kryzysowa koncepcja wg Greinera
Zarządzanie MSP
Du\
e
kryzys nieznanej
przyszłości
Wiel
kość kryzys
porozumienia
orga
kryzys
niza
kontroli
cji
kryzys braku
autonomii wzrost przez współpracę
kryzys
wzrost przez koordynację
przywództwa
dr in\
. Joanna Duda
wzrost przez decentralizację
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
wzrost przez kierowanie
Wydział Zarządzania
Małe
wzrost przez innowacyjność
[e-mail]
Narodzenie Młodość Dojrzałość
Wiek organizacji
Cykl \
ycia organizacji Charakterystyka badań
1. Faza  NARODZINY
Okres badań Wyszczególnienie Liczba badanych
" o przetrwaniu organizacji decydują: cele
przedsiębiorstw
krótkookresowe, kapitał zało\
ycielski,
1991 1997 AE w Poznaniu 173
otoczenie, poziom konkurencji
1. Faza  MA
ODOŚĆ
1995 1996 Uniwersytet A
ódzkiego 55
" o powodzeniu decydują: strategia
1995  1997 Górnośląska Agencja Rozwoju 100
Regionalnego
" specjalizacja, synchronizacja
3. Faza  DOJRZAA
OŚĆ
2004 ASM  Centrum Badań i Analiz 2626
Rynku
" Organizację cechuje ró\
norodność metod i
2005-2008 RARP 2650
technik zarządzania, ukształtowany image.
Wzrasta potrzeba prowadzenia ró\
norodnych
analiz, B+R.
y
ródła finansowania inwestycji
y
ródła finansowania sektora MSP
w 1995 1996 (UA
)
w Wielkopolsce (1991 1997)
Wyszczególnienie Firmy korzystające Jedyne z
ródło Średni udział
z danego z
ródła w finansowania w strukturze
Wyszczególnienie Odsetek firm korzystających
[%] inwestycji w [%] wydatków
z danego z
ródła
Własne 15,5 9,1 16,4
Środki własne 38,7 oszczędności
Zysk 74,5 29,1 53,9
Kredyt bankowy 55,8
Po\
yczka /kredyt 15,5 3,6 12,9
bankowy
Po\
yczka ze scentralizowanego 25,6 Inne po\
yczki 7,3 3,6 12,9
funduszu rozwoju
udziałowcy 3,6 1,8 2,5
Dotacja z funduszu aktywizacji 11,6
Inwestycja 3,6 3,6 3,6
zawodowej zagraniczna
Dotacja lub po\
yczka z funduszu 7,0 Dotacje subwencje 9,1 1,8 3,7
rozwoju drobnej wytwórczości
leasing 10,9 0,0 2,1
Inne 1,8 0,0 0,4
1
y
ródła finansowania w sektorze MSP
y
ródła finansowania rozwoju w
w latach 1995 - 1997 (GARR)
małopolskim sektorze MSP
y
ródło finansowania [%]
90%
Zysk 49 80%
70%
Kapitał wniesiony 25
60%
Kredyt 17 50%
40%
Leasing 3
30%
Po\
yczka od osób prywatnych 2
20%
10%
Po\
yczka od podmiotów gospodarczych 1
0%
Dotacje 1 śr. kredyty leasing inw estor inne
w łasne obcy
Amortyzacja 1
w 1999 r. w 2000 r.
Inne 1
y
ródła finansowania rozwoju sektora
y
ródła finansowania spółek w
MSP w regionie Chemnitz
Północnej Saksonii
100%
90%
100%
80%
90%
70% 80%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20% 20%
10%
10%
0%
0%
kredyt kapitał inne leasing
kapitał kredty leasing inw estor inne
bankow y w łasny kapitały
w łasny bankow e obcy z
ródła
obce
w 1997 r. w 1998 r.
1998/99 2000 2001(plan)
y
ródła finansowania sektora MSP w
y
ródła finansowania spółek
regionie Chemnitz
fińskich
100% 100%
90%
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
0%
2
kapitał
własny
leasing
kredyty
emisja
bankowe
obligacji
ś
rodki
dotacje
alians
pa
ń
stwowe
inne
z

ródła
strategiczny
joint venture
udziałowców
dotacje z UE
udziały obce
Zmiany w działalności małych
y
ródła finansowania działalności inwestycyjnej
w polskim sektorze MSP w 2004 roku
i średnich firm w latach 2004-2005
Wyszczególnienie Rok Znaczny Wzrost w Bez Znaczny
y
ródło Odsetek firm
wzrost w [%] zmian w spadek
korzystających [%] [%] w[%]
z danego z
ródła
Zadłu\
enie 2005 12,8 45,7 8,4 32,0
Kapitał własny 57,9
2004 11,1 36,1 8,5 44,3
Zysk zatrzymany 29,3
Kredyt bankowy 14,2
Inwestycje w majątek 2005 30,8 45,7 3,6 21,6
trwały
Leasing 12,6
2004 29,3 36,9 4,4 29,4
Fundusze unijne 4,6
inne 4,4
Poziom zadłu\
enia przedsiębiorstw y
ródła finansowania inwestycji w
z sektora MSP sektorze MSP w latach 1999-2008
Wyszczególnienie Odsetek firm w [%] Wyszczególnienie Odsetek przedsiębiorstw
1999-2000 2004 2005 2006 2007 2008
2004 rok 2005 rok
Kapitał własny 76 86 37,2 54,4 71 57
Zobowiązania > ni\
50% aktywów ogółem 4,7 3,6
Zysk zatrzymany - - 31,9 18,7 0 0
Kredyt bankowy 38 14,2 16,6 12,7 21 7
Zobowiązania < ni\
50% aktywów ogółem 79,2 86,5
Leasing 24 12,6 10,5 9,0 14 7
Fundusze unijne - 4,6 1,4 1,9 29 43
Brak zadłu\
enia 11,9 2,3
inne - - 2,0 3,0 0 0
Bariery ograniczające rozwój polskiego
y
ródła finansowania sektora MSP
w Niemczech i Finlandii
sektora MSP
Niemcy  landy Niemcy  landy Finlandia
y
ródła
wschodnie zachodnie
3,2% 3,0%
6,2%
Kapitał własny 56,5 54,2 78
7,0%
43,0%
8,0%
Kredyt bankowy 51 34 54
Leasing 21,5 12 14
13,5%
Udziały obce 24 3,35 6
16,3%
obow iązek uiszczania podatków przed w pływ em nale\
ności
Emisja akcji 3 - -
du\
e sieci handlow e
lokalni odbiorcy
Emisja obligacji 2 - -
du\
e koncerny międzynarodow e
mali odbiorcy
Alianse 21 - - inne
dłu\
nicy (zatory płatnicze)
regres gospodarczy
Joint venture 4 - -
Środki pomocowe - 14,4 16
3
Bariery ograniczające rozwój
Bariery rozwoju - skala ocen
sektora MSP w Polsce
Zagadnienia i problemy finansowe Ocena
skala od 0 do 5, gdzie
średnia
dostępność i warunki uzyskania kredytów
1  bardzo utrudnia (tworzy bariery),
2,3427
zatory płatnicze - nieskuteczność windykacji nale\
ności
2  utrudnia, 1,9831
brak instytucji funduszy długoterminowych
2,4542
3  nie na wpływu,
polityka kursów walutowych
2,6636
4  pomaga,
wysokość stóp procentowych
2,1243
5  bardzo pomaga,
mo\
liwość mobilizacji kapitału poprzez giełdę i inne
2,9193
instytucje rynku finansowego
[0]  nie wiem.
Jednostki administracyjne, które utrudniają
Zmiany po przystąpieniu do UE
rozwój sektora MSP w Polsce
Wzrost Spadek Bez zmian Trudno
powiedzieć
Jednostki administracyjne, które w największym stopniu
utrudniają rozwój firmy i prowadzenie działalności Dostęp do funduszy
% 12,1 3,6 81,3 2,4
78,4
gospodarczej.
80
Dostęp do kredytów
70
14,9 7,8 76,1 1,2
59,1
inwestycyjnych
60
50
Wynik finansowy
21,8 20,5 56,6 1,1
40
25,4
30 Sprzeda\
na eksport
20,6
7,8 1,9 22,7 67,6
17,5
20
10,8
7,1 6,7
6,5 4,9 Popyt na rynku UE
10 2,3
8,0 3,7 40,3 47,1
0
obsługa prze z ZUS
Popyt na rynku
obsługa prze z Urzę dy Skarbowe
19,0 16,7 64,0 0,3
uzyskanie koncesji i ze zwoleń
obsługa prze z Państwową Inspekcję Pracy
Polskim
obsługa prze z Sane pid
obsługa prze z Urzę dy Pracy
ochrona danych osobow ych
Przychody ze
w spółpraca z terenowy m i organam i adm inistracji rządowej
25,2 16,3 58,1 0,4
brak instytucji sam orządu gospodarczego
obsługa prze z Inspe kcję Ochrony Środow iska
sprzeda\
y
obsługa prze z PFRON
Zmiany w działalności MSP
Zmiany w działalności firm polskich
w latach 2004-2005
w latach 2004-2005
Wyszczególnienie Rok Znaczny Wzrost Bez Znaczny Wyszczególnienie Rok Znaczny Wzrost Bez Znaczny
wzrost zmian spadek wzrost zmian spadek
Udział w rynku 2005 13,6% 42,4% 17,4% 25,6%
Zadłu\
enie 2005 12,8% 45,7% 8,4% 32,0%
Udział w rynku 2004 11,8% 40,7% 15,0% 31,6%
Eksport 2005 7,4% 13,8% 3,9% 74,9%
Zadłu\
enie 2004 11,1% 36,1% 8,5% 44,3%
Eksport 2004 6,3% 9,9% 2,6% 81,1%
Zysk 2005 29,0% 32,4% 37,2% 1,3%
Inwestycje w majątek 2005 30,8% 45,7% 3,6% 21,6%
trwały
Zysk 2004 29,7% 30,4% 39,2% 0,7%
Przychody ze 2005 30,7% 34,0% 34,0% 1,3%
Inwestycje w majątek 2004 29,3% 36,9% 4,4% 29,4%
sprzeda\
y
trwały
Przychody ze 2004 32,2% 30,0% 37,0% 0,8%
sprzeda\
y
4
Rodzaje inwestycji w sektorze MSP Rodzaje inwestycji w sektorze MSP
w latach 2003-2006 w latach 2003-2006
Rodzaj inwestycji Odsetek firm
Rodzaj inwestycji Odsetek firm
2003 2004 2005 2006
2003 2004 2005 2006
Zakup maszyn i urządzeń ze względu na nowa technologię - - 32,0 29,3
Wprowadzenie nowych produktów i usług - - 30,1 24,3
Modernizacja infrastruktury biurowej - 3,0 14,9 -
Zakup maszyn i urządzeń o podobnych parametrach w celu 42 44 28,1 34,3
Szkolenie pracowników - 0,9 11,1 -
zwiększenia produkcji
U\
ywane maszyny i urządzenia 23,5 - - -
Zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności - 4,3 10,2 -
Wymiana starych maszyn na nowe o podobnych parametrach i - - 27,9 20,1
wydajności do dotychczasowych Zakup gruntów - - 9,1 -
Modernizacja środków transportu 41,5 8,1 27,9 23,6
Badania i rozwój - 0,0 3,7 6,9
Poprawa jakości oferowanych dóbr/usług - 13,9 25,9 30,6
Modernizacja systemu zarządzania - 0,1 2,3 -
Budowa /zakup budynków/ magazyny/hale produkcyjne 24,5 - 22,4 18,4
Rozwój sieci sprzeda\
y - 4,3 21,2 10,7
Działania na rzecz ochrony środowiska - 0,0 1,9 -
Informatyzacja firm 59 7,6 20,5 14,6
Inwestycje o charakterze innowacyjnym, w polskim sektorze
Przyczyny barku inwestycji w polskim sektorze
MSP w latach 2004-2006
MSP, latach 2006-2007
Rodzaj Rok Znaczy Wzrost Bez zmian Znaczny Wyszczególnienie Odsetek przedsiębiorstw
inwestycji wzrost spadek
2004 2005 2006
Oczekiwanie na poprawę koniunktury 18,3 42,3 21,1
Zakup nowych 2007 -plan 19,6 19,5 0,5 60,4
gospodarczej
technologii
2006- realizacja 12,5 24,6 1,2 61,8
Niewykorzystane zasoby techniczne 33,5 39,2 39,0
Wprowadzanie na 2007 - plan 37,2 25,4 0 37,4
Zbyt du\
a niestabilność warunków - 37,3 13,0
rynek nowych
gospodarowania
2006 -realizacja 25,2 31,0 0,9 42,9
produktów
Brak popytu na polskim rynku 18,3 29,0 26,8
2006 - plan 40,3 32,3 1,3 25,4
Brak popytu na rynkach zagranicznych 1,3 - -
Inwestycje 2007- plan 11,2 16,1 0,3 72,3 Oczekiwanie na dostęp do funduszy 2,4 13,9 0,9
w B+ R unijnych
2006 -realizacja 6,9 21,0 0,8 71,4
Brak dostępu do kapitału na inwestycje 8,1 12,1 7,6
2006 - plan 13,8 32,0 1,6 51,6
Brak strategii rozwoju 6,5 10,2 11,9
Zbyt wysokie ryzyko polityczne 4,0 10,0 4,2
Innowacyjność przedsiębiorstw
Bariery innowacyjności - 2008
w 2008 roku
Bariery Odsetek
Typ innowacji Przedsiębiorstwo
przedsiębiorstw
mikro małe średnie
Bark środków finansowych 39%
1. Produktowe 8 20 11
Du\
e ryzyko związane z wprowadzaniem innowacji 30%
2. Procesowe 10 12 18
Brak zainteresowania nowymi produktami/usługami 25%
3. Nietechnologiczne 13 24 25
1+2 14 28 29
Przedsiębiorcy w wieku poni\
ej 40 lat - jako największą barierę wskazali
 ograniczenia związane z finansowaniem inwestycji (50%)
1+3 15 20 21
Przedsiębiorcy pow. 60 roku  jako największą barierę wskazali  du\
e
ryzyko związane z innowacyjnymi przedsięwzięciami (30%)
1+2+3 - 31 -
5
Czynniki zwiększające innowacyjność
Czynniki decydujące o
polskich firm z sektora MSP konkurencyjności sektora MSP
Czynnik zwiększający innowacyjność firmy Odsetek
Czynniki decydujące o Odsetek przedsiębiorstw [w:%]
przedsiębiorstw
konkurencyjności małych i
2003 2004 2005 2006 2007
Ulgi w podatkach związane z wprowadzeniem nowych technologii
53,5
średnich przedsiębiorstw
Dostęp do kredytów na preferencyjnych warunkach
46,0
Cena 51,9 57,6 64,3 57,3 70,8
Popyt na rynku krajowym na innowacyjne produkty
43,6
Jakość produktów /usług 20,9 18,7 15,2 21,7 67,3
Zniesienie barier w dostępie do kapitału
24,6
Jakość obsługi klienta 9,5 9,6 5,9 5,6 42,5
Mo\
liwość eksportu
18,3
Wąska specjalizacja 5,8 6,2 5,9 4,3 17,6
Wiedza o innowacyjnych rozwiązaniach w promocji i dystrybucji
13,5
Ulgi w podatkach związane z prowadzeniem własnych badań
11,7 Zdolność dostosowania produkcji do 5,6 4,7 5,5 2,9 23,4
wymagań klienta
Wiedza o innowacyjnych rozwiązaniach dotyczących wytwarzania
11,2
produktów
Lokalizacja firmy 4,4 1,5 2,9 2,6 27,3
Wiedza o badaniach prowadzonych w Polsce, których wyniki mo\
na by
9,6
zastosować w firmie Nowatorski charakter produktów, 1,8 1,0 0,6 0.9 6,2
Wiedza o innowacyjnych rozwiązaniach dotyczących zarządzania firmą usług
9,1
Konkurencja ze strony innych, bardziej innowacyjnych firm w bran\
y
5,0
Dodatkowe czynniki decydujące o Czynniki, które będą decydowały o
konkurencyjności MSP w najbli\
szych 2-4 latach
konkurencyjności MSP w roku 2007
Czynniki decydujące o konkurencyjności małych Odsetek przedsiębiorstw
i średnich przedsiębiorstw
Czynniki konkurencyjności Odsetek Prognoza na najbli\
sze lata
Cena 69,8
przedsiębiorstw
Jakość produktów /usług 67,4
Wykorzystywanie bardziej 0,1
Jakość obsługi klienta 38,5
nowoczesnych technologii ni\

Wąska specjalizacja 16,9
konkurencja
Zdolność dostosowania produkcji do wymagań klienta 21,9
Lokalizacja firmy 19,5
Nowoczesne metody zarządzania 0,3
Nowatorski charakter produktów, usług 7,2
Wizerunek przedsiębiorstwa 15,4
Kompetentni, dobrze zmotywowani 1,6
Dobrze zmotywowani pracownicy 15,3
pracownicy
Nowoczesne kanały dystrybucji 5,3
Wizerunek przedsiębiorstwa 1,9
Nowoczesne metody zarządzania przedsiębiorstwem 1,7
Wykorzystanie bardziej nowoczesnych, ni\
konkurencja 5,3
technologii
Instrumenty konkurowania
Bariery wzrostu konkurencyjności
polskich MSP w roku 2008
Instrumenty konkurowania średnia
2001 2005
Jakość dostarczonej usługi 3,8
Ugruntowana pozycja 3,6
uiszczanie podatków przed uiszczanie podatków przed
Indywidualne potrzeby klienta 3,6
wpływem nale\
ności wpływem nale\
ności
Szybkie i terminowe dostarczanie 3,6
dostępność i warunki dostępność i warunki
Stałość relacji z odbiorcami 3,6
uzyskania kredytów uzyskania kredytów
Specjalistyczna wiedza/umiejętności 3,4
Pełny asortyment usług/produktów 3,4
zatory płatnicze zatory płatnicze
Usługi po ni\
szej cenie 3,1
brak instytucji funduszy
Spełnianie standardów i regulacji 3,1
Wprowadzanie nowych produktów/usług 3,0 długoterminowych
Intensywny marketing i promocja 2,9
nieelastyczne prawo pracy nieelastyczne prawo pracy
Du\
a liczba kanałów dystrybucji 2,8
Wykorzystywanie zaawansowanych technologii 2,6
Struktura organizacyjna firmy 2,4
6
Negatywna ocena działalności urzędów
Bariery wzrostu konkurencyjności
administracji państwowej
2001 2005 2001 2005
politykę kursów walutowych
Urzędy Odsetek Odsetek
firm firm
zbyt wysokie zbyt wysokie
oprocentowanie kredytów oprocentowanie kredytów
Obsługa przez ZUS 78,4 44,9
brak mo\
liwości mobilizacji
Urząd skarbowy 59,1 19,2
kapitału poprzez giełdę i inne
instytucje rynku finansowego Inspektor pracy 20,6 13,0
procedury administracyjne procedury administracyjne
Urząd pracy 10,8 12,2
wysokość podatków wysokość podatków
SANEPID 17,5 9,7
7