EBOLA  ŚMIERTELNE ZAGROŻENIE !!!
EBOLA  podstawowe informacje
GorÄ…czka krwotoczna Ebola jest powodowana przez wirusy z rodziny Filoviridae.
Gorączka ebola jest zaliczana do chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaz
nych.
Jest to choroba występująca rzadko, jednakże charakteryzuje się bardzo wysoką
śmiertelnością sięgającą nawet do 90%. Dotychczas poznano pięć gatunków wirusa Ebola.
Za najgroz
niejszy z nich uważa się wirus Ebola-Zair, który odpowiada za rozwój epidemii
szerzÄ…cej siÄ™ obecnie w Afryce Zachodniej (Gwinea, Sierra Leone, Liberia i Nigeria)
Wirus gorączki ebola musi mieć żywiciela W Afryce rezerwuarem wirusa
prawdopodobnie są nietoperze owocożerne i małpy, które w Polsce nie występują.
Epidemia choroby rozpoczyna się od osób, które miały kontakt z krwią lub innymi
płynami ustrojowymi zakażonych zwierząt (małpy lub owocożerne nietoperze). Następnie
wiriony mogą być przenoszone pomiędzy ludz
mi poprzez bezpośredni kontakt z krwią
i innymi płynami ustrojowymi chorych oraz zmarłych na tę chorobę osób, a także poprzez
bezpośredni kontakt z przedmiotami skażonymi przez ich krew i inne płyny ustrojowe.
Ryc. 1Wirus gorÄ…czki krwotocznej Ebola
Gorączka krwotoczna wywołana przez wirus Ebola pierwszy raz została opisana
w roku 1976 - w Zairze (obecnie Demokratycznej Republiki Konga). Ognisko znajdowało się
koło rzeki Ebola, dlatego też tak nazwano wirus. W czasie epidemii spośród 318 chorych
zmarło wtedy 280 osób.
Epidemie i przypadki gorączki krwotocznej Ebola występowały dotychczas głównie
w Afryce. Istnieje jednak ryzyko zawleczenia tej choroby również na inne tereny, w tym
także do Europy np. wraz z powracającymi osobami zakażonymi w okresie inkubacji
1
choroby. Przeniesienie wirusa Ebola następuje przez bezpośredni kontakt z krwią,
wydzielinami i wydalinami osoby zakażonej. Transmisja wirusa Ebola możliwa jest również
od osoby zmarłej z powodu zakażenia.
PRZEBIEG ZAKAŻENIA I OBJAWY
Człowiek nie zakaża, dopóki nie rozwiną się objawy choroby. Te pojawiają się od 2
do 21 dnia, najczęściej po kilkunastu dniach od chwili, gdy chory się zaraził.
Można się również zakazić od osoby, kto przeszedł gorączkę Ebola do 7 tygodni po
jego wyzdrowieniu  przez kontakty seksualne.
Jak podaje Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, przypadkowy
kontakt w miejscach publicznych z osobami, które nie mają objawów choroby, nie skutkuje
przeniesieniem gorączki krwotocznej. Wirusem nie można się zarazić za pośrednictwem
pieniędzy, artykułów spożywczych, pływając w basenie. Należy nadmienić, że komary
i kleszcze nie przenoszą wirusa Ebola. Najprawdopodobniej są to nietoperze owocożerne,
które występują w Afryce.
Objawy choroby
Okres wylęgania wynosi 2-21 dni (średnio 7-14 dni). Przebieg kliniczny gorączki
Ebola poczÄ…tkowo podobny jest do grypy. Choroba rozpoczyna siÄ™ szybkim narastaniem
temperatury ciała >400C, bólami głowy, bólami mięśni i stawów, zapaleniem gardła,
zapaleniem przełyku (owrzodzenia), do których dołączają się objawy skazy krwotocznej
(około 50% chorych) z krwistymi wymiotami i krwawą biegunką. U chorego bardzo szybko
dochodzi do odwodnienia, zaburzeń gospodarki elektrolitowej i białkowej, w konsekwencji
do skrajnego wyczerpania i gwałtownej utraty masy ciała. W większości przypadków
występuje wysypka plamisto-grudkowa oraz cechy uszkodzenia wątroby z towarzyszącą
żółtaczką.
