Mazowieckie Małe Przedszkola
www.mmp.fio.org.pl
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
Bocian
Zajęcia z wykorzystaniem wiersza  Bocian
z tomiku Wandy Chotomskiej pt.  Nasze ptaki
Katarzyna Leśniewska
Cele
" wzbudzanie zainteresowania tekstem i obrazem (ilustracją);
" rozwijanie umiejętności rozpoznawania, nazywania i ekspresji uczuć;
" rozwijanie umiejętności radzenia sobie z uczuciem smutku;
" zapoznanie się ze zwyczajami bocianów;
" nazywanie cech ptaków;
" ćwiczenia stałości spostrzegania (stałość kształtu);
" rozwijanie umiejętności rozróżniania stosunków przestrzennych i stosunków wielkości;
" nauka liczenia;
" ćwiczenie w postrzeganiu i nazywaniu podobieństw i różnic;
" rozwijanie umiejętności rozróżniania figury i tła;
" rozwijanie sprawności manualnej;
" rozwijanie ekspresji ruchowej
Materiały pomocnicze
" tekst do przeczytania przez nauczyciela  wiersz  Bocian z tomiku Wandy Chotomskiej pt.  Nasze
ptaki ;
" tamburyno, bębenek lub inny instrument umożliwiający nadawanie rytmu;
" dwa plakaty  jeden flip-chart z naklejonymi zdjęciami różnych zwierząt, wśród których jest bocian,
drugi flip-chart z naklejonymi zdjęciami i rysunkami różnych ptaków, wśród których są 3-4 zdjęcia i
rysunki bocianów;
" rysunki bociana i wróbla (można wykorzystać ilustracje z książki Wandy Chotomskiej pt.  Nasze
ptaki );
" płyta z dowolną muzyką instrumentalną (której rytm umożliwia maszerowanie po sali) i
odtwarzacz;
" dwa rodzaje piór  białe i czarne (prawdziwe lub zrobione z papieru);
_________________________________________________ 1 _________________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
" duży arkusz brystolu lub tektury;
" farby w kolorach zielonym i niebieskim, grube pędzle;
" kontur bociana stojącego na jednej nodze (z zaznaczonymi granicami czarnych piór), czarna i
czerwona kredka świecowa;
" ciemnozielone kartki, nożyczki;
" jasnozielone kwadratowe kartki (zrobione z formatu A5), kleje, wycięte z kolorowego papieru
 oczy dla żabek i paski czerwonego papieru na  języki .
Uczestnicy
Grupa przedszkolna dzieci 3-5-letnich  od 10 do 18 osób
Czas trwania
Około 30-40 minut
Przebieg
1. Powitanie
Nauczyciel zaprasza dzieci, aby usiadły w kręgu i informuje, że chce przeczytać im wierszyk.
Nauczyciel odczytuje wiersz  Bocian z tomiku Wandy Chotomskiej pt.  Nasze ptaki :
Bocian szuka bocianicy.
 Nie wróciła z zagranicy?
Niech się pan nie smuci,
bocianica wróci.
A na razie, panie bocianie,
niech pan przygotuje
dla swojej żony
mieszkanie.
 Gdzie?
 Na drzewie wysokim,
albo na stodole.
Albo wie pan gdzie 
najlepiej nad naszym
przedszkolem!
2. Rozmowa kierowana
Nauczyciel zadaje pytania związane z tekstem pokazując ilustrację zawartą w książeczce lub
analogiczny rysunek większego formatu:
" O jakim ptaku jest mowa w wierszyku, który przed chwilą wysłuchaliście?
" Czy wiecie jak wygląda bocian?
" Na kogo czeka pan bocian? Gdzie była pani bocianica?
_________________________________________________ 2 _________________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
" Czy znacie zwyczaje bocianów  dlaczego odlatują do ciepłych krajów, kiedy wracają?
" Co czuł pan bocian, kiedy nie było jego żony?
" W jakich sytuacjach Wy czujecie smutek?
" Jak wygląda i jak się zachowuje człowiek, który jest smutny? Czy ktoś z Was spróbuje to
pokazać? A teraz wszyscy zróbmy smutne miny.
" Co możemy robić, kiedy jesteśmy smutni? Co wy wówczas robicie? Jakie macie sposoby, aby
poradzić sobie ze smutkiem?
" Co poradziły dzieci z wiersza panu bocianowi?
" Co jest domem bociana? Gdzie bociany budują swoje gniazda?
Uwaga!
Kiedy rozmawiacie o sposobach radzenia sobie ze smutkiem, warto spisywać je na flip-chart i po
zajęciach zaopatrzyć w piktogramy  do tych sposobów można się odwołać, kiedy jakieś dziecko będzie
czuło się smutne w sytuacji nie związanej z zajęciami.
