczuciowy stosunek do
życia i nie kieruje się tylko rozumem, - nie chce podlegać
układowi norm warunkującemu egzystencję w społeczeństwie, -
chce być w bliskim kontakcie z naturą, - wrażliwy i
subtelny, - szczery w stosunku do innych ludzi, -
zdolny do poświęceń. Postawę sentymentalną charakteryzuje
zdolność do wyższych uczuć takich jak miłość czy przyjaźń.
Sentymentalizm odrodził lirykę, wzbogacił język poetycki o
środki wyrazu naturalnego. Wprowadził nowe gatunki literackie lub
ich odmiany: powieść sentymentalna (epistolarna), sielanka, powieść
grozy, ballada, pamiętnik liryczny. W Polsce ostoją
sentymentalizmu były Puławy, a główną protektorką była żona księcia,
Izabela Czartoryska. Zerwanie z modą cudzoziemską, obowiązują
polskie stroje bez peruk. W Puławach Czartoryscy zbudowali dwie
sceny, na których grywało się jedynie polskie sztuki. Izabela
gromadziła pamiątki w tzw. świątyni Sybilli, na której umieszczony
był napis "Przeszłość przyszłości". Polscy przedstawiciele:
Franciszek Karpiński, Kniaźin. Inni: J.W.Goethe.
Rokoko : Charakteryzuje twórczość wytworną i
subtelną, niejako rozrywkową. Styl ten jest znamienny dla komedii
wolnych od dydaktyzmu, oper i drobnych wierszy. Piękno jest tu
traktowane jako wartość podstawowa. Rokoko przejawia się poza
literaturą w małych formach architektonicznych oraz wystroju
pałacowych wnętrz (elegancka ornamentyka, lekkość i dekoracyjność,
miniatury malarskie o tematyce miłosnej). Rokoko oparte jest
na epikureiźmie i libertyniźmie. Ważnym elementem jest poczucie
dobrego smaku i gust (czułość, delikatność, trafność). Intelektualna
trafność przygotowuje do obcowania ze sztuką. Rokoko
pozostaje w opozycji wobec Oświecenia (klasycyzmu i
sentymentalizmu). Rokoko uformowało się w środowisku
dworskim i jest związane z atmosferą życia w nim (wywodzi się z
Francji). Wpływ tego kierunku na kulturę w Polsce widać na dworze
Stanisława Augusta w Warszawie i w poezji Jakobińskiej.
Elementy modelu człowieka i życia rokokowego (charakteryzują
również poezje): zmysłowość, czułość, delikatność, wyrafinowanie,
zamiłowanie do komfortu, wdzięk, galanteria. W poezji
sięganie do elementów mitologicznych, częste idealizowanie.
Literatura ma być lekka, swawolna, bo jej zadaniem jest bawić
odbiorcę (rozwija się poezja erotyczna). Polscy
przedstawiciele: Kniaźin, Franciszek Zabłocki, Trembecki, Węgierski,
Szymanowski (sformułował teorię gustu).







Autor: Nieznany

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000