Linux instalacja programów, repozytoria
6 maja 2014
08:08
Linux instalacja programów, repozytoria
Instalowanie dodatkowego oprogramowania to jedno z podstawowych zadań każdego systemu operacyjnego. Osoby na co dzień używające Windowsa są
przyzwyczajone do tego, że proces ten jest bardzo prosty i niewymagający posiadania żadnych dodatkowych umiejętności. W Linux-ie jest niestety zupełnie odwrotnie.
Systemy zarządzania pakietami
System zarządzania pakietami to po prostu instalator programów, znany z windowsa, umożliwiający szybkie i bezstresowe instalowanie oprogramowania z tak zwanych
repozytoriów. Niestety każda dystrybucja Linuxa ma swój taki system, a jak się zapewne domyślacie nie są one między sobą kompatybilne. Sytuacja taka sprawia, że
do każdego programu, trzeba przygotować paczkę instalacyjną dla poszczególnych dystrybucji Linux-a, praktyka pokazuje jednak, że najczęściej dostępne są jedynie
paczki do najpopularniejszych dystrybucji takich jak Ubuntu, Fedora czy Mandriva.
Postaram się najpierw omówić instalatory dwóch popularnych dystrybucji, tj. Ubuntu i Mandrivy, a na koniec opiszę sposoby instalacji programów, które działają na
wszystkich dystrybucjach.
Ubuntu
Do instalowania programów w systemie Ubuntu wykorzystujemy program apt-get. Należy od razu zaznaczyć, że dystrybucja ta ma najwięcej gotowych pakietów do
instalacji, więc jest ona polecana dla początkujących użytkowników Linux-a. W celu zainstalowania jakiejś aplikacji wpisujemy w konsoli polecenie:
sudo apt-get install nazwa_programu
np.
sudo apt-get install skype
po wpisaniu hasła admina i potwierdzeniu chęci instalacji, program po chwili zostanie ściągnięty z repozytoriów, a następnie zainstalowany, w przypadku skypa, można
go uruchomić klikając menu Programy->Internet->Skype.
Jeżeli chcemy usunąć dany program wpisujemy (na przykładzie skypa):
sudo apt-get remove skype
wszystkie instalowane programy są tutaj ściągane z tak zwanych repozytoriów, kwestię tą omówiłem nieco niżej.
Repozytoria nie zawierają jednak wszystkich programów, które chcieli byśmy mieć w systemie, dlatego czasami szukamy jakiegoś programu w internecie. Producenci
oprogramowania dość często udostępniają paczki instalacyjne przygotowane specjalnie pod Ubuntu, pliki takie mają rozszerzenie RPM lub DEB. Należy jednak zwrócić
uwagę, że inne dystrybucje Linux-a też mogą mieć rozszerzenie RPM, dlatego należy sprawdzić, czy jest on przygotowany specjalnie pod Ubuntu. Po ściągnięciu
takiego pliku po prostu uruchamiamy go tak jak w windowsie, instalator jest okienkowy więc nie będziecie mieli z nim problemów.
Mandriva
Mandriva do instalacji swoich programów używa polecenia urpmi, tak więc najpierw logujemy się jako admin poleceniem su, a następnie instalujemy program:
urpmi nazwa_programu
np.
urpmi skype
do deinstalacji służy polecenie:
urpme skype
podobnie jak w Ubuntu pliki mandrivy mają rozszerzenie RPM, dystrybucja ta również posiada bardzo duże zasoby gotowych do instalacji programów, co zawdzięcza
dość dużej społeczności wspierającej ten projekt.
Repozytoria
Repozytoria, to nic innego jak publiczne serwery, zawierające ogromną liczbę oprogramowania, przygotowanego pod konkretną dystrybucję Linux-a. Najbardziej
zasobne są oczywiście repozytoria najpopularniejszej dystrybucji w Polsce, tj. Ubuntu. Dlatego też, aby móc cieszyć się pełną funkcjonalnością swojego systemu,
należy dodać do niego najważniejsze repozytoria, zawierające większość dostępnych dla tej dystrybucji programów. Poniżej przedstawię listę repozytoriów, które są
zalecane, oraz sposób ich dodania dla dwóch wspomnianych dystrybucji, tj. Ubuntu i Mandrivy.