Zdarza się, że dziecku które przeżywa daną emocję trudno jest znalez
ć sposób poradzenia sobie z
nią. Może np. odchodzić na bok, izolować się i płakać w samotności. Wówczas nauczyciel może sprawdzić,
czego potrzebuje dziecko, odwołując się do listy. Widzę, że siedzisz z boku i płaczesz. Domyślam się, że
coś cię zasmuciło. Pamiętasz, rozmawialiśmy kiedyś o tym, że ze smutkiem można sobie poradzić. Spójrz
na plakat, który wtedy zrobiliśmy. Czy któryś z tych sposobów może Ci pomóc? Może chcesz porozmawiać
o tym co się stało, albo przytulić się? Może chcesz wziąć swojego misia z półki? A może jest jakiś inny
sposób? Nie musisz siedzieć samotnie z boku.
3.  Zabawy zwierząt  zabawa ruchowa przy akompaniamencie tamburyna lub bębenka
Dzieci zgodnie z instrukcją nauczyciela (nauczyciel równocześnie pokazuje rodzaj ruchu, który mają
wykonywać dzieci), naśladują zachowania zwierząt i ich sposoby poruszania się, np.:
" biegają po sali machając rękami  naśladują latające ptaki;
" kroczą dostojnie dużymi krokami jak bociany;
" chodzą kołysząc się na boki jak kaczuszki;
" wykonują drobne i szybkie skoki do przodu naśladując skaczące wróbelki;
" stają na jednej nodze i rozglądają dookoła, jak bociany szukająca żabek;
" kucają i skaczą jak żabki;
" zatrzymują się na chwile i wysuwają języczki jak najdalej do przodu i chowają je  jak żabki
łapiące muchy;
" teraz żabki muszą ukryć się przed bocianem  dzieci jak najszybciej poruszają się skokami w
kierunku miejsca wskazanego przez nauczyciela.
Warto na początku wprowadzić dzieci w nastrój zabawy krótką opowieścią, np.: Właśnie przenieśliśmy
się nad staw. Jest tu zielono i spokojnie. Mieszkańcami tej okolicy są różne ptaki: bociany wróble i kaczki. A
po brzegu skaczą żabki. Żabki trochę boją się bociana i dlatego czasem próbują się przed nim ukryć&
Uwaga!
W tym ćwiczeniu dzieci rozwijają swoją ekspresję ruchową oraz uczą się rytmicznego poruszania.
Wysuwanie i chowanie języka jest jednym z ćwiczeń logopedycznych (usprawnianie narządów
artykulacyjnych)
_________________________________________________ 3 _________________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
4. W poszukiwaniu bocianów
Nauczyciel pokazuje dzieciom plakat, na którym są ponaklejane zdjęcia różnych zwierząt i pyta:
" Czy potraficie wśród tych zdjęć odnalez
ć bohatera wiersza  bociana? (nauczyciel prosi o
podejście i obrysowanie np. czerwoną kredką właściwego zdjęcia)
" Jakie zwierzątka są poniżej? Kto może pokazać?
" A które są wyżej?
" Jakie są obok bociana? Wszyscy podnieśmy prawą rękę. Które zwierzęta są po prawej stronie
bociana? Teraz podnieśmy lewą rękę. Które zwierzęta są po lewej stronie bociana?
" Które z tych zwierząt to ptaki? Kto może je obrysować np. zieloną kredką?
" Po czym poznajecie , że te zwierzęta to ptaki?
Nauczyciel pokazuje drugi plakat, na którym są różne ptaki, a wśród nich kilka (3-4) zdjęć i rysunków
bociana i pyta:
" Kto potrafi odnalez
ć na tym plakacie bociana? Podejdz
i obrysuj go kredką.
" Czy to jedyny bocian na plakacie? Kto znalazł innego? Podejdz
i obrysuj go kredką (itd. do
momentu, kiedy odnalezione zostaną wszystkie bociany).
" Ile bocianów udało nam się odnalez
ć?
" Czy znacie nazwę jakiegoś innego ptaka, którego zdjęcie lub rysunek znajduje się na plakacie?
" Jakie jeszcze znacie nazwy ptaków?
Uwaga!
" Jest to ćwiczenie rozwijające stałość spostrzegania i dotyczy stałości kształtu. Na drugim plakacie
istotne jest, aby umieszczone zostały różnorodne zdjęcia i rysunki bociana, np. stojący i w locie,
rysunek dokładny (z uwzględnieniem wielu szczegółów) i schematyczny (będący zarysem postaci).
