Pedagogiczne kształcenie nauczycieli - program 30 godz. wykładów z pedagogiki
mgr Magdalena Adamus
mgr Marcin Fankanowski
mgr Barbara Krzempek
mgr Anna Olszowa
mgr Marzena Tkocz - koordynator Zespołu Pedagogów
(program ramowy)
Zajęcia z pedagogiki mają przygotować przyszłego nauczyciela do realizacji podstawowych zadań szkoły, a zwłaszcza inspirować do twórczego i refleksyjnego działania w roli nauczyciela.
W opisie programu wykładów z pedagogiki można wyróżnić moduły tematyczne oraz spis obowiązującej studentów
literatury podstawowej oraz literatury uzupełniającej.
Wykłady z pedagogiki kończą się egzaminem testowym, obejmującym całość problematyki wykładów. Aby ułatwić studentom przygotowanie się do egzaminu przygotowaliśmy komplet folii do wykładów w wersji
elektronicznej, dostępny dla studentów na stronie CEN UWr. (www.cen.uni.wroc.pl – Uprawnienia pedagogiczne )
I. Filozoficzno-psychologiczne i socjologiczne podstawy wychowania i nauczania
Cele:
Student potrafi:
- wymienić i rozpoznać w praktyce elementy konstytuujące różne ideologie edukacyjne
- wymienić i wyjaśnić podstawowe założenia polskiego systemu edukacji
- opisać kulturowe uwarunkowania procesu edukacji
1. Wykład – 2 godz.
Pedagogika – nauka czy filozofia wychowania? (spory wokół pojęcia „wychowanie” i „nauczanie”) Odmiany
myślenia o edukacji. Rola przedrozumienia i samowiedzy w pracy nauczyciela – wprowadzenie do rozpoznawania
osobistych teorii nauczania i wychowania
Literatura obowią zkowa:
Pedagogika. Podrę cznik akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski cz 1, str.11-15 (wybrane fragmenty), PWN, Warszawa 2004
J. Rutkowiak, „Pulsują ce kategorie” jako wyznaczniki mapy odmian myś lenia o edukacji, w: Odmiany myś lenia o edukacji, str. 16-24 (wybrane fragmenty), red. J. Rutkowiak, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1995.
K. Polak ,,Podąż ają c ku niewidocznemu (teorie indywidualne nauczycieli)”, str. 162-168 (wybrane fragmenty), w: Pedagogika w pokoju nauczycielskim, WSiP, Warszawa 2000.
Literatura uzupełniają ca:
M. Budajczak M. Edukacja domowa, Gdańskie Wyd.Psychol., Gdańsk 2004
B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania str.11-41, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1998
B.D.Gołębniak , Szkoła wspomagają ca rozwój, w : Pedagogika. Podrę cznik akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski cz 2, str.107 – 117 (wybrane fragmenty), PWN, Warszawa 2004
L. Kohlberg, R. Mayer, Rozwój jako cel wychowania w: Spory o edukację . Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Edytor, Warszawa 1993.
R. Meighan, Wczesne wychowanie i kształcenie ( Ideologie edukacji – str. 171-179), w: Nieobecne dyskursy, cz. V, red., Z. Kwieciński, Studia kulturowe i edukacyjne, Uniw. M. Kopernika, Toruń 1997
2. Wykład –2 godz.
Filozoficzno-psychologiczne podłoże systemu edukacji w Polsce. Edukacja monologowa a wpływ psychologii rozwoju i psychologii humanistycznej – implikacje dla pedagogiki i dydaktyki. Edukacja holistyczna i dialogowa w szkole
Literatura obowią zkowa:
B.D.Gołębniak , Szkoła wspomagają ca rozwój, w : Pedagogika. Podrę cznik akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane fragmenty), PWN, Warszawa 2004
M. Grondas, Uję cia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja mię dzyprzedmiotowa, CODN, Warszawa 1999.
H. Rylke, Grażyna Klimowicz , Szkoła dla ucznia. Jak uczyć ż ycia z ludź mi , Warszawa 1992
M. Sielatycki, Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane fragmenty), w: Program Nowa Szkoła.
Integracja mię dzyprzedmiotowa, CODN, Warszawa 1999
Literatura uzupełniają ca:
Z. Melosik, Pragmatyzm i edukacja w Stanach Zjednoczonych: mię dzy poglą dami J Deweya a współczesną rzeczywistoś cią , w: Odmiany myś lenia o edukacji, red. J. Rutkowiak, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1995.