Ubuntu
Każda wersja Ubuntu ma już wpisane wszystkie najważniejsze repozytoria, posiadające najważniejsze programy. Jakie to są, można sprawdzić wpisując w konsolę
polecenie:
sudo nano /etc/apt/sources.list
powyższych repozytoriów najlepiej nie ruszać i zostawić jak są, co jeśli chcemy dodać dodatkowe z
ródła? Najlepiej zrobić to z  Centrum oprogramowania Ubuntu ,
znajdziemy je w Menu Programy.
Poradniki Strona 1
znajdziemy je w Menu Programy.
Po otwarciu programu idziemy do Edycja -> y
ródła oprogramowania -> Inne oprogramowanie. Aby dodać repozytorium wystarczy kliknąć Dodaj i wkleić jego adres. A
jakie repozytoria warto dodać? Dla polskiej wersji Ubuntu 10.10, tj. Malinowa Mandarynka, polecam następujące:
aktualizacja do najnowszej stabilnej wersji Firefoxa:
deb http://ppa.launchpad.net/mozillateam/firefox-stable/ubuntu maverick main
aktualizacja do najnowszej stabilnej wersji Thunderbirda:
deb http://ppa.launchpad.net/mozillateam/thunderbird-stable/ubuntu maverick main
aktualizacja do najnowszej stabilnej wersji Wine:
deb http://ppa.launchpad.net/ubuntu-wine/ppa/ubuntu maverick main
inne warte uwagi:
Ubuntu Backports
deb http://pl.archive.ubuntu.com/ubuntu/ maverick-backports main restricted universe multiverse
Ubuntu Partner
deb http://archive.canonical.com/ubuntu maverick partner
Medibuntu
deb http://packages.medibuntu.org/ maverick free non-free
GetDeb
deb http://mirrors.dotsrc.org/getdeb/ubuntu maverick-getdeb apps games
Ubuntu Tewak
deb http://ppa.launchpad.net/tualatrix/ppa/ubuntu maverick main
Chromium
deb http://ppa.launchpad.net/chromium-daily/stable/ubuntu maverick main
Telepathy Sunshine i Oxygen
deb http://ppa.launchpad.net/kkszysiu/telepathy/ubuntu maverick main
XBMC
deb http://ppa.launchpad.net/team-xbmc/ppa/ubuntu maverick main
Claws Mail
Poradniki Strona 2
deb http://ppa.launchpad.net/claws-mail/ppa/ubuntu maverick main
VirtualBox
deb http://download.virtualbox.org/virtualbox/debian maverick contrib non-free
Mandriva
Domyślnie po instalacji są skonfigurowane pewne serwery jednak są one bardzo wolne i często niedostępne, dlatego najlepiej podpiąć się pod te oficjalne. Wchodzimy
na tę stronę, następnie wybieramy lokalizację Polską oraz np. Niemcy. Następnie kopiujemy pojedynczo komendy z szarego pola i wklejamy je w konsole, oczywiście
aby działały musimy się zalogować jako admin. Należy zwrócić uwagę, że pierwsza komenda usuwa wszystkie repozytoria z systemu, dlatego należy póz
niej
dodać wszystkie zaproponowane repozytoria.
Instalacja programów bez użycia Systemu Zarządzania Pakietami
Instalacja oprogramowania przy pomocy omówionych powyżej programów jest raczej lekka i przyjemna, ma jednak ogromną wadę, niezainstalujemy w ten sposób
dużej liczby programów, które są zazwyczaj dostępne tylko w wersji podstawowej, pod wszystkie dystrybucje. Co ciekawe, nie ma też tylko jednego rodzaju takiej
instalacji, co bardzo nas cieszy bo my lubimy komplikacje
Zobaczmy po kolei co dla nas przygotowali producenci oprogramowania.
Pliki .bin
.bin to ostatnio dość często spotykany rodzaj plików, można się z nim spotkać np. podczas instalacji javy. Jest to odpowiednik samorozpakowującego się archiwum z
Windowsa, aby je zainstalować, należy zmienić jego atrybut na wykonywalny:
sudo chmod 777 plik.bin
a następnie go uruchomić poleceniem:
sudo ./plik.bin
program się rozpakuje do odpowiedniego folderu, warto potem ten folder przenieść np. do katalogu /usr. Jeżeli jest to wykonywalny program, to będzie on zawierał
również plik lub skrypt uruchamiający.