Chodzi o to, by dziecko nauczyło się dostrzegać, że  niezależnie od sposobu jego pokazania  to jest
bocian.
" Do ćwiczenia wprowadzono elementy związane z określaniem cech, aby dzieci uświadamiały sobie, że
pewien zbiór cech pozwala nam określać czym dany przedmiot jest, że przynależy do pewnej kategorii.
Dzieci uczą się dostrzegać cechy istotne (np. ptak ma dziób, skrzydła) i pomijać nieistotne (np. kolor,
wielkość nie ma znaczenia dla tego, czy dane zwierze zaliczone zostanie do ptaków). Podobnie
skonstruowane jest następne ćwiczenie, lecz odnosi się do dwóch ptaków, by nie rozpraszać uwagi
dzieci na zbyt dużą liczbę elementów. Tego rodzaju ćwiczenia pomagają w trakcie nauki pisania i
czytania. Dziecko rozpoznaje określoną literę niezależnie od np. kroju, grubości, pochylenia czcionki,
bo potrafi skoncentrować uwagę na cechach istotnych dla rozpoznania danej litery.
" Proponuję do obrysowywania zdjęć angażować dzieci młodsze i te, które mają mniejszą sprawność
manualną i mniejszą umiejętność koordynacji wzrokowo ruchowej  będzie to dla nich ćwiczenie
rysowania w ograniczonym polu (ograniczenie stanowią tu inne zdjęcia). Dla 5-latka, który potrafi
rysować już różne szlaczki, tego rodzaju zadanie będzie miało raczej walor zmiany aktywności.
5. Podobieństwa i różnice
Pokaż dzieciom dwa rysunki ptaków  bociana i wróbla (można wykorzystać ilustracje z tomiku  Nasze
ptaki ). Zadawaj pytania pozwalające dzieciom nazwać podobieństwa i różnice oraz stosunki wielkości:
" Jakiej wielkości jest bocian a jaki wróbel? Który zatem jest większy? A wróbelek jest& ?
_________________________________________________ 4 _________________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
" Co można powiedzieć o długości ich dziobów?
" Jakie mają skrzydła?
" Jakie mają kolory?
" Czy bocian i wróbel są do siebie podobne? Dlaczego?
Widzicie, że wiele różni oba ptaki  są różnej wielkości, mają różnej długości dzioby i są różnie
ubarwione. A jednak wszyscy wiemy, że i bocian i wróbel są ptakami. Dlaczego? Tak  oba mają dzioby, są
pokryte piórami, mają dzioby i skrzydła, umieją latać. To są cechy podobne u obu ptaków. Widzicie zatem,
że wróbel i bocian mają wiele cech wspólnych, podobnych  dzięki czemu wiemy, że są ptakami i mają takie
cechy, które je różnią  dzięki czemu możemy poznać, który z nich to bocian, a który wróbel.
6. Poszukiwacze kolorów
Podziel uczestników na 2 grupy mieszane. Zapytaj, czy pamiętają jakiego koloru pióra ma bocian.
Daj dzieciom z jednej grupy pióra koloru białego, dzieciom z drugiej  pióra koloru czarnego. Poproś,
aby obie grupy chodziły po sali i rozglądały się uważnie w poszukiwaniu kolorów w kolorze pióra, które dzieci
dostały. Dzieci mają za zadanie odszukać i zapamiętać jakie przedmioty (lub elementy przedmiotów) są
białe/czarne.
Po kilku minutach spaceru po sali zbierz uczestników w kręgu i porozmawiajcie o tym, co udało się
znalez
ć białego i czarnego. Może na początku każda osoba wymienić po jednym przedmiocie, który udało
się znalez
ć (aby zapewnić każdemu dziecku możliwość zabrania głosu), a potem chętni mogą uzupełnić, co
jeszcze zauważyli.
Następnie poproś, by dzieci przypomniały sobie i powiedziały o różnych rzeczach na świecie, które są
białe i tych, które są czarne.
Uwaga!
" Jest to ćwiczenie zarówno w rozpoznawaniu kolorów, jak i w rozróżnianiu figury i tła. Dziecko z  tła z
wielu kolorów musi wyróżnić  figurę , którą jest przedmiot biały lub przedmiot czarny.
" Warto zadbać o to, by w pierwszej kolejności miały możliwość wypowiedzenia się 3-latki. Ich
możliwość zapamiętania zaobserwowanych przedmiotów przez dłuższą chwilę jest mniejsza niż dzieci
starszych. Również mniejsza jest ich możliwość skoncentrowania się w czasie omówienia.
7. Ptaki  zabawa ruchowa przy muzyce
Zapytaj dzieci, czy wiedzą jakie odgłosy wydają bociany a jakie wróble.