D. Klus-Stań ska, Konstruowanie wiedzy w szkole, str. 50-150 (wybrane fragmenty), Wyd. Uniw. Warmiń sko-Mazurskiego, Olsztyn 2000
D. Klus-Stańska, Narracja w szkole, str. 189-212, w: Narracja jako sposób rozumienia ś wiata, red. J. Trzebiński, Gdańskie Wyd. Psych., Gdańsk 2002.
3. Wykład – 2 godz.
Kulturowe uwarunkowania edukacji.
Literatura obowią zkowa:
Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji , str. 68 – 93 (wybrane fragmenty), w: Z. Kwieciński, B.
Śliwerski (red.), Pedagogika. Podrę cznik akademicki, cz. 2, rozdz. 5, str. 68 - 93 (wybrane fragmenty).
II. System oświaty w Polsce
Cele:
Student potrafi:
- wymienić podstawowe założenia polskiego systemu oświaty
- wymienić zadania poradni psychologiczno- pedagogicznych
4. Wykład – 2 godz.
System oświaty w Polsce. Struktura systemu oświaty. Zarządzanie szkołami i placówkami publicznymi. Nadzór pedagogiczny.
Społeczne organy w systemie oświaty
Literatura obowią zkowa:
Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004 (wybrane fragmenty)
Literatura uzupełniają ca:
B. Śliwerski, Wzbudzanie demokracji w szkole, str. 15-41( wybrane fragmenty), w: Klinika szkolnej demokracji, Ofic. Wyd.
IMPULS, Kraków 1996.
A. Vic Kelly, Edukacja w społeczeń stwie demokratycznym: podstawowe zasady, str. 123-150, w: Nieobecne dyskursy, cz. V, red., Z. Kwieciński, Studia kulturowe i edukacyjne, Uniw. M.Kopernika, Toruń 1997
III. Rozwój zawodowy nauczyciela
Cele:
Student potrafi:
- uzasadnić znaczenie dobrego startu zawodowego nauczyciela,
- opisać związane ze startem zawodowym trudności i sposoby ich rozwiązywania ( zapobiegania),
- zinterpretować zachowania uczniów podczas pierwszej lekcji,
- wymienić i rozpoznać fazy w nastawieniu zawodowym nauczyciela oraz czynniki intensyfikujące i blokujące samorozwój nauczyciela,
- opisać objawy i skutki ,,wypalenia zawodowego” nauczyciela oraz podstawowe sposoby samopomocy,
- przedstawić ścieżkę awansu zawodowego nauczyciela
5. Wykład – 2 godz.
Start zawodowy nauczyciela
Literatura obowią zkowa:
A. Janowski, Uczeń w teatrze ż ycia szkolnego, str. 88-99, 131-139, 146-163 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1995.
6. Wykład – 2 godz.
Samorozwój nauczyciela. Stadia rozwoju zawodowego nauczyciela. Bariery i źródła samorozwoju. Etyka zawodu nauczyciela . Awans zawodowy.
Literatura obowią zkowa:
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 49, WSiP, Warszawa 1998.
R. Kwaśnica, Wprowadzenie do myś lenia o wspomaganiu nauczycieli w rozwoju, str. 27-30, WOM, Wrocław 1994.
B. Śliwerski, Nauczycielskie manewry wobec uczniów, str. 179-198, w : Jak zmieniać szkołę . Studia z polityki oś wiatowej i pedagogiki porównawczej, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1996
E. Kędracka, Wypalanie się zawodowe nauczycieli, str.29-41, w: Szkoła a wypalenie zawodowe, red. J. Kropiwnicki, Wyd.
Naucz., Jelenia Góra 1999
Awans zawodowy nauczyciela. Poradnik, str. 5-7, 11-15, CODN, Warszawa 2000.
Program Nowa Szkoła, Wewną trzszkolne doskonalenie nauczycieli, str. 39, 41, CODN, Warszawa 1999.
