Pedagogiczne kształcenie nauczycieli - program 30 godz. wykładów z pedagogiki
mgr Magdalena Adamus
mgr Marcin Fankanowski
mgr Barbara Krzempek
mgr Anna Olszowa
mgr Marzena Tkocz - koordynator Zespołu Pedagogów
(program ramowy)
Zajęcia z pedagogiki mają przygotować przyszłego nauczyciela do realizacji podstawowych zadań szkoły, a zwłaszcza inspirować do twórczego i refleksyjnego działania w roli nauczyciela.
W opisie programu wykładów z pedagogiki można wyróżnić moduły tematyczne oraz spis obowiązującej studentów literatury podstawowej oraz literatury uzupełniającej.
Wykłady z pedagogiki kończą się egzaminem testowym, obejmującym całość problematyki wykładów. Aby ułatwić studentom przygotowanie się do egzaminu przygotowaliśmy komplet folii do wykładów w wersji elektronicznej, dostępny dla studentów na stronie CEN UWr. (www.cen.uni.wroc.pl - Uprawnienia pedagogiczne )
I. Filozoficzno-psychologiczne i socjologiczne podstawy wychowania i nauczania
Cele:
Student potrafi:
- wymienić i rozpoznać w praktyce elementy konstytuujące różne ideologie edukacyjne
- wskazać źródła i uzasadnić celowość głównych elementów systemu szkoły (edukacja holistyczna, aktywizacja uczniów, nauczanie problemowe, dialog w nauczaniu i wychowaniu )
- opisać kulturowe uwarunkowania procesu edukacji
- podać i opisać poznane przykłady innowacji pedagogicznych
- opisać specyfikę warunków pracy w alternatywnej szkole
1. Wykład - 2 godz.
Pedagogika - nauka czy filozofia wychowania? (spory wokół pojęcia „wychowanie” i „nauczanie”) Odmiany myślenia o edukacji. Rola przedrozumienia i samowiedzy w pracy nauczyciela - wprowadzenie do rozpoznawania osobistych teorii nauczania i wychowania
Literatura obowiązkowa:
Pedagogika. Podręcznik akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski cz 1, str.11-15 (wybrane fragmenty), PWN, Warszawa 2004
J. Rutkowiak, „Pulsujące kategorie” jako wyznaczniki mapy odmian myślenia o edukacji, w: Odmiany myślenia o edukacji, str. 16-24 (wybrane fragmenty), red. J. Rutkowiak, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1995.
K. Polak ,,Podążając ku niewidocznemu (teorie indywidualne nauczycieli)”, str. 162-168 (wybrane fragmenty), w: Pedagogika w pokoju nauczycielskim, WSiP, Warszawa 2000.
Literatura uzupełniająca:
M. Budajczak M. Edukacja domowa, Gdańskie Wyd.Psychol., Gdańsk 2004
B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania str.11-41, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1998
B.D.Gołębniak , Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski cz 2, str.107 - 117 (wybrane fragmenty), PWN, Warszawa 2004
L. Kohlberg, R. Mayer, Rozwój jako cel wychowania w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Edytor, Warszawa 1993.
R. Meighan, Wczesne wychowanie i kształcenie (Ideologie edukacji - str. 171-179), w: Nieobecne dyskursy, cz. V, red., Z. Kwieciński, Studia kulturowe i edukacyjne, Uniw. M. Kopernika, Toruń 1997
2. Wykład -2 godz.
Filozoficzno-psychologiczne podłoże systemu edukacji w Polsce. Edukacja monologowa a wpływ psychologii rozwoju i psychologii humanistycznej - implikacje dla pedagogiki i dydaktyki. Edukacja holistyczna i dialogowa w szkole
Literatura obowiązkowa:
B.D.Gołębniak , Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane fragmenty), PWN, Warszawa 2004
M. Grondas, Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN, Warszawa 1999.
H. Rylke, Grażyna Klimowicz , Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi , Warszawa 1992
M. Sielatycki, Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN, Warszawa 1999
Literatura uzupełniająca:
Z. Melosik, Pragmatyzm i edukacja w Stanach Zjednoczonych: między poglądami J Deweya a współczesną rzeczywistością, w: Odmiany myślenia o edukacji, red. J. Rutkowiak, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1995.
