JĘZYK ŁACIŃSKI
POZIOM POCZĄTKUJĄCY
PRAWO KANONICZNE KURS B
[oprac. mgr Alicja Narecka]
Wymiar kursu: 120 godzin Podręcznik: S. Kalinkowski, J. A. Wojtczak-Szyszkowski, Iure et legibus. Język łaciński dla
studentów prawa, Warszawa 2000; J. Sondel, Słownik łacińsko-polski dla prawników i
historyków, Universitas, Kraków 1997.
1. Przetłumacz na język polski zdania.
Tłumaczenie wybranych zdań z tekstów zamieszczonych w lekcjach: XV, XVI, XVII, XVIII, XIX.
2. Określ dokładnie po łacinie wyróżnione w zdaniach formy.
Przy formach deklinacyjnych należy podać przypadek i liczbę, przy formach koniugacyjnych: tryb, czas, stronę, osobę i liczbę, do każdego z określanych wyrazów należy podać formy podstawowe, np.: testamentorum – genetivus pluralis; testamentum, testamenti egit – indicativus perfecti activi, persona tertia singularis; ago, agere, egi, actum 3. Odmień przez przypadki w liczbie pojedynczej i mnogiej podane związki zgody.
Jednoczesna odmiana trzech form:
• zaimek wskazujący lub względny (np. hic, haec, hoc; qui, quae, quod; etc.)
• rzeczownik (deklinacje I-V)
• przymiotnik (deklinacje I-III) np.:
NOM. is cultus antiquus
NOM. quae lex lata
GEN. eius cultus antiqui
GEN. cuius legis latae
4. Odmień czasownik w podanych formach.
Odmiana czasowników koniugacji I-IV przez wszystkie osoby i liczby w poznanych trybach, czasach i stronach.
INDICATIVUS
praesentis activi et passivi imperfecti activi et passivi futuri I activi et passivi CONIUNCTIVUS
praesentis activi et passivi imperfecti activi et passivi 1
perfecti activi et passivi plusquamperfecti activi et passivi futuri exacti II activi et passivi CONIUNCTIVUS
perfecti activi et passivi plusquamperfecti activi et passivi Tworzenie form:
* participium praesentis activi participium perfecti passivi participium futuri activi participium futuri passivi
* infinitivus praesentis activi et passivi infinitivus perfecti activi et passivi infinitivus futuri activi et passivi 5. Przetłumacz na język polski zdania. Nazwij występujące w nich konstrukcje składniowe.
W tłumaczeniu i identyfikacji należy uwzględnić konstrukcje: Dativus possesivus, Accusativus duplex, Nominativus duplex, Accusativus cum infinitivo, Nominativus cum infinitivo, Ablativus absolutus.
6. Leksyka.
Tłumaczenie z polskiego na łacinę i z łaciny na język polski wyrażeń podanych na liście materiałów leksykalnych.
LISTA WYRAŻEŃ LEKSYKALNYCH
WYRAŻENIA I ZWROTY OGÓLNE: in medias res
in minus / in plus
ad acta
ipso facto
ad hoc
lege artis
ad rem
nihil obstat
alias
per procura / procurationem alibi
post factum
alter ego
pro et contra
condicio sine qua non
pro forma
corpus delicti
pro publico bono
cui bono
qui pro quo
de facto
sensu stricto / lato
de iure
status quo ante
debet / habet
stricte
hic et nunc
vis legis
imprimatur
vis maior
in flagranti
votum separatum
2
apud iudicem accusare
causam agere
causam perdere
causam vincere
crimina patrare
de iuribus certare
debitum reddere
debitum solvere
dies fastos (nefastos) observare ex legibus iudicare
heredes constituere
honores appetere
in crimen grave incurrere in iudicio se sistere
in iudicium vocare
in potestate dominica esse iniurias accipere
iniurias ulcisci
iniuste accusare
innocentiam probare
iura compescere
iura vi eripere
iure carere
iuris peritum consulere
ius conubii
ius honorum
ius privatum
ius provocationis
ius publicum
ius sacrorum
ius suffragii
legem violare
leges condere
leges observare
legibus parere
libere agere
magistratus creare
maiores partes agere
negotia gerere
officium explere
pater / mater familias
per fas et nefas
poena affici
poenas irrogare
praecipuas partes agere
quaestiones solvere
res iudiciarias tractare
reum absolvere
reum accusare
3
reum condemnare reum defendere
reum punire
salus rei publicae
senatu movere
sententiam dicere
servum manumittere
summa lex
tabulas testamenti legere testimonium dare
4