Pogorszenie stanu chorego zwiÄ…zane jest z nasileniem skazy krwotocznej ze strony przewodu
pokarmowego (w 70% przypadków) i śpiączką. Śmiertelność jest bardzo wysoka (60-90%).
Chory człowiek jest wysoce zakaz
ny dla swojego otoczenia. Nie jest jasne, dlaczego
niektórzy chorzy ulegają samoistnemu powrotowi do zdrowia, podczas gdy dla większości
zachorowanie kończy się zgonem.
Typowe powikłania po przebyciu zakażenia to zapalenie wątroby, zapalenie jąder
i naczyniówki oczu.
2
 Należy pamiętać, że przeniesienie wirusa Ebola następuje przez bezpośredni
kontakt z krwią, wydzielinami i wydalinami osoby zakażonej. Transmisja wirusa Ebola
możliwa jest również od osoby zmarłej z powodu zakażenia oraz od zakażonych padłych
zwierząt takich jak: małpy czy nietoperze.
Ebola nie przenosi się drogą powietrzną, a więc na odległość kilku metrów od
chorego. Teoretycznie mógłby przenosić się drogą kropelkową, a więc kiedy chory kaszle lub
kichnie (na odległość kilkudziesięciu centymetrów do metra), ale tylko wtedy, gdy rozwinięte
są objawy choroby i gdy zaatakowane są płuca. Jednak ilość wytwarzanego aerozolu jest tak
niewielka, że taka możliwość zakażenia jest tylko teoretyczna. Co ważne, nie ma
udowodnionych przypadków przeniesienia gorączki ebola drogą kropelkową.
Zakażenie gorączką krwotoczną wymaga bezpośredniego kontaktu z osobami chorymi.
W Europie, także w Polsce, problem gorączki Ebola ograniczałby się do szybkiej izolacji
osoby z objawami choroby i kwarantanny osób, które miały z nią kontakt.
ROZPOZNANIE
Rozpoznanie gorÄ…czki krwotocznej odbywa siÄ™ na podstawie obrazu klinicznego oraz
metod serologicznych (ELISA), izolacji wirusa z materiału biologicznego pobranego od
chorych i/lub jego hodowli na liniach tkankowych we wczesnym okresie choroby. U chorych
badanych w póz
niejszym okresie choroby oznacza się specyficzne przeciwciała w klasie IgM
i IgG lub poszukuje wirusa w materiale pobranym ze zwłok.
LECZENIE
Nie ma specyficznego leczenia, ani szczepionki przeciwko gorÄ…czkom krwotocznym
Ebola. Stosuje się jedynie leczenie objawowe polegające na wyrównywaniu zaburzeń
gospodarki wodno-elektrolitowej i białkowej, walka ze wstrząsem, leczenie skazy
krwotocznej, wspomaganie czynności układu krążenia i oddechowego.
Brak skutecznego leczenia i duża zakaz
ność wirusa wymusza stosowanie
odpowiednich zabezpieczeń przez osoby kontaktujące się lub opiekujące osobą zakażoną lub
chorą (np. szczególne warunki izolacji, środków ochrony osobistej).
ZAPOBIEGANIE:
Zapobieganie gorączce Ebola polega na ścisłej izolacji chorych, kwarantannie osób
z kontaktu oraz zabiegi sanitarne.
3
ODPORNOŚĆ POPULACJI
Występuje powszechna wrażliwość. Prace nad szczepionką trwają. Wykryto
przeciwciała u niektórych badanych pacjentów. Zwiększa to szansę odkrycia szczepionki
skutecznej dla ludzi, nad którą naukowcy pracują od 2009 roku
WRAŻLIWOŚĆ NA CZYNNIKI ZEWN
TRZNE
Wirus Ebola jest wrażliwy na promieniowanie jonizujące, światło słoneczne
(promienie UV), temperaturę powyżej 600C oraz powszechnie dostępne chemiczne środki do
dezynfekcji (np. preparaty na bazie czwartorzędowych soli amonowych i fenoli, czy nawet
roztwory domowych wybielaczy w rozcieńczeniu 1:100)
EBOLA NA ÅšWIECIE
Epidemia gorączki krwotocznej Ebola objęła swym zasięgiem kraje Afryki
Zachodniej: GwineÄ™, Sierra Leone oraz LiberiÄ™ (ryc.2).
Ryc. 2 Kraje Afryki Zachodniej objęte epidemią
4
PLOTKA MOŻE ZABIĆ
Wielu mieszkańców z Sierra Leone uznaje Ebolę za znak opętania przez demony.
Dlatego chorzy i ich rodziny okryte są wstydem, więc ukrywają przypadki zachorowań jak
długo się tylko da. Rząd zagroził, że wyśle policjantów i żołnierzy, by chodzili po domach
i zmuszali do poddania się kwarantannie. Mieszkańcy Sierra Leone nie ufają jednak
lekarzom. Wolą się leczyć w domu. Stawiają opór, gdy władze chcą interweniować.
Niektórzy wierzą nawet w makabryczne pogłoski, że zagraniczni lekarze są kanibalami 
zwabiają ludzi do szpitali, by na przykład odciąć im ręce.
JAK SI
ZACZ
A
A EPIDEMIA EBOLI? [WG NEWSWEEK]
Naukowcy ustalili, gdzie i kiedy zaczęła się epidemia zabójczego wirusa. Pierwszą
ofiarą było dwuletnie dziecko z niewielkiej wioski na pograniczu Sierra Leone, Liberii
i Gwinei. Dwuletni chłopiec zmarł 6 grudnia 2013 r. w wiosce Meliandou niedaleko
Guéckédou w Gwinei - wynika z ustaleÅ„ epidemiologów, które opublikowano
w amerykańskim czasopiśmie The New England Journal of Medicine. Nie wiadomo, w jaki
sposób wirusem mogło zarazić się tak małe dziecko. Badacze sugerują, że mogło zjeść
zakażoną żywność, do infekcji mogło też dojść za sprawą wielokrotnie używanych igieł. Nie
wiadomo jednak, jak wirus dotarł do Gwinei - do tej pory przypadków zachorowań nie
odnotowywano w Afryce Zachodniej. Wcześniejsze epidemie wybuchały w Ugandzie,
wschodnim Kongu i południowym Sudanie. Do tej pory Ebola nigdy nie atakowała w ten
sposób i nie pojawiała się w tylu miejscach jednocześnie. Dlaczego tym razem epidemia
wygląda właśnie w ten sposób? Wirus zaatakował w dość gęsto zaludnionym terenie i bardzo
szybko trafiÅ‚ do pierwszego miasta  liczÄ…cego 80 tys. mieszkaÅ„ców Guéckédou. Pech chciaÅ‚,
że Guéckédou leży na pograniczu trzech paÅ„stw - Sierra Leone, Liberii i Gwinei. Co gorsza
miasto, w którym wirus pojawił się po raz pierwszy, leży przy głównej arterii komunikacyjnej
Gwinei (droga N1 Å‚Ä…czÄ…ca stolicÄ™ kraju Konakry z Nzerekore i dalej rozwidlajÄ…ca siÄ™ w
kierunku granic kilku ościennych państw).
Aby ustalić te fakty i wykryć miejsce wybuchu epidemii przeprowadzono prawdziwe
epidemiologiczne śledztwo, w toku którego zbadano łańcuch kolejnych zakażeń dających
poczÄ…tek epidemii. W tym celu zbadano dokumentacjÄ™ medycznÄ… chorych i przeprowadzono
wywiady z członkami rodzin dotkniętych epidemią, pacjentami, u których podejrzewano
wirusa oraz mieszkańcami wiosek, w których doszło do zachorowań.
5
Oto jego wyniki. Po śmierci dwulatka wirusem zaraziła się jego matka, która zmarła 13
grudnia. Pod koniec grudnia zmarły z kolei siostra i babka chłopca. To najprawdopodobniej
od nich zarazili się członkowie rodziny babki, a także pielęgniarka i położna z Meliandu. Ta
byÅ‚a leczona w szpitalu w Guéckédou, gdzie zmarÅ‚a 2 lutego 2014 r.
Wraz z poÅ‚ożnÄ… choroba trafiÅ‚a do szpitala w Guéckédou, gdzie EbolÄ… zaraziÅ‚ siÄ™ czÅ‚onek
opiekującego się nią personelu. Najpewniej właśnie to wydarzenie okazało się kluczowe dla
rozprzestrzenienia siÄ™ epidemii na kolejne miejscowoÅ›ci. Z Guéckédou pracownik szpitala
został przewieziony do szpitala w miejscowości Macenta (zmarł 10 lutego). Tam zaraził się
udzielający mu pomocy medycznej lekarz, który walkę z chorobą przegrał po pięciu dniach
od pojawienia się pierwszych objawów  24 lutego. Jego ciało przewieziono do Kissidougu,
gdzie został pochowany na rodzinnym cmentarzu. Najprawdopodobniej już w momencie
pogrzebu chorych było dwóch braci lekarza  obaj zmarli w ciągu następnych dwóch tygodni.
W chwili obecnej czynnikami, które utrudniają opanowanie epidemii gorączki Ebola na
terenie Gwinei, Sierra Leone i Liberii sÄ…:
·ð rozlegÅ‚ość obszaru, na którym utrzymuje siÄ™ transmisja wirusa oraz znajdujÄ… siÄ™
z
ródła zakażenia,
·ð lokalne uwarunkowania kulturowe i religijne np. tradycja pochówku zwÅ‚ok osób
zmarłych wymagająca bezpośredniego kontaktu uczestników pogrzebu z ciałem
osoby zmarłej,
·ð nasilony przepÅ‚yw osób pomiÄ™dzy obszarami wiejskimi i miejskimi oraz przez
granice trzech ww. państw.
INFORMACJA DLA OSÓB PODRÓŻUJ
CYCH
Zgodnie z zaleceniami WHO podróżujący powinni:
·ð unikać wszelkich kontaktów z osobami zakażonymi (chorymi lub ciaÅ‚ami osób
zmarłych),
·ð unikać wszelkich kontaktów z dzikimi zwierzÄ™tami (w szczególnoÅ›ci z maÅ‚pami,
gatunkami leśnych antylop, gryzoniami, nietoperzami), również z ciałami padłych
zwierzÄ…t,
·ð nie spożywać miÄ™sa dzikich zwierzÄ…t,
·ð dokÅ‚adnie myć i obierać warzywa oraz owoce przed ich spożyciem
·ð przestrzegać zasad higieny rÄ…k,
·ð stosować zabezpieczenia podczas kontaktów pÅ‚ciowych,
6
·ð zrezygnować z odwiedzania miejsc bytowania nietoperzy (np. jaskiÅ„, kopalni,
schronów).
·ð w razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc
lekarską, zaś w przypadku wystąpienia niepokojących objawów po powrocie z ww.
rejonów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem informując o przebytej
podróży.
Biorąc jednak powyższe pod uwagę, zaleca się osobom podróżującym w rejony
występowania gorączki krwotocznej Ebola, zachowanie wszelkich możliwych środków
ostrożności, w tym również rozważenie możliwości przełożenia podróży na inny termin.
W przypadku, kiedy musimy wyjechać w rejony objęte epidemią należy przed
wyjazdem skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny
tropikalnej w celu uzyskania profesjonalnej porady lekarskiej o chorobach zakaz
nych
występujących w tym regionie, najlepiej nie póz
niej niż 4 - 6 tyg. przed planowaną
podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez lekarza profilaktyki.
Zdaniem specjalistów ryzyko rozprzestrzenienia się Eboli na Europę i inne kontynenty jest
znacznie większe, gdy wirus swoim zasięgiem obejmie te kraje afrykańskie, których
obywatele często wyjeżdżają w różne rejony świata (np. Nigerię, której mieszkańcy
wyjeżdżają do Wielkiej Brytanii czy USA). W związku z tym Polacy prędzej mogliby się
zarazić Ebolą podczas pobytu za granicą niż we własnym kraju.
Najnowsze informacje dla osób podróżujących do Gwinei, Liberii, Sierra Leone,Nigerii
oraz sytuacjÄ™ epidemiologicznÄ… w zwiÄ…zku z epidemiÄ… gorÄ…czki Ebola opracowane na
podstawie materiałów WHO znajdują się pod adresem
http://www.gis.gov.pl
opracowała: Dorota Barełkowska
kierownik Oddziału Epidemiologii
7