Literatura uzupełniają ca:
B. Śliwerski , Co z etyką nauczycieli? str. 193-204, w: Jak zmieniać szkołę . Studia z polityki oś wiatowej i pedagogiki porównawczej, Ofic. Wyd. IMPULS.
W. ś łobicki, Nauczyciele a szkolne stresy, czyli o syndromie wypalenie zawodowego, str. 17-28, w: Szkoła a wypalenie zawodowe, red. J. Kropiwnicki, Wyd. Naucz., Jelenia Góra 1999
IV. Kompetencje dydaktyczne nauczyciela
Cele:
Student potrafi:
- wymienić i opisać czynniki motywujące uczniów do nauki,
- opisać, rozpoznać w praktyce różne style nauczania oraz ocenić ich przydatność w określonych sytuacjach dydaktycznych,
- omówić różne typy i modele oceniania, funkcje oceny w szkole i podstawowe błędy popełniane przy ocenianiu uczniów.
7. Wykład –2 godz.
Style nauczania i oceniania
Literatura obowią zkowa:
G.D. Fenstermacher, J.F. Soltis, Style nauczania, str. 12-19, 23-27, 34-42, 46-54, 61-65, 67-78 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 2000
B. Krywult-Szczudło, Pułapki oceniania, str.207-210 (wybrane fragmenty), w: Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, Zeszyt 1-2/2001, Warszawa-Wrocław.
B. Niemierko, Kształcenie szkolne. Podrę cznik skutecznej dydaktyki, Wyd. Akademickie i Profesjonalne 2007
W. Walczak , Jak oceniać ucznia?, str. 7-17, 38- 56 (wybrane fragmenty), Galaktyka, Łódź 2001
V. Kompetencje wychowawcze nauczyciela
Cele:
Student potrafi:
- wymienić i omówić warunki wspierania rozwoju ucznia w szkole, w tym rolę systemu wychowawczego szkoły
- przedstawić i uzasadnić różne stanowiska dotyczące przymusu i dyscypliny w klasie szkolnej,
- wymienić sposoby przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole
- opisać formy udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej w szkole
- wymienić podstawowe założenia i metody behawiorystycznego i humanistycznego modelu kierowania zespołem klasowym,
- omówić założenia analizy transakcyjnej, opisać przyczyny podejmowania gier szkolnych oraz sposoby reagowania na nie
- zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu pedagogiki specjalnej,
- wymienić cele i integracyjne formy kształcenia specjalnego,
- opisać specyfikę funkcjonowania dzieci nietypowych (ograniczenia i możliwości) oraz zasady ich nauczania i wychowania,
8. Wykład – 2 godz.
Szkoła jako instytucja społeczna i środowisko wychowawcze. Nauczyciel – wychowawcą. Wychowanie przez dialog Literatura obowią zkowa:
H. Rylke, Pokolenie zmian. Czego boja się doroś li? , str.115-156 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1999
J.Marszałek , Rozwój zawodowy wychowawcy. Nowe spojrzenie na wychowawcę w szkole, str. 1-14 (wybrane fragmenty), Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, Warszawa 2000
G.Boroń, Współpraca wychowawcy klasy z pedagogiem i psychologiem szkolnym, str.1-20 ( wybrane fragmenty)w:
Poradnik wychowawcy. Wydanie Podstawowe, E.6.1, Wydawnictwo Dr Josef Raabe,Warszawa 2000
9. Wykład –2 godz.
Oddziaływania wychowawcze w klasie szkolnej – podstawy teorii wychowania. Struktura procesu
wychowawczego. Cztery klasy wpływów (metod) wychowawczych. Grupowe metody wychowania. Projektowanie
sytuacji wychowawczych. Współpraca wychowawcy klasy z pedagogiem i psychologiem szkolnym
Literatura obowią zkowa:
A. Gurycka, O sztuce wychowania, str. 29-61 (wybrane fragmenty), CODN, Warszawa 1997.
T.E. Dąbrowska, B. Wojciechowska - Charlak, Mię dzy praktyką a teorią wychowania, str.43-45, Wyd. UMCS, Lublin 1997
Literatura uzupełniają ca:
K. Konarzewski, Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych, str. 5-9, 20-21, 245-277, PWN, Warszawa 1987
10. Wykład – 2 godz.
Przemoc w szkole
Literatura obowią zkowa:
K.Dambach., Mobbing w szkole. Jak zapobiegać przemocy grupowej, GWP, Gdańsk, 2003
H.Rylke , Pokolenie zmian – czego boją się doroś li, WSiP, W-wa 1999
H.Rylke , J.Węgrzynowska, A.Milczarek , Wychowanie przeciw przemocy, str. 1 -31 (wybrane fragmenty), Akademia Sztuk Społecznych, Fund.Bene Vobis, Warszawa 1998
Literatura uzupełniają ca:
J.Surzykiewicz , Agresja i przemoc w szkole, str. 270-290(wybrane fragmenty), w Pedagogika. Podrę cznik akademicki cz,2, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski , PWN, Warszawa 2004
11. Wykład – 2 godz.
Profilaktyka w środowisku szkolnym
Literatura obowiązkowa:
Profilaktyka w ś rodowisku lokalnym, pod red. Grażyny Świątkiewicz, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2002, rozdz. IV Szkoła jako miejsce realizacji działań profilaktycznych, J. Szymańska, str. 49-65
Grochowska G., Bidziński K., Pięć etapów budowania szkolnego programu profilaktycznego, w: Poradnik Wychowawcy, Luty 2001
Tworzenie gminnych programów przeciwdziałania narkomanii, Warszawa 2006, rozdział 5.1, P rofilaktyka i wczesna interwencja, K. Okulicz-Kozaryn, A. Pisarska
Wojcieszek K., Profilaktyka w szkole, w: Poradnik Wychowawcy, Luty 2001
Literatura uzupełniają ca:
Ostaszewski K., Druga strona ryzyka, Remedium nr 2/2005 str. 1-3
12 . Wykład - 2 godz.
Relacja nauczyciel-uczeń w szkole (w świetle analizy transakcyjnej)
Literatura obowią zkowa:
K.Koszewska , Analiza transakcyjna w pracy wychowawcy, , str.1-23, w ; Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, Warszawa 2000
A.Chaber , Sytuacja konfliktowa mię dzy nauczycielem a uczniem w uję ciu analizy transakcyjnej, str.63-69 ( wybrane fragmenty), Częstochowa, 1997
13. Wykład – 2 godz.
Przymus i dyscyplina w klasie szkolnej – przegląd stanowisk. Behawiorystyczny i humanistyczny model kierowania zespołem klasowym
Literatura obowią zkowa:
S. Mieszalski, O przymusie i dyscyplinie w klasie szkolnej, str. 16-42 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1997.
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 187-207, WSiP, Warszawa 1998.
M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 280-284, WSiP, Warszawa 1997.
R. Meighan, Socjologia edukacji, str. 217-220 (wybrane fragmenty), Wyd. UMK, Toruń 199
14. Wykład –2 godz.
Między segregacją a integracją – dziecko nietypowe w szkole. Integracyjne formy kształcenia specjalnego.
Charakterystyka dzieci nietypowych (dzieci z wadą wzroku, z osłabionym słuchem, dzieci upośledzone umysłowo, dzieci z zaburzeniami w porozumiewaniu się i problemami zdrowotnymi, dzieci zdolne). Wskazówki do pracy dydaktyczno-wychowawczej
Literatura obowią zkowa:
Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR 1/2005
M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.
Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000
Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki
Literatura uzupełniają ca:
Z. Palak, Nauczanie indywidualne dzieci z inwalidztwem wzroku w opiniach nauczycieli i rodziców, str. 197-208 (wybrane fragmenty), w: Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraź niejszoś ci i wyzwań przyszłoś ci, red. M. Chodkowska. Wyd.
UMCS, Lublin 1998.
Pedagogika specjalna, red. W. Dykcik, str. 197-208 (wybrane fragmenty), Wyd. Nauk. UAM, Poznań 2001
15. Wykład – 2 godz.
Relacje nauczyciel – rodzic w szkole. Zasady współdziałania nauczycieli i rodziców. Formy współpracy nauczycieli z rodzicami (zbiorowe i indywidualne). Trudności w kontaktach z rodzicami
Literatura obowią zkowa:
E.Maksymowska,E.Tolwińska-Królikowska, M.Werwicka, Pierwsze spotkanie z rodzicami str. 1-18 (wybrane
fragmenty), Poradnik nauczyciela Warszawa 2002,
T. Garstka, Kłopotliwy rodzic w pracy nauczyciela, w: Poradnik nauczyciela, Wyd. Raabe, Warszawa 2002
Literatura uzupełniają ca:
M.Babiuch, Jak współpracować z rodzicami ,,trudnych” uczniów ?, str.7-16, 40-65, 83-112 , 115 ( wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 2002
Pedagogiczne kształcenie nauczycieli - program 30 godz. zajęć konwersatoryjno-warsztatowych z
pedagogiki
Warunkiem udziału w zajęciach z pedagogiki jest znajomość treści omówionych wcześniej na wykładach, które na
zajęciach konwersatoryjno-warsztatowych zostają przełożone na praktykę.
Celem zajęć konwersatoryjno-warsztatowych jest :
• umożliwianie doświadczania siebie w roli nauczyciela
• badanie wybranego problemu / obszaru rzeczywistości edukacyjnej szkoły poprzez realizację projektu
studenckiego
• rozpoznawanie, rozumienie i tłumaczenie własnej koncepcji „bycia nauczycielem” ( ujawniającej się np. w
realizowanym stylu pracy z grupą, sposobie reagowania na pojawiające się problemy itp.);
W badaniu źródeł, ukrytych motywów własnego działania, szczególnie pomocne są pytania typu : Jak ? , Dlaczego ?, Po co ? i próba wyjaśniania ujawnianych wzorów postępowania .
• modyfikowanie wiedzy praktycznej i sposobów działania, pod wpływem:
- autorefleksji
- konfrontowania osobistych poglądów ze studiowaną wiedzą teoretyczną, poglądami innych studentów
uzyskiwanych informacji zwrotnych, dotyczących przeprowadzonych samodzielnie zajęć.W tym procesie
towarzyszą studentom pytania : Jak moż na inaczej? Dlaczego warto szukać innej drogi? Co by było gdyby…?
Aby ułatwić studentom uczestnictwo zajęciach z pedagogiki przygotowaliśmy komplet materiałów w wersji elektronicznej, dostępny na stronie CEN UWr. (www.cen.uni.wroc.pl - Uprawnienia pedagogiczne./Pedagogika –
materiały do konwersatoriów)
Podstawą oceny będzie przygotowanie i przeprowadzenie (wg scenariusza) zajęć ze studentami, na temat wybranego do realizacji projektu studenckiego (I etap realizacji projektu).
Aby doskonalić kompetencje studentów w zakresie umiejętności samodzielnego planowania, realizacji i
ewaluacji zajęć wymagamy, by:
- rozplanowali zajęcia w czasie (planując ewentualne modyfikacje w trakcie ich przebiegu)
- wykorzystywali na zajęciach aktywizujące metody i formy pracy oraz poprawnie je stosowali
- umiejętnie kierowali pracą grupy i skutecznie reagowali na pojawiające się problemy
- dokonali samooceny przeprowadzonych zajęć i ustosunkowali się do informacji zwrotnych , których udzielają studenci i nauczyciel akademicki
Przy szczegółowej analizie i ocenie przeprowadzonych przez studenta zajęć posłużymy się arkuszem oceny Kompetencje nauczycielskie studenta.( por. Pedagogika - materiały do konwersatoriów)
Ponadto do uzyskania zaliczenia konwersatorium z pedagogiki wymagana jest:
- obecność na wszystkich zajęciach (w przypadku opuszczenia zajęć muszą być one zaliczone indywidualnie)
- przygotowanie szczegółowego planu dalszej realizacji projektu podczas praktyk pedagogicznych 1
1. Konwersatorium - 2 godz.
Drogi kształcenia pedagogicznego nauczycieli a oczekiwania studentów – zapoznanie z programem zajęć
Cele: student zna
- program zajęć z pedagogiki i potrafi opisać przyjętą w programie koncepcję kształcenia nauczycieli
- wymagania stawiane uczestnikom zajęć oraz kryteria oceny
- cele i zasady prowadzenia portfolio
- złożenia metody projektu
- temat projektu wybranego do realizacji na zajęciach z pedagogiki, jego cele i sposób realizacji
Literatura obowiązkowa (do przeczytania po zajęciach):
Pedagogiczne kształcenie nauczycieli w CEN - 30 godz. program zajęć konwersatoryjno-warszatowych
