W Polsce 97% energii pozyskujemy ze spalania węgla. W związku z dostosowaniem
do wymagań europejskich i światowych polska energetyka musi sięgnąć do źródeł energii
odnawialnej. Jednym z nich są rośliny energetyczne.
Wierzba wiciowa (energetyczna)
Wierzba wiciowa (Salix viminalis) rośnie dziko w całej Europie. Zasiedla brzegi rzek
i potoków oraz nadbrzeżne łąki. Dorasta do 2 – 4 m. Gatunek ten łączy bardzo istotne cechy
z punktu widzenia cech środowiska, tzn. odporność na skrajne warunki klimatyczne, choroby,
małe wymagania glebowe, duża dynamika wzrostu w kolejnych sezonach wegetacyjnych.
Nadaje się do nasadzeń nadwodnych, nieodpowiednia na suche gleby. Możliwości
wykorzystania są różnorodne. Roślina ta może odegrać rolę w ochronie środowiska
przyrodniczego, do rekultywacji gruntów, oczyszczania ścieków oraz jako pasy zieleni
ochronnej, ograniczających stopień zanieczyszczenia powietrza, a także znajduje szerokie
zastosowanie do produkcji energii.
Sadzenie można przeprowadzać od lutego do maja. Sadzonki należy przechowywać
w niskiej temperaturze (około 4 oC), w warunkach dużej wilgotności. Na 4 dni przed
sadzeniem zrzezy wyjmuje się z chłodni (lub zimnej piwnicy), po czym korzystnie jest je
umieścić w wodzie (unikając całkowitego zanurzenia) na okres 2 – 3 dni w celu pobudzenia
do wzrostu
Zrzezy sadzi się równo z glebą lub ich wierzchołki mogą wystawać 1-3 cm nad powierzchnią
gleby. Zrzezy powinny mieć grubość 5-12 mm oraz długość 20 – 25 cm. Plan nasadzeń:
• odległość między roślinami powinna wynosić w rzędzie 35-40 cm
• odległość między rzędami 70 cm.
Zrzezy powinny być czyste, zdrowe i o odpowiedniej wilgotności. Przy sadzeniu należy
pamiętać o biegunowości sadzonek. Posadzenie niezgodnie z kierunkiem wzrostu powoduje
opóźnienie rozpoczęcia wegetacji o około 3 tygodnie. Zakończenia sadzonek powinny zostać
zabezpieczone parafiną, która ograniczy ich wysychanie oraz zabezpieczy przed wnikaniem
patogenów.
Miskant olbrzymi
Gatunki z rodzaju Miscanthus zaliczamy do traw wieloletnich. W naturalnych
warunkach występują m.in. w północnej Azji oraz Ameryce Północnej.
Miskant olbrzymi (Miscanthus giganteus) jest mieszańcem międzygatunkowym.
Powstały w ten sposób gatunek jest sterylny, czyli nie wytwarza nasion na drodze
rozmnażania generatywnego. Cecha ta jest bardzo ważna nie tylko z rolniczego punktu
widzenia, ale również w kontekście ochrony środowiska. Zagadnienie to można rozpatrywać
dwojako, z jednej strony jako wadę, gdyż brak możliwości rozmnażania generatywnego
uniemożliwia uzyskanie materiału siewnego, który mógłby szybko stać się podstawą
zakładania plantacji miskanta olbrzymiego na cele energetyczne. Z drugiej jednak strony, ze
względu na sposób wykorzystania tego gatunku, brak nasion może być postrzegany również
jako cecha pożądana, która zabezpiecza przed możliwością niekontrolowanego
rozprzestrzeniania się tego gatunku, czy też przypadkowego krzyżowania z roślinami
pokrewnymi.
Miskant olbrzymi jest rośliną wieloletnią charakteryzującą wysokim potencjałem
plonowania oraz oszczędnym gospodarowaniem wodą w okresie wegetacji, co ma istotne
znaczenie w produkcji rolniczej. Już w rok od założenia plantacji rośliny uzyskują wysokość
około 2 m i dają plon suchej masy z 1 ha. W drugim roku uprawy osiąga często wysokość
przekraczającą 3 metry i plonuje na poziomie 8-15 ton suchej masy. Od trzeciego roku
rozpoczyna się najbardziej wydajny rozwój roślin, który skutkuje uzyskaniem plonów
na poziomie 25-30 ton suchej masy z powierzchni 1 hektara.
Wysadzenia roślin miskanta powinno się dokonać w glebę ogrzaną (ok. 10 oC) –
w maju. W przypadku wysadzania kłączy dobre efekty daje ich umieszczanie na głębokości
10-15 cm. Obsada roślin na 1 m2 powinna wynosić od 1 do 3 sztuk. Gęstsze sadzenie (3 sztuki
na 1m2) pozwala siewkom miskanta bardziej konkurować z pojawiającymi się na plantacji
chwastami i szybciej doprowadza do zwarcia rzędów i międzyrzędzi, a przez to niemal
całkowicie eliminuje problem zachwaszczenia. Stąd w praktyce polowej rozstawa rzędów
wynosi od 0,7 - 1,0 m, a odległość między roślinami w rzędzie od 0,45 - 1m.
Pielęgnacja miskanta ogranicza się praktycznie do eliminacji pojawiającego się
zachwaszczenia, szczególnie w pierwszym roku uprawy. Od 2 lub 3 roku uprawy silnie
rosnący miskant w sposób naturalny ogranicza liczebność występujących chwastów
na plantacji, co pozwala zrezygnować z zabiegów odchwaszczających. Drugim wskazanym
zabiegiem w pierwszym roku po posadzeniu (po wykonaniu zbioru jesiennego) jest obsypanie
sadzonek na wysokość około 30 cm glebą, aby lepiej zabezpieczyć je przed mrozem
w okresie spoczynku zimowego.