D. Klus-Stańska, Konstruowanie wiedzy w szkole, str. 50-150 (wybrane fragmenty), Wyd. Uniw. Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2000
D. Klus-Stańska, Narracja w szkole, str. 189-212, w: Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańskie Wyd. Psych., Gdańsk 2002.
3. Wykład - 1 godz.
Kulturowe uwarunkowania edukacji.
Literatura obowiązkowa:
Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji , str. 68 - 93 (wybrane fragmenty), w: Z. Kwieciński,
4. Wykład - 1 godz.
Szkolnictwo alternatywne - źródła narodzin i kierunki rozwoju. Szkoła, jako organizacja ucząca się - przygotowanie do zmian, wizje przyszłości.
Literatura obowiązkowa:
S. Wołoszyn, Nowe Wychowanie i współczesne alternatywy wychowawcze jako inspiracje dla praktyki edukacyjnej, str. 75-88 (wybrane fragmenty), w: Odmiany myślenia o edukacji, red. J. Rutkowiak, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1995
A. Janowski, Uczeń w teatrze życia szkolnego, str. 141-145 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1995
M.Płócińska, H.Rylke, Czas współpracy i czas zmian, str. 40- 64, 125-156 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 2002
Literatura uzupełniająca:
R. Meighan, Edukacja: koniec trzech dogmatów i następny system uczenia się, str. 3-21 (wybrane fragmenty), seria Biblioteka „Nowego w Szkole”, Wyd. Naucz., Jelenia Góra 1998.
II. Szkoła demokratyczna
Cele:
Student potrafi:
- wymienić podstawowe założenia reformy systemu oświaty (ustawa o systemie oświaty)
- wymienić zadania poradni psychologiczno- pedagogicznych
5. Wykład - 2 godz.
System oświaty w Polsce. Struktura systemu oświaty. Zarządzanie szkołami i placówkami publicznymi. Nadzór pedagogiczny. Społeczne organy w systemie oświaty
Literatura obowiązkowa:
Ustawa o systemie oświaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004 (wybrane fragmenty)
M. Osuch M., Wychowanie i wychowawca w polskich przepisach prawa, w: Poradnik wychowawcy, red. M. Pomianowska, część I, Wydawnictwo Dr Josef Raabe, C 2.1. (wybrane fragmenty).Warszawa 2000
Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (fragmenty)
Literatura uzupełniająca:
B. Śliwerski, Wzbudzanie demokracji w szkole, str. 15-41( wybrane fragmenty), w: Klinika szkolnej demokracji, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1996.
A. Vic Kelly, Edukacja w społeczeństwie demokratycznym: podstawowe zasady, str. 123-150, w: Nieobecne dyskursy, cz. V, red., Z. Kwieciński, Studia kulturowe i edukacyjne, Uniw. M.Kopernika, Toruń 1997
III. Rozwój zawodowy nauczyciela
Cele:
Student potrafi:
uzasadnić znaczenie dobrego startu zawodowego nauczyciela,
opisać związane ze startem zawodowym trudności i sposoby ich rozwiązywania ( zapobiegania),
zinterpretować zachowania uczniów podczas pierwszej lekcji,
wymienić i rozpoznać fazy w nastawieniu zawodowym nauczyciela oraz czynniki intensyfikujące i blokujące samorozwój nauczyciela,
opisać objawy i skutki ,,wypalenia zawodowego” nauczyciela oraz podstawowe sposoby samopomocy,
przedstawić ścieżkę awansu zawodowego nauczyciela
6. Wykład - 2 godz.
Start zawodowy nauczyciela
Literatura obowiązkowa:
A. Janowski, Uczeń w teatrze życia szkolnego, str. 88-99, 131-139, 146-163 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1995.
7. Wykład - 1 godz.
Samorozwój nauczyciela. Stadia rozwoju zawodowego nauczyciela. Bariery i źródła samorozwoju. Etyka zawodu nauczyciela
Literatura obowiązkowa:
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 49, WSiP, Warszawa 1998.
R. Kwaśnica, Wprowadzenie do myślenia o wspomaganiu nauczycieli w rozwoju, str. 27-30, WOM, Wrocław 1994.
B. Śliwerski, Nauczycielskie manewry wobec uczniów, str. 179-198, w: Jak zmieniać szkołę. Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej, Ofic. Wyd. IMPULS, Kraków 1996
E. Kędracka, Wypalanie się zawodowe nauczycieli, str.29-41, w: Szkoła a wypalenie zawodowe, red. J. Kropiwnicki, Wyd. Naucz., Jelenia Góra 1999
Literatura uzupełniająca:
B. Śliwerski, Co z etyką nauczycieli? str. 193-204, w: Jak zmieniać szkołę. Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej, Ofic. Wyd. IMPULS.
W. Żłobicki, Nauczyciele a szkolne stresy, czyli o syndromie wypalenie zawodowego, str. 17-28, w: Szkoła a wypalenie zawodowe, red. J. Kropiwnicki, Wyd. Naucz., Jelenia Góra 1999
8. Wykład -1 godz.
Awans zawodowy nauczyciela. Diagnoza i planowanie rozwoju zawodowego. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli. Mierzenie jakości pracy szkoły. Placówki i formy doskonalenia nauczycieli
Literatura obowiązkowa:
Awans zawodowy nauczyciela. Poradnik, str. 5-7, 11-15, CODN, Warszawa 2000.
H. Rylke, Pokolenie zmian. Czego boją się dorośli? str. 143-145 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1999.
Program Nowa Szkoła, Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, str. 39, 41, CODN, Warszawa 1999.
I.Dzierzgowska, Mierzenie pracy szkoły, Edukacja i Dialog 1996 nr 10.
IV. Kompetencje dydaktyczne nauczyciela
Cele:
Student potrafi:
wymienić i opisać czynniki motywujące uczniów do nauki,
opisać, rozpoznać w praktyce różne style nauczania oraz ocenić ich przydatność w określonych sytuacjach dydaktycznych,
omówić różne typy i modele oceniania, funkcje oceny w szkole i podstawowe błędy popełniane przy ocenianiu uczniów.
9. Wykład - 1 godz.
Kształtowanie środowiska sprzyjającego uczeniu się.
Klasa jako środowisko uczenia się. Czynniki motywujące uczniów do nauki. Animacja przestrzeni klasy.
Literatura obowiązkowa:
S. Mieszalski, O przymusie i dyscyplinie w klasie szkolnej, str. 62-72 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1997.
B.D.Gołębniak , Nauczanie i uczenie się w klasie, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki cz,2, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski , str.194-195 (wybrane fragmenty), PWN, Warszawa 2004
Literatura uzupełniająca:
Z. Melosik, Edukacja a przemiany kultury współczesnej Implikacje dla teorii i praktyki, str. 18-34, w: Nowe konteksty edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Impuls, Kraków 2001.
10. Wykład -1 godz.
Style nauczania
Literatura obowiązkowa:
G.D. Fenstermacher, J.F. Soltis, Style nauczania, str. 12-19, 23-27, 34-42, 46-54, 61-65, 67-78 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 2000
11. Wykład - 2 godz.
Ocena w szkole. Funkcje oceny w szkole. Wybrane modele oceniania. System oceniania w polskiej szkole - ocenianie zewnętrzne i wewnątrzszkolne. Zasady dobrego oceniania.
Literatura obowiązkowa:
B. Krywult-Szczudło, Pułapki oceniania, str.207-210 (wybrane fragmenty), w: Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, Zeszyt 1-2/2001, Warszawa-Wrocław.
W. Walczak, Jak oceniać ucznia? str. 7-17, 38-56 (wybrane fragmenty), Galaktyka, Łódź 2001.
Literatura uzupełniająca:
J. Chodnicki, M. Dąbrowski, A. Dubiecka, M. Fryska, D. Obidniak, Szkolny system oceniania. Praktyczny poradnik dla dyrektorów szkół i nauczycieli, rozdz. 3, Co ustala prawo? str. 24-41, WSiP, Warszawa 2000.
V. Kompetencje wychowawcze nauczyciela
Cele:
Student potrafi:
wymienić i omówić warunki wspierania rozwoju ucznia w szkole, w tym rolę systemu wychowawczego szkoły
przedstawić i uzasadnić różne stanowiska dotyczące przymusu i dyscypliny w klasie szkolnej,
wymienić sposoby przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole
opisać formy udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej w szkole
wymienić podstawowe założenia i metody behawiorystycznego i humanistycznego modelu kierowania zespołem klasowym,
zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu pedagogiki specjalnej,
wymienić cele i integracyjne formy kształcenia specjalnego,
opisać specyfikę funkcjonowania dzieci nietypowych (ograniczenia i możliwości) oraz zasady ich nauczania i wychowania,
analiza
12. Wykład - 1 godz.
Szkoła jako instytucja społeczna i środowisko wychowawcze. Nauczyciel - wychowawcą. Wychowanie przez dialog
Literatura obowiązkowa:
H. Rylke, Pokolenie zmian. Czego boja się dorośli? , str.115-156 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1999
J.Marszałek, Rozwój zawodowy wychowawcy. Nowe spojrzenie na wychowawcę w szkole, str. 1-14 (wybrane fragmenty), Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, Warszawa 2000
Literatura uzupełniająca:
G.Boroń, Współpraca wychowawcy klasy z pedagogiem i psychologiem szkolnym, str.1-20 ( wybrane fragmenty)w: Poradnik wychowawcy. Wydanie Podstawowe, E.6.1, Wydawnictwo Dr Josef Raabe,Warszawa 2000
13. Wykład -2 godz.
Oddziaływania wychowawcze w klasie szkolnej - podstawy teorii wychowania. Struktura procesu wychowawczego. Cztery klasy wpływów (metod) wychowawczych. Grupowe metody wychowania. Projektowanie sytuacji wychowawczych. Współpraca wychowawcy klasy z pedagogiem i psychologiem szkolnym
Literatura obowiązkowa:
A. Gurycka, O sztuce wychowania, str. 29-61 (wybrane fragmenty), CODN, Warszawa 1997.
T.E. Dąbrowska, B. Wojciechowska - Charlak, Między praktyką a teorią wychowania, str.43-45, Wyd. UMCS, Lublin 1997
Literatura uzupełniająca:
K. Konarzewski, Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych, str. 5-9, 20-21, 245-277, PWN, Warszawa 1987
14. Wykład - 2 godz.
Przemoc w szkole
Literatura obowiązkowa:
K.Dambach., Mobbing w szkole. Jak zapobiegać przemocy grupowej, GWP, Gdańsk, 2003
H.Rylke , Pokolenie zmian - czego boją się dorośli, WSiP, W-wa 1999
H.Rylke , J.Węgrzynowska, A.Milczarek, Wychowanie przeciw przemocy, str. 1 -31 (wybrane fragmenty), Akademia Sztuk Społecznych, Fund.Bene Vobis, Warszawa 1998
Literatura uzupełniająca:
J.Surzykiewicz, Agresja i przemoc w szkole, str. 270-290(wybrane fragmenty), w Pedagogika. Podręcznik akademicki cz,2, (red.) Z. Kwieciński, B.Śliwerski , PWN, Warszawa 2004
15. Wykład - 2 godz.
Relacja nauczyciel-uczeń w szkole ( w świetle analizy transakcyjnej)
Literatura obowiązkowa:
K.Koszewska , Analiza transakcyjna w pracy wychowawcy, , str.1-23, w; Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, Warszawa 2000
A.Chaber, Sytuacja konfliktowa między nauczycielem a uczniem w ujęciu analizy transakcyjnej, str.63-69 ( wybrane fragmenty), Częstochowa, 1997
16. Wykład - 3 godz.
Przymus i dyscyplina w klasie szkolnej - przegląd stanowisk. Behawiorystyczny i humanistyczny model kierowania zespołem klasowym
Literatura obowiązkowa:
S. Mieszalski, O przymusie i dyscyplinie w klasie szkolnej, str. 16-42 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1997.
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 187-207, WSiP, Warszawa 1998.
M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 280-284, WSiP, Warszawa 1997.
R. Meighan, Socjologia edukacji, str. 217-220 (wybrane fragmenty), Wyd. UMK, Toruń 199
17. Wykład -2 godz.
Między segregacją a integracją - dziecko nietypowe w szkole. Integracyjne formy kształcenia specjalnego. Charakterystyka dzieci nietypowych (dzieci z wadą wzroku, z osłabionym słuchem, dzieci upośledzone umysłowo, dzieci z zaburzeniami w porozumiewaniu się i problemami zdrowotnymi, dzieci zdolne). Wskazówki do pracy dydaktyczno-wychowawczej
Literatura obowiązkowa:
Szkoła dla każdego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGA W SZKOLE NR 1/2005
M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.
Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000
Ustawa o systemie oświaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki
Literatura uzupełniająca:
Z. Palak, Nauczanie indywidualne dzieci z inwalidztwem wzroku w opiniach nauczycieli i rodziców, str. 197-208 (wybrane fragmenty), w: Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraźniejszości i wyzwań przyszłości, red. M. Chodkowska. Wyd. UMCS, Lublin 1998.
Pedagogika specjalna, red. W. Dykcik, str. 197-208 (wybrane fragmenty), Wyd. Nauk. UAM, Poznań 2001
18. Wykład - 2 godz.
Relacje nauczyciel - rodzic w szkole. Zasady współdziałania nauczycieli i rodziców. Formy współpracy nauczycieli z rodzicami (zbiorowe i indywidualne). Trudności w kontaktach z rodzicami
Literatura obowiązkowa:
E.Maksymowska,E.Tolwińska-Królikowska, M.Werwicka, Pierwsze spotkanie z rodzicami str. 1-18 (wybrane fragmenty), Poradnik nauczyciela Warszawa 2002,
T. Garstka, Kłopotliwy rodzic w pracy nauczyciela, w: Poradnik nauczyciela, Wyd. Raabe, Warszawa 2002
Literatura uzupełniająca:
M.Babiuch, Jak współpracować z rodzicami ,,trudnych” uczniów ?, str.7-16, 40-65, 83-112 , 115 ( wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 2002
Pedagogiczne kształcenie nauczycieli - program 30 godz. zajęć konwersatoryjno-warsztatowych z pedagogiki
Warunkiem udziału w zajęciach z pedagogiki jest znajomość treści omówionych wcześniej na wykładach, które na zajęciach konwersatoryjno-warsztatowych zostają przełożone na praktykę.
Celem zajęć konwersatoryjno-warsztatowych jest :
umożliwianie doświadczania siebie w roli nauczyciela
badanie wybranego problemu / obszaru rzeczywistości edukacyjnej szkoły poprzez realizację projektu studenckiego
modyfikowanie wiedzy praktycznej i sposobów działania, pod wpływem: badanie i rozwijanie własnej koncepcji „bycia nauczycielem” ( ujawniającej się np. w realizowanym stylu pracy z grupa, sposobie reagowania na pojawiające się problemy itp.) W badaniu źródeł, ukrytych motywów własnego działania, szczególnie pomocne są pytania typu : Jak ? , Dlaczego ?, Po co ? i próba wyjaśniania ujawnianych wzorów postępowania .
- autorefleksji
- konfrontowania osobistych poglądów z poznaną na wykładach wiedzą teoretyczną i poglądami innych studentów
- uzyskiwanych informacji zwrotnych, dotyczących przeprowadzonych samodzielnie zajęć . W tym procesie towarzyszą studentom pytania: Jak można inaczej? Dlaczego warto szukać innej drogi? Co by było gdyby…?
Aby ułatwić studentom uczestnictwo zajęciach z pedagogiki przygotowaliśmy komplet materiałów w wersji elektronicznej, dostępny na stronie CEN UWr. (www.cen.uni.wroc.pl - Uprawnienia pedagogiczne./Pedagogika -materiały do konwersatoriów)
Podstawą oceny będzie przygotowanie i przeprowadzenie (wg scenariusza) zajęć ze studentami, na temat wybranego do realizacji projektu studenckiego (I etap realizacji projektu).
Aby doskonalić kompetencje studentów w zakresie umiejętności samodzielnego planowania, realizacji i ewaluacji zajęć wymagamy, by:
- rozplanowali zajęcia w czasie (planując ewentualne modyfikacje w trakcie ich przebiegu)
- wykorzystywali na zajęciach aktywizujące metody i formy pracy oraz poprawnie je stosowali
- umiejętnie kierowali pracą grupy i skutecznie reagowali na pojawiające się problemy
- dokonali samooceny przeprowadzonych zajęć i ustosunkowali się do informacji zwrotnych , których udzielają studenci i nauczyciel akademicki
Przy szczegółowej analizie i ocenie przeprowadzonych przez studenta zajęć posłużymy się arkuszem oceny Kompetencje nauczycielskie studenta.( por. Pedagogika - materiały do konwersatoriów)
Ponadto do uzyskania zaliczenia konwersatorium z pedagogiki wymagana jest:
- obecność na wszystkich zajęciach (w przypadku opuszczenia zajęć muszą być one zaliczone indywidualnie)
- przygotowanie szczegółowego planu dalszej realizacji projektu podczas praktyk pedagogicznych
1. Konwersatorium - 2 godz.
Drogi kształcenia pedagogicznego nauczycieli a oczekiwania studentów - zapoznanie z programem zajęć
Cele: student zna
- program zajęć z pedagogiki i potrafi opisać przyjętą w programie koncepcję samorozwoju i kształcenia nauczycieli
- wymagania stawiane uczestnikom zajęć oraz kryteria oceny
- cele i zasady prowadzenia portfolio
- złożenia metody projektu
- temat projektu wybranego do realizacji na zajęciach z pedagogiki, jego cele i sposób realizacji
Literatura obowiązkowa:
Pedagogiczne kształcenie nauczycieli w CEN - 30 godz. program zajęć konwersatoryjno-warszatowych
Mizerek H., Alternatywne sposoby myślenia o nauczycielu i jego edukacji: pytania do badaczy i edukatorów (wybrane fragmenty), w: Pedagogika alternatywna - dylematy teorii, red. . Śliwerski, Ofic. Wyd. IMPULS, Łódź-Kraków 1995
Portfolio (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
Metoda projektu (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
2. Konwersatorium - 2 godz.
Co dla Ciebie znaczy wychowanie i nauczanie ? - rozpoznawanie osobistych przekonań studentów
Cele : student potrafi
opisać na własnym przykładzie jak tworzą się osobiste teorie nauczania i wychowania
podać własną definicję nauczania i wychowania
przedstawić swoje stanowisko w kwestii podstawowych dylematów edukacyjnych (np. swobody i przymusu w nauczaniu i wychowaniu),
Literatura obowiązkowa:
Przed zajęciami : Dobra szkoła? (tekst przygotowany na podstawie książki A.S.Neill, Summerhill str. 11 - 29, 36-43, Ofic. Wydaw. Almaprint, Katowice 1991 - wybór i opr. M.Tkocz)
Po zajęciach: M.Tkocz, Co dla Ciebie znaczy wychowanie?
Nauczyciel, jako organizator sytuacji dydaktycznych
3. Konwersatorium - 2 godz.
Warunki sprzyjające efektywnemu uczeniu się
Cele: student :
potrafi odpowiednio do potrzeb grupy formułować cele planowanych zajęć
wymienić warunki i sposoby aktywizowania uczestników zajęć
Literatura obowiązkowa :
ABC młodego nauczyciela (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
Wskazówki do planowania zajęć (materiały pomocnicze dla studentów CEN)
BLUSZ?
Literatura uzupełniająca:
Bowkett S., Wyobraź sobie, że ... Ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie uczniów, WSiP, Warszawa 2000
Fisher R., Uczymy, jak myśleć, WSiP, Warszawa 1999
4. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt I Start zawodowy nauczyciela
Cele: student:
- zna własny styl autoprezentacji i nawiązania kontaktu podczas pierwszego spotkania ze studentami/uczniami
- potrafi przewidzieć związane ze startem zawodowym osobiste trudności i sposoby ich rozwiązywania (ew. zapobiegania);
Literatura:
A. Janowski, Uczeń w teatrze życia szkolnego, str. 88-99, 131-139, 146-163 (wybrane fragmenty), WSiP, Warszawa 1995
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 187-207, WSiP, Warszawa 1998.
J. Robertson, Jak zapewnić dyscyplinę, ład i uwagę w klasie, WSiP, Warszawa 1998.
Nauczyciel, jako organizator sytuacji wychowawczych
5. Konwersatorium -2 godz.
Projekt II Nauczyciel - wychowawcą
Cele: student potrafi podejmować w konkretnych sytuacjach problemowych działania wychowawcze (wykorzystując różne typy metod i ingerencji wychowawczych)
Literatura:
Gurycka A., O sztuce wychowywania , ss. 29 - 61 (wybrane fragmenty), CODN, Warszawa 1997.
Dąbrowska T .E. , Wojciechowska- CharlakB. , Między praktyką a teorią wychowania, str.43-45 Wyd. UMCS, Lublin 1997
T. Gordon, Wychowanie w szkole, PAX, Warszawa 1997.
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 187-207, WSiP, Warszawa 1998.
6. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt III Analiza relacji nauczyciel - uczeń (w oparciu o analizę transakcyjną)
Cele: student potrafi wymienić rodzaje gier szkolnych, rozpoznać je w praktyce i reagować na próby podejmowania gier szkolnych przez uczniów
Literatura:
A.Chaber, Sytuacja konfliktowa między nauczycielem a uczniem w ujęciu analizy transakcyjnej, str.63-69 ( wybrane fragmenty), Częstochowa, 1997
Żmijewski J., Jak sobie radzić ze szkodliwymi grami szkolnymi, w: Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, Warszawa 2000,
7. Konwersatorium -2 godz.
Projekt IV Zagrożenia współczesnej szkoły
Cele: student zna :
- rodzaje i sposób działania środków psychoaktywnych
- przyczyny sięgania przez uczniów po środki psychoaktywne
- strategie postępowania z uczniem sięgającym po środki psychoaktywne
- konkretne sposoby rodzaje działań profilaktycznych podejmowanych w szkole
potrafi:
- zaprojektować i zrealizować działanie profilaktyczne
Literatura:
Rozporządzenie MENiS z dn. 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (wybrane fragmenty)
Dimoff T., Carper S., Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki, ELMA BOOKS, Warszawa 2000
Garstka T., Wczesne rozpoznawanie niepokojących objawów w funkcjonowaniu ucznia, w: Poradnik Wychowawcy, Luty 2001,
Grondas M., Narkotyki w szkole - rozpoznawanie i pierwsza reakcja, w: Poradnik Wychowawcy, Maj 2002,
Karpowicz P., Narkotyki. Jak pomóc człowiekowi i jego rodzinie?, Instytut Wydawniczy Kreator, Białystok 2002,
Pasek M., Narkotyki przy tablicy, ”Toret”, Warszawa 2000,
Pomianowska M., Programy profilaktyczne, w: Poradnik wychowawcy, Wyd. Raabe, cz. I 2.2,
Wojcieszek K., Profilaktyka w szkole, w: Poradnik Wychowawcy, Luty 2001,
8. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt V Przemoc w szkole
Cele: student:
potrafi rozpoznać ofiarę przemocy i sprawcę przemocy w klasie
zna strategie pomagania dziecku ofierze przemocy i sprawcy przemocy
potrafi wymienić sposoby przeciwdziałania przemocy i agresji w szkole
zna przyczyny występowania przemocy w szkole
Literatura:
A.Frączek, I.Pufal-Struzik „Agresja wśród dzieci i młodzieży", Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 1996
D.Olweus, „Mobbing fala przemocy w szkole", Wydawnictwo Jacek Santorski, Warszawa 1998,
H. Rylke, J. Węgrzynowska, A. Milczarek, Wychowanie przeciw przemocy, Akademia Sztuk Społecznych, Fund. Bene Vobis, Warszawa 1998,
Dambach K., Mobbing w szkole. Jak zapobiegać przemocy grupowej, GWP, Gdańsk, 2003
Rylke H., Pokolenie zmian - czego boją się dorośli, WSiP, W-wa 1999
Nauczyciel, jako lider grupy
9. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt VI Integracja klasy szkolnej
Cele: student zna metody integracji klasy szkolnej
Literatura:
Griesbeck J., Zabawy dla grup, Jedność, Kielce 1999
Jachimska M., Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych,
Unus, Wałbrzych 1994
Rojewska J., Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych
część II, Unus, Wałbrzych 2000
10. Konwersatorium -2 godz.
Projekt VII Kierowanie zespołem klasowym
Cele: student potrafi zastosować w praktyce metody behawiorystycznego i humanistycznego modelu kierowania zespołem klasowym
Literatura:
H.P.Nolting , Jak zachować porządek w klasie ?, GWP, Gdańsk 2003.
R.I. Arends, Uczymy się nauczać, str. 187-207, WSiP, Warszawa 1998.
M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 280-284, WSiP, Warszawa 1997
Nauczyciel, jako osoba wspierająca ucznia w rozwoju
11. Konwersatorium -2 godz.
Projekt VIII Dziecko zdolne w szkole
Cele: student wie, jakie działania może podjąć nauczyciel i szkoła, aby wspierać rozwój dziecka zdolnego
Literatura:
Eby Judy W. Smutny John F. Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży. WSiP, Warszawa 1998.
Harland S. Dziecko nadpobudliwe czy genialne. Wyd. Amber, Warszawa 2004.
Lipnicka B. Kształtowanie zdolności i talentu dziecka. Wyd. Barbara , Kraków 2000.
Shapiro L.E. Jak wychowywać dziecko z wysokim EQ. Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
LEWIS
12. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt IX Relacje nauczyciel - rodzic w szkole
Cele: student potrafi rozwiązywać problemy we współpracy z rodzicami
Literatura:
E.Maksymowska,E.Tolwińska-Królikowska, M.Werwicka, Pierwsze spotkanie z rodzicami str. 1-18 (wybrane fragmenty), Poradnik nauczyciela Warszawa 2002,
T. Garstka, Kłopotliwy rodzic w pracy nauczyciela, w: Poradnik nauczyciela, Wyd. Raabe, Warszawa 2002
13. Konwersatorium - 2 godz.
Projekt X Szkoła i nauczyciel z pasją
Cele: student zna przykłady szkół i nauczycieli ,,z pasją”
Literatura:
14. Konwersatorium - 2 godz.
Student na praktykach
Cele: student
- zna zadania z pedagogiki, które będzie realizował na praktykach w szkole
- zna proponowane mu narzędzia do realizacji założonych zadań
- potrafi opisać dalsze kroki realizacji swojego projektu na praktykach
Literatura obowiązkowa :
ABC praktykanta ( materiały CEN Uniwersytetu Wrocławskiego )
15. Konwersatorium - 2 godz.
Zajęcia zaliczeniowe. Ewaluacja.
Dodatkowe tematy projektów do wyboru ( ew. inne propozycje studentów)
1. Samoocena ucznia i nauczyciela
Cele: student potrafi
- wymienić i wykorzystywać w pracy różne metody rozbudzania samooceny ucznia i nauczyciela
2. Różnice indywidualne w zakresie stylów uczenia się
Cele: student
- potrafi scharakteryzować i rozpoznawać podstawowe style uczenia się;
- wie, w jaki sposób różnice indywidualne (w zakresie cech osobowości, stylów poznawczych, rodzajów inteligencji) rzutują na funkcjonowanie ucznia w szkole
3. Subkultury młodzieżowe
4.Współczesna szkoła
Cele: student potrafi opisać zadania, jakie stawia sobie i realizuje współczesna szkoła;
- zna źródła (ideologie pedagogiczne, koncepcje psychologiczne, uwarunkowania społeczne i polityczne) podstawowych założeń obecnych we współczesnej szkole;
- orientuje się w zarzutach stawianych współczesnej szkole przez jej krytyków\
5. Szkoły alternatywne
Cele: student:
- zna ofertę różnych szkół alternatywnych („wolne” szkoły, szkoły wyznaniowe, szkoły profilowane, ...);
- potrafi wskazać związki między przyjętymi założeniami, środkami realizacji i listą cech i kompetencji oczekiwanych u absolwenta danej szkoły;
- potrafi wskazać na specyficzne zagrożenia pojawiające się w tych „innych” szkołach
6. Samorozwój nauczyciela w szkole
Cele: student
- zna metody, które pomagają w ocenie własnych cech osobowości oraz swoich słabych i mocnych stron w kontekście wymogów zawodu nauczyciela;
- potrafi dokonać oceny dostępnych ideologii edukacyjnych - w oparciu o przyjęte kryteria - i określić własne preferencje w tym zakresie;
- rozpoznaje system własnych przekonań dotyczących szkoły; potrafi poddawać je krytycznemu osądowi.; zdaje sobie sprawę, w jaki sposób mogą one rzutować na jego funkcjonowanie w szkole;
- zna metody ułatwiające nauczycielowi samoocenę i doskonalenie warsztatu pracy
7. Szkoła jako organizacja ucząca się
Cele: student potrafi :
opisać wybory i funkcjonowanie sprawnie działającego samorządu szkolnego:
- organizacja samorządu ( sekcje)
- cele, zadania, uprawnienia, organizacja
- roczny plan pracy
- obowiązki władz szkoły wobec samorządu
- obowiązki opiekuna samorządu
- opowiedzieć w oparciu o konkretne argumenty na pytanie Czy potrzebny jest samorząd uczniowski w szkole?
Uwaga: temat można realizować opisując i analizując działanie rady szkoły
8. Wypalenie zawodowe nauczycieli. Grupy wsparcia
Student potrafi:
- wymienić objawy wypalenia zawodowego nauczyciela
- wymienić przyczyny oraz skutki wypalenia zawodowego
- opisać zasady funkcjonowania grup wsparcia
Szczegółowe kryteria oceny otrzymują studenci na zajęciach pedagogiki.