Portfolio (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
Metoda projektu (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
Jak pisać scenariusz (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
2. Konwersatorium - 2 godz.
Co dla Ciebie znaczy wychowanie i nauczanie? - rozpoznawanie osobistych przekonań studentów
Cele : student potrafi
- opisać na własnym przykładzie jak tworzą się osobiste teorie nauczania i wychowania
- podać własną definicję nauczania i wychowania
1 Szczegółowe kryteria oceny otrzymują studenci na zajęciach pedagogiki.
- przedstawić swoje stanowisko w kwestii podstawowych dylematów edukacyjnych (np. swobody i przymusu w nauczaniu i wychowaniu),
Literatura obowiązkowa:
Przed zajęciami : Dobra szkoła? (tekst przygotowany na podstawie książ ki A.S.Neill, Summerhill str. 11 – 29, 36-43, Ofic. Wydaw. Almaprint, Katowice 1991 - wybór i opr. M. Tkocz)
Po zajęciach: M.Tkocz, Co dla Ciebie znaczy wychowanie?
Nauczyciel, jako organizator sytuacji dydaktycznych
3. Konwersatorium – 2 godz.
Omówienie realizacji I etapu projektu. Konsultacje z prowadzącym i grupą scenariuszy zajęć tematycznych Cele: student :
- ma możliwość uzyskania informacji zwrotnej i dokonania ewentualnej korekty scenariusza swoich zajęć,
Literatura obowiązkowa :
ABC młodego nauczyciela (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
Literatura uzupełniają c ( wybierana prze prowadzą cego):
C. R. Rogers , Tworzenie klimatu wolnoś ci. Metody tworzenia wolnoś ci , str 113-166 ( wybrane fragmenty)w: Edukacja i wyzwolenie, red. K. Blusz, IMPULS, Kraków 1992
Ch. Philips, Sokrates cafe. Ś wież y smak filozofii( wybrane fragmenty), SZAFA , Warszawa 2005
Bowkett S., Wyobraź sobie, ż e ... Ć wiczenia rozwijają ce twórcze myś lenie uczniów, WSiP, Warszawa 2000
Fisher R., Uczymy, jak myś leć , WSiP, Warszawa 1999
4. Konwersatorium – 2 godz.
Projekt I Autorytet nauczyciela
Cele: student:
- określenie osobistych przekonań, będących podstawą budowania autorytetu w szkole
- poznanie konstruktywnych sposobów budowania autorytetu, opartych na osobistych kompetencjach
Literatura:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać uczą c, Pakiet edukacyjny, str. 75- 82, Wyd. CODN, Warszawa 2006.
5. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt II Start zawodowy nauczyciela
Cele: student:
- korekta niekorzystnych zachowań, uwarunkowanych stereotypami w pełnieniu roli nauczyciela
Literatura:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać uczą c, Pakiet edukacyjny, str. 75- 82, Wyd. CODN, Warszawa 2006
Nauczyciel, jako organizator sytuacji wychowawczych
6. Konwersatorium -2 godz.
Projekt III Nauczyciel – wychowawcą
Cele: student potrafi konstruować sytuacje wychowawcze, sprzyjające rozwojowi uczniów (wykorzystując różne typy metod i ingerencji wychowawczych)
Literatura:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać uczą c, Pakiet edukacyjny, str. 68-71, Wyd. CODN, Warszawa 2006
7. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt IV Szkolne gry uczniów - jak je rozpoznawać i jak sobie z nimi radzić. (w oparciu o analizę transakcyjną) Cele: student
Potrafi:
- wymienić rodzaje gier szkolnych,
- rozpoznać przyczyny podejmowania gier
- konstruktywnie reagować na próby podejmowania gier szkolnych przez uczniów
Literatura:
śmijewski J., Jak sobie radzić ze szkodliwymi grami szkolnymi, w: Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, Warszawa 2000,
Jagieła J., Gry psychologiczne w szkole, Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Kielce 2004, str. 145-168, 173-190
Projekt V Przemoc w szkole
Cele: student :
- potrafi rozpoznać ofiarę przemocy i sprawcę przemocy w klasie
- zna strategie pomagania dziecku ofierze przemocy i sprawcy przemocy
Literatura:
H. Rylke, J. Węgrzynowska, A. Milczarek, Wychowanie przeciw przemocy, Akademia Sztuk Społecznych, Fund. Bene Vobis, Warszawa 1998,
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać uczą c, Pakiet edukacyjny, str. 48-50, Wyd. CODN, Warszawa 2006.
Rylke H., Pokolenie zmian – czego boją się doroś li, rozdz. 2, str 39-72, WSiP, W-wa 1999
9. Konwersatorium -2 godz.
Projekt VI Profilaktyka w szkole
Cele: student zna :
- strategie profilaktyczne podejmowane w szkole w ramach profilaktyki I i II stopnia
student potrafi:
- wymienić czynniki ryzyka oraz czynniki chroniące
- zaproponować działania profilaktyczne adekwatne do sytuacji problemowej
Literatura:
Rozporzą dzenie MENiS z dn. 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalnoś ci wychowawczej i zapobiegawczej wś ród dzieci i młodzież y zagroż onych uzależ nieniem (wybrane fragmenty) Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestę pczoś ci wś ród Dzieci i Młodzież y, Warszawa 2003, cz.
4. oraz 5.1
Grochowska G., Bidziński K., Pięć etapów budowania szkolnego programu profilaktycznego, w: Poradnik Wychowawcy, Luty 2001
Profilaktyka w ś rodowisku lokalnym, pod red. Grażyny Świątkiewicz, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2002; rozdział X Przeglą d programów profilaktycznych, J. Szymańska
Tworzenie gminnych programów przeciwdziałania narkomanii, Warszawa 2006, rozdział 5.1, P rofilaktyka i wczesna interwencja, K. Okulicz-Kozaryn, A. Pisarska
10. Konwersatorium – 2 godz.
Projekt VII Integracja klasy szkolnej
Cele:
Student:
- nabywa umiejętności wykorzystywania wiedzy o procesach grupowych w klasie do efektywnego nauczania i
wychowania
- rozwija umiejętności konstruktywnego radzenia sobie z konfliktami interpersonalnymi i kryzysami klasowymi
Spis zalecanej literatury:
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać uczą c, Pakiet edukacyjny, str. 35- 43, Wyd. CODN, Warszawa 2006.
11. Konwersatorium –2 godz.
Projekt VIII Kierowanie zespołem klasowym
Cele: student potrafi zastosować w praktyce metody behawiorystycznego i humanistycznego modelu kierowania zespołem klasowym
Literatura:
H.P.Nolting , Jak zachować porzą dek w klasie?, GWP, Gdańsk 2003.
E. Maksymowska, Z. Sobolewska, M. Werwicka, Wychowywać uczą c, Pakiet edukacyjny, str. 79-82, Wyd. CODN, Warszawa 2006
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 187-207, WSiP, Warszawa 1998.
M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 280-284, WSiP, Warszawa 1997
Nauczyciel, jako osoba wspierająca ucznia w rozwoju
12. Konwersatorium –2 godz.
Projekt IX Dziecko zdolne w szkole
Cele: student :
- potrafi rozpoznać cechy ucznia zdolnego i zna potrzeby utalentowanych dzieci;
- zna sposoby przeciwdziałania potencjalnym trudnościom w pracy z dzieckiem zdolnym;
- potrafi wymienić różne metody i formy pracy z uczniem zdolnym.
Spis zalecanej literatury:
Eby Judy W. Smutny John F. Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzież y WSiP, Warszawa 1998.
Harland S. Dziecko nadpobudliwe czy genialne. Wyd. Amber, Warszawa 2004.
Shapiro L.E. Jak wychowywać dziecko z wysokim EQ. Prószyń ski i S-ka, Warszawa 1999.
Lewis Geoff , Jak wychowywać utalentowane dziecko, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1998, wybrane fragmenty (s. 16, 18-30, 44-48, 54-57, 100)
Ś wiat nauki, wrzesień 2006, Philip E. Ross, Umysł mistrza, str. 44-51
13. Konwersatorium – 2 godz.
Projekt X Relacje nauczyciel – rodzic w szkole
Cele: student potrafi rozwiązywać problemy we współpracy z rodzicami
Literatura:
E.Maksymowska, E.Tolwińska-Królikowska, M.Werwicka, Pierwsze spotkanie z rodzicami str. 1-18 (wybrane fragmenty), Poradnik nauczyciela Warszawa 2002,
T. Garstka, Kłopotliwy rodzic w pracy nauczyciela, w: Poradnik nauczyciela, Wyd. Raabe, Warszawa 2002
14. Konwersatorium - 2 godz.
Student na praktykach
Cele: student
- zna zadania z pedagogiki, które będzie realizował na praktykach w szkole
- zna proponowane mu narzędzia do realizacji założonych zadań
- potrafi opisać dalsze kroki realizacji swojego projektu na praktykach
Literatura obowiązkowa :
ABC praktykanta ( materiały CEN Uniwersytetu Wrocławskiego )
15. Konwersatorium – 2 godz.
Zajęcia zaliczeniowe. Ewaluacja.
Dodatkowe tematy projektów do wyboru ( ew. inne propozycje studentów)
1. Samoocena ucznia i nauczyciela
Cele: student potrafi
- wymienić i wykorzystywać w pracy różne metody rozbudzania samooceny ucznia i nauczyciela
2. Różnice indywidualne w zakresie stylów uczenia się
Cele: student
- potrafi scharakteryzować i rozpoznawać podstawowe style uczenia się;
- wie, w jaki sposób różnice indywidualne (w zakresie cech osobowości, stylów poznawczych, rodzajów inteligencji) rzutują na funkcjonowanie ucznia w szkole
3. Subkultury młodzieżowe
Cele: student potrafi ocenić zjawisko subkultur z perspektywy nauczyciela – wychowawcy
4.Współczesna szkoła
Cele: student potrafi opisać zadania, jakie stawia sobie i realizuje współczesna szkoła;
- zna źródła (ideologie pedagogiczne, koncepcje psychologiczne, uwarunkowania społeczne i polityczne)
podstawowych założeń obecnych we współczesnej szkole;
- orientuje się w zarzutach stawianych współczesnej szkole przez jej krytyków\
5. Szkoły alternatywne
Cele: student:
- zna ofertę różnych szkół alternatywnych („wolne” szkoły, szkoły wyznaniowe, szkoły profilowane, ...);
- potrafi wskazać związki między przyjętymi założeniami, środkami realizacji i listą cech i kompetencji oczekiwanych u absolwenta danej szkoły;
- potrafi wskazać na specyficzne zagrożenia pojawiające się w tych „innych” szkołach
6. Samorozwój nauczyciela w szkole
Cele: student
- zna metody, które pomagają w ocenie własnych cech osobowości oraz swoich słabych i mocnych stron w kontekście
wymogów zawodu nauczyciela;
- potrafi dokonać oceny dostępnych ideologii edukacyjnych – w oparciu o przyjęte kryteria – i określić własne
preferencje w tym zakresie;
- rozpoznaje system własnych przekonań dotyczących szkoły; potrafi poddawać je krytycznemu osądowi.; zdaje sobie
sprawę, w jaki sposób mogą one rzutować na jego funkcjonowanie w szkole;
- zna metody ułatwiające nauczycielowi samoocenę i doskonalenie warsztatu pracy
7. Szkoła jako organizacja ucząca się
Cele: student potrafi :
- opisać wybory i funkcjonowanie sprawnie działającego samorządu szkolnego:
- organizacja samorządu ( sekcje)
- cele, zadania, uprawnienia, organizacja
- roczny plan pracy
- obowiązki władz szkoły wobec samorządu
- obowiązki opiekuna samorządu
- opowiedzieć w oparciu o konkretne argumenty na pytanie Czy potrzebny jest samorzą d uczniowski w szkole?
Uwaga: temat moż na realizować opisują c i analizują c działanie rady szkoły
8. Wypalenie zawodowe nauczycieli. Grupy wsparcia
Student potrafi:
- wymienić objawy wypalenia zawodowego nauczyciela
- wymienić przyczyny oraz skutki wypalenia zawodowego
- opisać zasady funkcjonowania grup wsparcia