Instalacja ze z
ródeł
Na koniec zostawiłem sobie najtrudniejszą i najstarszą metodę, czyli instalację ze z
ródeł. Jej podstawową zaletą jest fakt, że każdy program stworzony pod Linuxa
posiada taką wersję instalacji. Niektóre programy można zainstalować jedynie w ten sposób. Jako że temat nie jest łatwy, postaram się przedstawić konkretne
przykłady.
Większość paczek zawierających z
ródła jest udostępniana w spakowanych plikach z rozszerzeniem .tar.gz, może od razu spójrzmy na jakiś przykład. Wziąłem pierwszy
lepszy z brzegu program, np. program odtwarzający muzykę Exaile, dostępny do ściągnięcia tutaj:
http://www.exaile.org/downloads
Fakt, że posiada on też wersję pod Ubuntu, ale my ściągamy Source (z
ródło), żeby się czegoś nauczyć. Po ściągnięciu pliku (u mnie jest to exaile-0.3.2.2.tar.gz)
rozpakowujemy go normalnie tak jak winrarem, stworzy się nam folder z nazwą i wersją programu (u mnie exaile-0.3.2.2). Wchodzimy do środka i patrzymy jakie mamy
tutaj pliki, większość paczek posiada plik readme lub install, zawierające instrukcje dotyczące instalacji programu. Tutaj mamy również plik DEPS, który zawiera tak
zwane zależności. Otóż każdy program wykorzystuje różne zewnętrzne biblioteki, bez których nie będzie działał. Np. pod Windowsa większość gier wymaga DirectX-a, i
każdy gracz musi go zainstalować, podobnie jest tutaj, tyle że programy zazwyczaj wymagają nie jednego, a kilku dodatkowych aplikacji. jakie to aplikacje zapisano
właśnie w pliku DEPS.
Dochodzimy tutaj do pierwszej dużej różnicy między instalowaniem ze z
ródeł, a tym z repozytoriów, otóż wersje przygotowane do instalacji np. z programu apt-get
posiadają oprócz samego programu, również wszystkie niezbędne do jego działania biblioteki, dzięki czemu nie musimy nic dodatkowo doinstalowywać,
natomiast w paczkach ze z
ródłami tych plików nie ma. Zazwyczaj paczka taka zawiera również plik configure, który mówi nam jakie wymagane pakiety mamy
zainstalowane, a jakie nie. Jednak w tym przypadku go nie ma, dlatego na razie ominiemy tą kwestię. Aby zainstalować ściągnięty program wchodzimy do jego folderu,
u mnie to będzie:
cd /home/qlwik/Pobrane/exaile-0.3.2.2
następnie wpisujemy polecenie:
make
w tym momencie program nam się skompiluje, po kilku sekundach powinien skończyć, następnie wpisujemy polecenie:
sudo make install
uruchamiamy je jako admin ponieważ program będzie kopiował swoje pliki do folderu /usr, po chwili program będzie zainstalowany. Jednak jeżeli spróbujemy go
uruchomić poleceniem:
exaile
prawdopodobnie wyskoczy nam jakiś błąd, u mnie było to:
Poradniki Strona 3
ImportError: No module named mutagen
co oznacza brak pakietu mutagen, wymienionego w pliku DEPS. Większość podstawowych komponentów posiada swoje wersje instalacyjne, dlatego szukamy jego
odpowiednika dla swojej dystrybucji linux-a, ja posiadając Ubuntu wpisałem w google frazę  Ubuntu mutagen , pierwszy wynik szukania  Ubuntu  Details of package
python-mutagen in dapper podpowiada mi że wspomniany komponent zawarty jest w paczce python-mutagen, dlatego ją instaluję z repozytoriów:
sudo apt-get install python-mutagen
po zainstalowaniu sprawdzamy czy może uruchomi się nasz program:
exaile
u mnie działa
u was może np. brakować jakiejś innej paczki, w takim razie szukamy jej w google.