Ślazowiec pensylwański
Ślazowiec pensylwański Sida hermaphrodita został introdukowany do Polski w latach
50. Naturalnie występuje w Ameryce Północnej. Roślina ta, występuje w formie zwartych,
silnie ukorzenionych krzewów wykształcających kilkadziesiąt łodyg o długości do 4 m
i średnicy 5-35 mm. Roślina rozmnażana jest poprzez sadzonki korzeniowe, zielne lub
nasiona. Ślazowiec pensylwański jest mało wymagający pod względem klimatycznym
i glebowym. W uprawie rolniczej może być użytkowany przez 15, 20 lat. Do celów
energetycznych wykorzystuje się nadziemne części roślin tj. zdrewniałe i zaschnięte łodygi.
Zbiory biomasy przeprowadza się corocznie uzyskując około 12 t.s.m./ha.
Ślazowiec można rozmnażać generatywnie lub wegetatywnie. Siew można
przeprowadzać w kwietniu na głębokości 2 cm (około 5 kg nasion na hektar). Można także
sadzić ukorzenioną rozsadę – sadzonki z 4-6 liśćmi wysadzamy do gruntu w drugiej połowie
maja. Do rozmnażania wegetatywnego służą odcinki korzeni (długości 8-12 cm) lub
fragmenty pędów (jak przy wierzbie).
Słonecznik bulwiasty
Słonecznik bulwiasty Helianthus tuberosus , zwany powszechnie topinamburem,
sprowadzono do Polski w XIX wieku jako roślinę dekoracyjną. Topinambur, jako gatunek
mający ogromną zdolność wiązania energii słonecznej i przetwarzania jej na masę
biologiczną, może być wykorzystany jako roślina energetyczna do bezpośredniego spalania
i do produkcji biogazu (również po zakiszeniu). Inną formą zastosowania tego gatunku jest
rekultywacja gruntów zdewastowanych przez przemysł i gospodarkę komunalną.
Sadzenie bulw można wykonać jesienią (XI-XII) lub wczesną wiosną (III-IV). Bulwy
są odporne na niskie temperatury. Ukorzeniają się i kiełkują już w temperaturze gleby 4-5°C.
Korzystniejszy wydaje się więc jesienny termin sadzenia, ponieważ rośliny wiosną
rozpoczynają wegetację, zanim gleba obeschnie i nada się do mechanicznej uprawy.
W efekcie okres wegetacji wydłuża się przynajmniej o 3 tygodnie, co korzystnie wpływa na
plonowanie.Bulwy wysadza się ręcznie, jesienią na głębokość 10-15 cm lub wiosną na
głębokość 5-10 cm. Rozstawa rzędów wynosi 0,7-1 m, odległość bulw w rzędach 50-60 cm..
Wierzba wiciowa Salix viminalis
Wymagania środowiskowe.
• małe wymagania glebowe
• nadaje się do nasadzeń na glebach wilgotnych, zasobnych w wodę (ale nie
zabagnione), nieodpowiednia na suche gleby.
Sadzenie.
• sadzenie można przeprowadzać od lutego do maja.
• zrzezy sadzi się równo z glebą lub ich wierzchołki mogą wystawać 1-3 cm nad
powierzchnią gleby.
• plan nasadzeń: odległość między roślinami powinna wynosić w rzędzie 35-40 cm;
odległość między rzędami 70 cm.
Miskant olbrzymi Miscanthus giganteus
Wymagania środowiskowe.
• małe wymagania glebowe – nieużytki, gleby zanieczyszczone
Sadzenie.
• wysadzenia roślin miskanta powinno się dokonać w glebę ogrzaną (ok. 10oC)
w maju.
• kłącza umieszczamy na głębokości 10-15 cm. Obsada roślin na 1 m2 powinna
wynosić od 1 do 3 sztuk. Rozstawa rzędów wynosi od 0,7 - 1,0 m, a odległość między
roślinami w rzędzie od 0,45 - 1m.
• zabiegiem wskazanym w pierwszym roku po posadzeniu (po wykonaniu zbioru
jesiennego) jest obsypanie sadzonek na wysokość około 30 cm glebą, aby lepiej
zabezpieczyć je przed mrozem w okresie spoczynku zimowego.
Topinambur (słonecznik bulwiasty) Helianthus tuberosus
Wymagania środowiskowe
• małe wymagania glebowe – nawet grunty zdewastowane przez przemysł i gospodarkę
komunalną.
Sadzenie.
• sadzenie bulw można wykonać jesienią (XI-XII) lub wczesną wiosną (III-IV).
rozpoczynają wegetację, zanim gleba obeschnie i nada się do mechanicznej uprawy.
Bulwy wysadza się ręcznie, jesienią na głębokość 10-15 cm lub wiosną na głębokość
5-10 cm.
• rozstawa rzędów wynosi 0,7-1 m, odległość bulw w rzędach 50-60 cm.
Ślazowiec pensylwański Sida hermaphrodita
Wymagania środowiskowe.
• Ślazowiec pensylwański jest mało wymagający pod względem klimatycznym
i glebowym.
• siew można przeprowadzać w kwietniu na głębokości 2 cm (około 5 kg nasion
na hektar).
• można także sadzić ukorzenioną rozsadę – sadzonki z 4-6 liśćmi wysadzamy
do gruntu w drugiej połowie maja.
• do rozmnażania wegetatywnego służą odcinki korzeni (długości 8-12 cm) lub
fragmenty pędów (jak przy wierzbie).
Informacje zawarte w prezentacji pochodzą ze źródeł internetowych.