Powiedz, że za chwilę dzieci będą naśladowały bociany  stając na jednej nodze i mówiąc kle-kle-kle,
albo wróble  kucając i mówiąc ćwir-ćwir-ćwir.
Włącz muzykę (najlepiej instrumentalną, której rytm pozwana swobodnie maszerować po sali). Dzieci
maszerują tak długo, jak gra muzyka. Gdy milknie nauczyciel podaje równocześnie jedno z dwóch haseł:
" Bocian  dzieci stają na jednej nodze i mówią kle-kle-kle;
" Wróbel  dzieci kucają (robą się malutkie jak wróbelki) i mówią ćwir-ćwir-ćwir.
Gdy nauczyciel ponownie włącza muzykę, uczestnicy ruszają znów na spacer po sali itd.
_________________________________________________ 5 _________________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
Uwaga!
Proponuję muzykę instrumentalną, aby dzieci nie koncentrowały swojej uwagi na słowach piosenki
tylko na poleceniach nauczyciela. Ma to znaczenie dla maluszków (które z uwagi na etap rozwoju łatwiej niż
dzieci starsze rozpraszają uwagę) i dla dzieci, których większa pobudliwość utrudnia im właściwą
koncentrację. W sytuacji, gdy włączamy piosenkę, dzieci w tego typu zadaniu muszą dokonać czegoś w
rodzaju odróżnienia figury od tła na poziomie słuchu:  tłem muszą stać się słowa piosenki a  figurą słowa
nauczyciela i to, czy muzyka jest włączona czy nie. Stanowi to dodatkowy proces, który musi przejść
dziecko, aby właściwie wykonać zadanie  czyli aby osiągnąć sukces. Jeśli dziecko skoncentruje się na
słowach piosenki, wówczas może mieć większy kłopot z wysłuchaniem podawanego przez nauczyciela
polecenia (które pojawia się niespodziewanie i jest szybko wypowiadane).
8. Wiosenny staw  wspólna praca plastyczna
3-latki będą miały za zadanie pomalowanie tła. Daj im duży biały brystol, niebieską i zieloną farbę
(ustalcie, kto będzie malował na niebiesko, a kto na zielono) oraz grube pędzle.
Zaznacz linię brzegu stawu. Wyjaśnij i pokaż, że tu gdzie jest  woda  malują te dzieci, które mają
niebieską farbę, tu gdzie jest  trawa  dzieci, które mają zieloną.
Zanim farba wyschnie, mogą staw posypać srebrnym brokatem, co nada blasku  wodzie .
4-latki wycinają z ciemnozielonego papieru (po śladzie narysowanym przez nauczyciela) liście
nenufarów.
5-latki składają z jasnozielonych kwadratów papieru  piekło-niebo (kwadrat składamy na pół,
rozkładamy a następnie jeszcze raz na pół  prostopadle do poprzedniego złożenia  i rozkładamy; w taki
sposób mamy wyznaczony środek; kolejno składamy wszystkie narożniki do środka; całość odwracamy i
ponownie składamy narożniki do środka; odwracamy  w powstałe w ten sposób  kieszonki wkładamy
pojedynczo kciuk i palec wskazujący obu rąk).
Dwie górne i dwie dolne części składanki sklejamy  powstaje w ten sposób otwarta buzia. Czerwone
paski papieru dzieci nawijają na ołówki (w tej czynności mogą pomagać młodsze dzieci, jeśli skończyły już
swoją pracę) i powstałe w ten sposób języki wklejają do buziek swoich żab. Doklejają oczy.
Jednemu uczestnikowi, który sprawnie radzi sobie z kolorowaniem (a być może nie chce lub trudno
mu jest poradzić sobie z innym zadaniem), zaproponuj pokolorowanie kredkami konturu bociana.
Dzieci wspólnie przyklejają żabki do listków. Kiedy farba jest sucha, listki z żabkami i bocian zostają
umieszczone (i przyklejone) na stawie.
Uwaga!
" Jeśli maluszki użyły na tyle dużo wody do malowania, że musielibyście długo czekać na wyschnięcie 
wyjaśnij dzieciom, że liście z żabkami zostaną umieszczone na stawie i zakończ zajęcia; kiedy praca
będzie już sucha poproś 2-3 osoby o pomoc w ponaklejaniu liści i zachęć pozostałe dzieci do
obejrzenia efektów wspólnej pracy.Pomysł zrobienia żabek zaczerpnięty został z książki  Każde
dziecko to potrafi cz. 1, wyd. Delta
9. Zakończenie
Podziękuj dzieciom za udział w zajęciach.
_________________________________________________ 6 _________________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich