To jest wersja html pliku http://www.ckppip.edu.pl/programy/Psychoed.uzaleznionych.doc.
G o o g l e automatycznie generuje wersj html dokumentu podczas indeksowania Sieci.
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO
PSYCHOEDUKACJA OSÓB UZALE NIONYCH I ICH RODZIN
Program przeznaczony dla piel gniarek
AUTORZY WSPÓ PRACUJ CY Z CENTRUM KSZTA CENIA PODYPLOMOWEGO PIEL GNIAREK I
PO NYCH W OPRACOWANIU PROGRAMU
piel. dypl. Ma gorzata Wodiczko Zak ad Leczenia Alkoholików
Warszawa
terapeuta uzale nie Anna Kuciak Polskie Towarzystwo
Zapobiegania Narkomanii
moja NADZIEJA Mielec
RECENZENCI PROGRAMU
mgr Witold Wo niak Medyczne Studium Zawodowe
Morawica
dr Ewa Woydy o-Osiaty ska Instytut Psychiatrii i Neurologii
Warszawa
Program uzyska pozytywn opini Naczelnej Rady Piel gniarek i Po nych
Program zatwierdzi Dyrektor Centrum Kszta cenia Podyplomowego Piel gniarek i Po nych
ZA ENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE
Rodzaj kszta cenia
Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kszta cenia, który zgodnie z ustaw z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach
piel gniarki i po nej (Dz. U. z 2001r. Nr 57, poz. 602 i Nr 89, poz. 969 oraz z 2003r. Nr 109, poz. 1029) ma
na celu uzyskanie przez piel gniark , po kwalifikacji do wykonywania okre lonych czynno ci
zawodowych przy udzielaniu wiadcze piel gnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych lub
rehabilitacyjnych.
Organizator kszta cenia podyplomowego, na podstawie ramowego programu sporz dza program kszta cenia.
Program kszta cenia musi uwzgl dnia wszystkie elementy modu ów wskazanych w planie nauczania
ramowego programu, jednak tre ci nauczania mog by dostosowane do warunków i potrzeb lokalnych.
Wykaz umiej tno ci b cych przedmiotem kszta cenia ramowego programu jest dla organizatora i
uczestnika kszta cenia obowi zuj cym elementem programu. Osi gni cie wskazanych umiej tno ci
gwarantuje, e ka dy absolwent kursu specjalistycznego b dzie posiada takie same kwalifikacje, niezale nie
od miejsca uko czenia kszta cenia, podmiotu organizuj cego kszta cenie podyplomowe oraz trybu
kszta cenia.
Poszczególne modu y ramowego programu zawieraj cel, tre ci nauczania oraz wykaz umiej tno ci
wynikowych, odnosz ce si zarówno do zaj teoretycznych jak
i praktycznych. W planie nauczania wskazane s wy cznie miejsca realizacji zaj praktycznych, dlatego te
organizator oprócz programu kszta cenia teoretycznego obowi zany jest opracowa program szkolenia
praktycznego dla ka dej placówki. Program ten powinien zawiera cel i umiej tno ci. Jednocze nie program
zaj praktycznych powinien uwzgl dnia wykaz wiadcze zdrowotnych (opracowany na podstawie wykazu
umiej tno ci), do zaliczenia których zobowi zany jest uczestnik kursu. Dokumentacj zawieraj
potwierdzenie zaliczenia poszczególnych wiadcze opracowuje organizator kszta cenia. Stanowi ona
wewn trzny dokument organizatora.
Cel kszta cenia
moja NADZIEJA Mielec
Przygotowanie piel gniarki do profesjonalnej wspó pracy w zespole terapeutycznym leczenia odwykowego.
Czas kszta cenia
czna liczba godzin przeznaczonych na realizacj programu kszta cenia kursu specjalistycznego
Psychoedukacja osób uzale nionych i ich rodzin wynosi 165 godzin dydaktycznych, w tym:
zaj cia teoretyczne 95 godzin,
zaj cia praktyczne 70 godzin.
Plan nauczania okre lony zosta dla dziennego trybu kszta cenia i zawiera liczb godzin przeznaczon na
realizacj poszczególnych modu ów. Z uwagi jednak na lokalne preferencje i potrzeby, prowadz cy zaj cia w
porozumieniu z kierownikiem kursu mog dokona modyfikacji czasu kszta cenia w wymiarze nie wi kszym
ni 20%. Oznacza to, e 80% czasu przeznaczonego na realizacj poszczególnych modu ów nie podlega
zmianie. Wskazane 20% mo e by wykorzystane na przesuni cia pomi dzy poszczególnymi modu ami lub w
cz ci mo e zosta przeznaczone na realizacj zada w ramach samokszta cenia.
Organizator, w porozumieniu z kierownikiem kursu oraz wyk adowcami, ma prawo do modyfikacji czasu
trwania kszta cenia w zale no ci od programu realizowanego
w trybie innym ni dzienny.
Sposób organizacji
Za przebieg i organizacj kursu specjalistycznego odpowiedzialny jest organizator kszta cenia.
Planuj c realizacj kursu organizator powinien:
1. Opracowa program kszta cenia.
2. Opracowa regulamin organizacyjny kursu specjalistycznego, który w szczególno ci okre la:
organizacj ,
zasady i sposób naboru osób,
prawa i obowi zki osób uczestnicz cych,
zakres obowi zków wyk adowców i innych osób prowadz cych nauczanie teoretyczne i szkolenie
praktyczne,
zasady przeprowadzenia egzaminu ko cowego.
3. Powo kierownika kursu specjalistycznego.
Do zada kierownika kursu oprócz zada okre lonych w rozporz dzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29
pa dziernika 2003 r. w sprawie kszta cenia podyplomowego piel gniarek i po nych (Dz. U. Nr 197
poz.1923) powinno nale :
wspó decydowanie o doborze kadry dydaktycznej,
przedstawienie uczestnikom kursu: celu, programu i organizacji szkolenia,
ocenianie placówek szkolenia praktycznego wg specyfiki i organizacji zaj ,
pomaganie w rozwi zywaniu problemów,
udzielanie indywidualnych konsultacji uczestnikom kursu,
zbieranie i analizowanie opinii o przebiegu kursu.
W dniu rozpocz cia kursu ka dy uczestnik powinien otrzyma :
harmonogram zaj teoretycznych i praktycznych,
wykaz umiej tno ci b cych przedmiotem kszta cenia.
4. Przeprowadzi post powanie kwalifikacyjne.
5. Powo w uzgodnieniu z kierownikiem kursu opiekunów szkolenia praktycznego, którzy powinni by
merytorycznymi pracownikami placówek, w których odbywa si szkolenie praktyczne.
Do zada opiekuna szkolenia praktycznego nale y:
instrukta wst pny (zapoznanie z celem szkolenia praktycznego,
z organizacj pracy, wyposa eniem placówki, jego personelem, zakresem udzielanych wiadcze i in.),
instrukta bie cy (organizacja i prowadzenie zaj , kontrola nad ich prawid owym przebiegiem, pomoc
w rozwi zywaniu problemów i in.),
instrukta ko cowy (omówienie i podsumowanie zaj , zaliczenie wiadcze zdrowotnych okre lonych w
programie kszta cenia, ocena uzyskanych wiadomo ci i umiej tno ci).
moja NADZIEJA Mielec
6. Wskaza kadr dydaktyczn posiadaj kwalifikacje okre lone w programie ramowym.
7. Zapewni baz dydaktyczn dostosowan do liczby uczestników kursu:
sale wyk adowe,
sale warsztatowe,
pomieszczenia wyposa one w sprz t i aparatur .
8. Zaprojektowa , w odniesieniu do poszczególnych modu ów, rodki dydaktyczne oraz formy zaj , ze
szczególnym uwzgl dnieniem form aktywizuj cych.
9. Wskaza literatur do poszczególnych modu ów uwzgl dniaj c kryterium aktualno ci i adekwatno ci
doboru do tre ci nauczania.
10. Dobra placówki sta owe zgodnie z planem nauczania, w których mo liwe b dzie zdobywanie
umiej tno ci niezb dnych do wykonywania okre lonych wiadcze zdrowotnych.
11. Posiada wewn trzny system monitorowania jako ci kszta cenia.
Sposób sprawdzania efektów nauczania
W toku realizacji programu kszta cenia przewiduje si ocenianie:
1. Bie ce - rozumiane jako zaliczanie poszczególnych modu ów (sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy i
umiej tno ci b cych przedmiotem nauczania teoretycznego
i praktycznego, w tym wiadcze zdrowotnych przewidzianych w programie kszta cenia). Warunki
zaliczania ustala wyk adowca/opiekun szkolenia praktycznego, w porozumieniu z kierownikiem kursu
specjalistycznego.
2. Ko cowe - egzamin teoretyczny lub praktyczny z ony przed komisj egzaminacyjn powo an przez
organizatora kszta cenia podyplomowego.
Wykaz umiej tno ci b cych przedmiotem kszta cenia
W wyniku realizacji programu kszta cenia kursu specjalistycznego Psychoedukacja osób uzale nionych i ich
rodzin piel gniarka powinna:
pozna istot uzale nienia i sposoby wchodzenia w uzale nienie,
omówi objawy choroby alkoholowej i uzale nienia narkotykowego oraz ich powik ania,
omówi nowoczesne metody terapii stosowane w lecznictwie odwykowym,
wspó uczestniczy w terapii odwykowej osób uzale nionych,
wspó pracowa z grupami wsparcia,
prowadzi blok edukacyjno  informacyjny dla osób uzale nionych
i ich rodzin,
poprowadzi grup wst pn ,
pomaga osobie uzale nionej w realizacji programu leczenia odwykowego.
moja NADZIEJA Mielec
PLAN NAUCZANIA
Lp. Modu Teoria Sta czna
liczba
Placówka Liczba
(liczba
godzin
godzin)
godzin
I Uzale nienie od alkoholu i 30 - - 30
narkotyków
II Terapia odwykowa 20 rodek 35 55
odwykowy
dla
narkomanów
III Wspó uzale nienia 20 - - 20
IV Nawroty choroby 10 - - 10
V Terapia odwykowa 15 oddzia terapii 35 50
pacjenta na oddziale odwykowej
szpitalnym
czna liczba godzin 95 70 165
PROGRAM NAUCZANIA
MODU I UZALE NIENIE OD ALKOHOLU I NARKOTYKÓW
Cel modu u
Poznanie istoty choroby alkoholowej i narkomanii oraz sposobów wchodzenia w tego typu uzale nienia.
Wykaz umiej tno ci wynikowych
W wyniku realizacji tre ci nauczania piel gniarka powinna:
omówi i scharakteryzowa rodzaje narkotyków i ich dzia anie,
omówi sk ad chemiczny alkoholu i jego w ciwo ci,
omówi tradycje picia alkoholu,
wymieni powody picia alkoholu i si gania po narkotyk,
omówi czynniki wp ywaj ce na rozwój uzale nienia,
rozpoznawa sygna y ostrzegawcze,
uczestniczy w przeprowadzeniu testów diagnostycznych,
zró nicowa objawy choroby alkoholowej i narkomanii,
scharakteryzowa powik ania somatyczne, psychiczne i spo eczne w przebiegu uzale nie .
Tre ci nauczania
Podstawowe wiadomo ci o uzale nieniach.
1. Narkomania:
rodzaje narkotyków,
sposoby ich u ywania,
skutki jednorazowego u ycia,
skutki d ugotrwa ego u ywania.
2. Alkoholizm:
upojenie patologiczne,
upicie powik ane,
ona posta upicia zwyk ego,
silne pobudzenie depresyjne,
zatrucia mieszane.
3. Motywy picia alkoholu i u ywania rodków psychoaktywnych.
4. Czynniki wp ywaj ce na rozwój uzale nie : biologiczne, spo eczne, psychologiczne, duchowe.
5. Objawy ostrzegawcze.
moja NADZIEJA Mielec
6. Identyfikacja osób z problemem alkoholowym i uzale nionych od narkotyków:
wska niki kliniczne,
testy i kwestionariusze diagnostyczne,
badania laboratoryjne.
7. Uzale nienie jako choroba biopsychospo eczna:
powik ania somatyczne,
powik ania psychiczne,
powik ania spo eczne.
MODU II TERAPIA ODWYKOWA
Cel modu u
Przygotowanie piel gniarki do uczestniczenia w terapii odwykowej osób uzale nionych.
Wykaz umiej tno ci wynikowych
W wyniku realizacji tre ci nauczania piel gniarka powinna:
nawi za kontakt werbalny z osob uzale nion ,
przedstawi metody pracy stosowane w terapii odwykowej,
omówi programy redukcji szkód,
bra udzia w ustalaniu indywidualnego planu leczenia,
obserwowa pacjenta i przekazywa swoje spostrze enia cz onkom zespo u terapeutycznego,
informowa pacjentów o konieczno ci uczestnictwa w mitingach AA,
informowa narkomanów o mo liwo ci uczestnictwa w grupach nieprofesjonalnych,
omówi histori ruchu Anonimowych Alkoholików,
omówi zasady dzia ania Klubów Abstynenckich.
Tre ci nauczania
1. Terapia odwykowa osób uzale nionych:
w oparciu o wspólnot AA i AN (Anonimowych Alkoholików i Anonimowych Narkomanów),
inne formy terapii:
spo eczno terapeutyczna,
terapia grupowa i terapia indywidualna,
terapia rodzinna,
leczenie substytucyjne,
terapia wspieraj ca w programach substytucyjnych,
programy redukcji szkód.
2. Metody pracy wspólnoty AA:
mitingi otwarte,
mitingi zamkni te,
mitingi spikerskie.
3. Model Minnesota.
4. Stowarzyszenie Klubów Abstynenckich.
MODU III WSPÓ UZALE NIENIA
Cel modu u
Przygotowanie piel gniarki do wspó pracy z rodzin alkoholika i narkomana.
Wykaz umiej tno ci wynikowych
W wyniku realizacji tre ci nauczania piel gniarka powinna:
scharakteryzowa model rodziny dysfunkcjonalnej,
wykaza ró nice w funkcjonowaniu rodziny alkoholika i narkomana,
pomaga rodzinie w akceptacji choroby (odrzucenie poczucia wstydu),
moja NADZIEJA Mielec
omówi rodzaje zachowa dziecka z rodziny alkoholowej,
scharakteryzowa wzory funkcjonowania dziecka w rodzinie alkoholowej,
wymieni rodzaje grup wsparcia,
udzieli informacji na temat miejsca i czasu odbywaj cych si mitingów samopomocowych w swoim
regionie,
scharakteryzowa tre programów realizowanych w grupach wsparcia.
Tre ci nauczania
1. Etapy wchodzenia we wspó uzale nienie (rodzina dysfunkcjonalna):
ukrywanie problemu,
zaprzeczanie istnienia problemu,
podj cie walki z problemem,
faza chaosu.
2. Dziecko w rodzinie alkoholowej:
rodzaje zachowa :
nie ufa ,
nie mówi ,
nie odczuwa ,
wzory funkcjonowania dziecka:
bohater,
kozio ofiarny,
maskotka,
zagubione dziecko.
3. Rola wspólnot samopomocowych w terapii rodzin dysfunkcjonalnych:
grupy wsparcia dla rodzin osoby uzale nionej  Al. Anon oraz TR i PDU  Powrót z U (Towarzystwo
Rodzin i Przyjació Dzieci Uzale nionych),
grupa wsparcia dla dzieci z rodzin alkoholowych  Alateen,
grupa wsparcia dla doros ych dzieci alkoholików  DDA.
MODU IV NAWROTY CHOROBY
Cel modu u
Przygotowanie piel gniarki do udzielania pomocy osobom uzale nionym w nawrotach choroby.
Wykaz umiej tno ci wynikowych
W wyniku realizacji tre ci nauczania piel gniarka powinna:
zrozumie , e uzale nienie jest chorob przewlek i nieuleczaln ,
wymieni przyczyny nawrotu choroby,
rozpozna sygna y ostrzegawcze nawrotu choroby,
omówi sposoby radzenia sobie alkoholików i narkomanów ze z ci , agresj
i w sytuacjach trudnych,
pomaga osobie uzale nionej w kszta towaniu postawy asertywnej,
wskaza uzale nionemu miejsca i osoby, które udziel mu pomocy w nawrocie choroby.
Tre ci nauczania
1. Sygna y ostrzegawcze:
zmiany w samopoczuciu fizycznym,
zmiany w samopoczuciu psychicznym,
zmiany w stosunkach z innymi lud mi,
my lenie i zachowanie osoby uzale nionej.
2. Zapobieganie nawrotom:
sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
sposoby radzenia sobie ze z ci i agresj ,
umiej tno odmawiania,
umiej tno szukania pomocy.
moja NADZIEJA Mielec
MODU V TERAPIA ODWYKOWA PACJENTA NA ODDZIALE SZPITALNYM
Cel modu u
Przygotowanie piel gniarki do wspó pracy w zespole terapeutycznym lecznictwa odwykowego.
Wykaz umiej tno ci wynikowych
W wyniku realizacji tre ci nauczania piel gniarka powinna:
okre li swoje miejsce w zespole terapeutycznym lecznictwa odwykowego,
zró nicowa specyfik pracy piel gniarki na oddziale detoksykacyjnym
i na oddziale terapii odwykowej,
omówi zasady przyj cia pacjenta na oddzia detoksykacyjny i oddzia terapii odwykowej,
przestrzega i informowa o zasadach post powania z pacjentem yj cym
z HIV i chorym na AIDS,
prowadzi sta obserwacj pacjenta hospitalizowanego,
przekazywa swoje spostrze enia cz onkom zespo u terapeutycznego,
prowadzi grup wst pn ,
prowadzi blok edukacyjno-informacyjny dla pacjentów i ich rodzin,
pomaga pacjentowi w realizacji programu terapeutycznego.
Tre ci nauczania
1. Rola i zadania piel gniarki w lecznictwie odwykowym.
2. Specyfika pracy piel gniarki na oddziale detoksykacyjnym i na oddziale terapii odwykowej.
3. Przyj cie alkoholika na oddzia detoksykacyjny:
odtruwanie,
informacja o dalszym procesie leczenia.
4. Przyj cie narkomana na oddzia detoksykacyjny:
odtruwanie,
wspomagaj ce leczenie farmakologiczne,
informacja o dalszym procesie leczenia.
5. Zasady post powania z pacjentem uzale nionym yj cym z HIV i z chorym na AIDS na oddziale
detoksykacyjnym i na oddziale terapii odwykowej.
6. Przyj cie alkoholika na oddzia terapii odwykowej:
kwalifikacja pacjenta,
grupa wst pna:
informacje na temat programu terapeutycznego,
obowi zuj ce normy i zwyczaje panuj ce na oddziale,
tpliwo ci dotycz ce leczenia,
termin przyj cia na oddzia ,
przyj cie na oddzia w wyznaczonym terminie  zadania piel gniarki.
7. Sze ciotygodniowy program leczenia alkoholików:
hospitalizacja sta a,
hospitalizacja dzienna.
8. Regulamin oddzia u:
kontrakt uczestnika terapii.
9. Program H.A.L.T.
KWALIFIKACJE KADRY DYDAKTYCZNEJ
Wyk adowcami mog by osoby maj ce nie mniej ni pi cioletni sta zawodowy
w zakresie b cym przedmiotem kursu oraz spe niaj , co najmniej jeden
z warunków:
1. posiadaj tytu zawodowy magistra piel gniarstwa,
2. posiadaj tytu specjalisty w dziedzinie piel gniarstwa psychiatrycznego,
3. posiadaj specjalizacj lekarsk w dziedzinie psychiatrii,
4. posiadaj uko czone studia wy sze na kierunku maj cym zastosowanie
w ochronie zdrowia lub inne kwalifikacje niezb dne do realizacji wybranych zagadnie .
moja NADZIEJA Mielec