Ok, spróbujmy zainstalować coś większego, np. jakąś grę, niech będzie to jakaś gierka 3D dla utrudnienia. Niech to będzie gra Neverball:
http://neverball.org/download.php
na podanej stronie mamy tylko pliki z
ródłowe, i dobrze
Ściągamy ją i sprawdzamy plik INSTALL, wyszczególniono tutaj pakiety jakie będą nam potrzebne. Do wyszukania ich wersji oczywiście posłuży nam google. Po dość
długich poszukiwaniach dowiadujemy się, że będą potrzebne nam pakiety:
libsdl1.2-dev
libsdl-image1.2-dev
libsdl-mixer1.2-dev
libsdl-ttf2.0-dev
libphysfs-dev
Jak ja je znalazłem? Otóż wykonując póz
niejsze polecenie
make
program prawdopodobnie wywali nam błąd po czym się zatrzyma, np. bez pakietu libphysfs-dev zatrzyma się na błędzie:
physfs.h: No such file or directory
niestety trzeba tutaj często poruszać się po omacku i starać się rozszyfrować podany błąd. Najczęstsze błędy wynikają z tego, że coś jest niedoinstalowane. Inna
ważna sprawa jest taka, że większość potrzebnych nam pakietów w Ubuntu kończy się literami dev, i takich pakietów najlepiej szukać. Po zainstalowaniu powyższych
pakietów i wpisaniu słowa make, program sobie skompiluje grę, po czym stworzy plik wykonywalny, w folderze w którym grę instalowaliśmy, wystarczy ją po prostu
kliknąć 2 razy, jak w windowsie.
Configure
Teraz zobaczmy program, do którego dochodzi jeszcze konieczność konfiguracji procesu kompilacji. Zobaczmy to na przykładzie gry trackballs:
http://trackballs.sourceforge.net/download.shtml
w akapicie The Sourcecode mamy link do plików instalacyjnych gry ze z
ródeł, ściągamy je i rozpakowujemy. W folderze z grą znajdziemy plik configure, który należy
Poradniki Strona 4
w akapicie The Sourcecode mamy link do plików instalacyjnych gry ze z
ródeł, ściągamy je i rozpakowujemy. W folderze z grą znajdziemy plik configure, który należy
uruchomić w konsoli (po uprzednim przejściu do folderu z grą):
./configure
skrypt zacznie teraz sprawdzać czy mamy w systemie zainstalowane wszystkie niezbędne pakiety. U mnie brakowało pakietu guile, no więc poszukałem o nim info w
sieci i się dowiedziałem, że potrzebuje pakietu guile-1.6, no wiec zrobiłem:
sudo apt-get install guile-1.6
po czym ponowiłem ./configure, tym razem nie miałem pakietu guile-config, znowu szybko patrzymy google, i dowiadujemy się że brakuje mi pakietu guile-1.6-dev, no
więc go instalujemy:
sudo apt-get install guile-1.6-dev
i znowu ./configure, tym razem przeszło proces do końca bez błędów. Następnym krokiem jest polecenie:
make
które zaczyna nam kompilować grę, u mnie obyło się bez dodatkowych błędów, i po chwili mogłem znalez
ć plik uruchamiający grę w folderze src o nazwie trackballs.
Można teraz ją po prostu uruchomić, lub zainstalować w folderach systemowych /usr poleceniem:
sudo make install
no ale nie ma takiej potrzeby, bo przecież już uruchomiliśmy grę
Podsumowanie
Podsumowując, jeżeli tylko to możliwe, trzymajcie się z daleka od z
ródeł, a szukajcie gotowych do instalacji paczek pod waszą dystrybucję. Zainstalowanie
czegokolwiek ze z
ródeł może trwać godzinami, a na końcu okaże się, że jednak program nie uruchomi się ze względu na jakąś niewłaściwą wersję jakiegoś pakietu.
Mam nadzieję, że tym artykułem trochę wam rozjaśniłem kwestię instalacji oprogramowania na Linuxie
Tagi: apt-get, instalacja programów, instalacja ze z
ródeł, repozytoria, undefined, urpmi
" Linux uprawnienia
" Linux Ubuntu Samba, instalacja i konfiguracja
" Linux LAMP, czyli Apache, Php i MySQL
" Linux struktura katalogów
" Linux komendy i polecenia, konsola
" Linux instalacja programów, repozytoria
" Linux java i flash player
" Instalacja Linux Ubuntu, Windows obok Linuxa, Grub

Wklejono z
Poradniki Strona 5